Teos Çevre Düzenleme Projesi ve Uygulanması İle İlgili Çalışmalar:

Teos Çevre Düzenleme Projesi ve Uygulanması İle İlgili Çalışmalar: Teos antik kentinde 25 Temmuz 2010 tarihinde başlayan yeni dönem kazı çalışmalarının öncelikli amacı, kazı evi ve deposunun yapımı için gerekli olan uygun arazinin bulunması olmuştur. Teos 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı içerisinde kalan ve mülkiyeti hazineye ait taşınmazın, kazı evi yapımı için T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı na tahsisi konusunda gerekli başvuru, Teos kazı başkanlığınca 16 Ağustos 2010 tarihinde yapılmıştır. Söz konusu arazinin (eski 88 ada 21 parsel) kazı evi yapılmak üzere tahsisi 13 Mayıs 2011 de 2 yıllığına gerçekleşmiştir. Eski 88 ada 21 parselde kazı evinin inşası İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun 03 Aralık 2010 gün ve 5511 sayılı kararı ile prensipte uygun görülmüş ve gerekli izin ve projeler tamamlandıktan sonra konunun ele alınacağı 20 Nisan 2011 tarihli yazı ile kazı başkanlığına bildirilmiştir. Söz konusu parselde kazı evi, depo-müze ve gişe binalarının yapımı için 2011 yılı kazı çalışmaları kapsamında sondaj kazıları gerçekleştirilmiştir. Kazı sonuçlarını da içeren Teos Çevre Düzenleme Projesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nün uygun görüşü ile 24 Ekim 2011 tarihinde, İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu na iletilmiştir. Söz konusu proje İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun 10.02.2012 gün ve 318 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Antik kentin ören yeri statüsüne kavuşturulabilmesi için şart olan bu proje ile antik kent yeniden hayat bulacak ve yeni ziyaretçilerine hizmet vermeye başlayacaktır. Bu bağlamda Ören Yeri Giriş Binası (Gişe), Müze-Depo, Bilgilendirme Merkezi, Kafeterya, Seyir Terasları, kent içerisindeki gezi güzergâhları (kısa, orta ve uzun tur), dinlenme alanları ile kazı evi inşa edilecektir. Kazı evi hariç diğer inşai faaliyetler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nce yatırım programına alınmıştır. 2012 yılı Ağustos ayı içerisinde ihalesi tamamlanan söz konusu projenin, inşaat çalışmaları Eylül 2012 tarihinde başlamıştır. 7 ay içerisinde tamamlanması planlanan proje, artan inşaat maliyetleri nedeniyle tamamlanamamış, sadece ören yeri için hizmet verecek olan müze-depo binası, gişe, tuvaletler ve turnike yapısının kaba inşaatı bitirilebilmiştir. Söz konusu yapıların ince işçiliğinin (kapı ve pencereleri içeren ahşap doğramalar, taban kaplaması, boya-badana, elektrik ve sıhhi tesisat armatürleri) 2014 yılı içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Yüklenici firma, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ne inşaatı tamamlamak üzere, %50 keşif artışı için gerekli başvuruda bulunmuş olup bu başvuru onay aşamasındadır. Söz konusu keşif artışı kabul edilirse 2014 yılı içerisinde Teos Ören yeri Çevre Düzenleme Projesi uygulaması tamamlanmış olacaktır. 1

