& Geecek Trender Yeniikçiik ve geecek araşt rmaar dergisi Araık 2014 www.siemens.com.tr Laboratuvar ada Sürdürüebiir enerji, sadece eektrikten tasarruf etmek kadar basit bir iş deği. Danimarka nın Bornhom Adası ndaki EcoGrid piot projesinde, eektrik taebinin eektrik arzına göre nası ayaranıacağına karar verimesinde işte bu yüzden Siemens teknoojieri kuanııyor. İsveç teki sır İsveç te küçük bir bede oan Veinge nin beediyesi paradan tasarruf ederken diğer yandan çevreye katkıda buunuyor. Bu başarının sırrı ise yere yönetime goba bir şirket arasında kuruan ortakıkta yatıyor. 253_CP_12 1 Sadece yenienebiir enerjiye çaışmak Aman Federa Çevre Bakanığı nca fonanan bir araştırma projesi, yenienebiir enerji kaynakarının depoama sistemeri ve yedek enerji santraerine bağanmaarı durumunda, geecekte bu ükenin enerji arzını tek başarına garanti atına aabiecekerini gösteriyor. 11/26/14 2:27 PM
2 G E L E C E K & T R E N D L E R E d i t ö r - İ ç i n d e k i e r Amanya ve yenienebiir enerji Yabancı yayınarı izedikçe ve bazı Avrupa ükeerinde geeceğe yöneik senaryoarı okudukça, günük tartışmaardan uzakaşmamız gerektiğine dair inancım biraz daha artıyor. Biz de 2023 diye bir stratejik pan ve hedef geiştirdik, ona yöneik çaışmaara youmuza devam ediyoruz. Ancak mikro düzeyde, özeike enerji, sağık, atyapı ve inovasyonda daha fazasına ihtiyaç var. İereyen sayfaarda okuyacaksınız Amanya, 2025 yıında tümüye yeniebiir enerji kuanmaya yöneik bir senaryo üzerinde çaışıyor. İnanabiiyor musunuz? Amanya gibi bir ükenin enerjisinin yüzde 100 ü yeniebiir kaynakardan karşıanacak Ne petro ne doğagaz ne de kömür! Yapıan senaryo çaışmaarına göre yenienebiir enerjiden asan payını yüzde 60 ie rüzgar aacak. Güneş yüzde 5, biyoenerji yüzde 10 oranında tüketiecek. Geri kaan böüm ise hidro enerji ie jeotermaden geecek. Türkiye nin de enerjide bu tür stratejiere, yenienebiir enerjinin payını artıran yatırımara ihtiyacı var. Geecek&Trender böümünü bu göze okumanızı öneririm. Her sayısında oduğu gibi geeceğe müthiş bir yocuuk var. İyi okumaar diiyorum. Saygıarıma M. Rauf Ateş İÇİNDEKİLER Anında mantıksa anaiz...3 Laboratuvar ada...4 İsveç teki sır...6 Sadece yenienebiir enerjiye çaışmak...8 Yay nc Doğan Burda Dergi Yay nc k ve Pazarama A.Ş İcra Kuruu Başkanı Mehmet Y. Y maz Yay n Direktörü (Sorumu) M. Rauf Ateş Yayın Yönetmeni Sedef Seçkin Büyük Yaz işeri Müdürü Ebru F rat Haber Müdürü Şeyma Önce Bayıkse Görse Yönetmen A. Bertuğ Pat r Yayın Kuruu (Afabetik sıraya) M. Rauf Ateş, Hüseyin Geis, Sedef Seçkin Marka Müdürü Gökçe Aykaç Mutu Ankara Temsicisi Erda İpekeşen Te: 0 312 207 00 95 Yönetim Gene Yayın Koordinatörü Yeşim Denize Projeer Direktörü (Tüze Kişi Temsicisi) Ferit Özkaşıkçı Satış Direktörü Orhan Taşkın Finans Direktörü Didem Kurucu Üretim Direktörü Servet Kavasoğu Yönetim Yeri Trump Towers, Kue 2, Kat: 21-24, 34387, Şişi-İSTANBUL Te: 0 212 410 32 28 Faks: 0 212 410 32 27 capita@doganburda.com Rekam Grup Başkan Viki Habif Grup Başkan Yard mc s Ni Ertan Teknik Müdür Nusret K r m oğu Te: 0 212 336 53 60 (3 hat) Faks: 0 212 336 53 90 Rezervasyon Te: 0 212 336 53 00-57-59 Faks: 0 212 336 53 92-93 Ankara Rekam Te: 0 312 207 00 72-73 DB Okur Hizmeteri hatt Te: 0212 478 03 00 okurhizmeteri@doganburda.com DB Abone Hizmeteri hatt Te: 0212 478 03 00 Faks: 0212 410 35 12-13 abone@doganburda.com
Akıı enerji kuanımı Şebeke koruma Matthias Kereit in yazıımı sayesinde yüksek geriim hatarındaki mesafe koruyucu cihazar birbireriye veri payaşabiiyor. Anında mantıksa anaiz Matthias Kereit, Siemens in 2013 yıının muciteri arasına girenerden biri. İcatarı, eektrik kesintierinin önenmesine odakanıyor. Son parak fikri ise yarınarın iki yönü akıı şebekeerine istikrar kazandırabiecek bir atıım yaratarak, bir hattaki hangi böümün arızaanabieceğinin anında tanımanmasını mümkün hae getirebiecek. Dışarıda evinin giriş kapısının önünden yüksek votaj geriim hattının geçmesini hiç kimse istemez. Ancak eektrik naki sistemerine duyuan ihtiyaç giderek artıyor. Çünkü miktarı her geçen gün artan yenienebiir kaynakardan geen enerji, artık tüketicierden çok uzakarda üretiiyor ve uzun mesafeer kat ederek nakedimesi ve dağıtıması gerekiyor. Enerji tedarikçieri, aktarma kapasiteerinden daha iyi faydaanmak için sıkıka her bir hat için üç ayrı kabo oan ikii havai yüksek geriim hatarı kuruyor. Yüzerce kiometre uzakta oabien bu hatarın izenmesi için başangıç ve bitiş noktaarında mesafe koruyucu cihazara donatımaarı şart. Yakaşık bir ayakkabı kutusu büyüküğünde oan bu cihazarın içinde, bir mikroişemci, röeer ve geneike fiber optik kaboar aracıığıya kontro merkeziye habereşmek için gereki arayüzer var. Eğer ağaç daarı bir hatta sürtünürse ya da yaıtkan fincanardan biri tozansa bie kısa devreer ouşabiir. Bu gibi durumarda, bu hattın anında kapatıması gerekir. Mesa- fe koruyucu cihazar, mevcut akım rasyoarını öçerek ve ede ettikeri verieri kuanarak sorunun türünü ve yerini beireyen bir süreç oan empedansı hesapayarak kısa devreeri tespit eder. Ancak bu süreç, bazen yanış aarmar da verebiir. Bir yüksek votaj anahtarama uzmanı oan Siemens muciterinden Matthias Kereit, Birbirine parae giden hatar arasında eektromanyetik eşeşmeer our ki bu durum, bir hattaki kısa devrenin yanındaki hatta yöneik bir yanış aarmı tetikeyebieceği