2010-2011-2012 Yılları İKİNCİ EL MAKİNA İTHALATI RAPORU Raportör: Artun BÖLGEN Makina Mühendisi HAZİRAN 2013 MAKİNA İMALATÇILARI BİRLİĞİ And Sokak 8/8 Kavaklıdere Çankaya Ankara Tel: 0312 468 37 49 ve 0312 468 39 17 Faks:0312 468 42 91 web: www.mib.org.tr e-posta: mib@mib.org.tr
ÖNSÖZ Kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilen ikinci el eşya olarak da bilinen ve ülkemizde ikinci el makina ithalatı konusunda açık kapı durumunda bulunan sistem 2010 yılından itibaren 10 yaş sınırının kalkması ile birlikte oldukça hızlanmıştır. Yerli imalat sorgulaması, sanayi odaları ve Makina İmalatçıları Birliği nin de dahil olduğu imalatçı birlikleri tarafından yapılmaktadır. Üyelerimize imal konularındaki makinalar ile ilgili bilgiler duyurulmakta ve imalatının olup/olmaması durumuna göre bu duyurular cevaplanmaktadır. Sistem genelinde eksik ve hatalı bilgilerin çokluğu, insiyatifin genel itibari ile talep sahibine/temsilcisine bırakılmasından kaynaklanmaktadır. Beyan bilgileri doğrultusunda yapılan sorgulamalardaki yetersiz bilgiler ile konu ile ilgisiz kişilerin (gümrük danışmanları vb.) ilgili sistemi kullanmaları, ucu açık ve beyan bilgisine dayalı, gerçek ile ilgisi olmayan bilgilerin sisteme girilebilmesine ve duyurulmasına sebep olmuştur. Günümüzde hızla değişen piyasa koşulları göz önüne alındığında, rekabetin her konuda önem kazandığı bilinen bir gerçektir. Bu rekabete ayak uydurmaya çalışanların ise en son teknolojiyi kullanmaları, verimli ve kaliteli imalat yapmaları gerekmektedir. İkinci el makinalar ile bu rekabete ayak uydurmak, arıza ve fire oranının yüksekliği, verimin düşüklüğü ve enerji sarfiyatının fazlalığı nedeni ile imkânsızdır. (%6 daha verimli yeni teknoloji elektrik motorları kullanımı zorunluluğu ve lazer kesim tezgâhlarında fiber lazer teknolojisi ile %70 enerji tasarrufu sağlanabilmesi bu duruma uygun temel ve spesifik örneklerdir.) Hızla gelişen ekonomimizin, diğer ekonomilerle rekabet edebilmesi için yukarıda saydığımız koşullar geçerlidir. Örnek olarak aldığımız Avrupa, verimliliğini yitirmiş makinaların piyasadan kalkması için teknoloji yenilemede teşvikler verirken; belli bedeller ödeyerek geri dönüşüme gönderilmesi gereken makinalarını, ikinci el konusunda talepkar ülkelere göndermektedirler. İmal tarihi üzerinden seneler geçmiş, imalatçısı bugünlere kadar ulaşamamış, yedek parçası, garantisi ve teknik servisi olmayan makinaların ülke ekonomisine yararları zararlarının ötesine geçememektedir. Bu konuda gösterilecek hassasiyet hem yerli imalatçının korunması hem de kısa vadeler içinde kendisine zarar verecek yatırımcıyı koruması açısından önemlidir. Bu konuda yatırımcının da bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Sadece ilk yatırım maliyetleri düşünülerek yapılan yatırımın kısa vadede kazandırdıklarına değil uzun vadede kaybettirdiklerine bakılmalıdır. Bir arıza sonrası parçası bulunamayan, servis hizmeti veremeyen makinalar, uzun süreli beklemelerde, sağladığı yarardan çok zarara uğrattığı yatırımcısını yarı yolda bırakır. Günümüzde enerji fiyatlarının giderek önem kazandığı düşünüldüğünde, 30 yıl öncesinin teknolojisini kullanan makinalar yerine güncel teknolojik koşullar ile imalat yapan enerji verimli makinalara yönelimin ne kadar önemli olduğu konusu ile maliyet hesabında enerji giderlerinin önemli bir yer tuttuğu gerçeği de göz önüne alınmalıdır. Karbon salınımını azaltmak için uğraş verdiğimiz, cari açıkta en önemli giderimiz olan enerji konusunda yatırımların yapıldığı ve enerjiyi verimli kullanmak için yapılan çabaların yanında kullanılmış makina ithalatında ve alımlarında teşvik verilmesi ise oldukça ironiktir. Yerli imalatı olduğu bilinen makinalarda ikinci el makina ithalatının durdurulması imalatçılarımızın yararına olacaktır. Başka örneklerde olduğu üzere (otomotiv, ekskavatör, forklift vb.) bu tür bir kararın alınması hem imalat sanayimizin hızla büyümesi açısından önemli hem de 2023 yılı için önlerine 500 milyar dolar ihracat hedefi konan imalatçımızın desteklenmesi açısından gerek şarttır. 2
RAPORUN KAPSAMI Bu rapor 2010, 2011 ve 2012 yıllarında T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yerli imalat bilgisi talebiyle duyurulmuş tüm kullanılmış makina ve makina aksamları ithalat taleplerini kapsamaktadır. Bu rapor www.ith7.dtm.gov.tr adresinde, T.C. Ekonomi Bakanlığı bünyesinde oluşturulmuş ikinci el eşya ithalatı uygulamasından indirilen ve derlenen bilgilerden oluşturulmuştur. Ekte okuyacağınız rapor sistem üzerinden girilmiş ve duyurulmuş makinaları inceleme altına almaktadır. 2010 ve 2012 yılları arasında başvurusu yapılmış ve duyurulan makinaların dışında sistem üzerinde girişi yapılmış fakat duyurusu yapılmamış başvurular incelemeye alınmamıştır. Söz konusu bilgiler ve ithalat taleplerinin sonuçları, bilgi edinme kanunu çerçevesinde T.C. Ekonomi Bakanlığı ndan istenmiş olup; yasal gerekçe ile bu bilgilerin sağlanamayacağı belirtilerek cevaplanmıştır. Söz konusu bilgiler tamamen www.ith7.dtm.gov.tr adresinden indirilen bilgilerden derlenmiş olup söz konusu değerlerin tümü ithalatçılara veya temsilcilerine aittir. Toplam olarak 10549 adet duyuru kaydı incelenecektir. Bu duyurular dışında duyuru bilgilerine ulaşılamayan 2011 yılına ait 4 adet duyuru ile 2012 yılına ait 2 adet duyuru vardır. Rapordaki verilerin kaynak gösterilerek kullanılması rica olunur. 3
İKİNCİ EL MAKİNA İTHALATI RAPORU 1- Veriler: Söz konusu başvurulara ait veriler beyan bilgileri ile sınırlı olup bir makina ile ilgili olarak ithalatçının İthalat Genel Müdürlüğüne sunduğu ve duyurularda mevcut bilgiler aşağıda açıklanmışlardır. G.T.İ.P. (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon) Numarası: İthal edilmesi düşünülen eşyaya ait G.T.İ.P numarasının girilmesi gereken alandır. Genel olarak yapılan hata internet üzerinden beyan doldurulması sırasında ekranda açılır listede ilk olarak karşılarına çıkan G.T.İ.P. numarasının kullanımından kaynaklanan hatalı G.T.İ.P beyanlarıdır. 2012 sonrası 8207 ve 2010-2011 yılları arası 8414 G.T.İ.P numaralarında bu hata kolayca fark edilebilmektedir. Üretildiği Yıl: Eşyanın imal edildiği yıl sorulmaktadır. İthal edilecek eşya ile ilgili bilgisi sınırlı olan kişiler buraya 0 sıfır değerini, hatalı olarak basılan rakamlara istinaden eksik sayı, ileri tarihli yıl bilgileri ve bir adet örnekten anlaşılabildiği üzere 4 harfli kelime girebilmektedirler. Üretildiği Ülke: Eşyanın imal edildiği ülke sorulmaktadır. Çoğu ithalatçı maalesef üretildiği ülke bilgisi yerine, ikinci el olarak ithal etmek istediği ülke bilgisini girmekte sakınca görmemektedir. Bu makinaları diğer makinalardan ayırmak zordur. Marka/ Model/ Tip: Eşyaya ait marka, model ve tip bilgilerinin girilmesi istenmektedir. Çoğunlukla marka bilgisi girilmiş olup, model ve tip bilgilerine aynı derecede ilgi gösterildiği söylenemez. Çoğu zaman marka, model ve tip bilgilerinde doğruluğu veya yanlışlığı kanıtlanamayacak rakamlar ve bir anlam ifade etmeyen bilgiler girilmektedir. Marka ismi olamayacak verilerin de marka ismi olarak kabul edildiği gözlemlerimiz arasındadır. Miktar (Adet): İthal edilmek istenen eşyadan kaç adet getirileceği bilgisinin girilmesi istenmektedir. Bazı ithalatçılar buraya makinaya ait imal yılı bilgisini yanlışlıkla girebilmektedirler. Adet sayısı artıkça ortaya çıkan birbirinden farklı makinalara ait teknik veriler veya fotoğraflara ilişkin diğer makinalar ile aynı kalıba sokulmaya çalışılmaları maalesef istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır. 0 sıfır beyanı olarak bilinen, baştan savma beyan bilgileri maalesef burada da karşımıza çıkmaktadır. Ağırlık (Kg): İthal edilmek istenen eşyanın toplam ağırlığı sorulmaktadır. İthalatçılar genel itibari ile kg cinsinden ağırlık yazarken fazladan sıfır koymak gibi hatalara düşebilmektedir. USD / kg değeri hesaplanırken önemli bir yere sahip olan bu veri genel itibari ile bilinemediği zaman 0 sıfır olarak beyan edilmektedir. 0 sıfır ağırlığında bir makinanın günümüz şartlarında imal edilebilmesi bildiğimiz kadarıyla mümkün değildir. Değer: Ödenecek döviz cinsinin miktarı belirtilmelidir. Bedel ödemeden alınabilecek hurda eşyalar olduğu düşünüldüğünde 0 sıfır beyanı mantıksız karşılanmamaktadır. Yine de suistimale açık bir durum ortaya çıkmaktadır. Döviz: Döviz cinsinin girilmesi istenmektedir. Uluslar arası geçerliliği olan dövizler girilmektedir. Teslim Şekli: CIF, FOB, Ex-Works ve Diğer seçeneklerinden birinin seçilmesi istenmektedir. Uluslar arası nakliyat terimleri olup açıklamaları ve içerikleri şu şekildedir. CIF (Cost, Insurance & Frieght): Mal bedeli, sigorta ve navlun ücretleri manasına gelmektedir. Deniz ve nehir taşımacılığı işlemlerinde kullanılabilir. Sigorta bedeli ise satıcıya aittir. FOB ( Free On Board): Tedarikçinin, malı nakliye yapacağı geminin güvertesine kadar teslim etmesi yeterli olan nakliye türüdür. Diğer bütün masraflar alıcıya aittir. 4