Ayrıca Teos Örenyeri Çevre Düzenleme Projesi çerçevesinde planlanan kazı evi için gerekli olan finansman, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürü Sayın Abdülaziz Ediz in çabalarıyla İzmir Valiliği, İzmir İl Özel İdaresi kaynaklarından sağlanmıştır. 03 Aralık 2012 tarihinde kazı evinin ihalesi tamamlanmış ve Nisan 2013 te inşaat süreci başlamıştır. 2013 yılı Ağustos ayı sonunda tamamlanması planlanan kazı evi inşaatı, yüklenici firmanın inşaatı savsaklaması sonucu maalesef tamamlanamamıştır. Kasım ayı sonu itibarı ile kazı evinin çatısı ancak kapatılabilmiştir. Aralık ayı içerisinde yapının ahşap tavan kaplamaları ile duvarlarının alçısıva işi tamamlanabilecektir. 2014 yılının ilk aylarında tamamlanamayan iş kalemleri (ahşap doğrama, cam, elektrik kablo tesisatı, su tesisatı ve taban kaplamaları) yapılarak kazı evi inşaatı tamamlanacaktır. Yılsonu itibarı ile yüklenici firmanın sözleşmesi feshedilerek, kazı evi inşaatının kalan kısmının, İzmir İl Özel İdaresi ve Teos Kazı Başkanlığı nca tamamlanması planlanmaktadır. Bu durumda büyük ihtimalle 2014 yılı kazı çalışmalarına kadar hem kazı evi, hem müze-depo hem de antik kent içerisindeki gezi yolları tamamlanmış olacak ve böylelikle Teos Antik Kenti 2014 yılı içerisinde ören yeri statüsüne kavuşmuş olacaktır. İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun 10.02.2012 gün ve 318 sayılı kararı ile onaylanmış olan Teos Örenyeri Çevre Düzenleme Projesi kapsamında planlanan kent içerisindeki KISA, ORTA VE UZUN TUR güzergâhları büyük oranda oluşturulmuş ve yön levhalarıyla desteklenmiştir. Ancak antik kent yapılarının kent içerisinde geniş alana yayılmış olması nedeniyle, kentin kolay gezilemediği ve tüm yapılara ulaşılamadığı geçen süre zarfında anlaşılmıştır. Ören yeri karşılama merkezinden kuzeye ayrılan yol ile antik kentin akropolü ve tiyatrosu (kısa tur); güneye ayrılan yol ile Dionysos Tapınağı, Agora ve Bouleuterion (orta tur) ile sarnıç ve güney limanı içeren (uzun tur) güzergâhlar kısmen oluşturulmuştu. Ancak söz konusu güzergâhlarda şahıslara ait parsellerin kamulaştırma sorununun kısmen çözülebilmiş olması ve her durumda turların çok uzun oluşu ile geri dönüşlerin olması nedeniyle 2013 kazı sezonunda daha uygun güzergâhlar araştırılmıştır. Kamulaştırmanın asgari düzeyde yapılmasını ve antik kentte dolaşımı sağlayacak en kısa güzergâhların tespitini amaçlayan bu araştırmada, parseller arasında var olan ancak bitki örtüsü (diken, ağaç ve çalılık) ile tamamen kapanmış olan kadastral yolların kullanılabileceği düşünülmüştür. Böylece çok az miktarda kamulaştırma yapılarak kent içerisinde uygun dolaşım sağlanabilecektir. Ören yeri karşılama merkezi, tiyatro, akropol ve Dionysos Tapınağı arasında kalan alanda yer alan söz konusu kadastral yolların büyük bir bölümü 2013 yılı kazı çalışmalarında bitki örtüsünden arındırılmış ve kaplamasız yol olarak düzenlenmiştir. 2014 yılı çalışmaları kapsamında ören yeri karşılama merkezi ile Dionysos Tapınağı ve tiyatro arasında kalan alandaki kadastral yolların açılması planlanmaktadır. Böylece ören yeri karşılama merkezinden doğu yönde antik kentin tiyatrosuna, güney yönde Dionysos Tapınağı na, ağaçların oluşturduğu gölgeli 2

