HABER BÜLTENİ 15 Ocak 2008 Haber Özetleri Irak 140. maddeyi Uygulama Yüksek Komisyonu üyesi Nermin Osman yaptığı açıklamada, Irak Ulusal Listesi üyesi Usame El-Nuceyfi nin 140. maddenin uygulanmaması için imza kampanyası başlattığını söyledi. Alınan bilgilere göre 114 milletvekilinin bu kampanyaya katıldığı bildirildi. (www.nahrain.com) ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın, Başbakan Nuri El Maliki ile görüşmek üzere Bağdat'a gittiği bildirildi. ABD Başkanı George W. Bush'a eşlik ettiği Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'dan Bağdat'a uçan Rice'ın bu ziyareti, Bush'un Suudi yetkililerle görüştüğü sırada açıklandı. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Gordon Johndroe, Riyad'da gazetecilere yaptığı açıklamada, Bush ve Rice'ın, Irak'ta kaydedilen gelişmelerin devamının sağlanması ve siyasi uzlaşmanın daha da cesaretlendirilmesi çerçevesinde Bağdat'a gidilmesinin iyi bir fırsat olabileceğine karar verdiğini söyledi. Rice Maliki ile yaptığı görüşmede, Baas Partisi mensuplarıyla ilgili yasanın çıkmasından sonra, diğer yasalarında acilen çıkartılmasını istedi. Öte yandan Rice ın Maliki ye ABD Başkanı George W. Bush un Ortadoğu gezisiyle ilgili bilgi verdiği bildirildi.(aa)(ap) Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El Haşimi, ülkedeki en büyük Sünni siyasi grup olan Irak Uzlaşma Cephesi'nin, Başbakan Nuri El Maliki yönetimindeki hükümete dönmeye hazır olduğunu söyledi. Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Irak Uzlaşma Cephesi lideri Tarık El Haşimi, Irak Yüksek İslam Konseyi Başkanı Şii lider Abdülaziz El Hekim ile birlikte Bağdat'ta yaptığı basın toplantısında, Uzlaşma Cephesi'nin hükümete dönmeye hazır olduğunu belirtirken, "daha önce de söylediği gibi" bazı taleplerinin olduğunu bildirdi. Haşimi, bugün Başbakan Nuri El Maliki ile bu taleplere ilişkin görüşeceğini ve uzlaşma konusunda esnek olduklarını kaydetti. Tarık El Haşimi, sadece Uzlaşma Cephesi'nin değil, hükümetten ayrılan diğer grup ve partilerin de hükümete dönmelerinin Irak'ın çıkarları için gerekli olduğuna inandıklarını söyledi. Şii lider Abdülaziz El Hekim de, Haşimi ile görüşmelerinde ülkedeki siyasi karışıklığın nasıl çözüleceğine odaklandıklarını, Iraklıların ilerleyen günlerde ya da haftalarda bu konuda gelişmelere şahit olacaklarını belirtti. (AA)(REUTERS) Irak Parlamentosu ve Birleşik Irak İttifakı üyesi Abbas El-Beyati nin, Bağdat ta Avusturya nın Irak Büyükelçisi Mark Brown la görüştüğü bildirildi. Görüşmede, 1
Irak ın siyasi ve güvenlik durumunun konuşulduğu belirtilirken, Kerkük ve 140. madde konularının da ele alındığı bildirildi. (www.nahrain.com) Irak Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari nin Kuveyt e yaptığı ziyarette Kuveyt Kralı Şeyh Sabah El- Ahmet El-Cabir El-Sabah ile görüştüğünü belirtildi. Görüşmede Kuveyt Kralı nın, her iki ülke arasındaki ilişkilerin devam etmesi ve ülkesinin Irak hükümetine her türlü destekte bulunma yönünde söz verdiği bildirildi. (www.aswataliraq.info) Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni kapsayan bir Ortadoğu turuna çıkan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy yaptığı açıklamada, Irak için Paris'te toplantı fikrinin, İstanbul'da 3 Kasım'da düzenlenen genişletilmiş Irak'a komşu ülkeler toplantısında ortaya atıldığını belirtti. Sarkozy, konferansın Temmuzda Fransa'da düzenlenen Lübnan Konferansı modeli ışığında yapılabileceğini ifade etti. Sarkozy, Fransa'nın Erbil'de temsilcilik açmayı, gelecekte bağımsız bir Kürt devletinin kurulma olasılığı için planlamadıklarını da söyledi. (www.kerkuk.net) Irak taki ABD güçleri, Anbar ilinin güvenlik yetkisinin Mart veya Nisan aylarında Irak güvenlik güçlerine bırakılacağını açıkladı. Reuters haber ajansının sorularına cevap veren Irak taki ABD güçlerinin sözcüsü Amiral Gregory Smith, Anbar ilinin güvenliğinin yerel güçlere bırakılması konusunda henüz kesin bir tarih belli değil, sonuçta bununla ilgili tarihi Iraklı yetkililerin