Döngüsel Ekonomi ve Sıfır Atık Yaklaşımı

Transkript

1 Döngüsel Ekonomi ve Sıfır Atık Yaklaşımı (10. Uluslararası Ekoteks ) (3 Mayıs 2017) Ahmet VARIR Atık Yönetimi Dairesi Başkanı

2 10 Yıllık Nüfus Artışı ( ) Kaynak: REC Türkiye, Veri kaynağı: UNSD

3 Satınalma Gücü Paritesine göre 10 Yıllık GSYİH Artışı ( ) 2014 Kaynak: TUİK, Veri kaynağı: Dünya Bankası

4 Toplam Atık Miktarı Depolama Alanları en büyük sera gazı kaynağıdır. CO2de 21 kat daha fazladır

5 Kaynakları Verimli Yönetmek İçin Yeni ürün ve hizmetler geliştirmek, girdileri azaltmak, atıkları en aza indirmek, kaynak stoklarının yönetimini geliştirmek, tüketim kalıplarını değiştirmek, üretim süreçlerini optimize etmek, yönetim ve iş yöntemlerini optimize etmek ve lojistik geliştirmek için yeni yollar bulmak gerekiyor.

6 DÖNGÜSEL EKONOMİ Yeni bir yöntem değil, yeni bir yaklaşım ve bakış açısı Sürdürülebilirlik Yeşil üretim, temiz üretim Yaşam döngüsü Ekodizayn Endüstriyel simbiyoz

7 Planlamada Atık Ekonomisi Döngüsü Çeşitleri Doğrusal Ekonomi Kaynak Kaynak Ekonomi Zinciri Döngü Ekonomisi Üretim Downcycling Üretim Upcycling Sürdürülebilir üretim Tüketim Tüketim Atık Atık Sürdürülebilir tüketim

8 AB DÖNGÜSEL EKONOMİ EYLEM PLANI belediye atıklarında %65 geri dönüşüm, ambalaj atıklarında %75 geri dönüşüm, depolanacak belediye atığını aşamalı olarak %10 a indirgeme, Ayrı toplanan atıkların depolanmasının yasaklanması, Depolamayı caydırıcı ekonomik araçlar, Geri dönüşüm oranlarının hesaplanması yöntemi, Yeniden kullanımı arttırıcı daha sıkı önlemlerin alınması ve endüstriyel simbiyoz, Üretici/piyasaya sürenler tarafından daha yeşil ürünlerin pazara sunulmasına yönelik ekonomik teşvikler.

9 TÜRKİYE DE DÖNGÜSEL EKONOMİ Ambalaj atıklarının ve özel atıkların ayrı toplanarak geri kazanılması, Yan ürün, yeniden kullanıma hazırlama. Alternatif hammadde, ek yakıt, ATY (depolamaya giden atık miktarının azaltılması) Doğal kaynakların yerine atıkların (döküm kumu, kül, cüruf) kullanımının yaygınlaştırılması Ön işlem tesislerinin yaygınlaştırılması MBT, biyometanizasyon, biyogaz, ATY (belediye atıkları için de), belediye atıkları için yakma tesislerinin kurulması. Sıfır atık yaklaşımının yaygınlaştırılması

10 Sıfır Atık Sürdürülebilir kalkınma ilkeleri ve döngüsel ekonomi çerçevesinde kaynakların verimli kullanılması, atıklarımızı kontrol altına alınması, gelecek nesillere temiz, gelişmiş bir Türkiye ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için sıfır atık prensibinin hedef alınması ve entegre yaklaşımla atığı yakmadan, depolamadan atıkların yönetiminin sağlanması gerekmektedir.

11 Sıfır Atık Yönetimi Önleme Azaltma Atığın kalitesini arttırma Yeniden kullanım Geri Kazanım

12 TEKSTİL SEKTÖRÜ

13 Endüstriyel Atıkların Sektörel Yönetimi Kapsamında Atık Üretim Faktörlerinin Belirlenmesi Ve Sektör Kılavuzlarının Hazırlanması Kılavuzu İlk Kez Hazırlanan Sektörler Kılavuzu Revize Edilen Sektörler Atık Listeleri Ve Taüf leri Revize Edilen Sektörler Tekstil Ve Hazır Giyim Boya Üretimi Metal Kaplama Ağaç, Ağaç Ürünleri Ve Mobilya İmalatı Deri Sektörü Otomotiv Petrol Rafinasyonu Boyama/Vernik Beyaz Eşya Petrokimya Galvanizasyon İlaç Termik Santraller Birincil Ve İkincil Alüminyum Üretimi Demir Çelik Demir Döküm Akü Geri Kazanımı Organik Bitki Koruma Ürünleri Ve Biyosit Üretimi

14 METODOLOJİ

15 Tekstil Sektöründe Atık Oluşum Kaynakları İplik İmalatından Kaynaklanan Atıklar İpliğin Bükülmesi ve İplik Haline Getirilmesinden Kaynaklanan Atıklar Elyaf İmalatından Kaynaklanan Atıklar Dokumadan Kaynaklı Atıklar Yün ve Tiftik Elyafının Bükülmesi, İplik Haline Getirilmesinden Kaynaklanan Atıklar Kumaş İmalatından Kaynaklı Atıklar