yollardan ulaşmak mümkün olacaktır. Aynı şekilde antik tiyatrodan akropole, ya da Dionysos kutsal alanından tiyatroya gölgelikli yollardan ulaşılabilecektir. Söz konusu gezi güzergâhlarını içeren Revize-Teos Örenyeri Çevre Düzenleme Projesi, İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun onayına 2013 yılı içerisinde sunulacaktır. KAZI ÇALIŞMALARI: Dionysos Tapınağı Kutsal Alanı: 2011 yılı kazı çalışmalarında başlanan Dionysos Tapınağı Temenos alanı çalışmalarına 2013 yılında devam edilmiştir. 2013 yılında, Dionysos Tapınağı Temenos alanının kuzeybatısındaki alanda düzenleme, kazı ve belgeleme çalışmalarına devam edilmiştir. Seferihisar Belediye Başkanlığı nın sağlamış olduğu ödenek ile Teos Kazı Başkanlığı na satın alınan 30 tonluk mobil vinç sayesinde, 1862 yılında kazı çalışmalarına başlanan Dionysos kutsal alanında ilk kez 2013 yılında büyük çaplı düzenlemeler yapılabilmiştir. 2010 yılında 3D-lazer tarama yöntemi ile rölöve çalışmalarına başlanan kutsal alanda, kuzeybatı uçtaki mimari kalıntıların ve blokların rölöve planı 2013 yılı çalışmalarında tamamlanmıştır. Böylece söz konusu alanda yer alan, tapınağa ve tapınağı çevreleyen kuzey ve batı stoa ya ait mimari blokların temenos alanı dışında tasnifi gerçekleştirilebilmiştir. Müteakiben mimari bloklardan arındırılan alanda stoa ların, korunmuş olan euthynteria blok sırasına kadar kazılar gerçekleştirilmiştir. 2014 yılı çalışmalarında tapınağın arka (batı) kısmındaki basamak sırası ile batı temenos duvarı arasında kalan alanda ve kuzey temenos duvarına kadar olan alandaki mimari blokların tasnifi yapılarak, bu alanda kazı çalışmaları gerçekleştirilecektir. Böylece hem tapınağın daha iyi algılanması sağlanacak hem de mimari blokların restorasyonu gerçekleştirilerek tapınağın restorasyon projesinin hazırlanmasında önemli adımlar atılmış olacaktır. 2012 kazı çalışmalarında varlığı tespit edilen ve tapınak alanının asıl girişi olduğu varsayılan propylon da da kazı ve belgeleme çalışmalarına devam edilecektir. Ayrıca Dionysos Tapınağı ile temenos stoa larına ait mimari blokların belgeleme çalışmalarına 2014 yılında da devam edilecektir. Hellenistik Sur Çalışmaları: 2010 yılında Hellenistik Sur da başlanılan kazı ve belgeleme çalışmalarına 2014 yılında da devam edilecektir. Antik kentin içinden geçip sahile ulaşan stabilize yol, büyük oranda Hellenistik Sur duvarının üzerinden geçmekteydi. Motorlu taşıtların sıklıkla kullandıkları bu yol güzergâhı Teos Çevre Düzenleme Projesi sayesinde 2012 yılı kazı sezonu sonunda araç geçişine kapatılmış olup sahile ulaşım için antik kentin güney sınırında yer alan yazlık sitelerin kullanmış olduğu stabilize yol ıslah edilmiştir. Ancak eski alışkanlıklarını unutamamış olan turistler her ne kadar söz konusu yol kapatılmış ise de bu yolu kullanabilmek için ellerinden gelen çabayı göstermektedirler. 3