belirlemesi gerekiyor, dedi. Bununla birlikte Anbar ilinin güvenlik yetkisinin birkaç ay içerisinde Irak güçlerine bırakılacağı belli başlı iller arasında yer aldığını söyleyen Amiral Smith, güvenlik yetkisinin devriyle ilgili şartların iki tarafın yetkililerinin yapacağı müzakerelerle belirleneceğini ifade etti. Anbar ilinin güvenlik yetkisinin devrinin üç veya dört ay içinde gerçekleşebileceğini belirten Smith, fakat buranın güvenliğinin garanti edileceği şartların oluşması gerekir, dedi. (www.yakindoguhaber.com) Amerikan ve Irak askerlerinin, ülke çapında El Kaide terör örgütüne karşı düzenlenen "Zümrüdüanka Hayaleti" operasyonu kapsamında Diyala eyaletinde 60 militanı öldürdüğü, 193 şüpheliyi gözaltına aldığı bildirildi. ABD ordu sözcülüğünden yapılan açıklamada, başkent Bağdat'ın kuzeyindeki sorunlu Diyala bölgesinde operasyon kapsamında düzenlenen baskınlarda çok sayıda silahın ele geçirildiği de belirtildi. El Kaide'nin faal olduğu bu bölgede ele geçirilen silahların bir kısmının yeraltındaki bir sığınakta bulunduğu kaydedildi. Operasyonun başladığı 8 Ocak'tan bu yana en az 9 Amerikalı askerin hayatını kaybettiği de bildirildi. (AA)(REUTERS) Irak'ın güneyindeki Basra'da bulunan önemli petrol rafinerilerinden birinde yangın çıkması sonucu 4 işçi yaralandı. Irak Petrol Bakanlığından yapılan açıklamada, Şuayba rafinerisinde bu sabah erken saatlerde patlama sonucu yangın çıktığı, gaz ünitesini etkileyen yangının kontrol altına alındığı kaydedildi. Rafineride çalışan 4 işçinin yanıklar nedeniyle hastaneye kaldırıldığı bildirildi. Üretimin sürdüğü rafineride, yangının nedeninin anlaşılması için araştırma başlatıldığı belirtildi. Şuayba rafinerisinin, günlük 160 bin varil kapasitesi olduğu, ancak bu kapasitenin altında üretim yaptığı 2
kaydediliyor. Irak'ın Beyci, Şuayba ve Dora'daki üç ana rafinerisinde, Amerikan işgalinden beri kapasitenin yaklaşık yarısında üretim yapılıyor. (AA)(AP) Irak'ın başkenti Bağdat'ın kuzeyinde bir evde meydana gelen patlamada 7 polisin öldüğü bildirildi. Polis açıklamasında, sorunlu Diyala bölgesinin Buhriz şehrinde, polisin arama yapmak için girdiği evin havaya uçtuğu kaydedildi. Açıklamada, patlamaya, evin içine döşenen patlayıcıların neden olduğu belirtildi. (AA)(REUTERS) Ortadoğu İsrail Başbakanı Ehud Olmert, İran'ın nükleer güç olmasını engelleyecek tüm seçeneklerin meşru olacağını söyledi. Olmert'in dün parlamentonun dış ilişkiler ve savunma komisyonunda yaptığı konuşmada, İsrail'in, İran'ın nükleer silah elde etmesini engellemek için tüm seçenekleri açık bırakacağını söylediği belirtildi. Komisyon toplantısına katılan ancak adının açıklanmasını istemeyen bir üyenin verdiği bilgiye göre, Olmert konuşmasında, "İsrail, nükleer İran'la uzlaşmayacak. İran'ın nükleer güç kazanmasını önleyecek tüm seçenekler meşrudur", dedi. Olmert önceki gün kabinenin haftalık olağan toplantısında, "Amerikan ulusal istihbaratı raporlarında ne yazmış olursa olsun İran'ın tehdit oluşturduğunu ve oluşturmaya da devam edeceğini" belirtmiş, "Bu tehdidi ortadan kaldırmak için çalışmamız gerekiyor" demişti. (AA)(AP) İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni ve eski Filistin Başbakanı Ahmed Kurey, barış görüşmeleri kapsamında bir araya geldi. Barış anlaşması için önemli konuların ele alındığı görüşmeler, Kudüs'teki bir otelde yapıldı. İki saat süren görüşmelerle ilgili ayrıntı verilmedi. Kurey, görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, görüşmenin "keşif niteliğinde" olduğunu ve kilit öneme sahip konularda nasıl bir yol izleneceği hususunda görüş alışverişinde bulunulduğunu söyledi. İsrailli yetkililer de her iki üst düzey yetkilinin haftada bir kez bir araya gelmeyi planladığını bildirdi. (AA)(AP) İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin kuzey kesiminde düzenlediği operasyonda en az 7 Filistinlinin öldüğü bildirildi. Doktorlar, ölenler arasında en az bir sivilin bulunduğunu ve 3'ü ağır olmak üzere 17 Filistinlinin yaralandığını kaydetti. Bölgedeki