ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi (*) * Ders notları 12.10.2018 tarihinde güncellenmiştir. Dr. Öğr. Üyesi Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanunlar 1983: 2872 sayılı Çevre Kanunu 2006: 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Uluslararası Sözleşmeler 1994: Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınımı ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi 1996: Akdeniz de Tehlikeli Atıkların Sınırötesi Hareketleri ve Bertarafından Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü 1998: Bazı Tehlikeli Kimyasalların ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi 2001: Birleşmiş Milletler Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stockholm Sözleşmesi Yönetmelikler 1995: Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (mülga) 2004: Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 2005: Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (76/464/ AB) 2005: Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Son güncelleme: 2017) 2005: Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 2006: Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği 2007: Poliklorlu Bifenil Ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik Yönetmelikler 2008: Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 2012: Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği 2014: Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik 2015: Maden Atıkları Yönetmeliği 2015: (Eski adı: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik)
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının yürüttüğü Yönetmelikler 2013: Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik 2015: Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik 2015: Tehlikeli Maddelerin Demir Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik 2016: Tehlikeli Madde Taşıyan Araç ve Üst Yapıların Teknik Muayeneleri Hakkında Yönetmelik 2018: Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik Tebliğler 2014: Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: TMKTDGM-01) Genelgeler Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Eğitim Programları Genelgesi (2018/8) Tıbbi Atıkların Yönetimine İlişkin Genelgelerin İptal Edilmesi Hakkında Genelge (2018/7) Güncel mevzuata erişim: T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Web Sitesi http://www.csb.gov.tr/gm/cygm/index.php?sayfa =sayfa&tur=webmenu&id=266 En günceli için: http://www.mevzuat.gov.tr/ RG Tarihi: 02.04.2015 Sayısı: 29314 Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyal Atık yönetimi: Atığın oluşumunun önlenmesi, kaynağında azaltılması, yeniden kullanılması, özelliğine ve türüne göre ayrılması, biriktirilmesi, toplanması, geçici depolanması, taşınması, ara depolanması, geri dönüşümü, enerji geri kazanımı dâhil geri kazanılması, bertarafı, bertaraf işlemleri sonrası izlenmesi, kontrolü ve denetimi faaliyetleri
Atık listesi: Ek-4 te verilen liste Tehlikeli atık: Ek-3/A da yer alan tehlikeli özelliklerden birini ya da birden fazlasını taşıyan, Ek-4 te altı haneli atık kodunun yanında yıldız (*) işareti bulunan atıklar Tehlikesiz atık: Ek-4 atık listesinde yıldız (*) işareti bulunmayan atıkları Atık listesi ve atığın listede tanımlanması (Madde 11) (1) Bu Yönetmeliğin kapsamında yer alan atıkların listesi ek-4 te verilmektedir. Atık listesinde (*) ile işaretlenmiş atıklar tehlikeli atıktır. Tehlikeli ek-3/a da listelenen özelliklerden bir veya daha fazlasına sahip atıklardır. Atık listesinde (A) işaretli ek-3/b de yer alan tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer. (M) işaretli atıkların tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi gerekir. Bu amaçla yapılacak çalışmalarda, ek- 3/A da listelenen özelliklerden