anamına geir diyor. Böyesi bir durum, feci bir zincireme reaksiyona neden oabiir. Çünkü herhangi bir kısa devre kaydı yapıdıktan sonra yüksek votaj hatarının tamamının kapatıması sadece 20 ie 40 miisaniye kadar sürer. Bunu akında tutan Kereit, bir yüksek geriim hattının her iki ucundaki koruyucu cihazarın fiber optik kaboara birbireriye habereşmeerine oanak sağayan bir fikire ortaya çıktı. Bu gibi bir veri aışverişi sayesinde sorunarın ve arızaarın nedeneri koayıka değerendiriebiir. Böyesi bir kuruum- da, koruyucu cihazar kendi mevcut durumarı hakkındaki bigieri birbireriye takas edebiir. Kereit in geiştirdiği bir programa da beiri bir hattın çaışıp çaışmadığını veya bir kısa devre yüzünden kaç tane enerji naki direğinin etkiendiğini tespit etmek için ede edien verier işenir. Bunarı ve diğer parametreeri anaiz ederek hesapanan bu bigier, koruyucu cihazar tarafından beiri bir hattın tamamının mı yoksa bir kısmının mı kapatıması gerektiğine karar vermek için kuanıır. Örneğin kısa devre bir hattın sadece bir böümünü etkiemişse o zaman eektrik kıvıcımı söndürüünceye kadar sadece o böüm geçici oarak kapatıır. Mevcut akımı geri gönderme. Kereit in programı henüz kuanımıyor, ancak geecek nesi koruyucu cihazarda kuanıma şansı çok yüksek. Siemens in Berin deki atyapıar ve şehirer sektörünün akıı şebekeer böümünde bir geiştirici oarak çaışan Kereit, Enerji ağarı akıı şebekeere dönüştükçe bu gibi programar çok daha faza önem kazanacak diyor. Bu programarın giderek önem kazanacak omasının bir nedeni de enerji hatarının yakın geecekte eektriği sadece kendi kaynakarından tüketiciye deği ama aynı zamanda ters yönde de taşıyacağı gerçeğidir. Bir başka ifadeye enerji naki sistemerine yöneik giderek artan gereksinimi karşıamak için daha faza parae hat döşenmesi gerekecektir. Kereit, 1992 yıında Siemens e katıdığı günden bu yana eektrik mühendisiğiye igii sorunar üzerinde çaışıp duruyor. Kendisi bugün Berin deki Uyguamaı Biimer Üniversitesi nin çatısı atına girmiş oan Deutsche Teekom Uyguamaı Biimer Üniversitesi Eektrik Mühendisiği Teekomünikasyon Böümü nden mezun odu. Kereit in tek tek 40 patente ve 20 IPR aiesiye korunan 21 icadından çoğu koruyucu cihazarın iyieştirimeeriye igii ve kendisine Siemens in 2013 yıının mucidi unvanını kazandırdı. Kereit, Koruyucu cihazarın geiştirimesi için enerji mühendisiği, öçme teknoojieri ve sayısa sinya işeme gibi birbirinden çok farkı eektrik mühendisiği disipinerinin bir araya gemesi gerekir diyor. Kereit, boş zamanarında bihassa da su üstündeki uzun yocuukarda kürek çekmekten çok hoşanıyor. Bugüne kadar kürek çekerek yaptığı en uzun gezisi Berin den Hamburg a kadar 8 gün süren seyahatiydi. Katrin Nikoaus Geecek&Trender 255_256_257_258_CP_12 3 Araık 2014 3 11/26/14 2:22 PM
Akıı enerji kuanımı Şebeke koruma 1.900 ev sakininin katıdığı bir saha deneyinde, Maja Bendtsen kendi enerji tüketimini akıı bir cep teefonu aracıığıya iziyor. Michae Andersen in ısıtma sistemeri otomatikman çaışmaya başıyor ve Erik Rasmussen de tüm bu işeri ee yapmak zorunda kaıyor. Laboratuvar ada Sürdürüebiir enerji, sadece eektrikten tasarruf etmek kadar basit bir iş deği. Danimarka nın Bornhom Adası ndaki EcoGrid piot projesinde, eektrik taebinin eektrik arzına göre nası ayaranıacağına karar verimesinde işte bu yüzden Siemens teknoojieri kuanııyor. Eektrik tüketiminin azatıması, her zaman enerji tasarrufuya sonuçanmaz. 34 yaşında bir mühendis oan Maja Bendtsen, Çocukken anneme babam, beni ve erkek kardeşimi uzun uzadıya sıcak duş amamız ve odaarımızdaki ısıtıcıarı sonuna kadar açmamız yönünde tembiherdi diyerek o güneri anıyor. Ancak Bendtsen in ebeveynerinin bu savurganık için çok iyi bir nedeneri vardı: 1980 i yıarın başarında, Batık Denizi ndeki bu Danimarka adasının her yerinde şiddeti rüzgarar esmeye başadığında, özeike de Bendtsen aiesinin mükiyetinde oan rüzgar türbini feci hızı dönerdi. Sonuçta ortaya aniden ihtiyaç fazası bir enerji çıkardı ve bu durum da eektriki kaorifer kazanarının çaıştırıması için muazzam bir teşvik ourdu. Bu çocukuk deneyimi, Bendtsen i bugün 21 miyon Euro bütçesiye Avrupa nın en büyük akıı şebeke projesi oan EcoGrid in ardında yatan kavramın değerini anamaya yönetmişti. Bendtsen şimdi Bornhom un yere enerji şirketi oan Østkraft ın proje saha müdürü. Bu projenin bir parçası oarak yakaşık 1.900 hane, yani bu adadaki everin neredeyse onda biri 2013 yıında IBM ve Siemens ürünü yeni geiştirimiş akıı anahtarama cihazarıya donatımıştı. Bu cihazar, her 5 dakikada bir günceenmiş kiovat/saat fiyatarını adıkarı zaman şebekede ne kadar miktarda eektriğin mevcut oduğunu anıyor. 