operasyonu teyit eden İsrail ordu sözcülüğü de İsrail askerlerinin sınıra yaklaşan militanlara ateş açması sonucu çatışma çıktığını belirtti. Hamas güvenlik yetkilileri de Gazze kentinin doğusundaki Zeytun bölgesine giren İsrail askerleriyle çatışma çıktığını kaydetti. (AA)(AP) İsrail Konut Bakanı Ze'ev Boim, Kudüs'te tartışmalı bölgelerde konut inşaat faaliyetlerini durdurmayacaklarını söyledi. Ze'ev Boim (Kadima), Kudüs Belediyesinin düzenlediği bir toplantıda, belediye sınırlarının bulunduğunu, bunun da kendilerine inşaat hakkı verdiğini belirterek, "Bunu böyle söylemezsek halıyı kendi altımızdan çekiyor ve Ramot Eşkol'den Gilo'ya kadar, (Ramot Eşkol ve Gilo, Doğu Kudüs'teki Yahudi mahalleleri) kesin bölgelere de soru işaretleri koyuyoruz demektir. Bu kabul edilemez", dedi. Boim, bu konudaki tavırlarını ABD'ye açıkça dile getirdiklerini de belirtti; 3
Amerika'nın Kudüs'le ilgili tutumunun da yeni olmadığını bildiren Boim, ilk Başbakan David Ben Gurion'dan bu yana aynı olduğunu söyledi. (AA) Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, çıktığı Körfez ülkeleri gezisinin ilk durağı Suudi Arabistan'da, Riyad'a nükleer enerji alanında işbirliği önerdi. Fransız heyetinden bir kaynak, Sarkozy'nin Suudi Kralı Abdullah ile görüşmesinde teknoloji transferi çerçevesinde sivil nükleer işbirliği konusunu gündeme getirdiğini söyledi. Kaynağa göre, Sarkozy, bir nükleer heyetinin gelecek haftalarda Suudi Arabistan'ı ziyaret etmeye hazır olduğunu söyledi. Fransız şirketleri için milyarlarca dolarlık anlaşmalar sağlamayı ümit eden Sarkozy'nin, Suudi Arabistan'dan sonra gideceği Katar ile Birleşik Arap Emirlikleri'nde nükleer işbirliği anlaşması imzalayacağı kaydediliyor. Petrol üreticileri Cezayir ve Libya ile de sivil nükleer anlaşmalar imzalayan Sarkozy'nin, bütün ülkelerin nükleer güç olma hakkı bulunduğu yönündeki görüşünü gizlemediği yorumu yapılıyor. Reuters'e göre, Sarkozy, merkezi Londra'da bulunan El Hayat gazetesine verdiği demeçte, "Müslüman dünyanın, enerji ihtiyacını karşılamak için uluslararası hukukun gerektirdiği taahhütlere tamamen uyarak sivil nükleer enerji kullanmaya dünyanın geri kalanından daha az hakkı olmadığını sık sık dile getirdiğini" söyledi. (AA)(REUTERS) Kafkasya ve Orta Asya Türkiye'nin Kiev Büyükelçisi Erdoğan Şerif İşcan, Türkiye'nin Ukraynalılar için vize uygulamasını kaldırmaya hazır olduğunu bildirdi. Ukrayna haber ajansının bildirdiğine göre, Büyükelçi İşcan, Business dergisine yaptığı açıklamada, Türk tarafının Ukrayna vatandaşlarına vize şartını kaldırmaya hazır olduğunu belirtirken, Ukrayna'nın da benzer bir karar almak için biraz daha zamana ihtiyacı olduğu görüşünü dile getirdi. Büyükelçi İşcan, iki ülkenin, Ukrayna ekonomisine yatırım yapmayı planlayanlar başta olmak üzere, Türkler için Ukrayna vizesinin kolaylaştırılmasına dair bir anlaşmanın müzakerelerine Ekim 2007'de başladıklarını belirtti. "Gerçekte, Ukrayna'dan istediğimiz, Ukrayna'nın AB'den istediğiyle aynı" diyen Büyükelçi İşcan, coğrafi konum ve iki ülke arasındaki işbirliği umutlarının serbest vize uygulamasını gerektirdiğini sözlerine ekledi. (AA) Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ ile ilgili sorunun barışçıl çözümünde arabuluculuk üstlenen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Grubu eş başkanları, Azerbaycan ile Ermenistan arasında yürütülen müzakereler kapsamında bölge ziyaretine Bakü temaslarıyla başladı. Bakü'ye giden eş başkanlardan Matthew Bryza (ABD), gazetecilere yaptığı açıklamada, her iki ülkede bu yıl cumhurbaşkanı seçimi yapılacağını anımsatarak, ''söz konusu seçimlerden önce Cumhurbaşkanları İlham Aliyev ile Robert Koçaryan arasında sorunun çözümüne yönelik kesin bir anlaşma olmasa da, şifahi bir anlaşma sağlanmasını beklediklerini'' söyledi. Bryza, bir soru üzerine, Kosova ile Yukarı Karabağ sorunları arasında benzerlik olmadığını ifade ederek, ''Bunlar ayrı ayrı sorunlar, aralarında bir bağlantı yok'', dedi. Eş başkanlardan Bernard Fassier (Fransa) de, görüşmeler kapsamında bir süre önce Madrid'de gerçekleştirilen toplantıda ilk kez Minsk Grubu eş başkanı ülkeler (ABD, Rusya ve Fransa) Dışişleri Bakanlığı 4