Exw (Ex-Works): Tüm masrafların ve risklerin alıcıya ait olduğu ödeme türüdür. Kalan Ekonomik Ömür: İthal edilecek eşyaya ait kalan ekonomik ömrün yıl cinsinden değeri istenmektedir. İthalatçı veya temsilcisinin beyan ettiği bilgidir. Tamamen talep sahibinin/temsilcisinin inisiyatifinde belirlenmektedir. Beyan verileri gerçeği yansıtmamaktadır. Kapasite: Eşyanın yaptığı işe göre kapasitesinin beyan bilgisi istenmektedir. Makina özelliklerine göre doldurulması gereken bu alan yine talep sahibinin/temsilcisinin inisiyatifinde ve isteğine bağlı olarak belirlenmektedir. 0 sıfır beyanların çokluğu dikkate alınmalıdır. Kapasitesi 0 sıfır olarak beyan edilmiş makinanın herhangi bir işe yaramadığı rahatlıkla söylenebilir. Kapasite Birimi: Sadece kapasitebirimi olarak gelmektedir. Kapasite bölümünde verilen rakamın birimi olmadan bir anlam ifade etmediği bile dikkate alınmamaktadır. Enerji Sarfiyatı: İthal edilmesi düşünülen eşyanın 1 saat boyunca tam kapasite çalıştığında harcayacağı enerji miktarının girmesi istenmektedir. 0 sıfır olarak beyan edilen enerji sarfiyat bilgileri yanında; gerekli uyarılar İthalat Genel Müdürlüğü ne yapıldıktan sonra gelen 1 kw lık değerlerin gerçeği yansıtmadığı ve birçok ithalatçı veya temsilcisinin boş bıraktığı değerlerin 1 olarak göründüğü söylenebilir. Sanayi tipi imalat makinalarına ait 1 kw lık enerji sarfiyatı bilgisinin, evlerimizde kullandığımız ütülerin altında olması şaşırtıcıdır. Enerji Sarfiyatı Birimi: Tüm eşyalara ait enerji sarfiyat birimi kw olarak duyurulmaktadır. Eşyanın İşlevi: İthal edilmesi düşünülen eşyanın teknik özelliklerinin ve piyasada bilinen isminin paylaşılması için düşünülen bir alandır. Ayrıntılı açıklamalar yanında, ilgisiz açıklamalar ile boş bırakmayı tercih edenlerin oranı oldukça fazladır. Aşağıda görmüş olduğunuz veriler dışında bir bilgi elimize ulaşmamaktadır. Nispeten düzgün girilmiş bir örnek gösterilmektedir. GTİP: 8458.11.20.00.00 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 1976 /RUSYA FEDERASYONU MARKA/MODEL/TİP : null / 165/ null MİKTAR (ADET) : 1 KG: 1250 KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 15 KAPASİTE(1 SAATTE) : 24 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):16 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:TORNA MAKİNESİ 5
2- Rapor dahilinde kullanılacak veriler Makina İmalatçıları Birliği iştigal alanında olmayan (8471, 8473, 8501 ve 9030 GTİP numaraları ile başlayan) duyurular ile ilgili rakamları rapor kapsamı dışında bırakılmıştır. Rapor Kapsamı dışında bırakılmış elektrik ve elektronik aksam ve parçalara ait (kart okuyucu, ATM aksamı, hard disk, elektronik devre, elektrik motoru ve ölçme ekipmanı gibi hassas elektronik bileşenler) duyuruların rapora dahil edilmesi bir çok yönden sakıncalıdır. Bu duyuruların toplamı 210 adet olup, duyuruların yaklaşık %1,99 unu oluşturmaktadır. Bu duyurular hariç tutularak incelenecek duyuru sayısı 10339 adettir. Elde kalan duyurular içinde mantık sınırlarını zorlayan ve gerçeğe aykırı durumda olan bazı başvurular bulunmaktadır. Sonraki bölümlerde yapılacak hesaplamalarda aşağıda belirtilen ve gerçek dışı verilere ulaşmamıza sebep olacak duyurular çıkarılacaktır. Yanlış G.T.İ.P ile duyurulmuş makinalar: (192 ad.) %1,86 Üretildiği Yıl: 0 1196 arası, 2022 4988 arası ve ISVE olanlar ( 37 ad.) %0,36 Üretildiği Ülke: - ve boş olanlar ( 148 ad.) %1,43 Marka: -,.,? ve boş olanlar (157 ad.) %1,52 Model: : -,.,? ve boş olanlar (2541 ad.) %24,58 Tip: : -,.,? ve boş olanlar (3396 ad.) %32,85 Miktar: 0, 1966 ve 13100 olanlar ( 22 Ad.) %0,21 Ağırlık: 0 olanlar (631 Ad.) %6,10 Kalan Ekonomik Ömür: 0 ve 100-2100 arası olanlar ( 297 ad.) %2,87 Kapasite: 0 olanlar (834 ad.) %8,07 Enerji Sarfiyatı: 0 olanlar (711 ad.) %6,88 Eşyanın İşlevi: - ve boş olanlar (241 ad.) %2,33 6
3- Genel Görünüm Beyan edilen duyurulardaki eksiklikler göz önüne alınarak yapılan çalışma neticesinde tam olarak doldurulmuş (12 tane bilgi hücresi doğru biçimde doldurulmuş) duyuruların toplamı 4581 adettir. Bu başvurulardan ilgili senelere ait tebliğlere (Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ) uygun olmayanlar çıkarıldıklarında bu rakam 4244 adede düşmektedir. Bu rakam duyurulan makinaların yaklaşık olarak %41,07 sidir. Bir başka deyişle duyuruların 58,93% ü en az bir şekilde eksik veya hatalı bilgi içermektedir. Zaman kaybından öteye gidemeyen duyurular, ithalatçı veya temsilcilerinin yaptıkları işi ne kadar ciddiye aldıklarını göstermektedir. Makinaya ait yeterli detayda teknik verisi bulunmayan bu duyuruların yerli imalatçılar tarafından ciddiye alınması ve hatta ithal talebinde bulunan tarafın sağlayamadığı bu detaylı verilere imalatçının ulaşarak doğru cevap vermesinin beklenmesi, özetle; hangi verilere istinaden cevap verileceği gibi konular büyük bir sorun olarak durmaktadır. Kullanım amacıyla ithal talebi sunulan makinanın teknik verilerinin, makinaya ait kullanım kitapçığından doldurulması beklenilmekte ve gerekli görülmektedir. Birçok ithalatçının, kullanım kitapçığı olmadan getirdiği makinaları çeşitli şekillerde elden çıkardıkları bilinmektedir. Yeni makinaların tümünde zorunlu olan kullanım kitapçığı, CE işareti ( Decleration of Conformity) ve garanti belgesi olmadan kullanılmış ithal edilen makinaların ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından ortaya çıkardıkları sorunlar bilinmektedir. a) Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Görüldüğü üzere uygulamanın başladığı 2010 yılı başındaki sorunlar aşıldıktan sonra (sistem sağlıklı bir şekilde işlemeye başladığından beri) sürekli olarak artan bir hızla ve çok sayıda makina ithal edilmek istenmektedir. Tablo -1: Duyuru Sayısı ve Makine Adetleri Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 2002 2844 2011 4041 5877 2012 4293 6575 Genel Toplam 10336 15296 *Yukarıdaki tablo oluşturulurken miktar bilgisi hatalı olarak girilmiş ve aşağıda görülebilen 3 adet başvuru dikkate alınmamıştır. (Dikkate alınan duyuru sayısı: 10336) Tablo 2: Hatalı Miktar Bilgisi Makinaları BAŞVURU NO: BAŞVURU TARİHİ: GTİP: ÜRETİLDİĞİ YIL: ÜRETİLDİĞİ ÜLKE: MARKA MODEL TİP MİKTAR (ADET) : 10308 01.04.2011 8461.20.00.00.12 1966 ÇEK CUMHURİYETİ STE 25 null YIV ACMA TEZGAHI 1966 11001 03.05.2011 8461.20.00.00.11 1966 ÇEK CUMHURİYETİ TOS 6 M HD12,5 VARGEL TEZGAHI 1966 7514 13.11.2012 8428.90.90.90.00 2004 ALMANYA EPL 20NC null null 13100 7
b) Toplam Değer İthal edilmek istenen makinalara ödenen döviz miktarları toplamı ile ihracat rakamları arasındaki orantılar aşağıdaki tabloda sizlere sunulmuştur. Bu değerlerin ortak bir paydada buluşması açısından yapılan çalışma ise değer bilgileri ve döviz cinslerinin T.C.M.B. aylık döviz kurları ortalama satış kuru ile hesaplanmış ve A.B.D. doları cinsinden toplamı alınmıştır. (Dikkate alınan duyuru sayısı: 10339) Yıl Tablo 3: Toplam Değer ve Toplam İthalat İçindeki Oranları Toplam Değer (USD) Toplam İthalat* (USD) Toplam Değer/ Toplam İthalat (%) Toplam İhracat* (USD) 2010 124.300.129 3.397.742.819 3,66 499.363.056 2011 378.183.660 5.789.511.283 6,53 873.360.048 2012 259.687.708 5.766.047.416 4,50 856.634.855 Genel Top. 762.171.497 14.953.301.518 5,10 2.229.357.959 4- Ortalamalar a) Ortalama Yaş: *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Makinalara ait ortalama yaş değerlerine bakılırken beyan bilgilerinin tümünü almak mümkün değildir. Mantık dışı imal tarihlerine sahip duyurular ile miktar bilgisi hatalı girilmiş başvurular dikkate alınmamıştır. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere getirilmek istenen makinalara ait yaş ortalaması gittikçe yükselmiştir. Tablo - 4: Duyuru ve Makina Sayısı ile Ortalama Makina Yaşı Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 1979 2833 49428 17,44 2011 4023 5815 114875 19,75 2012 4281 6565 137052 20,87 Genel 10283 15213 301355 19,81 Yukarıdaki tablo hazırlanırken; başvuru tarihinden makinanın üretildiği yıl çıkarılmış, adet sayısı ile çarpılmış ve toplamına ulaşıldıktan sonra yine adet sayısına bölünerek ortalama yaş bilgisine ulaşılmıştır. Mantık dışı ve hesaplamaya katılamayacak türdeki verilerin bir kısmı aşağıdaki tabloda görünmektedir. Hatalı olarak girilmiş adet bilgileri de dikkate alınmamıştır. (Dikkate alınan duyuru sayısı: 10283) 8