Özellikle güney limana ve güney nekropole uzanan Hellenistik Sur un güney bölümü kısmen kazılarak bu kısımdan araç girişi 2014 yılı çalışmaları kapsamında tamamen engellenecektir. 2010 ve 2011 yıllarında Dionysos Tapınağı nın hemen batısında bir merdiven yapısı ile hemen güneyinde bir kapı açıklığı tespit edilmiştir. 2013 yılı kazı sezonunda buradaki çalışmaların, Ören Yeri Çevre Düzenleme Projesi nde önerilen travers gezi güzergâhına kadar genişletilmesi planlamış olsa da bu çalışma gerçekleştirilememiştir. Ancak 2014 yılı içerisinde söz konusu çalışmanın tamamlanması planlanmaktadır. 2012 yılı kazı çalışmalarında tamamen ortaya çıkarılan Güney Liman iskelesine, batı taraftan birleştiği kabul edilen Hellenistik Dönem Suru, 2013 yılı çalışmalarında araştırılmış ve kenti doğudan çevreleyen sur duvarı yüzey toprağının hemen altında tespit edilmiştir. Böylelikle kenti çevreleyen batı, güney ve doğu surunun planı büyük ölçüde tamamlanmıştır. Ayrıca 2013 yılı çalışmalarında batı surunun en kuzey ucunda bir adet in situ kent kapısı ile in situ yapı yazıtı ortaya çıkarılmıştır. Jeofizik çalışmaları ile desteklenen bu çalışmalar, 2014 yılında antik kentin kuzeyini çevreleyen surlarda gerçekleştirilerek ve böylece tüm kenti çevreleyen sur planı çıkarılmış olacaktır. Bu bağlamda antik kentin Hellenistik Dönem de kapladığı alan ile kente giriş-çıkışı sağlayan ana yollar ile kapılar da tespit edilmiş olacaktır. Bouleuterion Çalışmaları: 2011-2013 yıllarında sürdürülen kazı çalışmalarında caveası, orkestrası, sahne binası ve güney duvarı ile batı arka duvarı tamamen ortaya çıkarılan Bouleuterion da kazı çalışmalarına 2014 yılında da devam edilecektir. 2011 ve 2012 yılında yapının cavea, orkestra ve pulpitum u ile 2013 yılında kuzey parodos girişi tamamen ortaya çıkarılmasına karşılık; güney parodos, analemma ve sahne binası duvarlarına ait mimari blok yığınlarından dolayı açığa çıkarılamamıştır. 2014 yılı bouleuterion çalışmaları kapsamında güney parodos ile sahne binasının doğusunda kalan ve yapıya bitişik olduğu tahmin edilen ön avlu ortaya çıkarılacaktır. Böylelikle Bouleuterion a hem güney hem de kuzey parodos tan girilebilecektir. Sahne binası üzerinde çok sayıda mimari bloğun düşme pozisyonunda ortaya çıkarılması, söz konusu blokların 2013 çalışmalarında belgelenmesi ve tasnif edilmesine karşılık, tabana ulaşana kadar birçok katman halinde mimari blokların varlığı görüldüğünden bu alanda 2014 yılında da belgeleme ve tasnif çalışmalarına devam edilecektir. 2014 yılı çalışmalarında söz konusu mimari bloklar, tasnif edildikten sonra sahne binası kazı çalışmalarının tamamlanması planlanmaktadır. Ayrıca kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan cavea ya ait oturma basamakları ile hem güney hem de kuzey analemma duvarlarına ait duvar blokları orijinal yerlerine yerleştirilecektir. 2013 yılı çalışmalarında güney analemma duvarı önünde belgelenen birçok mimari bloğun kuzey analemma duvarına ait oluşunun tespit edilmesi bu alanda, yapı yıkıldıktan sonra bazı düzenlemelere gidilmiş 4