temsilcilerinin aynı anda çözüme yönelik önerileri gündeme getirdiğini anımsatarak, ''Bu önerilerde her iki taraf için de olumlu yanlar var. Hiçbir taraf istediğinin tamamını alamıyor'', diye konuştu. Fassier, bu önerilerin değerlendirilmesi için her iki tarafın da gerekli zamanı bulunduğunu söyledi. Yuri Merzlyakov'un (Rusya) da aralarında olduğu eş başkanlar, gün içindeki temasları kapsamında Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ile görüştü ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi. (AA) Avrupa Birliği İspanya Başbakanı Jose Luis Rdoriguez Zapatero, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, "İspanya, Türkiye'nin AB'ye girişine tam destek vermiştir vermeye de devam edecektir", dedi. Erdoğan ve Zapatero, İspanya'da Başbakanlık Konutu'nda (Moncloa) yaptıkları görüşme sonrasında, daha önceden öngörülen basın toplantısı programını değiştirerek, soru almadan sadece açıklama yaptılar. İspanya'nın ekonomideki 3. büyük ortağının Türkiye olduğunu kaydeden Zapatero, 2007 yılı sonunda mevcut olan 7 milyar avroluk ticari hacmin daha da büyümesi için her türlü imkânın bulunduğunu belirtti."ispanya ve Türkiye iki güçlü ekonomidir. Her iki tarafın da aktif ve dinamik sektörleri vardır" diyen Zapatero, iki ülke Dışişleri Bakanlarına, iki ülke arasında kurumsal ilişkileri geliştirme çalışmalarına başlanması talimatının verildiğini söyledi. (AA) Diğer Haberler Afganistan'da Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin de barış görüşmeleri önerisinde bulunduğu Taliban'la görüşmeleri yürütmek için "Barış Kafilesi" adı altında yeni bir girişim başlatıldı. Valiler, aşiret liderleri ve doğudaki 4 ili temsil eden milletvekillerinden oluşan konseyin üyeleri, dün Karzai ile bir araya gelerek "Barış Kafilesi" girişimleri için devlet başkanının onayını aldı. Molla Muhammed Ömer liderliğindeki Taliban, Karzai'nin önerisini, ülkeden yabancı askerler çekilmediği sürece müzakere masasına oturmayacaklarını bildirerek, defalarca reddetmişti. Daha önce Pakistan sınırındaki aşiret liderleriyle iki ülkenin liderlerini, El Kaide ve Taliban'la mücadele için bir araya getiren konsey, yeni girişimi çerçevesinde ilk olarak, El Kaide'nin desteklediği militanların etkin olduğu doğu ve güney bölgelerindeki halkla ve Taliban'ın saha komutanlarıyla görüşmeler yapmayı planlıyor. Girişimi başlatan, doğudaki Nangahar ili Valisi Gül Ağa Şerzai'nin sözcüsü Nur Ağa Zvak, konseyin amacının ulusal birliği sağlamak ve hükümetle ters düşen Taliban'la görüşmeler yapmak olduğunu söyledi. Sözcü, görüşmelerin Molla Ömer gibi Taliban liderleriyle değil, El Kaide ile bağlantısı olmayan Taliban üyeleriyle yapılacağını ve amaçlarının onları hükümete dâhil etmek olduğunu belirtti. (AA)(REUTERS) Afganistan'ın başkenti Kabil'deki lüks bir otelde düzenlenen bombalı saldırıda 7 kişinin öldüğü, ölenler arasında bir Amerikalının da bulunduğu bildirildi. Saldırganlarından birinin vurularak öldürüldüğü, birinin de intihar saldırısında öldüğü bildiriliyor. ABD dışişleri bakanlığı yetkilileri de ölenler arasında en az bir Amerikalının bulunduğunu söylediler. BM Genel sekreteri Ban Ki-Mun da, Serena otelindeki saldırının hedefinin Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr 5
