Crohn Hastalığı İnflamatuar Barsak Hastalıkları Dr. Erkan GÖKSU Acil Tıp A.D. Kronik granülamatöz inflamatuar hastalık Etyoloji net değil Gastrointestinal Sistemde heryeri tutabilir 15-22 birinci zirve 55-60 ikinci zirve Kadınlarda daha sık %30 hastada incebarsak %20 hastada kalın barsak %50 hastada ince ve kalın barsak tutulumu Patofizyoloji Tüm katları tutar Mezenterik lenf nodlarına ilerleyebilir Atlayarak tutar Uzunlamasına derin ülserler Fissür, fistül ve abseye neden olur İlerleyen zamanla kaldırım taşı görüntüsü Karın ağrısı İştahsızlık Kilo kaybı 1/3 hastada perianal fissür, fistül, abse yada rektal prolapsus Malnütrisyon Kronik anemi Büyüme geriliği la başvurabilir İntestinal obstrüksiyon Abse 1
%10-20 hastada barsak dışı bulgular Artrit %19 Dermatolojik %4 Eritema Nodosum Pyoderma gangrenosum Hepatobilier Perikolanjit Kronik aktif hepatit Kolanjiokarsinom %33 hastada kesede taş Akut ve kronik pankreatitte artış Vasküler (%1.3) Tromboembolik (%25 mortalite) Vaskülit Arterit Hiperoksalüri Diyetle oksalatın aşırı emilimi Özellikler ileal tutulumu olanlarda %20-25 hastada nefrolithizasis Mortalite: Peritonit Maliginite Tromboemboli %75 hastada 20 yıl içinde cerrahi %30 hastada abse/fissür yada fistül Abse; İntraperitoneal Ekstraperitoneal Anslararasında İntramezenterik olabilir Fistül İleum ile sigmoid kolon arasında (en sık) Obstrüksiyon Striktür ve barsak duvarında ödem nedeniyle Kolik vasıfta karın ağrısı Distansiyon Bulantı-kusma 1/3 hastada perianal komplikasyon Perianal/iskiorektal abse Fissür Fistül (rektovajinal fistül) Rektal prolapsus Gastrointestinal sistemde kanama sık Hayatı tehdit eden kanama nadir (%1) Erozyon nedeniyle barsağa açılan damar Toksik megakolon %6 Perforasyon nadir GİS malignitesi 3 kat daha fazla 2
Tanı Semptomlardan aylar yıllar sonra Nadiren ekstraintestinal bulgular Hikaye katkı sağlar Üst GİS serisi (çift kontrast) Kolonoskopi ( en sensitif) Floroskopi ve oral baryum (zayıf sensitif ve spesifik) Tanı Radyolojik olarak: Segmental daralma Mukozada destrüksiyon Fistüller Abdominal BT görüntüleme Akut semptomu olan yada şüphelenilen hastalarda Barsak duvarında kalınlaşma Mezenterik ödem Lokal abse formasyonu Safra taşı Nefrolithizasi/hidronefroz Sakroileti osteomyelit Taburculuk Yatış: Fulminan kolit Peritonit Obstrüksiyon Belirgin GİS kanaması Ciddi dehidratasyon Sıvı/elektrolit dengesizliği Taburculuk Cerrahi girişim: İntestinal obstrüksiyon Hemoraji Perforasyon Abse Toksik megakolon Perianal hastalık Ülseratif Kolit Kolonun kronik inflamatuar hastalığı Distalde inflamasyon daha fazladır Rektum %100 etkilenir Karakteristik olan kanlı diyare Etyoloji net değil Epidemiyoloji ve Patoloji En yüksek 2. ve 3. dekatta Erkeklerde biraz daha fazla Mukoza ve submukozayı tutar Mukozal inflamasyon ve kript abseleri Epitelyal nekroz ve mukozal ülserasyon Rektosigmoid tutulum %95 Psödopolipler 3
Hafif/Orta/Şiddetli seyredebilir Hafif Hastalık: %60 hasta bu gruptadır Dörtten az barsak hareketi Sistemik semptom yok Ekstraintestinal hastalık az Sıklıkla rektumla sınırlıdır %10-15 pankolit gelişir Ciddi Hastalık: %15 hasta Sık barsak hareketleri Anemi Ateş Kilo kaybı Taşikardi Düşük serum albumin Ekstraintestinal hastalık sık Nerdeyse hepsinde pankolit var Hastalık üç farklı seyir gösterir; 1-Aralıklı atak ve remisyonlar 2- Atak sonrasında uzun remisyon 3- Kronik aktif hastalık tablosu Barsak dışı komplikasyonlar Periferal artrit Ankilozan spondilit Episklerit Üveit Pyoderma gangrenosum Eritema Nodosum Karaciğer hastalığı Perikolanjit Kronik aktif hepatit Yağlı karaciğer Siroz Kolelithiazis Sklerozan Kolanjit Kanama Toksik megakolon Kolitin ileri aşamalarında Kas tonusunun kaybı Dilatasyon ve lokalize peritonit Hava ile dolu kolon (6 cm den büyük) Barsak duvarında ödem Perforasyon Peritonit sepsis 4
Toksik megakolon Distandü karın Timpanizm Duyarlılık Ateş Taşikardi Lökositoz Hipovolemi Elektrolit bozuklukları Hipoalbuminemi Toksik megakolon Nazogastrik tüp ile dekompresyon Barsak florasına uygun antibiyotik Koliform ve anaeroplar Prednizolon 60 mg/gün veya Hidrokortizon 300 mg/gün Intravenöz sıvı uygulaması Cerrahinin gecikmesi morbidite ve mortaliteyi 24-48 saat medikal yoksa kolektomi İlerleyen zamanda karsinom Yaygın tutulum Uzun hastalık süresi Aile hikayesi Erken yaşta başlangıç Tanı Laboratuar özgül değil Anemi Lökositoz Trombositoz Hipoalbuminemi Anormal karaciğer testleri Hikaye önemli Abdominal kramplar Sulu dışkılama Kolonoskopi Baryum enema Tedavi Ciddi UC IV steroid 300 mg/gün hidrokortizon veya 48 mg doz IV veya PO metil prednizolon 60 mg/gün PO Prednizolon Sıvı ve elektrolit tedavisi IV antibiyotik Ampisilin ve klindamisin veya metronidazol Tedavi Hafif-Orta Vakalar Genelde ayaktan takip Glukortikoidler remisyon sağlamada 40-60 mg/gün Prednizon Aktif proktit, proktosigmoidit durumunda 5-ASA Akut ataklarda sulfasalazin, steroidlere göre daha az etkili bulunmuş s1,5-2 gr/gün rekürrensleri azaltmada 5
Taburculuk Yatacak hastalar Toksik magakolon Masif alt GİS kanaması Medikal tedaviye cevapsızlık Perforasyon Taburculuk Hafif-orta hastalık tablosu olanlar 6