Tablo- 5: Hatalı Yaş Bilgisi Tablosu BAŞVURU NO: BAŞVURU TARİHİ: GTİP: ÜRETİLDİĞİ YIL: ÜRETİLDİĞİ ÜLKE: MARKA MODEL TİP MİKTAR (ADET) : 2204 22.03.2010 8438.20.00.00.00 0 AVUSTRALYA NID JELLY HATTI ### 1 2415 31.03.2010 8421.39.20.90.00 İSVE İSVEÇ NEDERMAN VAC UNİTS 20 4000 1 2529 05.04.2010 8460.21.90.00.00 1 ALMANYA chemnitz sa 5 u 1 5085 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null 1 null null 1 5086 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null 1 null null 0 5087 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null null null null 0 5088 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null null null null 0 5090 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null 1 null null 1 5094 27.07.2010 8438.10.90.00.00 1 null null null null 1 5096 27.07.2010 8414.40.10.00.11 1 null null null null 1 6636 26.10.2010 8461.90.00.00.00 1 TÜRKİYE PVC SU TAHLIYE MAKINASI null PVC UCLU SU TAHLIYE MAK 1 7364 01.12.2010 8460.39.00.00.00 19 İSVİÇRE TSCHUDIN HTG 430 1 7766 17.12.2010 8460.29.90.00.00 15 ALMANYA SIP RU 2 SER NR.221 1 8055 25.12.2010 8477.40.00.00.19 1190 İTALYA TECHNE 10000 1990 null 1 8745 02.02.2011 8471.70.30.90.00 0 A.B.D. TOSHIBA SDM1401-TA DVD-ROM DRIVE SCSI INTERNAL 3 8747 02.02.2011 8414.40.10.00.11 0 SİNGAPUR IBM OPTION 2ND 4GB DISK DRIVE 3 8754 02.02.2011 8473.30.20.00.00 0 ÇİN HALK CUMHUR. HP XW8000 512MO DIMM DDR 266 3 9187 19.02.2011 8477.10.00.00.00 205 ÇİN HALK CUMHUR. HAITIAN HT200 GOLD FX311 1 210-1190- 9504 03.03.2011 8477.10.00.00.00 4988 ALMANYA DEMAG 210T NC3-0134 1 10794 25.04.2011 8477.80.99.00.00 1 ÇİN HALK CUMHUR. KG 1300 TH 1 ABKANT PRES 10917 29.04.2011 8462.21.10.00.00 2022 ALMANYA AMADA HFT 8025 MAKINESI 1 11761 27.05.2011 8446.30.00.00.00 95 null METEX WIRE null 1 12129 08.06.2011 8458.11.20.00.00 1196 ALMANYA HARDINGE null COBRA 42 1 b) Ortalama Kalan Ekonomik Ömür: Kalan Ekonomik Ömür bilgisi, ithalatçı veya temsilcisi tarafından doldurulan ve insanların hayal gücüne bırakılmış bir bölümdür. Her makina için kalan ekonomik ömür bilgisi değişmekle beraber, bulunduğu ortam şartları, kullanım süresi ve şartlarına bağlı değişim gibi konular göz önüne alınmalıdır. Hesaplama yapılırken makine adedi ile beyan edilen kalan ekonomik ömür bilgisi çarpılıp toplanarak yine toplam makina sayısına bölünmüştür. Maksimum olarak kabul ettiğimiz 99 yıl, kalan ekonomik ömür açısından bakıldığında oldukça iyimser bir sayıdır. Hatalı girilmiş miktar bilgisine sahip makinalar da bu tabloda dikkate alınmamıştır. 9
Tablo 6: Duyuru ve Makine Sayısı ile Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 1895 2482 51012 20,55 2011 3893 5384 103959 19,31 2012 4242 6420 119886 18,67 Genel 10030 14286 274857 19,23 Yukarıdaki tablo oluşturulurken, aşağıdaki tabloda bir kısmı görülen kalan ekonomik ömür bilgisi 0 sıfır olarak beyan edilmiş veyahut 99 yıl üzeri beyan edilmiş duyurular dikkate alınmamıştır. Bunun yanında bilinçli olarak, kalan ekonomik ömür bilgisi 2100 sene olarak beyan edilen 2 adet duyuru hesaba katılmıştır. Bu iki duyuru dikkate alınmadan yapılacak hesaplamada 2010 yılına ait ortalama kalan ekonomik ömür bilgisi 18,87 genel ortalama ise 18,94 olmaktadır. (Dikkate alınan duyuru sayısı: 10030) BAŞVURU NO: BAŞVURU TARİHİ: GTİP: ÜRETİLDİĞİ YIL: Tablo 7: Hatalı Kalan Ekonomik Ömür Bilgisi ÜRETİLDİĞİ ÜLKE: MARKA MODEL TİP 16516 27.12.2011 8501.32.00.90.00 0 A.B.D. BJ GEAR #### DRIVE LONGITUDINAL ASSEMBLY 0 87 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1980 ALMANYA MEYER ROTH PASTOR 100 88 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1985 ALMANYA WAFİOS KEB 3 null 100 89 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1980 ALMANYA WAFİOS KZ 60 null 100 90 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1980 ALMANYA WAFİOS KZ 60 null 100 92 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1985 ALMANYA MEYER ROTH PASTOR 100 93 04.01.2012 8462.21.80.00.00 1980 ALMANYA WAFİOS KZ 130 null 100 234 10.01.2012 8477.10.00.00.00 1992 ALMANYA ENGEL 200T 700 1992 303 13.01.2012 8458.11.41.00.00 2002 null HITACHI SEIKO HITURN 250 2022 372 17.01.2012 8414.80.75.90.00 2005 FRANSA WORTHINGTON CRE ROLLAIR40 RLR408B 0 397 17.01.2012 8477.80.99.00.00 2006 null null null null 0 634 30.01.2012 8477.10.00.00.00 2088 İTALYA DYNAMIKA 270 2008 ENJEKSIYON 0 886 08.02.2012 8438.60.00.00.12 2006 İSPANYA TOMAS GUILLEN SL null 400 990 11.02.2012 8457.10.90.00.00 1996 İTALYA ZAYER S N 58016 0 991 11.02.2012 8460.19.00.00.00 1991 İTALYA CANTALUPPİ RT 1100 S 0 992 11.02.2012 8461.40.39.00.00 1985 İTALYA TITAN MH 500 S 0 POWER 1804 13.03.2012 8430.50.00.00.00 2005 AVUSTURYA PRİNOTH EVEREST STANDART 0 KALAN EKONOMİK ÖMRÜ (YIL) : Ortalama yaş verileri ile ortalama olarak beyan edilen kalan ekonomik ömürleri göz önüne alınarak yapılacak çalışmada bir makinaya ait ortalama ömrün yaklaşık olarak 40 yıla yakınsadığını söyleyebiliriz. 20 yıl boyunca hiç çalışmasa dahi durduğu yerde tüm tolerans ve hassasiyetini kaybedecek makinalara biçilen ortalama kalan ekonomik ömür gerçeği yansıtmamakta ve sadece yasak savma amaçlı olarak doldurulmaktadır. Hurda denebilecek yaşta gelen makinalara, kalan ekonomik ömür biçilmesinin başka bir gerekçesi olamayacağı düşünülmektedir. 10
c) Ortalama Kilogram Değeri USD /kg : Beyan bilgilerinden değer, döviz ve ağırlık bilgileri ile bazı işlemler yaparak bu bilgiye ulaşmak oldukça kolaydır. Bazı düzenlemeleri yapmak ise gereklidir. A.B.D. Doları (USD) cinsinden yapılacak hesaplama için, TCMB aylık ortalama döviz satış kuru rakamları üzerinden gerekli dönüşümler yapılmıştır. Bu dönüşüm ortak bir payda belirlemek açısından gereklidir. Tüm makinalara ait Amerikan Doları cinsinden fiyat ile ağırlık bilgileri bölünerek oluşturulan rakamların ortalaması ise aşağıdaki tabloda bilgilerinize sunulmuştur. Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği verilerine göre 2010-2012 arası hurda fiyatları ortalama olarak 778 lira/ton seviyesindedir. Bugünkü değer ile bu rakam 0,432 USD /kg a denk gelmektedir. Duyuruların 487 tanesinde görülen, toplamda 892 adet makina (%5,83)* bu değerin altındadır. Duyuruların 1967 tanesinde görülen, toplamda 5228 adet makina (%34,18)* ise 1,00 USD/kg değerinin altındadır. Bu rakamlar konunun hurda ithali ne dönüştüğünün göstergesidir. *Duyurular içinde ki toplam makina adedine göre Tablo 8: Duyuru ve Makine Adedi ile USD / kg Ortalamaları Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 1689 2295 3,30 2011 3456 4982 3,32 2012 3895 5687 3,18 Genel 9040 12964 3,26 Aşağıda görülen tabloda USD / kg oranı, kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilmek istenen bazı eşyalara ilişkin tebliğler de görülebilen değerlerin üzerinde kalan makinalara ait olup, bu tür verilere sahip makinalar hesaplamalardan çıkarılmıştır. Ağırlığı 0 sıfır olarak beyan edilmiş makinalara ait USD / kg değeri hesaplanamamıştır. ( Dikkate alınan duyuru sayısı: 9040) BAŞVURU NO: BAŞVURU TARİHİ: GTİP: MARKA Tablo - 9 : Hatalı USD / kg Bilgisi MİKTAR (ADET) : AĞIRLIK : DEĞER: DÖVİZ KOD: USD CİNSİNDEN DEĞER Değer / kg 5471 25.07.2012 8465.99.00.00.19 GABBIANIGALAXY105 1 1 126500 EURO 155750,6 155750,6 6817 04.11.2010 8457.10.10.00.00 reıchenbacher 1 1 46000 EURO 63155,7 63155,7 6162 30.09.2010 8460.29.90.00.00 diskus 1 1 26000 EURO 33943,52 33943,52 6163 30.09.2010 8462.29.91.00.00 pıttler 1 1 26000 EURO 33943,52 33943,52 6164 30.09.2010 8463.90.00.00.00 duesseldorf 1 1 26000 EURO 33943,52 33943,52 4376 11.06.2012 8447.20.20.00.12 KARL MAYER 2 6 82000 EURO 102705,8 17117,64 ABD 1117 17.02.2012 8477.20.00.00.00 REIFENHAUSER 1 17 185025 DOLARI 185025 10883,82 14189 07.09.2011 8438.10.90.00.00 1992 1 110 750000 EURO 1034235 9402,136 502 20.01.2012 8477.80.99.00.00 presimsan 1 52 321035 EURO 414154,4 7964,508 13677 04.08.2011 8428.31.00.00.00 ROBBİNS 1 330000 2411727 EURO 3456415 10,47398 2565 03.04.2012 8426.20.00.00.00 LİEBHERR 1 180000 1600000 EURO 2106448 11,70249 7199 22.10.2012 8430.50.00.00.00 null 1 153000 2200000 EURO 2854940 18,65974 6511 18.10.2010 8465.94.00.00.00 KT 1 121185 1438741 EURO 1998382 16,49035 ABD 13415 22.07.2011 8474.10.00.10.00 SUMMIT VALLEY 1 100000 1800000 DOLARI 1800000 18 2399 30.03.2010 8446.30.00.00.00 CRM 1 92000 3650000 EURO 4956810 53,87836 MRB SCHUMAG 4857 26.06.2012 8463.10.90.00.00 SPINNER BLOCK 1 80000 16142982 EURO 20219246 252,7406 13785 09.08.2011 8462.29.98.00.00 LONGWEN 1 2600 3947183 EURO 5656984 2175,763 11