Störe olduğunu söyledi. Saldırı sırasında otelde bulunan Norveçli bakan saldırıdan yara almadan kurtuldu. (AA)(AP) Çin Başbakanı Ven Ciabao, ülkesini ziyaret eden Hindistan Başbakanı Manmohan Singh ile Pekin'de bir araya geldi. Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerine sahip olan ve toplam nüfusları dünya nüfusunun üçte birini oluşturan iki ülkenin liderlerinin görüşmesinde, "sınır sorunlarıyla oyalanmak yerine ticaret ve yatırıma yoğunlaşma yollarının ele alındığı" bildirildi. Konuk başbakan Pekin ziyaretinin ikinci gününde ilk olarak Çin-Hindistan Ekonomi, Ticaret, Yatırım ve İşbirliği Zirvesine katıldı. Zirvede, ikili ekonomik ve ticari işbirliğini olumlu değerlendiren Singh, iki ülkenin geleceğe yönelik ekonomik ve ticari işbirliğinin stratejik hedeflerini ortaklaşa belirleyerek, hizmet ticareti ve yüksek bilim ile teknoloji alanındaki işbirliğini yoğunlaştırması ve vize işlemlerini kolaylaştırarak karşılıklı personel değişimine kolaylık sağlaması çağrısında bulundu. İki ülkenin de daha büyük ekonomik etkileşime elverişli ortam yaratmak için çalışmaya hazır olduğunu ifade eden Sing, bunun tarife dışı engeller, patent ve telif hakları ve piyasaya yönelik döviz kuru gibi konuları da içerdiğini söyledi. Küresel pazarda bütün ülkelerin rekabet içinde olduğunu hatırlatan Singh, "Bu rekabet işbirliğinde tutarsızlık da değildir, düşmanlık da", diye konuştu. Çin Başbakan Yardımcısı Hui Liangyü de zirvede, Çin ve Hindistan arasında çeşitli alanlarda, özellikle ekonomi ve ticaret alanındaki işbirliğinin hızla geliştiğine işaret ederek, 2007 yılında ikili ticaret hacminin 1995 yılına göre 33 kat artarak, 38 milyar doları aşan bir tutara ulaştığını söyledi. The Times of India gazetesinde yer alan yorumda ise Hindistan tarafının iki ülke arasındaki ticarette Çin lehine olan yaklaşık 9 milyar dolarlık açıktan duyduğu rahatsızlığa işaret edildi. Sing, Çin ziyaretinin ilk gününde Pekin Olimpiyatları tesislerini gezmiş ve Başbakan Ven'le özel bir akşam yemeği yemişti. Başbakan Ven tarafından bugün konuk lider onuruna Büyük Halk Toplantı Sarayında resmi karşılama töreni düzenlendi. Sing, bugün Devlet Başkanı Hu Cintao ile görüşecek. (AA)(AP) Pakistan'ın Afganistan sınırı yakınında çıkan çatışmada 30 kişinin öldüğü bildirildi. Ordu sözcülüğünden yapılan açıklamada, çatışmanın, militanların ülkenin kuzeybatısındaki aşiret bölgesi Mohmand'da bir askeri konvoya saldırması sonucu çıktığı kaydedildi. Açıklamada, çatışmada ölenlerin 23'ünün militan, diğerlerinin asker olduğu kaydedildi. (AA)(AP) Pakistanlı muhalif liderlerden Navaz Şerif, Devlet Başkanı Pervez Müşerref'i terörle mücadele operasyonlarının emrini vererek, ülkeyi kan gölüne çevirmekle suçladı. Başkent İslamabad'da 3 bin yandaşına konuşan Şerif, "Müşerref Pakistan'ı yok ediyor. Körü körüne Amerika'nın emirlerini yerine getiriyor", dedi. Hükümetin geçen yıl Lal Mescidine yaptığı baskına da değinen Şerif, Taliban yanlısı kişilerin bulunduğu bildirilen Mescid'de ordunun kız öğrencileri mermilerle delik deşik ettiğini ileri sürdü. Öte yandan Müşerref orduya, seçimi engellemeye çalışanları vur emri verdi. (AA)(AP) Sırbistan hükümeti, Kosova'nın bağımsızlığı durumunda uygulanacak bir eylem planını onayladı. Eylem planı konusunda ayrıntı vermeyen Sırbistan hükümeti, yayımladığı kısa bildiride, "Sırbistan'ın anayasal düzenini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünün korunması konusunda Sırbistan 6
meclisinin aldığı kararla uzlaşma içinde, Sırbistan hükümeti, Kosova'nın tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmesi halinde uygulanacak bir eylem planını onaylamıştır", dedi. Bazı Sırp yetkililer, planın, Kosova'nın bağımsızlığını tanıyacak ülkelerle diplomatik ilişkilerin kesilmesini içerebileceğini belirtti. Sırbistan Meclisi, Kosova'nın bağımsızlık ilanını tanıyacak taraflara karşı alınacak önlemleri içeren bir kararı kabul etmişti. Karar, Kosova'nın bağımsızlığını tanıyacak ülkelerle diplomatik ilişkilerin gözden geçirilmesini, AB ve NATO'nun tanıması durumunda bu örgütlere üye olunmayacağını, Sırp yetkililerin, ülkenin Kosova'yı da içerecek bir biçimde toprak bütünlüğünü kabul etmeyen hiçbir uluslararası anlaşmaya imza koyamayacaklarını ve diğer önlemleri içeriyor. (AA)(AFP) Dünya Basını İspanya eski Başbakanı Felipe Gonzalez, Financial Times'a mülakatında Avrupa Birliği'nin, iç çekişmeleri bırakıp küresel ekonomik ve siyasi nüfuzunu artırmaya odaklanması gerektiğini belirtiyor. Birliğin gelecekte nasıl şekillenmesi gerektiği konusunda fikir üretecek Akil Adamlar Grubu'na başkanlık etmesi kararlaştırılan