4 Geecek&Trender 255_256_257_258_CP_12 4 Bu veriere dayanarak söz konusu cihazar, everdeki eektriki ısıtma sistemerini ve ısıtma pompaarını otomatikman ya açıyor ya da kapatıyor. Bu projenin atında yatan prensip asında son derece basit. Eektrik fiyatarı yenienebiir enerjinin hacmine göre dagaanır. Akıı kontro üniteeri ise enerji taebinin maiyet-etkin bir şekide nası yönetieceğini hesapar. Sonuçta eektrik tüketicieri, paradan tasarruf eder ve bu durum Avrupa da eektriğe en yüksek fiyatı ödeyen son kuanıcıarın yaşadığı bir üke için hiç de hafife aınabiecek bir konu değidir. Bendtsen, Ancak eektrik tedarikçisi açısından en önemi faktör bu değidir. EcoGrid, çevre dostu eektrik çağında başıca oarak enerji taebinin akııca yönetimesini sağamak için tasaranmış bir projedir. İhtiyaç fazası enerji oması durumunda şayet biz daha faza enerji tüketirsek o zaman bu eektrik ağına aşırı yükenimesinin engeenmesini sağar. Eğer mevcut enerji miktarı çok az ise o zaman enerji tüketimi kısıır ve Østkraft anakıtadan fazadan eektrik satın aır diyor. Bornhom da rüzgar enerjisi çok uzun yıar boyunca kiit bir ro oynuyor. Asında bu adadaki enerji taebinin neredeyse yarısı maksimum çıktısı 30 MW oan rüzgar türbineriye karşıanıyor. Danimarka da topam enerji arzının yüzde 30 u rüzgar enerjisinden gemektedir. Bu oran giderek artacak. Bu küçük kraık, 2020 yıı itibariye kendi eektriğinin yarısını rüzgar, fotovotaj ve biyoküte gibi yenienebiir enerji kaynakarından ede etmeyi panıyor. 2035 yıında bu oranın yüzde 100 e çıkması bekeniyor ve nihayetinde 2050 yıında Danimarka fosi enerjiye karşı bağımsızığını ian etmiş oacak. Bornhom bunun için çok uygun bir emsa teşki edecek; orası kapaı bir sistem ancak ekonomi ve demografi bazında ükenin geri kaanını çok iyi yansıtıyor. Bugüne kadar dengesiziker, bu adayı İsveç anakıtasındaki şebekeye bağayan Bornhom Kabo aracıığıya teafi ediiyordu. Bu kaboya ihtiyaca göre enerji ihracatı veya enerji ithaatı yapııyordu. Ancak geeceğe yöneik ası hedef, yüksek geriim naki hatarı gibi aktarma kapasiteerinin daha da genişetimesinden kaçınmak için mümkün oduğunca burada yere oarak üretien eektriği kuanmak. Avrupa için emsa vaka. Bu durum, Danimarka nın her yerinde geçeri oduğu için Bornhom şu anda bu ükenin yenienebiir enerji aboratuvarı haine gemiş durumda. Ancak bu saha deneyi, aynı zamanda Avrupa nın tamamını da igiendiriyor. Gerçekten de 2020 yıı itibariye Avrupa nın enerjisinin 5 te 1 inin yenienebiir kaynakardan gemesinin panarı yapııyor. Brükse, 2011 yıında başatıan ve 2015 te dev- Araık 2014 11/26/14 2:22 PM
ojieri Böümü nden mesektaşı Wemer Zie, kendisinin EcoGrid projesi için geiştirmiş oduğu çözümün yarınarın akıı binaarının vazgeçimez bir bieşeni oacağına inanıyor. Akıı şebeke işeverini otomatik bina yönetim sistemerinin içine öyesine etkin bir şekide entegre etmeyi başardık ki müşterierin konfor, enerji tasarrufu ve düşük enerji maiyeteriye igii tüm ihtiyaçarını da karşıamış oduk diyor. Canı aboratuvar. Siemens in test ettiği reye girecek EcoGrid piot projesinin bir kısmının finansmanını, işte bu yüzden üstenmiş durumda. Burada tek bir soru işareti var: Acaba son kuanıcıar, bu pana sadık kaacak mı? Bunu öğrenmek için bu projenin başatıcıarı oan Østkraft, Energinet.dk, Danimarka Teknik Üniversitesi, Siemens, IBM ve 10 Avrupa ükesinden bir düzineye yakın başka ortak 1.900 tane evi 4 gruba ayırarak işe başadı. İk grup, istatistikse kontro grubu işevi görecekti. Bu everde ikamet eden insanara eektrik tüketimini miimi miimine öçen akıı eektrik sayaçarı veridi. İkinci gruptakier ise ne kadar eektrik tükettikerini ve kendierine kaça ma oduğunu anında görebiiyor ve duruma tepki vererek kendi davranışarını değiştirebiiyordu. Üçüncü ve dördüncü grupar da otomatik kontro üniteeriye donatımıştı. Üçüncü gruptakier, Siemens Akıı Şebekeer ve Bina Teknoojieri Böümü nün eektriki ısıtma sistemeri ie kaorifer kazanarını kontro eden bir sistemini kuanıyordu. Dördüncü grupta da IBM in ısı pompaarını kontro eden benzer bir teknoojisi vardı. EcoGrid projesinde Siemens Akıı Şebekeer Böümü nün faaiyeterini yöneten Andreas Arendt, Biz burada test edien türden enerji kontro üniteerinin geeceğin akıı şebekeerinin standart birer bieşeni oacakarını ümit ediyoruz diyor. Arendt in Bina Tekno- ev sakineri grubuna dahi oan insanardan biri de Ronne nın güney sahierinde bir bungaovda yaşayan Morten Kjær Andersen dir. Onun evinin giriş kısmındaki gri renk bir kutucuk asında her 5 dakikaık zaman diiminde bir eektriğin kiovat/saat ücretini anık oarak öğrenen bir bigisayardır. Bu bigier temeinde yani eektrik fiyatarındaki muhteme geişmeer ve müşterinin tercih ettiği sıcakık seviyesi dikkate aınarak Siemens in bu sistemi bundan sonra neyi yapmanın en iyisi oacağını otomatikman hesapıyor. Örneğin eğer eektrik fiyatı, öğende veya sabah erkenden artıyor ise bu sistem eektriki ısıtma sistemini enerjinin günün daha geç vakiterinde daha ucuz omasının bekendiği bir zamanda açabiiyor. Andersen, Her gün bu ısıtma sisteminin kendiiğinden otomatikman açııp kapanmasını iziyorum diyor. O düşük eektrik faturaarı yüzünden çok minnetkar, ancak bu geişmenin aynı zamanda ada sakinerinin yaşamarını çok daha cazip bir hae getireceğini de ümit ediyor. Eskiden burada 50 bin kişi yaşardı; şu anda ise sadece 40 bin. Şayet biz Bornhom de yenienebiir enerji kaynakarı, eektriki arabaarı ve çevre dostu tarımıya yeşi bir ada vizyonunu hayata geçirebiirsek, o zaman bu adanın yaşamak için çok daha cazip bir hae getirimesine de yardımcı omuş ouruz. Zaten EcoGrid projesi de bu vizyonun bir parçası diyor. Maja Bendtsen, sadece bu projeyi yönetmeke kamıyor ama aynı zamanda onun katıımcıığını da yapıyor. Kendi evindeki enerji tüketimini takip etmek için cep teefonundaki bir uyguamadan faydaanıyor. Bir grafik aracıığıya ona IBM ce kontro edien bir ısı pompasının az önce çaıştırıdığı gösteriiyor. O anda enerji fiyatı ucuz oduğundan ve