Önceki kısımda yer alan, ortalama değerlere tüm sektörler dahil edilmiş olup aşağıda sektör bazında incelemeler yapılacaktır. 5- Takım Tezgâhları Sektörü a) Talaşlı İmalat Tezgâhları Talaşlı İmalat Tezgâhları arasında 8456, 8457, 8458, 8459,8460 ve 8461 GTİP numaralı tezgâhlar bulunmaktadır. Tablo 10:Talaşlı İmalat Tezgâhları Duyuru Sayısı ve Tezgah Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 741 816 2011 1649 1938 2012 1954 2218 Genel Top. 4344 4972 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere kullanılmış ithal edilmek istenen tüm makinaların %35,51 ini* talaşlı imalat tezgâhları oluşturmaktadır. *Makina adedi ne göre Tablo 11: Talaşlı İmalat Tezgâhları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Yıl Toplam Değer Toplam İthalat* Toplam Değer/ Toplam İhracat* (USD) (USD) Toplam İthalat (%) (USD) 2010 17.297.216 457.437.139 3,78 55.952.499 2011 73.759.475 759.488.966 9,71 94.947.551 2012 59.824.820 827.031.163 7,23 97.295.947 Genel Top. 150.881.511 2.043.957.268 7,38 248.195.997 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 12: Talaşlı İmalat Tezgâhları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 737 812 20433 25,16 2011 1648 1937 51752 26,71 2012 1949 2212 60825 27,50 Genel 4334 4961 133010 26,81 Tablo -13: Talaşlı İmalat Tezgâhları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 735 810 16611 20,51 2011 1617 1894 42423 22,40 2012 1953 2217 45584 20,56 Genel 4305 4921 104618 21,26 12
Tablo -14: Talaşlı İmalat Tezgâhları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 700 775 2,54 2011 1530 1796 2,48 2012 1882 2140 2,49 Genel 4112 4711 2,49 Yukarıda görülebilen tablolardan da anlaşılabileceği üzere ithal edilmek istenen makinalara ait başvuruların 1/3 ü nden fazlasını talaşlı imalat tezgâhları oluşturmaktadır. 27 yıla yaklaşan ortalama yaşlarına rağmen, 21 yılın üzerinde beyan edilen ortalama kalan ekonomik ömür bilgileri bu tezgâhlara biçilen 48 yıllık ortalama ekonomik ömür oldukça düşündürücüdür. Toplam ithalat içindeki talebin yüksekliği de gözden kaçırılmamalıdır. b) Metal Şekillendirme Tezgâhları Metal Şekillendirme tezgâhları içinde 8462 ve 8463 GTİP numaralı makinalar bulunmaktadır. Tablo -15: Metal Şekillendirme Tezgâhları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 284 324 2011 466 509 2012 390 429 Genel Top. 1140 1262 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %8,25 ini* metal şekillendirme makinaları oluşturmaktadır.*makina adedi ne göre Tablo 16: Metal Şekillendirme Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Yıl Toplam Değer (USD) Toplam İthalat* (USD) Toplam Değer/ Toplam İthalat (%) Toplam İhracat* (USD) 2010 13.203.776 130.667.595 10,10 179.138.648 2011 41.543.104 246.110.770 16,88 246.776.841 2012 43.588.512 237.708.240 18,34 259.890.009 G. Toplam 98.335.392 614.486.605 16,00 685.805.498 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 17: Metal Şekillendirme Tezgâhları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 284 324 8283 25,56 2011 466 509 17412 34,21 2012 390 429 11559 26,94 Genel 1140 1262 37254 29,52 13
Tablo -18: Metal Şekillendirme Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 256 294 4684 15,93 2011 434 466 8549 18,35 2012 376 413 7430 17,99 Genel 1066 1173 20663 17,62 Tablo -19: Metal Şekillendirme Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 227 264 2,39 2011 371 398 3,21 2012 352 388 2,31 Genel 950 1050 2,68 Yukarıda görülebilen tablolardan da görülebileceği üzere ikinci el eşya ithalatında 30 yaşında makinelerin ithal edilmek istendiği söylenebilir. Bu yaş ortalaması ile getirilmek istenen makinalara ait beyan edilen kalan ekonomik ömür bilgisi ise 18 yıla yaklaşmaktadır. Toplam talep içindeki ikinci el talebi ise %16 olarak gerçekleşmiştir. Özellikle 8456 ve 8462 tezgâhlarda ülkemizde sayıca ve teknolojik olarak yeterli ve çok sayıda imalatçı bulunmaktadır. 30 yaşında kullanılmış tezgâh ithal etmenin ne kadar mantıklı olduğunun bu şartlarda daha fazla sorgulanması gerektiğine inanmaktayız. Avrupa Birliği ülkelerinde yayınlanan bazı raporlarda 20 yaşın üstündeki tezgâhlar (makinalar) yaşlı kabul edilmekte, Avrupa Birliği sanayiinin rekabet gücünün geliştirilmesi için 20 yaş üstündeki tezgâhların (makinaların) yenilenmesini sağlayacak devlet desteği verilmesi önerilmektedir. 2- Tekstil Makinaları Bu grupta 8444, 8445, 8446, 8447, 8448, 8449, 8450, 8451 ve 8452 G.T.İ.P numaraları ile başlayan makinalar bulunmaktadır. Tablo -20: Tekstil Makinaları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 282 832 2011 822 1947 2012 842 2544 Genel Top. 1946 5323 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %34,80 ini* tekstil makinaları oluşturmaktadır.*makina adedi ne göre 14
Yıl Tablo 21: Tekstil Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) İhracat* (USD) 2010 22.912.642 865.271.798 2,65 141.225.834 2011 75.249.063 1.517.708.453 4,96 165.774.009 2012 63.312.855 1.574.651.797 4,02 125.431.918 Genel Top. 161.474.560 3.957.632.048 4,08 432.431.761 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 22: Tekstil Makinaları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 282 832 9019 10,84 2011 821 1946 28538 14,66 2012 841 2542 43794 17,23 Genel 1944 5320 81351 15,29 Tablo -23: Tekstil Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 266 770 19042 24,73* 2011 789 1893 30611 16,17 2012 835 2438 41618 17,07 Genel 1890 5101 91271 17,89 *2 ad. 2100 sene beyan edilmiş makina bulunmaktadır. Tablo -24: Tekstil Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 226 727 3,96 2011 638 1584 3,84 2012 701 1956 4,04 Genel 1565 4267 3,95 Yukarıdaki tablolardan da görülebileceği üzere tekstil makinası ithalat talepleri, toplam talebin %35 ine yaklaşmaktadır. Ortalama yaş konusunda 15 yaş üzeri makinalar görülmekle birlikte, beyan edilen kalan ekonomik ömür ise 18 yıla yaklaşmaktadır. 15
3- Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Bu gruba 8477 G.T.İ.P numaralı makinalar girmektedir. Tablo -25: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 153 200 2011 297 394 2012 272 320 Genel Top. 722 914 Yandaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %5,98 ini* plastik ve kauçuk işleme makinaları oluşturmaktadır.*makina adedi ne göre Tablo 26: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Yıl Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) İhracat* (USD) 2010 10.220.094 391.814.750 2,61 63.320.857 2011 20.255.878 635.400.179 3,19 90.084.659 2012 16.697.423 539.349.942 3,10 108.184.040 Genel Top. 47.173.395 1.566.564.871 3,01 261.589.556 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 27: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 152 199 3629 18,24 2011 293 390 6728 17,25 2012 269 317 5513 17,39 Genel 714 906 15870 17,52 Tablo -28: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 135 183 3851 21,04 2011 280 377 8338 22,12 2012 268 318 6407 20,15 Genel 683 878 18596 21,18 Tablo -29: Plastik ve Kauçuk İşleme Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 108 141 3,18 2011 265 362 3,20 2012 246 295 2,95 Genel 619 798 3,10 18 yıla yaklaşan ortalama yaşlarına rağmen plastik makinalarına biçilen 22 yıldan fazla otalama kalan ekonomik ömür, makina ömrünü yine 40 yıla yaklaştırmaktadır. 16
4- Ağaç İşleme Makinaları Bu grupta 8465 G.T.İ.P numaraları ile başlayan makinalar bulunmaktadır. Tablo -30: Ağaç İşleme Makinaları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 134 157 2011 201 207 2012 192 205 Genel Top. 527 569 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %3,72 sini* ağaç işleme makinaları oluşturmaktadır.*makina adedi ne göre Tablo 31: Ağaç İşleme Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Yıl Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) İhracat* (USD) 2010 5.836.849 91.579.145 6,37 62.684.632 2011 8.404.489 186.169.403 4,51 79.531.952 2012 8.136.330 119.570.345 6,80 85.969.710 Genel Top. 22.377.668 397.318.893 5,63 228.186.294 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 32: Ağaç İşleme Makinaları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 134 157 1385 8,82 2011 201 207 2451 11,84 2012 192 205 2757 13,45 Genel 527 569 6593 11,59 Tablo -33: Ağaç İşleme Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 128 153 3384 22,12 2011 192 198 3648 18,42 2012 190 203 3557 17,52 Genel 510 554 10589 19,11 Tablo -34: Ağaç İşleme Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 121 146 5,25 2011 187 193 6,14 2012 178 191 4,37 Genel 486 530 5,27 Ağaç işleme makinalarının yaş ortalaması diğer makinalara oranla daha düşük olmasına rağmen yine de 10 yaş üzerindedir. Kalan ekonomik ömür beyanları yine gerçeği yansıtmamakta olup yaklaşık 30 yıla varan kullanım ömürleri gerçek dışıdır. 17