Gonzalez şöyle diyor: "Jeopolitik açıdan ağırlığımızı kaybediyoruz. Ekonomik ve teknolojik alanlarda gücümüz azalıyor. Bunun sonucu olarak vatandaşlarımızla aramızda kopukluk başlıyor. "İlk kez Balkanlar'daki kriz sırasında bunu hissetmiştim. Askeri operasyonlar için gerekli olan bilgilerin yüzde 95'ini Amerikan uydularından alıyorduk. Amerikan teknolojisine aşırı bağımlılık, alarm verici boyutlara ulaşmıştı." Avrupa Birliği'nin yaratıcılığı ve rekabeti sınırlayan bir korumacılık anlayışına girdiğini belirten Gonzalez şöyle devam ediyor: "Şimdiyle 30 yıl öncesinin Avrupa ve Amerikan şirketlerini kıyaslayın. Şimdi en büyükler arasında bulunan Amerikan şirketleri, 1980'lerde ortada yoktu. "Büyük bir dinamizm var. Riski, girişimciliği, verimliliği ödüllendiren, şirketlerin yükselmeleri kadar batmalarına da izin veren bir sistem bu. Avrupa'da ise şirketler sıralamasında çok fazla değişim olmuyor. "İş dünyasında, işgücü piyasasında ve siyasette herkes birbirini koruyor. Yeniliği, yaratıcılığı boğuyoruz. Bu yüzden Avrupa bir Bill Gates çıkaramıyor. Bu, kültürel bir sorun." Eski İspanya Başbakanı, mülakatında Akil Adamlar Grubu'na, kendi ifadesiyle, düzeni temsil edenleri değil, yaşları ne olursa olsun asileri üye seçeceğini belirtiyor. Önde gelen sosyoloji teorisyenlerinden, "Küresel Çağ'da İktidar" kitabının yazarı Ulrich Beck de Guardian'daki yazısında, ulus devlet siyasetinin modern dünyanın sorunlarıyla baş edemeyeceğini savunuyor ve Avrupa'nın yeni bir dünya düzenine öncülük yapması gerektiğini belirtiyor: "Ekonomik küreselleşme, ulusal sınırları aşan terör, küresel ısınma gibi sorunlar, eski ulus devletler düzeninin artık baş edemeyeceği meseleler. "Çözüm, kozmopolitan devlet sistemine geçiştir. Avrupa böyle bir geçişin mümkün olduğunu göstermektedir. Avrupa modern dünyaya, devletlerin ya da devlet sistemlerinin siyasi evriminde sona gelinmediğini anlatmaktadır. "Ulusal reel politik sadece Avrupa'da değil tüm dünyada artık gerçekçiliğini yitirmeye, iki tarafın da kaybettiği bir oyuna dönüşmeye başladı. "Avrupalılaşma, yeni bir siyaset yaratmak demektir. Küresel düzenin kurallarını belirleme savaşına, iktidar ötesi mücadeleye oyuncu olarak girmek demektir. Geleceğin sloganı da şöyle olabilir, Amerika çekil Avrupa geliyor." 7
Financial Times, Aralık'ta kabul edilen Lizbon Anlaşması uyarınca atanacak Avrupa Birliği Başkanı'nın göreve başlamasının gecikebileceğine dikkat çekiyor. Gazeteye göre, görev süresi 2.5 yıl olacak başkanın gelecek yıl Ocak'ta işbaşı yapması planlanıyor. Belçika, Çek Cumhuriyeti, İrlanda, İsveç ve İngiltere'de anlaşmanın onaylanması yılın ikinci yarısına sarkacak. Bunun da başkanın atanmasını geciktirebileceği belirtiliyor. Başkanlık için eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'le eski Lüksemburg Başbakanı Jean-Claude Junker'in adı geçiyor ancak, diplomatlar, isimler üzerinde konuşmak için çok erken olduğunu vurguluyorlar. Daily Telegraph, ABD George W. Bush'un Suudi Arabistan'da bugün yapacağı temaslarda Guantanamo gözetim kampındaki Suudi tutsakların durumunun da gündeme geleceğini belirtiyor. Gazeteye göre, Suudi yönetimi yarıdan fazlası son dört ay içinde olmak üzere Guantanamo'dan 100'den fazla vatandaşının serbest bırakılmasını sağladı. Riyad şimdi kalan 13 vatandaşının da bir an önce teslim edilmesini istiyor. Daily Telegraph aynı haberinde Amerikan Genelkurmay Başkanı Michael Mullin'in dün, ülkesinin imajına büyük zarar verdiği için Guantanamo gözetim kampının kapatılması gerektiğini söylediğini aktarıyor. Financial Times, Bush'un Ortadoğu ziyaretini değerlendirdiği başyazısında Amerikan Başkanı'nın bölgeye ilişkin siyasetinde belirgin bir tavır değişikliğine girdiğini belirtiyor: "Ortadoğu'ya demokrasi getirme iddiasında olan ve İsrail- Filistin sorununa mesafeli duran Bush'un Ortadoğu'ya yaklaşımı değişti. "Ancak Bush'un başkanlığının son yılında bu değişikliğin ne getireceği konusunda şüpheler var." Financial Times'a göre, 1992'den bu yana Amerikan