olabileceğine işaret etmektedir. Bu durum göz önünde bulundurularak analemma duvarlarına ait mimari blokların anastylosis çalışmasına 2014 yılında devam edilecektir. Antik Güney Liman Çalışmaları: 2011 yılında başlanılan güney liman iskelesindeki kazı ve belgeleme çalışmaları, 2012 yılında büyük oranda tamamlanmıştır. 155 m uzunluğunda ortaya çıkarılan iskelenin dalgakıranına ait yerinden kaymış mimari bloklar, dalgakıranın üzerine orijinal yerlerine yerleştirilmesi 2013 yılı için planlanmış ancak denizin, iskeleyi büyük oranda kum ile yeniden doldurması nedeniyle bu çalışma gerçekleştirilememiştir. Deniz dalgalarının getirdiği kum birikintilerine bir çözüm bulana kadar iskelede çalışma yapılması düşünülmemektedir. Ancak 2013 yılında tespit edilen kentin doğu surları ile iskelenin birleşimi ve limandan kente giriş-çıkış araştırılacaktır. Su Altı Kazı Çalışmaları: Teos antik kentinin en iyi korunmuş yapılarından bir tanesi olan antik güney limanın deniz içerisinde kalan kısmında 2011 yılında, Prof. Dr. Hayat Erkanal ın başkanlığında Ankara Üniversitesi, Sualtı Arkeolojik Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından su altı araştırmalarına başlanmış ve fotoğrafik belgeleme yapılmıştır. 2012 yılı çalışmaları kapsamında ise güney liman iskelesinin kuzeyinde, 3 x 5 m ölçülerinde bir sondajın açılmasına başlanmıştır. 2013 yılında söz konusu açmada derinleşme çalışmaları planlanmış olmasına karşılık Ankara Üniversitesi, Arkeolojik Sualtı Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından gerekli ekip ve ekipman sağlanamadığı için çalışmalara devam edilememiştir. Antik limanın kullanım sürecini araştırmaya ve limandan yüklenen/indirilen ürünlerin tespitine yönelik sualtı çalışmalarına 2014 yılında devam edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca antik liman iskelesinin su altında kalan bölümünde ve yakın çevresinde antik batıkların araştırılması ve elde edilen sonuçların 3D-modellemesinin yapılması planlanmaktadır. Agora Tapınağı Çalışmaları (Aphrodite ve Apollonis Tapınağı): Agora ile bouleuterion arasında, yaklaşık olarak agora nın ortasında yer alan ve olasılıkla Aphrodite ve Apollonis in onuruna inşa edilmiş olan küçük tapınak, 2011 yılı çalışmalarında yüzeyde görünebildiği kadarıyla belgelenebilmişti. 2012 yılı için kazı programına alınan küçük tapınakta, üzerinde yer aldığı parselin şahıs arazisi olması nedeniyle kazı çalışmalarına başlanamamıştı. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü nün sağlamış olduğu ödenekle agora nın yer aldığı parsellerin (89 Ada 31, 32, 34 ve 35 Parseller) kamulaştırılması 2012 yılı kazı sezonu sonuna doğru tamamlanmıştır. 2013 kazı sezonunda söz konusu parsel üzerinde kaçak olarak inşa edilmiş olan ağıl kaldırılmış ve küçük tapınakta esaslı ot temizliği yapılmıştır. Ot temizliği ve kısmen de moloz taşların taşınması 5

sonucunda ortaya çıkan mimari bloklar numaralandırılmış ve tapınak rölövesine eklenmiştir. Ayrıca parseller arasında oluşan büyük bitkisel yığınlar ortadan kaldırılmıştır. Bu ön çalışmalarla küçük tapınak, 2014 yılı kazı çalışmaları için hazırlanmıştır. 