aışıdığı üzere aiesi çok kısa bir süre içinde eve geeceğinden şimdi ısı pompasıya evi ısıtııyor. Biz çevrimiçinden hafta içi günerde yaşam aanımızdaki sıcakığın akşamüstü saat 6:00 dan itibaren 20 santigrad derece omasını sağayacak bir komut girmiştik diyor. Kuşkusuz ki EcoGrid haen bir demo ve araştırma projesi. Bu kontro üniteeri, sadece eektriki ısıtma sistemeri, kaorifer kazanarı ve ısı pompaarında kuanıabiiyor. Örneğin buaşık ve çamaşır yıkama makineeri, bu sisteme koay koay entegre ediemez. Çünkü onar aynı sayısa diden konuşmuyor. Bu projeye uygun cihazar, geneike çaıştırıması esnek oanar. Bunan arasında ısıtma sistemeri de var, zira ısıtmaya tam oarak ne zaman başanıacağı istenien sabit sıcakık seviyesinden daha önemi deği. Geecekte bu sisteme güneş pieriye eektriki araçar da entegre ediecek. Ancak bugüne kadar yakaanan başarı bie çok etkieyici. Energinet.dk da baş mühendis oan Per Lund, Eğer Siemens everinden topadığımız verierden arzın maksimum oduğu dönemerde ne kadar enerji tüketidiğini hesapamak için faydaanırsak, o zaman bu teknoojinin Danimarka enerji sisteminin yenienebiir enerji kaynakarına bağanmasına ve istikrarı bir şekide çaışmasına yardımcı oabieceği sonucunu çıkarabiiriz demektir diyor. Geçici sonuçar da net bir şekide en iyi çözümün otomasyon oduğunu gösteriyor. Bu asında internet üzerinden yayınanan eektrik fiyatarına bakarak eektriki ev aeterini e ie çaıştıran veya kapatan ev sakineri grubunun davranışarıya da ispatanıyor. Bu ev sakineri, eektrik faturaarını hiç değise bie çok az miktarda düşürmeyi başarabimişerdi. İkinci grup katıımcıarından Nies Erik Rasmussen, İk başarda enerji tüketimimizi internet üzerinde izemek çok eğenceiydi. Ancak uzun vadede bu çok faza çaba gerektiren bir işti diyor. Rasmussen in düşüncesi, ABD gibi diğer enerji piyasaarındaki deneyimeri de yansıtıyor. Örneğin 2008 yıında Xerox Araştırma Merkezi nden araştırmacıar, Kaiforniyaı denek ev sahiperi, eektriki ev aeterine günün çeşiti saaterinde eektrik fiyatarı hakkında bigiendirmeeri için etiketer yapıştırmıştı. Oysa insanar, kendi eektriki ev aeterini enerjinin en ucuz oduğu saaterde deği de onara ihtiyaç duydukarı zaman kuanmaya devam etmişti. DTU Teknik Üniversitesi nden Profesör Jacob Østergaard, Eğer eektrik şebekesini dengede tutmak istiyorsak, o zaman enerji taebi de otomatikman ayaranmak zorunda. Eektrik faturaarı ancak o zaman kendiiğinden düşer. O zaman müşterierin tek yapmaarı gereken Geecek&Trender 255_256_257_258_CP_12 5 Araık 2014 5 11/26/14 2:22 PM
Akıı enerji kuanımı kendi tercih parametreerini sisteme girmek oacak diyor. Østergaard kendi üniversitesinde Østkraft eektrik şirketinin kontro odasının tıpatıp aynısını kurdu. Teorik oarak enerji şebekesine müdahae edebiiriz. Ancak bu işeveri devre dışı bıraktık; burada sadece öçümeri topuyoruz diyor. Projeeri arasında sadece EcoGrid yok ama aynı zamanda süpermarketerdeki 50 tane buzdoabından ouşan bir ağ da var. Şebekenin frekansı düşmeye başadığı zaman bu soğutma üniteeri otomatikman kapanıyor. Frekans normae döndüğünde ise bu soğutma üniteeri tekrar çaıştırııyor. Bu üniteerin bazıarının veya hepsinin birikte tepki verip vermemesi ise şebekedeki dagaanmanın şiddetine bağı. Bornhom den ders amak. Ada geneinde EcoGrid teknoojierinin kuanımının yaygınaştırımasını destekeyen bir başka araştırma projesi daha var. Mühendiser, bu adada eektriki arabaara hibrid araçarın, ihtiyaç fazası enerjiyi nası depoayabieceği ve ardından bu enerjiyi şebekeye nası geri verebiecekerini araştırmak için 2012 yıına kadar enerji operatörü Energinet.dk ve Siemens ie birikte Edison adında bir araştırma yürütmüşerdi. Bu araştırma çok başarıı omuştu, ancak henüz hayata geçiriemedi. Bunun bir nedeni de bu adada sadece 20 tane eektriki aracın omasıydı. Østergaard, Biz bu durumun değişeceğini ümit ediyoruz. Bizim hedefimiz eektriki araçarı eektrik şebekesini dengeeyen bir kavramın içine entegre etmek diyor. Siemens kendi teknoojierini geiştirmeyi de ihma etmiyor. Hoanda adası Texe deki yere enerji kooperatifi tıpkı EcoGrid gibi enerjiyi yeterince faza oduğu zamanarda mümkün oduğunca çok kuanmayı amaçayan ve 300 hane hakını kapsayan bir girişim başattı. Bu girişimin ansmanı, 2014 Ocak ında yapımıştı. Siemens burada mevcut eektrik miktarına bakarak kiovat/saat başına eektrik fiyatının hesapanmasını sağayan bir enerji yönetimi sistemi sunuyor. Bornhom burası için bir örnek ouşturuyor. Arendt, EcoGrid projesi gösteriyor ki her müşteri soğuktan donmadan veya sıcaktan teremeden yenienebiir enerjierin arzının ve taebinin dengede tutumasına katkıda buunabiir diyor. Hubertus Breuer 6 Geecek&Trender 255_256_257_258_CP_12 6 Performans sözeşmeeri İsveç teki sır İsveç te küçük bir bede oan Veinge nin beediyesi bir yandan paradan tasarruf ederken diğer yandan çevreye katkıda buunuyor. Bu başarının sırrı ise yere yönetime goba bir şirket arasında kuruan ortakıkta yatıyor. Küçük bir bede oan Veinge, İsveç in kuzeybatı köşesinde Batık Denizi ne çıkıntı yaparak bir yarımada ouşturan bir konumda. Bembeyaz kumu sahieri ve yemyeşi enfes çayırarı var. Hemen yanı başındaki Öresund Köprüsü ise Danimarka nın başkenti Kopenhag ie İsveç şehri Mamö yü birbirine bağar. Köprünün ötesinde esen sert rüzgarara dönen rüzgar türbineri