seçimlerinde ilk kez ekonomi belirleyici olacak. Kamuoyu araştırmaları, ekonomik kaygıların Irak meselesini geride bıraktığını gösteriyor. Bu araştırmalara göre, seçmenler için diğer belirleyici konular sağlık sistemi ve göç. Amerikalı uzmanlar ülkenin ekonomik durgunluğa girmesi olasılığının yüzde 50 olduğunu söylüyorlar. Üç başkan aday adayı; Hillary Clinton, Barack Obama ve Rudy Giuliani, ekonomik durgunluğu önlemeye yönelik kapsamlı planlar hazırlamış durumdalar. Haftanın Yorumu Ufuk Turu Bu haftaki Ufuk Turu nda; Ortadoğu ile Kafkasya ve Orta Asya daki gelişmeler ele alınıp, kısa bir değerlendirme sunulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda; Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ün ABD ziyareti ve ziyaretin Kerkük sorununa etkileri, İbrahim Caferi liderliğinde başlatılan Irak Ulusal Projesi, Rusya-NATO ilişkileri ve Gazprom un Nijerya ilgisi değerlendirilmiştir. Gül ün ABD Ziyareti ve Kerkük 8
2003 yılında tezkere kriziyle başlayan ve ABD nin denetimindeki Irak tan Türkiye ye yönelik PKK saldırılarının artması ile devam eden bir dizi gelişmeyle oldukça gerilen Türkiye ABD ilişkileri; Başbakan Erdoğan ın 5 Kasım da Washington a yapmış olduğu ziyaretle farklı bir sürece girmiştir. Tarafların özellikle PKK konusuna odaklandıkları bu görüşmede, terör örgütüne yönelik ortak bir vizyon ve harekat planı geliştirilmiştir. Cumhurbaşkanı Sn. Abdullah Gül ün ABD ziyareti, Sn. Erdoğan ın ziyaretinin bir devamı olarak değerlendirilmektedir. Ancak; Sn. Gül ün ziyareti sadece PKK ve terörizmle mücadele konuları ile sınırlı kalmamış; Kerkük sorunu, enerji konusu, İran, Pakistan ve Afganistan daki gelişmeler de ele alınmıştır. PKK nın barışı seven bütün insanların ortak düşmanı ilan edildiği görüşmede, Türkiye nin terörle mücadele kararlılığına destek verilmiş; terörizm konusunda siyasi bir çözümün mümkün olamayacağı tekrar vurgulanmıştır. Ayrıca, ABD ile ortak enerji projelerinde işbirliği yapılması konusunda mutabakata varılmış; Irak petrol ve doğalgazı konusunda stratejik işbirliği geliştirilebileceği duyurulmuştur. Irak hükümeti ise bir Türk ABD ortaklığından haberi olmadığını açıklamıştır. Görüşme sırasında, Kerkük sorunu, Cumhurbaşkanı Sn. Gül tarafından gündeme getirilmiş, Irak ın küçük bir Ortadoğu, Kerkük ün ise küçük bir Irak olarak vurgulandığı görüşmede, Kerkük te taraflardan herhangi birini memnun etmeyecek bir çözümün, başlı başına bir çatışma sebebi olacağı belirtilmiştir. Ayrıca BM nin Kerkük teki rolünün arttırılması ve tüm tarafların bu sürece dahil edilmelerinin önemi vurgulanmış; ABD tarafı da, Kerkük konusunda, ihtiyatlı davranılması gerektiği hususunda Türk tarafıyla mutabık olduğunu ve BM sürecini desteklediğini ifade etmiştir. Cumhurbaşkanı Sn. Gül ün, 140. madde tartışmalarının Irak Anayasa Mahkemesi ne taşındığı bir dönemde, Kerkük konusundaki hassasiyetlerini, ABD Başkanı ve BM Genel Sekreteri nezdinde dile getirmesinin; sorunun uluslararasılaştırılması açısından yerinde ve önemli olduğu değerlendirilmektedir. Irak Ulusal Projesi Irak taki bazı Sünni ve Şii partiler, Irak eski başbakanı İbrahim Caferi önderliğinde yeni bir siyasi ittifak kurmuştur. Sadr Grubu, Fazilet Partisi, Irak Ulusal Listesi, Irak Türkmen Cephesi, Irak Ulusal Diyalog Cephesi, Bağımsız Arap Listesi ve Dava Partisi nden birkaç kişinin katılımıyla oluşturulan yeni ittifaka Irak Ulusal Projesi ismi verilmiştir. Oluşturulan bu yeni ittifakın genel prensipleri şöyle özetlenmektedir: Irak ın birliği muhafaza edilmelidir; 140. madde süreci bitmiştir, BM nin önerdiği referandumun altı ay ertelenmesi karar kabul edilmeyecektir ve Kerkük le ilgili tek karar sahibi Irak Parlamentosu dur; petrol ve doğalgaz kaynakları tüm Irak halkınındır ve merkezi hükümet tarafından kontrol edilecektir; koalisyon güçlerinin Irak tan çekilmesi için bir süreç belirlenmeli ve bu zaman zarfında ABD hükümetiyle hiçbir güvenlik anlaşması imzalanmamalıdır. Hükümette bulunmayan hemen hemen tüm grupların bir araya gelerek asgari bir müşterekte anlaşmaları önemli olmakla birlikte, ittifaka katılan grupların güç 9