5- Gıda İşleme Makinaları Bu grupta 84.38 grubu makinalar yer almaktadır. Paslanmaz çelikten imal edilmiş olmaları ve bu özelliklerini korumaları bu tür gıda makinaları için çok önemlidir. Tablo -35: Gıda İşleme Makinaları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 51 80 2011 28 30 2012 46 62 Genel Top. 125 172 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %1,13 ünü* gıda işleme makinaları oluşturmaktadır.*makina adedi ne göre Tablo 36: Gıda İşleme Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Yıl Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam İhracat* (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) (USD) 2010 1.356.322 128.690.765 1,05 32.981.350 2011 4.577.623 195.344.437 2,34 59.190.780 2012 4.198.745 238.529.287 1,76 79.163.668 Genel Top. 10.132.690 562.564.489 1,80 171.335.798 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 37: Gıda İşleme Makinaları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 44 76 1057 13,91 2011 28 30 477 15,90 2012 46 62 849 13,69 Genel 118 168 2383 14,18 Tablo -38: Gıda İşleme Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 41 62 1084 17,48 2011 26 27 535 19,81 2012 44 54 1508 27,93 Genel 111 143 3127 21,87 Tablo -39: Gıda İşleme Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 30 52 4,82 2011 20 21 9,06 2012 40 50 5,95 Genel 90 123 6,27* *Çoğunluğu paslanmaz çelikten imal edilen makinaların, bu özelliklerini 15 yaşına yaklaşan kullanım ömürleri süresince kaybettikleri düşünüldüğüne bu tür makinalara biçilen kalan ekonomik ömür süreleri yine gerçeği yansıtmamaktadır. Gıda üretiminde kullanılan bu tür makinaların özellikle paslanmaz özellikleri göz önüne alınmalıdır. Kg başına düşen değerin yüksek olmasının sebebi yine paslanmaz çelik hurda fiyatlarından kaynaklanıyor olmasıdır. 18
6- Vinçler: Bu grupta 84.26 G.T.İ.P numaralı makinalar yer almaktadır. Tablo -40: Vinçler Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 42 66 2011 88 136 2012 48 69 Genel Top. 178 271 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %1,77 sini* vinçler oluşturmaktadır. *Makina adedi ne göre Yıl Tablo 41: Vinçler Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam İhracat* (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) (USD) 2010 5.671.786 147.580.829 3,84 34.060.896 2011 15.271.220 85.163.759 17,93 20.306.775 2012 12.603.206 154.305.202 8,17 56.639.139 Genel Top. 33.546.212 387.049.790 8,67 111.006.810 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 42: Vinçler Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 42 66 460 6,97 2011 88 136 945 6,95 2012 48 69 856 12,41 Genel 178 271 2261 8,34 Tablo -43: Vinçler Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 40 59 841 14,25 2011 87 135 2047 15,16 2012 47 68 1220 17,94 Genel 174 262 4108 15,68 Tablo -44:Vinçler Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 34 49 1,79 2011 79 91 3,27 2012 40 52 2,81 Genel 153 192 2,82 Yukarıdaki tablolardan da görülebileceği üzere vinçlerdeki ikinci el ithalat talebi oranları oldukça yüksektir. Belirlenen kalan ekonomik ömür kullanım şartlarına göre oldukça değişiklik gösteren metal yorgunluğu konusundaki hassasiyetin ne kadar az olduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir. 19
7- Diğer Makinalar Bu grupta 8207, 8414, 8417, 8418, 8419, 8420, 8421, 8422, 8423, 8424, 8428, 8429, 8430, 8433, 8435, 8436, 8437, 8455, 8467, 8474, 8479, 8515, 8609,8705 G.T.İ.P. numaralı makinalar bulunmaktadır. Tablo -45: Diğer Makinalar Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 315 369 2011 490 716 2012 549 728 Genel Top. 1354 1813 Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere ithal edilmek istenen tüm makinaların %11,87 sini* diğer makinalar oluşturmaktadır. *Makina adedi ne göre Yıl Tablo 46: Diğer Makinalar Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam İhracat* (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) (USD) 2010 47.801.444 1.184.700.798 4,03 499.363.056 2011 139.122.808 2.133.284.398 6,52 873.360.048 2012 51.325.817 2.074.901.440 2,47 856.634.855 Genel Top. 238.250.069 5.392.886.636 4,42 2.229.357.959 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Tablo 47: Diğer Makinalar Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 311 366 5136 14,03 2011 484 663 10581 15,96 2012 547 711 10441 14,68 Genel 1342 1740 26158 15,03 Tablo -48: Diğer Makinalar Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 297 374 5742 20,96 2011 454 577 10565 18,31 2012 523 700 12255 17,51 Genel 1274 1624 28562 17,59 Tablo -49: Diğer Makinalar Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 249 282 4,79 2011 363 523 4,43 2012 450 607 4,88 Genel 1062 1412 4,71 20
8 Lazer Kesim Tezgâhları Daha önce talaşlı imalat makinaları içinde incelenmiş olup, ilgili değerler bilgi vermesi açısından yeniden değerlendirilmiştir. Tablo -50: Lazer Kesim Tezgâhları Duyuru Sayısı ve Makine Adedi Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi 2010 11 11 2011 18 18 2012 19 19 Genel Top. 48 48 Tablo 51: Lazer Kesim Makinaları Toplam Değerler ve İthalat içindeki Oranları Toplam Değer Toplam Toplam Değer/ Toplam İhracat* Yıl (USD) İthalat* (USD) Toplam İthalat (%) (USD) 2010 1.504.753 2.786.942** 53,98 3.733.365** 2011 1.444.649 64.831.800 2,23 23.367.959 2012 1.786.218 67.804.047 2,63 32.914.072 Genel Top. 4.735.441 135.422.789 5,50 60.015.396 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. **2010 yılında ithal edilmek istenen Lazer Kesim makinalarına ait G.T.İ.P sadece 8456.10.00.10.00 olup sadece bu G.T.İ.P numarasına ait veriler kullanılmıştır. 2011 ve 2012 yılında ise bu istatistiklere 8456.10.00.90.00 G.T.İ.P numarasına ait veriler eklenmiştir. Tablo 52: Lazer Kesim Makinaları Ortalama Yaş Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam Yaş Ortalama Yaş 2010 11 11 129 11,73 2011 18 18 233 12,94 2012 19 19 250 13,16 Genel 48 48 612 12,75 Tablo -53: Lazer Kesim Makinaları Ortalama Kalan Ekonomik Ömür Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi Toplam K.E.Ö. Ortalama K.E.Ö 2010 11 11 205 18,64 2011 18 18 306 17,00 2012 19 19 374 19,68 Genel 48 48 885 18,44 Tablo -54: Lazer Kesim Makinaları Ortalama USD / kg Yıl Duyuru Sayısı Makina Adedi USD / kg 2010 8 8 3,77 2011 14 14 4,60 2012 17 17 4,23 Genel 39 39 4,27 21
9- Öneriler İkinci el olarak ithal edilmek istenen eşyalara ilişkin sistemin başından yanlış kurulduğu söylenebilir. Aşağıda bu sistemin işleyişi ile ilgili sorunların düzeltilmesi ile ilgili önerilerimiz bulunmaktadır. a) Kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilmek istenen makinalara 5 yaş sınırı getirilmelidir. 10 yıldan sonra hiçbir makinaya ait servis ve yedek parça hizmetinin verilmesinin garantisi bulunmamaktadır. Kalan ekonomik ömür beyanı 5 yıldan az olmamalıdır. b) Makinaya ait teknik verilerin doğruluğundan emin olunmalıdır. Teknik verilerin sadece ağırlık, kapasite ve enerji sarfiyatı bilgilerinden oluştuğu düşünülmemelidir. c) Kullanılmış ithal talebi olan makinanın imalatçısının hala faal durumda olduğu mutlaka öğrenilmelidir. d) Makinanın imal edildiği ülke ile ithal edildiği ülke duyuruda mutlaka bilinmelidir. İthal edilen makinanın ülkesi, gümrük birliği veya Avrupa Birliği üyesi de olsa gelen makinanın güncel CE mevzuatına uygunluğu mutlaka denetlenmelidir. İmal edildiği ülkeye bakılarak, üçüncü dünya ülkesi olması halinde mutlaka denetime tabi tutulması gerekmektedir. e) Güncel CE Decleraiton of Conformity belgesi mutlaka ithal edilmek istenen makinaya ait ithalatçı veya temsilcisinden istenmelidir. Makine etiketi üzerindeki CE işareti bu belge yerine geçmemelidir. Gümrük birliği ülkeleri dışından gelen makinaların tümünde bu makinalara ait CE belgesi aranmalı; olmadığı durumlarda makinanın ithali reddedilmelidir. f) Üzerinde çakılı etiketi bulunmayan makinanın ithal edilmesine engel olunmalıdır. Seri no bilgisine varana dek üzerinde gerekli bilgileri içermeyen makinaların ithali reddedilmelidir. g) Ağırlık, kapasite, enerji sarfiyatı ve kalan ekonomik ömür bilgisi 0 sıfır olan makinalar duyurulmadan reddedilmelidir. Bu bilgilerinden biri veya birkaçı gerçekten 0 sıfır olan makinalar özel izne tabi olmalıdır. h) İthalatçı veya temsilcisinden makinanın kullanılacağına dair bir beyan istenmeli, makinanın kullanım kitapçığından tenknik veriler alımalı, makinanın kullanılacağı adres açıkça belirtilmeli, ithal izin işlemleri için beyan edilen kalan ekonomik ömrü süresince satılamayacağına veya kiralanamayacağına ilişkin taahhüt alınmalıdır. Bu kurallara uymayan kişi veya kurumlara yaptırım uygulanmalıdır. i) İkinci el olarak ithal edilmek istenen tüm makinalara ait detaylı teknik verilerin, ithalatçılardan bağımsız şekilde incelenmesi gerekmektedir. Bu inceleme sonrası verilecek olan görüş yazısı ile birlikte T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü söz konusu makinenin ithaline veya ithalinin reddine karar vermelidir. j) İthal edilmek istenen makinanın yaşına istinaden, kademeli olarak belirlenecek minimum cif/kg değeri üzerinden vergilendirilmesi, ithalatçıyı katma değeri yüksek makina almaya yönlendirecek, ithal edilecek olan makinaların ortalama yaşının düşmesine, ekonomimize daha faydalı makinaların gelmesine yardımcı olacak, hem de devletimizin vergi gelirlerini talebin bu şekilde devam etmesi durumunda ciddi biçimde arttıracaktır. Aşağıda ithal edilmek istenen makinaya ait istenmesi gereken verilerin özeti sunulmaktadır. Detaylı teknik veriler daha fazla sayıda istenebilir. 22