var. Beediye mecisi üyesi Lars-Ingvar Ljungman, Bizim yereşim aanımızın büyük bir kısmı, deniz seviyesinden sadece birkaç metre yüksekte. İşte bu yüzden ikim değişikiğine mümkün oduğunca az katkıda buunmak istiyoruz diyor. Bu beediye, söz konusu kavrama kapten inanmış durumda. Bu bedenin 33 bin sakini, 2005 yıından bu yana beediye tesiserinde enerji tasarrufu potansiyeerinin tümünden faydaanan yeşi bina teknoojierine yatırım yapıyor. Burada amaç, su ve enerjiden tasarruf etmek, maiyeteri kısmak ve CO2 saımarını azatmak. Veinge aynı zamanda yüksek teknoojiere yaptığı yatırımarın bedeini mümkün oduğunca kısa bir sürede düşen enerji maiyeteriye amorti etmeyi de istiyor. Ancak bu hedefini tutturabimesi için kendisine son derece güçü bir ortak buması gerektiğini hemen anamıştı. Veinge sonunda Siemens i tercih etmiş ve deneyi başatmıştı. Mamö deki Siemens Bina Teknoojieri nde bir enerji mühendisi oan Louise Johannson, Isıtma, havaandırma ve aydınatmayı da kapsayacak şekide biz bu bededeki bütün kamu binaarı ve sistemeriye igii çok ayrıntıı araştırmaar yaptık. Sonra enerji verimiiğini artıracak beiri önerierde buunduk diyor. İk önemer kademe kademe hayata geçiridi. Çünkü Veinge önce bu ortakığın nası yürüyeceğini görmek istiyordu. Bu önemerin tamamı, Siemens ie yapıan ve ik yatırım maiyeterinin önceden beirenmiş bir zaman diimi içinde sağanan enerji tasarrufarıya geri ödenmesini sağayan bir mode oan enerji performansı sözeşmesi anaşmaarı aracıığıya finanse edimişti. Bugüne kadar bu ortakar, içinde beediye binası, idari binaar, okuar, huzur everi ve kapaı yüzme havuzarının da oduğu 100 bin m2 den faza bir yüzöçüme sahip 43 binanın modernizasyonunu gerçekeştirdi. Enerji tasarrufu yapmak için bu ortakar, çatıara yaıtım uyguadı ve akaryakıta çaışan kazanarını ısı pompaarıya değiştirdier. İçinde cıva ihtiva eden foresan ambaarıya dış mekanardaki sokak ambaarının yerine de enerji tasarrufu LED er yereştirdier. Okuardaki ve çocuk bakım merkezerindeki aydınatma sistemeri, artık otomatikman kendierini gün ışığının yoğunuğuna ve odaarın boş oup omamasına göre ayarayabiiyor. Tuvaetere ve musukara su tasarrufu yapabien mekanizmaar kurudu. Isıtma, ha- Araık 2014 11/26/14 2:22 PM
vaandırma ve ikimendirme sistemeri de eden geçiridi. Johannson, Köhnemiş egzoz havası sistemerini, ısı geri kazanımı sağayan modern havaandırma sistemeriye değiştirdik diyor. Bu binaardaki sıcakık, artık otomatikman ayaranıyor; yereştirien termostatara havanın istenien sıcakık derecesinde sabit kaması sağanıyor. Bu binaardaki kuanıcıara süreki oarak ışığın, eektriğin ve suyun optimum kuanımıya igii enerji tüketimi tavsiyeerinde buunuuyor. Bu ortakığın kuruuşunun üzerinden 8 yı geçti. Ancak haen yeni projeer başatııyor. Bunun sonucunda içinde mesken ve ticari öze mükerin de oduğu 50 binada daha enerji verimiiğine yöneik önemer aınıyor. Buradaki ahai artık enerjiden yakaşık yıda 6 bin megavat/saat (MWh) tasarruf eder hae gedi ki bu rakam projenin başadığı zamanki enerji taebinin neredeyse yüzde 30 una tekabü ediyor. Veinge artık eskisine kıyasa yakaşık yıda 2 bin ton daha az CO2 saımı yapıyor ki bu rakam ortaama seviyede kuanıan 740 aracın bir yıda yaptığı saıma eşdeğer ve ayrıca bazı bakımardan gerçekeşen rakamar bekentieri aşmış durumda. Bu topum, aynı zamanda yıda 500 bin Euro tutarında tasarruf ediyor. Yürürükteki projeer ise yıda ekstra 4.710 MWh, 1.100 ton CO2 ve 470 bin Euro uk tasarrufarın yoda oduğunu müjdeiyor. Uzmanar, bundan 12 yı sonra en yeni önemerin bie ken- emer aınıp aınmamasına da karar verebiiyoruz diyor. Bu başarıı ortakığın ses getirmesiye Siemens 2012 yıında Avrupa seviyesinde enerji performansı sözeşmeerini destekeyen ve AB tarafından fonanan bir proje oan Avrupa Enerji Hizmeteri Girişimi (EESI) tarafından verien Enerji Hizmeteri Ödüü nü kazanmaya ayık görüdü. Asında bu başarıı ortakığın ardında yatan sır basit: Her iki tarafın da süreki oarak enerji optimizasyonu fırsatarını değerendirdiği uzun vadei bir işbiriği. Veinge şimdi başarmış oduğu işe çok büyük gurur duyuyor. Mecis üyesi Ljungman, İsveç te hatta Avrupa geneindeki diğer topuukara da bir ro modei oabiiriz. Her ne kadar bu önemeri amaya çok erken başamış osak da bundan sonra durmaya hiç niyetimiz yok! diyor. Nicoe Efein Kendi kendini ödeyen yatırımar Kaynak: Siemens AG Enerjide kaydedien iyieştirmeer sayesinde Veinge, artık yıda 6 miyon kwh ık eektrik tasarrufu yapabiiyor ve CO2 saımını da 2 bin ton azatmış durumda. di kendierini geri ödeyebiir hae geecekerini tahmin ediyor. Siemens in çok binaı izeme sistemeri haen keşfedimeyi ve faydaanımayı bekeyen yığına potansiye oduğunu gösteriyor. Bu topumun binaarına yereştirimiş sayısız öçüm noktası, enerji akışarıya igii verieri 12 kiometre uzakıktak Mamö İeri Operasyon Merkezi ne gönderiyor. Bu sistemerin verimiikerini tespit etmek ve iyieştirmek için verierin Siemens e ait bir yazııma değerendiridiği Mamö merkezinde çaışan Anders Andersson, Burada uzaktan bie sistemeri optimumaştırabiiyoruz. Süreki oarak enerji kuanımını, enerji maiyeterini ve CO2 saımarını takip ediyoruz ki müşterier hedeferini tutturabisin, hatta bu hedeferinin üzerine çıkabisiner. Biz burada Mamö den ayrıca ekstra tasarruf potansiyeeri oup omadığını da görebiir ve iave ön- Siemens