kaybetmekte olan gruplar oldukları göz önüne alındığında, Irak Ulusal Projesi nin Irak siyasetinde etkin bir rol oynaması beklenmemektedir. Yeni ittifakın, bir dönem Kürtler e fazla taviz vermesi nedeniyle eleştirilen Maliki nin; peşmergelerin durumu, petrol yasası ve Kerkük konusundaki tavrını değiştirmesi ardından, Maliki ye destek vermek amacıyla kurulduğu yorumları da yapılmakta ve ifade edilen konularda Kürtler e karşı olan tavrın devam etmesine bağlı olarak ittifakın desteğinin süreceği düşünülmektedir. Rusya NATO İlişkilerinde Yeni Dönem Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin in Dmitri Rogozin i Rusya nın yeni NATO elçisi olarak ataması dünya basınında büyük yankı bulmuştur. Bunun sebebi 44 yaşındaki aşırı milliyetçi Rogozin in NATO ve Batı karşıtı olarak tanınan bir siyasetçi olmasıdır. Ocak ayının sonunda göreve başlaması beklenen Rogozin, 2005 yılında ırkçı slogan nedeniyle Moskova Şehir Meclisi seçimlerine katılmaktan men edilen Rodina (Anavatan) Partisi nin 2006 yılına kadar Genel Başkanlığı nı yürütmekteydi. Rodina Partisi, iki partinin daha katılımıyla oluşan Adil Rusya Partisi adıyla 2007 yılı Aralık ayında katıldığı seçimlerde yüzde 7,74 oy alarak 38 sandalye kazanmıştır. Böyle bir siyasi potansiyeli bulunan Rodina yı, Rusya da aşırı milliyetçilik ve ırkçılığın yükselişe geçtiği bir dönemde bırakmış olan Rogozin in, Rusya-NATO ilişkilerinin gergin olduğu dönemde elçi olarak atanmış olması dikkat çekicidir. Bir olasılık, Rogozin in Rodina Partisi nin Başkanlığı nı bırakmasının ardından NATO elçiliğine atanmasının, yaklaşan Devlet Başkanlığı seçimleri öncesi Putin tarafından alınmış bir önlem olduğudur. Böylece güçlü desteğe sahip Rogozin, Putin in adayı Medvedev e karşı aday da olamayacaktır. Ancak Rogozin in elçi olarak atanmasının asıl önemi Rusya nın verdiği uluslararası mesajda gizlidir: Rusya, NATO nun, ABD çıkarlarına hizmet eden bir araç olarak kullanılmasından ve bu sebeple genişleme sürecinden rahatsızdır. Geçmişte NATO ya karşı Rusya liderliğinde alternatif bir askeri organizasyonun kurulmasını savunan Rogozin in bu göreve getirilmesi bu açıdan önemlidir. Ayrıca elçi olarak atanması halinde Kosova sorununda Sırplara destek vereceğini ilan eden Rogozin, Kosova ya bağımsızlık verilmesine karşı olduğunu da belirtmiştir. Uzmanlar, Rus siyaseti içinde aşırı milliyetçi tutumu ile öne çıkan Rogozin in NATO da aynı tavrını sürdürmesinin beklenmediğini, NATO da bu atama sonrası oluşan temkinli havanın ise geçici olduğunu belirtmişlerdir. Ancak Rusya nın bu atama ile ortaya koyduğu tavır, Rusya- NATO ilişkilerinin son dönemdeki gerginliğinin önümüzdeki dönemde de devam edeceğini göstermektedir. Gazprom un Nijerya ya İlgisi Rus Enerji devi Gazprom un Nijerya ya 2,5 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklaması Batı basınında Batılı enerji şirketlerinin ve Çin in, Rus rekabeti ile karşı karşıya kalacağına ilişkin yorumların yapılmasına neden olmuştur. Gazprom yeni üretim sahaları ve doğal gaz işletim tesisleri gibi yatırımlar öngörmektedir. Shell, Exxon Mobil, Chevron gibi Batılı şirketler ile Çin Ulusal Enerji şirketinin de faaliyet gösterdiği Nijerya dünya petrol üretiminde onbirinci sırada bulunuyor. Dünyanın en büyük dokuzuncu petrol rezervine sahip Nijerya uzun zamandır Rusya nın ilgisini çeken bir ülkedir. Ancak Rusya, hâkimiyeti altındaki Orta Asya enerji kaynaklarının artan enerji talebi ve yeni boru hattı anlaşmaları dolayısıyla yetersiz kalma ihtimali ve Rus enerjisine 10
bağımlı Batılı ülkelerin alternatif kaynaklara ilgi gösterme olasılıklarına karşı Nijerya daki kaynaklardan bir kısmını kontrol etmeyi istemektedir. Nijerya hükümetine yatırım sözü veren Gazprom un bölgedeki rekabeti arttırmak ve Batılı şirketlerin piyasa payını daraltmak için yaptığı bu girişim, Rusya ya bağımlılığı azaltmayı amaçlayan Avrupa için olumsuz sonuçlar getirebilir. 11