2014 yılı kazı çalışmalarıyla küçük tapınağın sağlıklı bir rölöve planı elde edilecek, hangi tanrı ya da kişi için yapıldığı araştırılacak ve tarihlenebilecektir. Akropol Çalışmaları: Teos antik kentinin kuruluş dönemi (Erken Demir Çağı), Arkaik ve Klasik Dönem lerine ait bilgiler sınırlıdır. Kentin bu erken dönemlerini araştırmak ve kentte daha erken yerleşimin (Bronz Çağı) olup olmadığını incelemek amacıyla 2012 kazı sezonunda Akropolis tepesinde varlığı bilinen Hekatompedos tapınak alanında bir sondaj gerçekleştirilmiştir. Söz konusu sondajda hem tapınağın tarihlenmesine hem de erken dönem yerleşimine ilişkin yeterli veri elde edilememiştir. Yine akropol tepesinde tespit edilen, Geç Arkaik Dönem e tarihlenen Arkaik İon Tapınağına ait mimari parçaların ait olduğu tapınağın araştırılmasına 2013 yılında devam edilmiştir. Hekatompedos olarak adlandırılan tapınağın doğusundaki sunağın, özgünlüğü ve mimarisinin anlaşılabilmesi için hem sunak içerisinde hem de sunağın güney sınırında birer açma açılmıştır. Ancak her iki açmada da yoğun blok ve taş dolgu ile karşılaşılmıştır. Tarihlenebilen bir kültür katmanına rastlanmasa da sunağın doğusunun çok dik oluşu nedeniyle burada güçlü bir teraslamanın yapılmış olduğu çok katmanlı mimari blok sırası ile tespit edilmiştir. 2014 kazı sezonunda Hekatompedos olarak adlandırılan yapının güney sınırında bir sondaj açılarak, alt yapısı ve statigrafisi hakkında bilgi elde edilecektir. Tiyatro Çalışmaları: 2010 yılında başlayan yeni dönem kazı çalışmalarıyla, güney limanın iskelesi ile bouleuterion a öncelikli olarak ağırlık verilmiştir. Her iki yapının da büyük oranda kazılarının tamamlanmış olması nedeniyle 2013 yılında antik tiyatronun cavea ve sahne binasındaki çalışmalara başlanmıştır. 2010 yılında 3 boyutlu lazer tarama yöntemiyle belgelenen tiyatroda öncelikli olarak kapsamlı bir temizlik çalışması yapılmış, özellikle cavea üzerindeki yabani sakız ağaçları budanmıştır. Kapsamlı temizlik çalışmasından sonra üst cavea dan başlamak üzere orkestraya doğru, toprak ve moloz taş temizliğine başlanmıştır. Orkestra içerisinde toplanmış olan moloz taşlar öncelikli olarak tiyatro dışına taşınmıştır. Bu çalışmalarda alt ve üst cavea arasında seyircilerin cavea ya dağılımını sağlamak için inşa edilmiş olan geçiş koridorunun (diazoma) kireçtaşı kaide blokları ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca hiçbir in situ oturma bloğu olmayan cavea da kazı çalışmaları orkestraya doğru ilerleyince sekiz sıra iyi korunmuş basamak sırası ortaya çıkarılmıştır. Ancak alt cavea ve orkestra tamamen ortaya çıkarılamamıştır. 2013 yılı çalışmalarıyla yapının kısmi rölöve planı çıkarılmış, sahne binası cephesi (scaenae frons) ve proskenion una ait 6

mimari bloklar numaralandırılarak rölöveye işlenmiş ve yapı dışına taşınmıştır. 2014 yılında öncelikli olarak alt cavea ve orkestra kazıları tamamlanarak tiyatroya girişi sağlayan doğu ve batı parodos ile analemma duvarları ortaya çıkarılacaktır. Scaenae frons a ait mimari blokların blok konservasyonu tamamlanarak, cephe restitüsyon denemeleri yapılacaktır. Üst cavea yı taşıyan tonozlu koridorun ayaklarının oldukça tahrip olduğu 2010 yılı çalışmalarında tespit edilmişti. Söz konusu ayakların daha fazla tahribatını önlemek için güçlendirilmeleri gerekmekteydi. Bu bağlamda tonozlu koridorda moloz taş temizliği yapılarak kısmen tonoz ayakları sağlamlaştırılabilmiştir. 