KARİYER GELİŞİMİ VE MESLEKİ REHBERLİK Kariyer gelişimi ve mesleki rehberlik bir süreçtir. Çünkü meslek seçimi insan hayatında ömür boyu sürecek tesirleri ile kendini hissettirir. İnsanlar Mesleklerini Nasıl Algılıyor: İnsanlar mesleklerini ilgi ve yetenekleri doğrultusunda, uğraşılarının yönünde iki kutupta algılıyorlar. Birincisi insan ve nesne; ikincisi
Bazı meslekler insanlarla, bazıları da nesnelerle çalışır. Nesne deyince mikrofon, fotoğraf makinesi... vb. İnsan deyince de öğrenci, hasta, müşteri akla gelebilir. Bazı meslekler bilgi ön planda iken bazılarında da veriler ön plandadır. nes- ve- İlgi Bil- insan İlgi Bilgi, fikir üretmek ve bilimsel çalışmaları araştırmala- Yete- Yete- Meslek seçimi aile içi etkilerle başlar okulöncesi, ilköğretim ve lise ile devam ederek kararın verildiği ana kadar bir süreçtir. Bireyin meslek seçiminde ilgi-yetenek ve uğraşı duru- Bunlar mesleki kişilik kavramıyla karşımıza çıkmaktadır. Altı adet mesleki kişilik tipinden bahsedebiliriz.
GERÇEKCİ TİP: Toplum içinde sıkılgandır. Toplum kurallarına uyarken verimliliği pek düşünmez, dobra dobra konuşur. İnsanlara karşı harbi davranır. İçinden geldiği gibi duygularını söyler. Sözlerinin nereye varacağını düşünmez. Erkek ise erkeklere özgü kabalık söz konusudur. Yaşamı soyut araç gereçlerle geçer. Nezaket kurallarından sıkılır. Toplumun içinde kendini sivri bir tipten ziyade, sıradan bir vatandaş olarak görür. İnsanlarla haşır neşir olmak istemez. Israrlı ve sebatkârdır. Pratik zekalıdır. Kuramsal ve yöntemli düşünmek yerine, her şeyin en pratiğini düşünür. Oturaklı bir yapıya sahiptir. Soyut (bulmaca gibi), elektrikli araç gereçlerin onarımından hoşlanır. Matematik ve uzaysal şekil yetenekleri belirgindir. Çiftçilikte, mühendislikte, matematik, geometri, fen gibi derslerle bu alanlara ilgisi vardır. YGS-LYS de (M-F) puanıyla öğrenci alan bölümleri tercih için yönlendirilebilirler. Her şeyi ayrıntılı şekilde incelemeye alışmıştır. Son derece titizdir. İhtiyatlı insandır ve zor karar verir. Bağımsız düşünür ve eleştirel düşünerek yaklaşır. Öğrenmenin meraklısıdır. Yapmaktan çok düşünmeyi yeğler. Duyulardan çok anlamaya önem verir. Zihinsel etkinliklerine rağmen içe dönüktür. Her işi sistemli yapmak isteyen ve toplum içerisinde edilgen bir izlenim uyandırır. Laboratuar da ders çalışmak ister. Doğal ve kültürel olayları açıklamaktan, yorumlar yapmaktan hoşlanırlar. Sayısal ve soyut düşünme yetenekleri iyidir. AYDIN TİP: ARTİSTİK TİP: Oldukça karmaşık duygusal dünyaları olan hisli ve idealist insanlardır. Hayal güçleri zengindir. Düşünmekten çok hissetmeyi yeğlerler. Sezgilerine göre hareket ederler. Geleneklerden, kalıpsal davranışlardan sıkılırlar. Orijinal davranmayı yeğlerler. İç dünyaları anlamaya önem verirler. Bu insanlar sosyal oldukları için çoğu çevreye yakındırlar. Müzik-Tiyatro-Dil ile ilgili konularda çalışırlar. Üniversitelerin özel yetenekle öğrenci alan bölümleriyle YGS-LYS de (D-TS-S) puan
GİRİŞİMCİ TİP: Dolar ile simgeleştirilmiştir. Paraya düşkün, gözü pek, gözü sürekli yükseklerde olan insanlardır. İnsanlarla tartışıp, belirli bir konuya sevk (maniple etmekten) hoşlanırlar. Yakın çevreleriyle ticari ve para bağlantılı ilişkileri söz konusudur. İyimser, popüler, zevkine düşkün, kendilerin emin tavırla konuşan, enerjik yapılarıyla çevresindekileri şaşırtan kimselerdir. Sürekli kendi özelliklerini anlatmaktan hoşlanan kimselerdir. İnsanlara imkan ve hizmet sunarken karşılığında kendi çıkarlarını gözetirler. Liderlik özelliklerinin yanı sıra satış ve pazarlama yetenekleri de yüksektir. Çeşitli organizasyonlar yapmaktan hoşlanırlar. Avukat, yönetici ve pazarlamacılar bu tipe girer. Ticarette ikna ya önem verirler, sözel yeteneklerinin yanı sıra sayısal yetenekleri de iyidir. YGS-LYS de (TM-TS-S) puan türlerinde tercihlere yönlendirilebilirler. SOSYAL TİP: Toplum içinde sözü geçen ince ve nazik, arkadaş canlısı, paylaşımcı yapıya sahiptirler. İdealist düşünürler. İç dünyalarına önem verirler. Hem kendi hem de başkalarının duygularını önemserler, toplum yaşamında sorumluluk alırlar ve bu sorumlulukların bir ciddiyet içinde gerçekleştirirler. İnsanlarla çalışmaktan hoşlanırlar. İnsanları sevdikleri için kalp işareti sembolleridir. Sosyal bilimlerde ilgilidirler. İkna kabiliyetleri yüksektir olup sözel yetenekleri oldukça iyidir. Dil kavramları çok iyi kullanırlar. Bu tipteki bireyler, eğitimci, öğretmen, hukukçu, politikacı, din adamı, psikolog olarak çok geniş bir yelpaze içinde meslek tercihi yapabilirler YGS -LYS de (S-TS-D) gibi puan türlerinden tercihlere yönlendirilebilirler. GELENEKÇİ TİP: Toplumda alışıla gelmiş davranış biçimlerini yaşamayı yeğlerler. Toplumda huzursuzluk çıkaracak uygulamaları desteklemezler. Yaşantılarıyla toplumun benimsediği davranışları göstermeye çabalarlar. Boşa ne zamanlarını nede paralarını harcamazlar, itaatkar insanlardır. Toplumun ve otoritenin beklentilerine uyarlar. Verimliliğe önem verirler. Hayali işlemlerden ve soyut düşüncelerden hoşlanmazlar. Sade ve durgun tek düze bir yaşantıları vardır. Dört işleme dayalı hesapları kuvvetlidir. Daktilo ve bilgisayar kursları almayı tercih ederler. Büro araç ve gereçlerini iyi kullanırlar. Büro elemanı, muhasebeci, maliye gibi meslek alanlarına uygundurlar. YGS-LYS de (M-TM) alanlarında tercihlere yönlendirilebilirler.