in bina teknoojierine yöneik enerji tasarrufu sözeşmeeri asında bir danışmanık, kuruum ve finansman hizmeteri kombinasyonundan ibarettir. Bu formü sayesinde müşterierin başangıçta hiçbir şekide yatırım yapmaarına gerek kamıyor; taksiterini enerjiden yaptıkarı tasarrufara ödüyorar. Siemens, bu şekide dünya geneinde 52 binden faza binanın modernizasyonunu yaptı ve sonuçta paradan 1 miyar Euro dan faza tasarruf edimesini ve aynı zamanda CO2 saımarında da yıda 10 miyon tondan faza düşüş yaşanmasını sağadı. Diğer örneker arasında BMW Group Germany nin Amanya daki 4 tesisinde yakaşık yıda 5,5 miyon kiovat/saatik eektrik tasarrufu yapımasını sağayan moderneştirimiş havaandırma sistemeri sayıabiir. Siemens burada kontro kabinerini günceeştirmiş, fanarı ve eektriki sürücüeri yenieriye değiştirmiş, yeni frekans değiştiricier kurmuş ve kaboar döşemişti. Bu önemer Siemens Finansa Hizmeter tarafından fonanmıştı. Enerji maiyeterinde yapıan bu tasarrufara bu yatırımın taksiteri geri ödeniyor. Benzer şekide Amanya Wihemshaven deki Reinhard Nieter Hastanesi de enerji cimrisi bir kojenerasyon tesisinin nimeterinden faydaanıyor. Bu tesis finansa maiyeterini geri ödemek için yaptığı tasarrufarı kuanıyor. Bir başka kazanan da kendi binaarının enerji verimiik seviyeerini artırmak için kima ve havaandırma teknoojierini yenieyen Bremerhaven-Reinkenheide Kiniği dir. Siemens Bina Teknoojieri nin yeni sistemeri sayesinde bu kinikteki enerji Enerji fiyatı artışarından Enerji/faaiyet geen ekstra tasarrufar kuanımı onarın maiyeteri hizmete aındıkarı Müşterinin kazancı ik dakikadan Siemens in payı (sözeşme ödemeeri) itibaren azamaya Tasarruf garantisi başamıştı. Bu kinik o günden itibaren enerji maiyeterini Enerji performansı Önceki sözeşmesi sayesinde yüzde 35 oranında maiyeter azaan maiyeter azatmanın yanı Zaman (yı) sıra finansa Garanti kiraama taksiterini Maiyet tasarrufarının Çevreye etkinin süresi etkisini gösterme zamanı de yaptığı bu azama zamanı tasarrufara Enerji performansı sözeşmeerinden hem ikim hem de bütçeer kârı çıkıyor. ödedi. Geecek&Trender 259_260_261_262_CP_12.indd 7 Araık 2014 7 11/26/14 2:23 PM
Akıı enerji kuanımı Şebeke istikrarı Bir üke hem kendi şebekesini dengede tutarak hem sadece yenienebiir enerjiye çaışabiir mi? Fraunhofer Enstitüsü nden (sağda) araştırmacıar, bunun mümkün oduğunu düşünüyor. Sadece yenienebiir enerjiye çaışmak Aman Federa Çevre Bakanığı nca fonanan bir araştırma projesi, yenienebiir enerji kaynakarının depoama sistemeri ve yedek enerji santraerine bağanmaarı durumunda, geecekte bu ükenin enerji arzını tek başarına garanti atına aabiecekerini gösteriyor. Ancak bu işin maiyetinin ne oacağı ise başka bir hikaye 1 Şubat 2050 tarihi, Aman eektrik tüketicieri için mükemme bir gün. Kuzey sahierinde rüzgar o kadar güçü esiyor ki açık deniz rüzgar çiftikeri ve karadaki rüzgar türbineri hiç durmaksızın çaışabiiyor. Güneşi bir gün de oduğundan çoğu güneyde yereştirimiş fotovotaj modüeri de maksimum kapasitede çaışıyor. Mühendiser, merkezi kumanda odasındaki monitörerde görünen bir grafikten gün ortasında topamda maksimum 120 gigavat ı (GW) buan ama ortaamada 80 GW ık yenienebiir enerjinin üretidiğini görüyor. Bu senaryoda, sadece rüzgar ve gün ışığından ede edien yenienebiir eektrike Amanya nın her yerindeki endüstrieri, ticareti, şirketeri ve meskeneri destekemeye yetecek kadar enerji üretmek mümkün. En büyük tüketicier ise Berin, Hamburg ve Ruhr bögesindeki beediyeer. Ancak yeni naki hatarı sayesinde bu gibi nüfusu yoğun oan yererde bie hiçbir sorun çıkmıyor. Şayet bir noktada yeterince rüzgar ve 8 Geecek&Trender 259_260_261_262_CP_12.indd 8 güneş omazsa bu senaryoda metan ve biyogaz sistemeriye çaışan yedek enerji santraeri devreye girecek, ancak bugün onara kesinike hiç ihtiyaç yok. Kumanda odasındaki ekip üyeeri, bu ükenin dört bir yanındaki depoama sistemerinin ihtiyaç fazası eektrike yeniden doduruması ve doğagaz hatarının besenebimesi ya da yeniden eektriğe dönüştürüebimesi amacıya metan gazı üretmek üzere enerji gaz dönüşümü sistemerinin kuanıması için idea bir gün oduğuna karar veriyor. Peki neredeyse tamamıya yenienebiir enerjiye dayaı bir atyapı, taep iniş çıkışarında günümüzde fosi yakıtara çaışan santraer kadar şebeke istikrarını ve güveniiriğini sağayabiir mi? Bir başka ifadeye bu teknik çözümer rüzgar ie güneşteki doğa dagaanmaarı dengeeme işine uygunar mı? Kombine Enerji Santra adı bir ortak projede, biim insanarı bu soruarı tartışmış ve bir cevapa ortaya çıkmıştı. Siemens araş- tırmacıarından Dr. Phiipp Wofrum ve Dr. Forian Steinke, Yüzde 100 yenienebiir enerji kaynakarı kuanıarak dengei enerji sunmak mümkündür. Burada en önemi faktör, aktif, akıı ve güveniir ayrışık santraer için bir enerji kontro sistemi kurumasıdır diyor. Bu asında Siemens Kurumsa Teknoojier (CT) ie onun biim ve iş dünyasından ortakarıya birikte yaptığı simüasyonardan ede edien bir bugu (Kutuya bkz.). Bo miktarda rüzgar ve güneş. Kontro sistemeri mühendiseri, prensip oarak 2050 yıının yenienebiir enerji santraerinin Aman enerji şebekesinde istikrarı bir frekans ve geriimi sağayabieceğini, güveniir bir hizmet sunabieceğini ve aynı zamanda her hangi bir anda ihtiyaç duyuabiecek eektrikse çıktıyı daima tamı tamına sunabimek için yük dengeeyici enerjiyi de üretebieceğini söyüyor. Kendi projeerinde enerji üretiminde asan payını, yani yüzde 60 ını rüzgar enerjisinin aacağını varsayıyorar. Yak- Araık 2014 11/26/14 2:23 PM