2014 yılı çalışmalarında tonozlu koridorun tamamında moloz-taş temizliği yapılarak, tonoz ayakları güçlendirilecektir. Nekropolis Çalışmaları: Antik kentte Protogeometrik Dönem den itibaren kullanılmış olan pişmiş toprak kap formlarının tespiti için batı nekropolde ve batı nekropolün doğu eteklerindeki alanda küçük çaplı sondaj çalışmalarının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Ayrıca, Ekmeksiz Plaji nı da içine alan batı nekropolde, görünürdeki lahit mezarların belgelenerek kent planına işlenmesi 2013 yılı için planlanmıştı. Ancak söz konusu alanın özel bir işletme tarafından kiralanmış olması ve söz konusu alanın devamlı kapalı tutulmasından dolayı bu alanda belgeleme çalışmaları yapılamamıştır. 2014 yılı kazı sezonunda söz konusu problem aşılabilirse bu alanda belgeleme çalışmalarına başlanacaktır. Ayrıca akropolisin batısında T.C. Seferihisar Belediye Başkanlığı nca satılan ve Teos 3. Derece Arkeolojik Sit alanı içerisinde kalan 120.000 m 2 lik arazide yeni bir otel kompleksinin inşasına başlanılmıştır. Söz konusu alan Teos 3. Derece Arkeolojik Sit alanı içerisinde kaldığından bu alandaki çalışmalar İzmir Arkeoloji Müzesi uzmanlarınca yürütülmektedir. 2013 yılı çalışmaları kapsamında Teos 3. Derece Arkeolojik Sit alanı içerisinde kalan alandaki imar yolu üzerinde gerçekleştirilen kazılarda 20 mezardan oluşan bir nekropol alanı tespit edilmiştir. 1254 parselde tahmin edilen tümülüs sınırları ile koruma alanları İzmir Müze Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecek olan kazılarla tespit edileceğinden, bu alandaki çalışmalar söz konusu tespitten sonra başlayacaktır. Sazlıgöl Tümülüs Alanı: Antik kentin doğusunda yer alan Sazlıgöl Tümülüs alanının 1. Derece Arkeolojik Sit olarak koruma sınırları belirlenmiştir. Bu alanda yer alan Tümülüslerin konumları Teos 1. Derece Arkeolojik Sit paftasına ancak 2013 yılı çalışmalarında işlenebilmiştir. Sazlıgöl Tümülüs alanında daha önce Dr. D. Mustafa Uz tarafından kısmen kazılarına başlanılan 7 numaralı tümülüsün ve hemen kuzeyindeki 8 numaralı tümülüsün mimari yapısının araştırılmasına 2014 yılında jeoradar 7

yöntemi ile başlanılacak ve eğer yeterli veri elde edilirse 7 numaralı tümülüsün kazısı tamamlanacaktır. Karagöl Nekropol Alanı: Antik kentin mermer ocağının bulunduğu Karagöl alanında, 2012 yılı kazı çalışmalarının tamamlanmasından bir süre sonra, bir tümülüs içerisindeki lahit mezarın tahrip edildiği İzmir Müzesi ne bildirilmiş ve bu alanda müze uzmanları gerekli kurtarma kazı çalışmaları gerçekleştirmiştir. Bu alanda, bir nekropol ün varlığının bilinmemesinden dolayı, olası tümülüs ve mezarların tespiti için 2013 yılında burada da çalışmalara başlanmıştır. Öncelikle bu tümülüsün Karagöl Tümülüsü 01 olarak tescili ve kaçak kazı sonucu tahrip edilmiş olan lahdin tamir edilerek temizlik çalışmalarının Teos kazı başkanlığınca yapılabilmesi ve tekrar üzerinin kapatılabilmesi için İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu na başvuruda bulunulmuştur. Gerekli izinler verildiği takdirde 2014 yılında bu tümülüste düzenleme çalışmaları planlanmaktadır. BELGELEME ÇALIŞMALARI Mimari Belgeleme ve Sayısal Kent Planı: 2010 2013 yılları belgeleme çalışmaları kapsamında antik kentin sayısal kent planı büyük oranda çıkarılmış ve Seferihisar Orman İşletme Şefliği ile Seferihisar Kadastro Müdürlüğü nden alınan Teos Antik Kenti 1. ve 3. Derece Arkeolojik-Doğal sit haritası (1/1.000 ölçekli kadastral paftalar ve hâlihazır planlar) ITRF 3 ve 6 Derece sisteminde tamamlanmıştır. 