İthal Edilmek İstenen Eşyaya Ait İstenmesi Gereken Veriler: G.T.İ.P. : Makina Tanımı: İmal Yılı: Makinanın İmal Edildiği Ülke: CE Belgesi Var mı? (Evet / Hayır) Makina İmalatçısı web sitesi: Makinanın İthal Edileceği Ülke: Makina İmalatçısı Durumu: (Faal / Faal Değil-Bilgi Yok) Makina Değeri /Döviz/ Teslim Şekli: Kalan Ekonomik Ömür: (yıl) Adet: Ağırlık:. (kg) Toplam Güç:.. (kw) Marka:. Model/Tip:. Seri no:. Makinaya Özel Teknik Veri Açıklaması Sayısal Değer Birim 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Makinayla İlgili diğer hususlar: Yukarıda beyan edilen tüm teknik verilerin makinaya ait kullanım kitapçığından alındığını ve bir anlaşmazlık durumunda bu kitapçığı göstereceğimi, beyan ettiğim makinanın kalan ekonomik ömür boyunca satma ve kiralama yapmayacağımı kabul, beyan ve taahhüt ederim. 23
Yukarıda örnek olarak verilen beyan bilgisinde istenilen tüm bilgileri eksiksiz ve hatasız olarak dolduran ithalatçı veya temsilcisine ait duyurular, en az 4 adet düzgün fotoğraf ile birlikte duyurulabilir. İmalatçısı faal, CE belgesi bulunan, en az 5 yıl kalan ekonomik ömür beyan edilmiş, 1 ila 10 yaşında olan makinaların yerli imalat sorgulamasına alınması zaman ve iş kaybını en aza indirecektir. İmalatçısı faal durumda olmayan, 10 yaşından büyük, kalan ekonomik ömür 5 yıldan az olan, marka, model-tip bilgisi, seri numarası girilmemiş makinaların, sorgulanmasına gerek olmadan reddine karar verilmelidir. Kontrol paneli, makina aksam ve parçaları üzerindeki uyarı ve talimatlar dahil tüm yazıları okunamayacak derecede silinmiş, kullanım kitapçığı olmayan, işçi sağlığı ve işçi güvenliğini tehlikeye atan, enerji sarfiyatı muadili yeni teknoloji makinaları ile yarışamayan, imalatçısı çoktan kapanmış makinaların ülkemize girişi ancak böyle engellenebilir. Makinalara ait tüm güncel mevzuatın (Makine Emniyet Direktifi), makinaya ithal izni verilmeden, gümrüklerde, T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Ürünleri ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından denetlenmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde güvenilir ve ekonomiye katma değer sağlayacak makinaların ülkeye girmesi sağlanabilir. 10- Sistemde Karşılaşılan Duyurular Aşağıda göreceğiniz duyurular, T.C. Ekonomi Bakanlığı tarafından bizlere duyurulmuş olup bilgilerinize sunulmuştur. 19.04.2012 tarihli 3003 sıra numaralı başvuru: GTİP: 8424.30.90.00.00 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 2001 /ALMANYA MARKA/MODEL/TİP : null / null/ null MİKTAR (ADET) : 1 KG: 18000 DEĞER/DÖVİZ KOD/TESLİM ŞEKLİ:70000/EURO/di?er KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 0 KAPASİTE(1 SAATTE) : 0 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):0 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:null 24.12.2010 tarihli 8026 sıra numaralı başvuru: GTİP: 8477.10.00.00.00 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 1991 /ALMANYA MARKA/MODEL/TİP : demag / 1991/ d500 nc3 MİKTAR (ADET) : 0 KG: 550 DEĞER/DÖVİZ KOD/TESLİM ŞEKLİ:0/EURO/fob KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 0 KAPASİTE(1 SAATTE) : 0 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):0 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:plastik enjeksiyon makinaları ve aksesuarları ile birlikte (azot sistemli) 24
29.09.2011 tarih 14618 sıra numaralı başvuru: GTİP: 8460.19.00.00.00 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 1980 /ALMANYA MARKA/MODEL/TİP :? /?/? MİKTAR (ADET) : 1 KG: 1500 DEĞER/DÖVİZ KOD/TESLİM ŞEKLİ:0/EURO/fob KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 19 KAPASİTE(1 SAATTE) : 100 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):2 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:Kesma makinası, preslerden çıkan fazlalıkları kesmek 03.03.2011 tarih 9504 sıra numaralı başvuru: GTİP: 8477.10.00.00.00 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 4988 /ALMANYA MARKA/MODEL/TİP : DEMAG / 210T/ 210-1190-NC3-0134 MİKTAR (ADET) : 1 KG: 4500 DEĞER/DÖVİZ KOD/TESLİM ŞEKLİ:2500/EURO/fob KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 8 KAPASİTE(1 SAATTE) : 1 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):6 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:PLASTİK ENJEKSİYON MAKİNASI 25
02.02.2012 tarih 712 sıra numaralı başvuru: GTİP: 8461.40.79.00.11 ÜRETİLDİĞİ YIL/ ÜLKE: 1974 /ALMANYA MARKA/MODEL/TİP : 8 adet berger / null/ 2 adet seipmann MİKTAR (ADET) : 10 KG: 9500 DEĞER/DÖVİZ KOD/TESLİM ŞEKLİ:15000/EURO/fob KALAN EKONOMİK ÖMRÜ(YIL): 35 KAPASİTE(1 SAATTE) : 1200 BİRİM: kapasitebirimi ENERJİ SARFİYATI(1 SAATTE):10 BİRİM: kw EŞYANIN İŞLEVİ:toplam 10 adet dişli taşlama tezgahı(makinalar demonte vaziyette tüm aksesuarı ile birliktedir.) 11- İhracatın İthalatı Karşılama Oranları İkinci el olarak ithal edilmek istenen makinalara ait G.T.İ.P lerin ihracatın ithalatı karşılama oranları TÜİK verileri kullanılarak incelenmiştir. Aşağıda bulunan tablolardaki rakamlar GTİP olarak getirilmek istenen ikinci el makinaların sayısını gösteriyor olup; yıllara ait karşılama oranları (fiyat bazında) 100% ve üstü olan makinalara ait G.T.İ.P ler ile ilgili ayrıntılı bilgiler sonraki tablolarda açıklamalı olarak verilmiştir. Tablo -55: İhracatın İthalatı Karşılama Tablosu* Yıl 0-49 (%) 50-99 (%) 100% ve üzeri Toplam 2010 183 26 37 246 2011 225 32 37 294 2012 192 30 44 266 *TÜİK verilerinden alınmıştır. Sadece ilgili yıla ait, ikinci el olarak ithal edilmek istenen makinalar ile aynı G.T.İ.P numaralarına ait dış ticaret verileri kullanılmıştır. Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere yurtiçi imalatımız ile rahatça karşılanabilecek olan makinalarda dahi ikinci el olarak ithal etmek istediğimiz makinaların mevcudiyeti bulunmaktadır. Yapılması gereken, imalatımızın yeterli düzeyde olduğu makinaların ikinci el olarak ithalini kesinlikle engellemek ve dışa daha fazla bağımlı olduğumuz makinalarda teknolojimizi geliştirmektir. Bu yolda atılacak adımlar ve yapılacak düzenlemeler; imalatımız olmadığı veya ithalatı karşılayamadığımız makinalarda da imalatçımızı veya yatırımcıyı bu konularda yatırım yapmaya veya yapılmış yatırımları arttırmaya teşvik edecektir. Yurtiçi imalatın artması beraberinde dışa olan bağımlılığımızın azalmasını, istihdamın artmasını, yabancı yatırımcıyı ülkeye çekilmesinin 26
kolaylaşmasını sağlayacaktır. En önemlisi cari açığın azalmasına olan olumlu etkiler kısa vadede kendini gösterme fırsatını bulacaktır. Tablo -56: 2010 Yılı, %100 ve Üzeri Karşılama Oranı Olan Makinalar Tablosu G.T.İ.P Açıklama 1 841440100011 Hareketli hava kompresörleri; vidalı; dakikadaki debisi=<2 m3. 2 841440900019 Diğer hareketli hava kompresörleri; dakikadaki debisi>2 m3. 3 841710000012 Metal, cevher ısıl işlem fırınları; elektriksiz 4 841720900000 Ekmek, pasta, bisküvi için diğer fırınlar; elektriksiz 5 841940000019 Diğer damıtma/rektifiye tesisleri 6 842611000000 Sabit bir mesnet üzerine tespit edilmiş gezer köprü vinçleri 7 842619000012 Köprü vinçler 8 842810209012 Yük taşıma için elektrikli asansör ve skipli yük kaldırıcıları 9 843610000000 Hayvan yemlerini hazırlamaya mahsus makine ve cihazlar 10 843830000000 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 11 844520000011 Open - end eğirme makinaları 12 845130801000 Elektriksiz ütü makineleri 13 845620001000 Metalleri/metal karbürleri ultrasonik yöntemle işleyen makineler 14 845630191000 Metal/metal karbürleri sayısal kontr.elektro; erezyon yönt. işleyen makineler 15 845939000000 Nümerik kontrollü olmayan diğer rayba-freze tezgahları 16 846090900011 Rektifiye tezgahları; mikrometrik ayarlama sistemi olmayan 17 846090900019 Mikrometrik ayarlama sistemi olmayan diğer tezgahlar 18 846150190000 Testeresi diğer şekillerde olan testere tezgahları 19 846190000000 Diğer çeşitli metal tezgahları 20 846221100000 Nümerik kontrollü yassı ürün için katlama, düzeltme tezgahları 21 846229100000 Nümerik kontrollü olmayan yassı ürün için katlama, düzeltme tezgahları 22 846229910000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için hidr.katlama, düzeltme tezgahları 23 846229980000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için diğer katlama, düzeltme tezgahları 24 846239100011 Nümerik kontr.olmayan yassı ürünler için makasla kesme tezgahları 25 846239910011 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için hidrolik makasla kesme tezgahları 26 846239990011 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için diğer makasla kesme tezgahları 27 846239990012 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için diğer presler 28 846591100000 Şerit testereler; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 29 846591200000 Dairevi testereler; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 30 846591900000 Ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeleri işleyen diğer testere makinaları 31 846592000012 Freze makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 32 846596000000 Yarma,dilme veya soyarak yaprak halinde açma mak.; ağaç,mantar,kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 33 846599000011 Ebonit ve sert plastik maddelerin işlenmesine mahsus makinalar 34 847410009000 Tasnif etmeye, elemeye, ayırmaya/yıkamaya mahsus diğer makineler 35 847431000000 Beton/harç karıştırıcılar 36 847439000000 Karıştırmaya veya yoğurmaya mahsus diğer makina ve cihazlar 37 847480900019 Taş, toprak, metal cevheri vb. için diğer makine ve cihazlar 27