aşık 5 te 1 i fotovotaj sistemerinden geirken, yüzde 10 u da biyoenerjiden geecek. Geri kaan yüzde 10 uk diimi de hidroenerji ie jeoterma enerji ouşturacak. Bu enerji tedarik sistemi modei, asında yakaşık yıık enerji taebinin bugünkine yani 600 teravat/saat (TWh) civarına denk geeceği varsayımına dayanıyordu. Bu modein içinde eektriki arabaar ve yeni depoama teknoojieri gibi ekstra tüketicier de var ve ayrıca Aman federa hükümetince bekenen enerji verimiikerini ve taep yönetimi için endüstriye sistemere süreçerin ve oasııkarın optimizasyonarını da hesaba katııyor. Bu mode ayrıca Aman federa hükümetinin Ağ Geiştirme Panı nın (2032 yıına yöneik) örneğin geecekte açık deniz rüzgar çiftikerini şebekeye bağayacak ve ede e- dien eektriği ükenin kuzeyinden güneyine doğru uzak mesafeere naketmek için gereki yüksek geriim doğrudan akım hatarının inşa ediecek şekide uyguanacağını da varsayıyor. Araştırmacıar, 2007 yıına ait hava koşuarı ve eektrik taebi verierinden yoa çıkarak 100 metreye 100 metreik konumsa çözünürüke bir yıın her bir saati için bu ükenin tamamının eektrik taebini ve üretimini tespit etti. Fraunhofer Rüzgar Enerjisi ve Enerji Sistemeri Teknoojieri Enstitüsü ndeki (IWES) uzmanar, yeni rüzgar ve fotovotaj tesiserinin konumsa dağıımarını tanımamak için yere üretim oasııkarını da hesaba katarak kapsamı konum anaizeri yaptı. Ayrıca bunun içine, yenienebiir enerjierden kaynakanan şebekedeki yük akışarını, eektrik taebini, yük yönetimini ve enerji santraeriye depoama sitemerinin kuanımını da dahi ettier. Ancak tüm bunar tek başına bir enerji arzının güveniir ve emniyeti oduğunu ispatamaya yetmez. Bugünerde şebeke operatöreri tai hizmeter denien hususun da garantisini vermek zorunda. Bunun içinde is- tikrarı bir frekans ve votaj sunmanın yanı sıra eektrik kesintisi durumunda izdiham yönetimi ve eektrik tedarikinin yeniden çabucak sağanması da var. Ortaya çıkarıan bu sana kombine enerji santrai, bu hizmeteri her daim sunabieceğini, arz ie taebi dengeeyebieceğini ve Avrupa geneinde yaygın oan 50 Hertz ik frekansı istikrarı bir şekide sağayabieceğini de göstermek zorunda. Bunar kaçınımaz hususar, çünkü herhangi bir sapma eektrik şebekeerinin kompe çökmesine neden oabiir. Bu projenin ortakarı, simüasyonardan faydaanarak üretim zirveerini, fazaıkarını ve açıkarını tesbit edebiiyor ve bu sistemi tek tek hatarın arızaanması gibi aşırı durumara karşı karşıya getirebiiyorardı. Aınan sonuçar votaj ve frekans istikrarı, izdiham yönetimi ve hizmet güveniiriğinin geeceğin pananan sisteminde sunuabieceğini gösteriyorar. Ancak bu hedeferin tutturuabimesi i- çin bu projenin gene teknik koşuarından bazıarının yeniden ayaranması gerekiyor. Örneğin geecekte fotovotaj tesiseri ie rüzgar enerjisi tesiserindeki invertör tabanı jeneratörer yük dengeeyici enerjiyi günümüz sistemerince bugün taep edienden çok daha hızı sunabiir. Bu da şebeke için ekstra bir dengeeme sunacak ve doayısıya rüzgar hı- zı yavaşadığında veya sıfıra indiğinde enerji üretiminde kaçınımaz oarak ouşan azamaarı teafi edecektir. Ancak proje ortakarı, kendi çaışmaarını sadece simüasyonara sınırı tutmuyor, aynı zamanda bir sonraki saha deneyindeki fizibiite sorunarını da inceiyorar. Bu deney için Amanya nın dört bir yanındaki 4 biyogaz, 36 rüzgar ve 66 fotovotaj tesisini birbirine bağadıar. Yakaşık 80 megavat ık topam kapasiteye sahip bu tesiser, Kasse deki bir kumanda merkezinden yönetiiyordu. Ortakar, bu yenienebiir-tabanı kombine e- nerji tesisinde öne sürdükeri yakaşımarı test ettier ve yük dengeeme enerjisi sağamak için gereki teknik zorunuukarın karşıanmasında yenienebiir enerji tesiserinden son derece güçü bir araç oarak faydaanıabieceğini gösterdier. Wofrum ve Steinke adı araştırmacıar, Modern invertör ve konvertörer sayesinde güneş ve rüzgar enerjisi tesiseri, şebekeye doğrudan bağı senkron jeneratörere kıyasa çok daha faza hareket özgürüğü sunuyorar. Onar geriimin, faz konumunun ve frekansın çok etkin bir şekide ayaranabimeerine oanak sağıyorar. Sonuçta biz bu sistemin istikrarını koruduğunu ve bu işi nası yaptığını ispatayabidik diyorar. Ancak bu araştırmacıar, bir şart ekemeyi de ihma etmemişti: Bu panın eektrik enerjisi arzıya igii tasaranmış paradigma kayması, ancak depoama teknoojierinin büyük çapta artmasıya başarıı oabiir. Rüzgar ve fotovotaj çıktıarındaki mevsimse dagaanmaara başa çıkmanın tek you budur dedier. Çok sayıda depoama ünitesine ihtiyaç var. Bu bakış açısıya Siemens teki biim insanarı, depoama üniteeri ie esnek jeneratörerin türünü, konumunu ve kuanımını uzun vadei panama kapsamında nası op- Kombine Enerji Santrai 2: Büyük bir ortakık Amanya da Kombikraftwerk 2 oarak biinen Kombine Enerji Santrai 2 projesi, Aman Federa Çevre Bakanığı tarafından fonandı ve 2010 ie 2013 yıarı arasında gerçekeştiridi. Bu projenin ortakarı arasında Siemens, Enercon, SMA Soar Technoogy, Soar-Word, Deutscher Wetterdienst, Kasse deki Fraunhofer Rüzgar Enerjisi ve Enerji Sistemeri Teknoojieri Enstitüsü (IWES), Leibniz Universität Hannover ve Yenienebiir Enerji Ajansı vardı. Bu organizasyonar, yaptıkarı simüasyonar ve saha deneyeriye yenienebiir enerjiere dayaı bir enerji üretim ve dağıtım sisteminin nası çaışabieceğini ve ne türden ekstra hizmeter sunabieceğini inceedi. Bu projenin kiit kısmı ise şebeke istikrarının nası sağanacağıydı. Geecek&Trender Araık 2014 9