H3-H8 ile H10 ve H11 ile ilgili değerlendirmeler, ek-3/b de yer alan konsantrasyon değerleri esas alınarak yapılır. EK-4: Atık Listesi (20 ana başlık) A: Kesin Tehlikeli Atıklar (Avrupa atık kataloğunda yer aldığı için) M: Muhtemel Tehlikeli Atıklar EK-3/B: (EK-IV) de (M) ile işaretlenmiş atıklar için tehlikeli atık eşik konsantrasyonları Yönetmelikte 166 sı (M) ve 238 i (A) olarak belirtilen toplam 404 tehlikeli atık vardır. EK-IV: Atık Listesi Atık kodları 20 bölümdür Bölüm 1-12, 17-19 Kaynağa dayanır (endüstriye göre) Bölüm 6-7 İşleme dayalı Bölüm 13-15 Madde ve malzemeye dayalı Bölüm 20 Evsel atıklar Bölüm 16 Listede başka bir şekilde belirtilmemiş atıklar
(01)Madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan (02)Tarım, bahçıvanlık, su kültürü, ormancılık, avcılık ve balıkçılık, gıda üretimi ve işlemesi sonucu ortaya çıkan (03)Ahşap işleme ve kağıt, karton, kağıt hamuru, panel (sunta) ve mobilya üretiminden kaynaklanan (04)Deri, kürk ve tekstil endüstrilerinden kaynaklanan (05)Petrol rafinasyonu, doğal gaz saflaştırma ve kömürün pirolitik işlenmesinden kaynaklanan (06)Anorganik kimyasal işlemlerden kaynaklanan (07)Organik kimyasal işlemlerden kaynaklanan (08)Astarlar (boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler), yapışkanlar, yalıtıcılar ve baskı mürekkeplerinin imalat, formülasyon tedarik ve kullanımından (İFTK) kaynaklanan (09)Fotoğraf endüstrisinden kaynaklanan (10)Isıl işlemlerden kaynaklanan (11)Metal ve diğer malzemelerin kimyasal yüzey işlemi ve kaplanması işlemlerinden kaynaklanan atıklar; demir dışı hidrometalurji, (12)Metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan (13)Yağ atıkları ve sıvı yakıt atıkları (yenilebilir yağlar, 05 ve 12 hariç), (14)Atık organik çözücüler, soğutucular ve itici gazlar (07 ve 08 hariç), (15)Atık ambalajlar; başka bir şekilde belirtilmemiş emiciler, silme bezleri, filtre malzemeleri ve koruyucu giysiler, (16)Listede başka bir şekilde belirtilmemiş (17)İnşaat ve yıkım atıkları (kirlenmiş alanlardan çıkartılan hafriyat dahil), (18)İnsan ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklar (doğrudan sağlığa ilişkin olmayan mutfak ve restoran atıkları hariç) (19)Atık yönetim tesislerinden, tesis dışı atık su arıtma tesislerinden ve insan tüketimi ve endüstriyel kullanım için su hazırlama tesislerinden kaynaklanan (20)Ayrı toplanmış fraksiyonlar dahil belediye atıkları (evsel atıklar ve benzer ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklar).
2. Bölüm: Genel İlkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler Madde 6 Bakanlık görev ve yetkileri Madde 7 İl müdürlüklerinin görev ve yetkileri Madde 8 Belediyelerin görev ve sorumlulukları Madde 9 Atık üreticisinin ve atık sahibinin yükümlülükleri Madde 10 Atık işleme tesislerinin yükümlülükleri 3. Bölüm: Atık Listesi, Atığın Listede Tanımlanması ve Geçici Depolama Madde 11 Atık listesi ve atığın listede tanımlanması Madde 12 Atık listesinde atık kodunun belirlenmesi Madde 13 Geçici depolama 4. Bölüm: Ulusal Atık Yönetim Planı, Bildirim ve Kayıt Tutma Madde 14 Ulusal atık yönetim planı hazırlanması Madde 15 Bildirim ve kayıt tutma yükümlülüğü 5. Bölüm Sigorta ve Maliyetlerin Karşılanması 6. Bölüm Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu, Yan Ürün, Yeniden Kullanım 7. Bölüm Yetkilendirilmiş Kuruluş 8. Bölüm Atıkların Sınırlar Ötesi Hareketi 9. Bölüm Çeşitli ve Son Hükümler
Madde 27 Yürürlükten kaldırılan mevzuat (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren; a) 14/3/1991 tarihli ve 20814 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, b) 14/3/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, c) 5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik, yürürlükten kaldırılmıştır.