Tablo -57: 2011 Yılı, %100 ve Üzeri Karşılama Oranı Olan Makinalar Tablosu G.T.İ.P Açıklama 1 841440100011 Hareketli hava kompresörleri; vidalı; dakikadaki debisi=<2 m3. 2 841710000012 Metal, cevher ısıl işlem fırınları; elektriksiz 3 842111000000 Krema ayırıcılar (ekremözler) 4 842139809000 Gazların filtre edilmesi veya arıtılmasına mahsus mak.ve cih.; sivil hava taşıtlarında kullanılmayan 5 842611000000 Sabit bir mesnet üzerine tespit edilmiş gezer köprü vinçleri 6 842612001000 Hareketli kaldırma çerçeveleri 7 842820209000 Pnömatik elevatörler ve konveyörler; dökme malzeme için, sivil hava taşıtlarında kullanılmayan 8 842920000012 Toprağın tesviyesine mahsus makineler 9 843780001011 Hububatın öğütülmesine ve işlenmesine mahsus makine ve cihazlar 10 843780001019 Değirmencilikte kullanılmaya mahsus diğer öğütücü makine ve cihazlar 11 843780009000 Değirmencilik dışında kullanılmaya mahsus baklagil veya hububatın öğütülmesi ve işlenmesine mahsus makine ve cihazlar 12 844519001000 Saw - gin çırçır makineleri 13 845130101000 Elektrikli ütü makineleri; güç=<2500 w. 14 845130109000 Elektrikli presler; güç=<2500 w. 15 845130801000 Elektriksiz ütü makineleri 16 845140000011 Tekstil sektöründe kullanılan yıkama makinaları 17 845630191000 Metal/metal karbürleri sayısal kontr.elektro; erezyon yönt. işleyen makineler 18 845630901000 Metal/metal karbürleri diğer kontr.elektro; erezyon yönt. işleyen makineler 19 845969100000 Nümerik kontrollü olmayan takım freze tezgahları 20 846090900011 Rektifiye tezgahları; mikrometrik ayarlama sistemi olmayan 21 846150190000 Testeresi diğer şekillerde olan testere tezgahları 22 846150900000 Dilme tezgahları 23 846221100000 Nümerik kontrollü yassı ürün için katlama, düzeltme tezgahları 24 846229100000 Nümerik kontrollü olmayan yassı ürün için katlama, düzeltme tezgahları 25 846229910000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için hidr.katlama, düzeltme tezgahları 26 846229980000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için diğer katlama, düzeltme tezgahları 27 846231000011 Nümerik kontrollü makasla kesme tezgahları 28 846231000019 Nümerik kontrollü presler 29 846239100011 Nümerik kontr.olmayan yassı ürünler için makasla kesme tezgahları 30 846239100019 Nümerik kontr.olmayan yassı ürünler için diğer tezgahlar 31 846241100011 Nümerik kontrollü yassı ürünler için zımbalı kesme tezgahları 32 846591100000 Şerit testereler; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 33 846592000012 Freze makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 34 846593000011 Taşlama makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 35 847431000000 Beton/harç karıştırıcılar 36 847439000000 Karıştırmaya veya yoğurmaya mahsus diğer makina ve cihazlar 37 847480900019 Taş, toprak, metal cevheri vb. için diğer makine ve cihazlar 28
Tablo -58: 2012 Yılı, %100 ve Üzeri Karşılama Oranı Olan Makinalar Tablosu G.T.İ.P Açıklama 1 841440100011 Hareketli hava kompresörleri; vidalı; dakikadaki debisi=<2 m3. 2 841440100019 Diğer hareketli hava kompresörleri; dakikadaki debisi =<2 m3. 3 841440900019 Diğer hareketli hava kompresörleri; dakikadaki debisi>2 m3. 4 841480289000 Diğer yerlerde kullanılan pistonlu kompresör; monometre basıncı =<15 bar, debisi > 60 m3/h 5 841480519000 Diğer yerlerde kullanılan pistonlu kompresör; monometre basıncı >15 bar, debisi= < 120 m3/h 6 841720900000 Ekmek, pasta, bisküvi için diğer fırınlar; elektriksiz 7 842139809000 Gazların filtre edilmesi veya arıtılmasına mahsus mak.ve cih.; sivil hava taşıtlarında kullanılmayan 8 842382901019 Otom.kontr.olmayan diğer basküller; 30kg<tartma kap.=<5000 kg. 9 842611000000 Sabit bir mesnet üzerine tespit edilmiş gezer köprü vinçleri 10 842619000013 Raylı taşıyıcı vinçler 11 842940900000 Sıkıştırma işini tokmaklamak suretiyle yapan makineler 12 843510000019 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan diğer makine ve cihazlar 13 843610000000 Hayvan yemlerini hazırlamaya mahsus makine ve cihazlar 14 843629000013 Tavukların tüylerini yolmaya mahsus makine ve cihazlar 15 843830000000 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 16 843860000013 Kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar 17 843880910000 İçeceklerin hazırlanmasına/imaline mahsus makine ve cihazlar 18 845150000011 Mensucatı top halinde sarmaya mahsus makineler 19 845510000000 Boru imaline mahsus hadde makineleri 20 845630191000 Metal/metal karbürleri sayısal kontr.elektro; erezyon yönt. işleyen makineler 21 845630901000 Metal/metal karbürleri diğer kontr.elektro; erezyon yönt. işleyen makineler 22 846150190000 Testeresi diğer şekillerde olan testere tezgahları 23 846150900000 Dilme tezgahları 24 846221100000 Nümerik kontrollü yassı ürün için katlama, düzeltme tezgahları 25 846229910000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için hidr.katlama, düzeltme tezgahları 26 846229980000 Nümerik kontr.olmayan diğ. ürünler için diğer katlama, düzeltme tezgahları 27 846231000011 Nümerik kontrollü makasla kesme tezgahları 28 846239100011 Nümerik kontr.olmayan yassı ürünler için makasla kesme tezgahları 29 846239910011 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için hidrolik makasla kesme tezgahları 30 846239910012 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için hidrolik presler 31 846239990011 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için diğer makasla kesme tezgahları 32 846239990012 Nümerik kontr.olmayan diğer ürünler için diğer presler 33 846241100011 Nümerik kontrollü yassı ürünler için zımbalı kesme tezgahları 34 846591100000 Şerit testereler; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 35 846591200000 Dairevi testereler; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 36 846591900000 Ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeleri işleyen diğer testere makinaları 37 846592000011 Planya makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 38 846592000012 Freze makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 39 846592000013 Keserek kalıplama makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 40 846593000011 Taşlama makinaları; ağaç, mantar, kemik,sert kauçuk,sert plastik vb.sert maddeler için 41 847420001000 Taş kırma makinaları 42 847431000000 Beton/harç karıştırıcılar 43 847480900012 Kiremit ve tuğla/biriken yapmaya mahsus makine ve cihazlar 44 847480900019 Taş, toprak, metal cevheri vb. için diğer makine ve cihazlar 29