Akıı enerji kuanımı Şebeke istikrarı timumaştıracakarını hesapamak için yine simüasyonara başvurdu. Bu simüasyonarın sınıramaarı tüm yükün her an kusursuzca karşıanmasını şart koşuyordu. Günümüzde atyapı hizmeteri şirketeri tampon oarak pompaı depoama rezervuararını kuanıyor. Verimiik oranarı yüzde 80 gibi çok yüksek bir seviyede, ancak kapasiteeri büyük miktarardaki enerjinin depoanması için kesinike yeteri deği. Günümüz pompaı depoamaı enerji tesiseri Amanya ya sadece yarım saatiğine enerji verebiir ve daha fazasının kuruması için yeterince uygun yer de yok. Sonuçta enerji gaz dönüşüm tesiseri, çok önemi bir ro oynayacak. Bu tesiser, eektroiz oarak biinen kimyasa bir süreçte cek. Her ikisi de çabucak ve esnek bir şekide tepki verebidikerinden enerji üretimindeki dagaanmaarın dengeenmesinde kuanıabieceker. Ancak araştırmacıar, bu enerji tesiserinin tümünün topam kapasitesinin Amanya daki maksimum yükü kadırabimesi için yeterince büyük oması gerektiğini hesapadı. Mevcut gaza çaışan enerji tesiseri, bu amaç doğrutusunda kuanıabise bie burada haen bu tesisere yıda sadece birkaç 100 saat ihtiyaç duyuması hainde sorunu bir yatırım oabiecek ekstra onarca gigavat üretme kapasitesinde tesiserin inşasına gerek duyuacak. Wofrum, Örneğin kışın rüzgarın esmediği ve havanın kapaı oduğu zamanarda birer rezerv oarak devreye girecek Biyoküte enerji tesiseri, yenienebiir enerji ekonomisinin önemi bir parçası oacak. suyun kendi bieşenerine (hidrojen ve oksijen) ayrıştırımasında ihtiyaç fazası yenienebiir enerjiyi kuanacak. Ardından metan gazı üretmek için bunara karbondioksit (CO2) ekenecek. Sonra bu metan gazı ie gaz ve buhar türbini enerji tesiseri çaıştırıacak ve yüzde 60 ın üzerinde bir verimiik oranıya yeniden eektrik ede ediecek. Metan gazı doğagazın yerini aabiir ve kamuya ait gaz şebekesi doğrudan bununa da besenebiir. Bu araştırma yenienebiir enerjinin ihtiyaç fazası kısmına yöneik depoama gereksinimerinin Aman doğagaz şebekesiye koayıka karşıanabieceğine işaret ediyor. Rüzgar ve güneş enerjisi istasyonarı, gaza çaışan enerji santraerinin yanı sıra biyoküte tesiseriye de takviye edie10 Geecek&Trender 259_260_261_262_CP_12.indd 10 ve Amanya daki herkes için kesintisiz enerji tedariği sağayacakar. Bir diğer meydan okuma da depoama yönetimi. Eğer havanın ne zaman kapaı veya rüzgarsız oacağını biirsem, o zaman önceden birkaç gün içinde doğru sıraamaya çeşiti türden depoama sistemerini dodurabiir ve enerjiye ihtiyaç duyuduğunda onarı optimum bir şekide boşatabiirim diyor. Bu projenin ortakarı, ayrıca uusa bir yenienebiir enerji sisteminin ekenmiş şebeke inşaatı bazında neere gereksinin duyabieceğinin hesabını da yapabiiyor. Eerindeki verier, bu şebekenin Aman federa hükümetinin mevcut Ağ Geiştirme Panı nda beirtien miktardan sadece çok az daha büyütüebieceğini gösteriyor. Ede ettikeri neticeerin ışığında ye- nienebiir enerji tesiseri, depoama sistemeri ve biyogaz tesiserinin birbirerine akııca entegre edimeeri şartıya Amanya nın gerçekten yüzde 100 oranında yenienebiir enerjiye çaışabieceğine ikna omuş durumdaar. İze, düzene, optimumaştır. Bunun ön koşuu ayrışık yenienebiir enerji tesiserinin anında izenmesine ve yönetimesine oanak sağayacak kuvveti bir ietişim atyapısıdır. Her ne kadar bu gibi bir sistem, sonuçta fevkaade karmaşık oacaksa da Steinke, Tesis kuanımıya igii tahmineri ve hesapamaarı mükkemme bir hae getirebiirseniz diyerek onun da yönetiebiir hae geeceğini söyüyor ve Başarının sırrı, yenienebiir tesiserin doğru bir karışımında ve kendi faaiyeterinde optimizasyon teknikeri ie işetmeciik yöntemerinin uyguanmasında yatar diyor. Sözün kısası, bu büyük panın en önemi karakteristiği yenienebiir enerjier değidir. Bizim ası değiştirmek zorunda oduğumuz, enerji üretimi ie dağıtımının yapısı ve organizasyonudur. Wofrum ve Steinke, Şebekenin bütün bieşeneriye birikte büyütümesi, bir enerji depoama sisteminin kuruması ve gene dengeeyici enerji piyasası çerçeve çaışmasının yapıması şartıya yenienebiir enerji tedarikine geçimesi mümkündür. Çünkü şu anda dagaanan enerji kaynakarı burada ro aamaz. Şebekenin yenienebiir enerjiye ne zaman beseneceğini önceden sadece kısa bir süreiğine tahmin edebieceğinizden buna uygun daha kısa ihae dönemerine ve tedarik süreerine gerek duyuacaktır diyor. Her ne kadar işetmeciik bakış açısıya bunun gibi yüzde 100 bir senaryonun bieşenerini tek tek inceemek çok zor osa da Kasse deki Franhofer Enstitüsü nün IWES inden Profesör Hoffman a göre bunun bir bütün oarak ekonomiye maiyeti çok net. Şu anda Amanya da benzin, kömür ve gaz formunda fosi enerjiye yıda harcadığımız 83 miyar Euro uk mevcut maiyetin düşürüerek 40 yıık bir dönem içinde uyguamada sıfıra indiriebieceğine inanıyoruz. Hesapamaarımıza göre yenienebiir enerjieri artırmanın maiyeti ie fosi enerji satın amanın maiyetinin topamının günümüzdeki birinci enerji maiyeterinden düşük oduğu zamana, yani başa baş noktasına 15 ia 20 yı arasında uaşıacak diyor. Evdoxia Tsakiridou Araık 2014 11/26/14 2:23 PM