2012 yılı çalışmalarında antik kentin Hellenistik Dönem Kent Suru içerisinde kalan 9 ayrı parselde (yaklaşık 1 hektar) önce jeomanyetik ve sonrasında jeoradar ölçümleri gerçekleştirilmişti. Bu çalışmalar antik kentte özellikle cadde-sokak sistemi ile mimari yapılaşma hakkında önemli veriler sunmuştur. 2013 yılı çalışmalarında da jeofizik ölçümlerine öncelikli olarak ağırlık verilmiş ve yaklaşık 10 hektarlık bir alan, jeomanyetik yöntemle taranmış, birçok cadde-sokak, yapı ve yapı kompleksinin varlığı tespit edilmiştir. 2014 yılında da söz konusu jeomanyetik ve jeoradar ölçümlerine hem Hellenistik Dönem kent suru içinde hem de dışında devam edilecektir. Böylece antik kentin jeofizik haritası büyük ölçüde tamamlanarak kent plancılığı, yapılar arasındaki organizasyon ve öncelikli kamulaştırılacak alanlar belirlenecektir. Epigrafik Araştırmalar: 2010 yılında antik kent içerisinde ve çevresinde başlanılan yazıt külliyatının oluşturulmasına 2013 yılında da devam edilmiştir. 2014 yılında da söz konusu çalışmalara devam edilecektir. Özellikle Seferihisar İlçesi ne dağılmış olan yazıtların önceki yıllarda olduğu gibi Teos antik 8

kentine, yeni yapılmakta olan depoya taşınmasına ağırlık verilecek ve bu depo-müze epigrafi müzesi olarak işlevlendirilecektir. KONSERVASYON ÇALIŞMALARI: Antik kentin Dionysos Tapınağı, bouleuterion ve tiyatrosunda yürütülmekte olan mimari blok konservasyon ve restorasyonuna 2013 yılında olduğu gibi 2014 yılında da devam edilecektir. Antik kentin bouleuterion unda sürdürülen mimari blok restorasyonu haricinde hem batı arka duvarı hem de analemma duvarlarının kısmi anastylosis (orijinal malzeme ile yeniden kurma) çalışmalarına devam edilecektir. Ayrıca öncelikli olarak antik tiyatronun üst cavea sını taşıyan tonozlu galerilerin daha fazla tahrip olmasını önlemek amacıyla tonoz ayaklarının konservasyonu, gerekli alt yapının 2012 yılında tamamlanmış olmasıyla (iskele, sönmüş ve bekletilmiş kireç vb.) ancak 2013 yılında başlanabilmiş ve bu çalışmalara 2014 yılında da devam edilecektir. Mimari restorasyon ve konservasyon çalışmaları: 2010 ve 2011 yılları çalışmaları kapsamında, 3D-Lazer tarama ile Dionysos Tapınağı Kutsal Alanı nın rölöve projesi tamamlanmıştır. Mimari blok restorasyonu için gerekli olan tasnif çalışmalarına başlanmış ve tüm mimari bloklar numaralandırılmıştır. 2012-2013 yıllarında mimari blokların tasnif edilerek konservasyonuna başlanmış, parçası bulunan mimari bloklar yapıştırılmıştır. Aynı uygulama hem bouleuterion hem de antik tiyatronun scaenae frons una ait mimari bloklarda da sürdürülmüştür. 2014 yılında da bu çalışmalara devam edilecektir. Prof. Dr. Musa KADIOĞLU Teos Kazısı Başkanı 9