16 Tekstil Sektöründe Önleme ve Azaltma-1 Ham Madde Olarak Kullanılan Elyaf Seçimine Özen Gösterilmesi Su Bazlı Çözücülerinin Tercih Edilmesi Kullanılan Kimyasalların Optimizasyonu Kimyasallar ve Yardımcı Maddeler İçin Otomatik Dozaj ve Dağıtım Sistemlerinin Kullanılarak Etkili Kimyasal Tüketiminin Sağlanması Boya Dozajlaması ve Dağıtımı İçin Otomatik Sistemlerin Kullanılması Tuz Oranı Düşük Reaktif Boyaların Kullanımı Kesikli Boyama Ekipmanlarının Optimizasyonu Su Kullanımının Azaltılması Arıtma Çamuru Miktarının Azaltılması

17 Tekstil Sektöründe Önleme ve Azaltma-2 Kısa Elyaf Atıklarının, Elyaf Uzunluğunun Önemli Olmadığı Daha Kalın İplik Üretiminde Kullanılması Atıklardan Isıl İşlemlerle Enerji Elde Edilmesi Doğal Lif Artıklarının Geri Dönüşümü ve Yalıtım Malzemesi Olarak Değerlendirilmesi Merserizasyonda Kullanılan Alkalilerin Geri Kazanımı Yün Temizleme Sularının Geri Kazanımı ve Tekrar Kullanımı Dijital Jet Baskı Makinalarının Kullanılması Baskı Patı Kalıntılarının Geri Dönüştürülmesi Tehlikeli/Tehlikesiz Ambalaj Atıklarının Etkin Yönetimi Temizleme İşleminde Enzimlerin Kullanılması

18

19

20

21

22

23

24

25 Bakanlığımızdaki Sıfır Atık Uygulaması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ana Hizmet Binası Sıfır Atık Yönetim Planı hazırlanmıştır. Hazırlanan plan aşamalı olarak uygulanmaya başlamış olup, diğer kamu kurumlarına rehber niteliği taşıması öngörülmektedir.

26 Plastik-Kağıt-Cam-Metal/Kompozit 27/29

27 Yemek Artıkları

28 HORECA

29 Sıfır Atık Prensibinin Avantajları İsrafın önüne geçilmekte Ekonomik Enerji tasarrufu Hammadde Temiz üretim Çevre koruma Duyarlı tüketici Prestij Yeşil bina, ISO 14001

30

31 Mevcut Durum Belirleme Çalışmaları 81 İl Online Anket Büyükşehirlerde Yerinde İnceleme Balıkesir İzmir Gaziantep Eskişehir Şanlıurfa

32 ULUSAL ATIK YÖNETİMİ VE EYLEM PLANI Amaç: Doğal kaynakların hızlı tüketiminin önüne geçilmesi amacıyla geri dönüşüm ve geri kazanım ile atıkların ekonomiye yeniden kazandırılması sağlanarak, ülke genelinde sürdürülebilir atık yönetim stratejilerinin belirlenmesi. Kapsam: Atığın Kaynağı, Miktarı ve Türü, Mevzuat, Planın Kapsadığı Atık Türleri Belediye Atıkları, Ambalaj Atıkları, Tıbbi Atıklar, Tehlikeli Atıklar, Özel Atıklar - Bitkisel atık yağlar, - Atık yağlar, - Atık pil ve akümülatörler, - Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar, - Ömrünü tamamlamış lastikler, - Ömrünü tamamlamış araçlar Mevcut Durum Uygun Geri Kazanım ve Bertaraf Yöntemlerinin Belirlenmesi, Planlanan Tesislerin Yatırım Maliyetlerinin Belirlenmesi

33 Ulusal Atık Yönetim Planı - Hedef yılında oluşan atığın; % 35 inin geri kazanım, % 65 inin düzenli depolama yönetimi ile bertaraf edilmesi hedeflenmektedir Ambalaj Atıkları Belediye Atıkları (Biyolojik-MBT ) Belediye Atıkları (Termal) 5,3% 5,6 % 0,3% 12% 15 % 8% Belediye Atıkları (Depolama) 88,7% 65% Düzensiz döküm sahalarının rehabilite edilmesi İnşaat yıkıntı atıkları ve hafriyat toprağı yönetiminin ülke genelinde yaygınlaştırılması Özel atıkların yönetiminde toplama ve geri kazanım verimini arttırılması Tehlikeli atıkların geri Tekstil kazanım Sempozyumuve bertarafı için ilave tesis yatırımlarının yapılması

34 Atık Yönetimi için Ekonomik Araçlar

35 YATIRIM İHTİYACI - Hedef 2023

36 81 İL KARTI BÖLGE KARTLARI TÜRKİYE KARTI

37

38 Teşekkürler