12- ÇEKİNCELER, YASAL DÜZENLEMELER, GÜNCEL UYGULAMALAR 1 Temmuz 2013 tarihinden sonra A.TR belgesine haiz tüm malların hiçbir kısıtlama veya denetlemeye tabi olmadan ülkemize giriş yapacak olması, ikinci el makina ithalatını ve tüm ithalatı da olumsuz yönde etkileyecektir. İthalatın denetim ve kısıtlamalardan tek belge ile bağımsız hale gelmesi, iyi niyetli olmayan kişiler tarafından yapılacak uygulamalar ile vahim sonuçlara yol açacaktır. Uzak Doğu menşeili ürünler başta olmak üzere ülkemize sokulmak istenen tüm makina ve ürünlere dair belgelerin kâğıt üzerinde tamamlanması için Avrupa Birliği ülkelerinde kurulan ve ithalatçıların tümüne hitap eden küçük bürolardan malların gümrüklere giriş-çıkışı yaptırılmış gösterilip (kağıt üzerinde) ülkemize gönderilmektedir ve 1 Temmuz 2013 tarihi itibari ile bu yol yasal ve hızlı olarak gündeme gelecektir. Gümrük işlemlerinin hızlandırılması açısından uygulanacak bu sistem istismara açıktır ve kullanılması en muhtemel yöntem olacaktır. Güncel tabiri ile menşei şaşırtmacası yapılacak ve tehlike sınıfına bakılmadan ülkemize girecek bu ürünler insan sağlığı ve en önemlisi işçi sağlığı ve iş güvenliği konularında sıkıntılar yaratacaktır. Avrupa Birliği gümrüklerinde genellikle üçüncü ülkelere transit gidecek mallar için yeterli titizlik gösterilmemektedir. Bu nedenle, teknik düzenlemelere uygun olmayan ve üçüncü ülkelere gidecek malların Avrupa Birliği gümrüklerinde yeterli denetim yapılmadan ülkemize gönderilmesi, diğer ifade ile trafik sapması denen uygulamanın daha da artması beklenebilir. Esasen Avrupa Birliği raporlarında da özellikle İtalya ve Hollanda daki gümrük denetimlerinin zayıf olduğu da belirtilmektedir. Mevcut durumda gümrüklerde kontrol edilmesi mümkün olmayan yatırım tipi makinalara ait mevcut uygulama şartlı izin verilerek yerinde kontrol edilmesi üzerinedir. Bu tip kontrolleri yapan bakanlık çalışanları, söz konusu makinalara ait teknik yeterlilikleri ile sınırlı bilgileri ile konunun uzmanı kişiler tarafından bakılan gözlerden kaçamayacak hataları maalesef göremeyebilmektedirler. Ekonomi Bakanlığı tarafından yayımlanan CE İşareti Taşıyan Bazı Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2013/9) ve İthalatta Standartlara Uygunluk Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2013/1) içeriğinde bulunmayan makinalara ait uygulamaların nasıl yapıldığı konusunda birçok soru işareti bulunmaktadır. Kurulmadan test edilmesi imkânsız olan makinalara, konteyner içinde kontrol edilmeden şartlı olarak izin verildiği bilgileri duyumlarımız arasındadır. Aynı imalathaneden çıkmış dahi olsa, müşterinin istekleri doğrultusunda şekillenen yatırım tipi makinaların kendinden bir önce imal edilen veya bir sonra imal edilen makinaya benzememesi; örnekleme yönteminin bu tip makinaların güncel mevzuata uygunluğunda değişiklik göstermesi muhtemel olarak imal edilmiş her makinada sorun yaratacağı gerçeği göz önüne alınmalıdır. İkinci el olarak ithal edilmek istenen tüm makina ve makina aksamlarına ait kontrollerin gümrüklerden çıkarılmadan önce yapılması, kurulu makinelere ait denetimlerin ise T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı müfettişleri ile birlikte imalat konusunda uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmesini düzenleyecek tebliğlere veya yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Yerli imalatçıların tabi olduğu tüm standartlara tabi olması gereken makinaların ancak ve ancak bu şekilde piyasaya girişine ve kullanılmasına izin verilmelidir. Mevcut uygulamalarda 6 ay olarak belirlenen ortalama termin süresi, yatırıma karar verilmesi ve ardından makina arayışlarında geçen süre ile kıyaslandığından komik kalmaktadır. Söz konusu temrin süresinin en az 1 yıla kadar uzatılması gerekliliği bulunmaktadır. Alınacak yatırım tipi makinalara ait sadece fiyat kaygısı ile hareket eden ithalatçıların gümrüklerde ve alınacak izinlerdeki acelesi ise göz ardı edilmeli, işçi sağlığı ve iş güvenliğinin öneminin değeri hatırlatılmalıdır. Kopacak bir uzvun veya zarar görecek bir işçinin değerinin tüm makinalardan değerli olduğu bilinmelidir. 30
İthal edildiği ülkedeki yerden, imalathane içine indirilen makinaların Piyasa Gözetimi ve Denetimine bırakılması söz konusu denetimlerdeki şikayet üzerine olacak değerlendirmelerin kesilmesine sebep olmaktadır. Denetmen kimliğine sahip devlet memuru statüsündeki kişilerin ilgili konudaki makinaların tümüne hâkim olması beklenmemekte ve sayısının yeterli olduğu düşünülmemektedir. 29-31 Mayıs tarihlerinde T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmiş olan 2014-2017 Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı Çalıştayı nda, ithalat denetimleri konusunda ortaya çıkan sonuç bildirgesi taslağında da belirtildiği üzere, ithalat konusunda yapılması planlanan çalışmalar aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır: İthalat denetimlerinin ağırlıklı olarak evrak bazında yapılması ve bu denetimlerin gümrük aşamasında yapılması sebebiyle demoraj, maliyet artışı ve zaman kaybı yaşanması; denetim işlemlerinden sorumlu ilgili bakanlıkların arasında koordinasyon eksikliği bulunması sebebiyle piyasa gözetim denetimleri etkin olarak yapılamamaktadır. 01.07.2013 tarihi itibariyle A.TR li ürünlerin gümrük denetimine tabi tutulmadan ithalatının gerçekleştirilecek olması nedeniyle AB üzerinden gelen ancak Avrupa menşeili olmayan ürünlerin de denetlenmeyecek olması, PGD de en çok olumsuz çıkan üçüncü dünya ülkeleri menşeili ürünlerin de denetlenememesine sebep olacaktır. Beyana dayalı mevcut ithalat denetim sisteminin hedeflenen amaca hizmet etmemesi; Ekonomi Bakanlığının yayımlamış olduğu ilgili ithalat tebliğleri (2013-1 ve 2013-9) kapsamı dışında olan ürünlerin PGD ne bırakılması. Yerli üretici ilgili yerel regülasyon uygulamasında 384 adet zorunlu standarttan sorumlu tutulurken, ithalat denetimlerinde uygulanan zorunlu standart sayısı 83 dür. Bu durum ithalatçılar ile üreticiler arasında haksız rekabete ve çifte standart uygulamasına neden olmaktadır. Ayrıca ithalat denetimlerinde uygulanan Risk Analizi yönteminin değişken ve kriterlerinin net olarak belirlenmemiş olması ithalat denetimlerinin etkinliğini azaltmaktadır. Gerekli mevzuat değişiklikleri yapılarak, ithalat denetimlerinin gümrük işlemleri öncesinde daha ürünler üreticinin yükleme sahasında iken yurt dışı hizmet ağı vasıtasıyla yerinde denetimi yapılabilmelidir. PGD, ithalat denetimleri ve gümrüklerde kullanılan veri sistemleri arasında etkin bir koordinasyon oluşturulması halinde, ithalat denetim işlemleri ile ilgili olan bakanlıklar arasında koordinasyon sağlanmış olacak ve denetim ve gözetim faaliyetleri daha etkin yapılabilecektir. ATR li ürünlerin menşeinin AB üyesi bir ülke olmaması halinde, ilgili ithalat tebliğleri kapsamında değerlendirmeye tabi tutulması ve/veya bu ürünlere ait bilgiler ilgili bakanlıktan temin edilerek Piyasa Gözetim Denetimleri daha etkin şekilde yapılmalıdır. İthalat denetimlerinin gerçekleştirilmesi ve mevzuatların oluşturulması koordinatör bakanlık olan Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılmakta olup ancak bu ürünlerin sorumluğu yetkili kuruluş olan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ndadır. Bu nedenle ithalat denetimlerine ilişkin işlemlerin daha hızlı ve Piyasa Gözetimi Denetiminde etkinliğinin arttırılabilmesi adına, ithalat denetimlerinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nca yürütülmesi için yasal alt yapı oluşturulmalıdır. Ülke içinde uygulanan zorunlu standartlar, ithalat denetimleri kapsamında da zorunlu uygulamaya alınmalıdır. Diğer taraftan zorunlu uygulama kapsamında olamayan ancak teknik 31
düzenleme kapsamında olan ürünlere ilişkin denetimlerde kullanılan ilgili tebliğ eki listeler ithalatçı ismi, ürünün menşei ve ürün grubuna göre interaktif olarak kullanılabilmelidir. Sorumlu kurum ve kuruluşlarca, ithalat denetimlerine ilişkin, risk kriterleri net olarak belirlenmeli ve bu denetimlerde ürünler rastgele aralıklarla denetime tabi tutulmalı, denetimler sadece evrak bazında değil fiili denetimi (ürün muayenesi) de içermelidir. 32
13- Konu ile İlgili Resmi Yazışmalar 04.12.2009 tarihli, uygulamaya yönelik önerilerimizin bulunduğu yazı. 33
34
35
05.02.2010 tarihli, uygulama başladıktan hemen sonraki teknik veriler ile ilgili yazımız. 36
30.07.2010 tarihli, cif/kg değeri ile diğer taleplerimizi ilettiğimiz ilgili yazımız. 37
38
2012 yılı başında, internet üzerinden bilgi edinme kanunu çerçevesinde istediğimiz İthal izni verilen ikinci el makinalara ait liste talebi cevap yazısı. T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Sayı : B.19.0.BHİ.0-622.03/ 13.01.2012 03221 E - POSTA Konu : 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu MAKİNA İMALATÇILARI BİRLİĞİ DERNEĞİ İlgi: 02/01/2012 tarihli bilgi edinme başvurunuz. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu na istinaden Bakanlığımıza yöneltmiş olduğunuz talebiniz çerçevesinde, İthalat Genel Müdürlüğünce hazırlanan cevap, yazımız ekindedir. Bilgilerini rica ederim. Nurgüzar YALÇIN Bakan a. Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri EK: Cevap metni (1 sayfa) 39
T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI CEVAP METNİ: Malumları olduğu üzere, İthalat Rejimi Kararı'nın 7 nci maddesi; "Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir." hükmünü amir olup, söz konusu izin Bakanlığımız yetkisinde bulunmaktadır. Bu çerçevede; kullanılmış eşyalar, 31/12/2011 tarih ve 28159 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kullanılmış ve Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ (İthalat:2012/9) kapsamında EK-1/A, EK: 1/B ve EK-2 olmak üzere üç ayrı liste şeklinde tasnif edilmiştir. EK-1/A listesinde yer alan eşya, ülkemizde yerli üretimi bulunmayan ve ağırlıklı olarak yatırım malı mahiyetinde olan makine ve cihazları kapsamaktadır. Bu nedenle, söz konusu eşya, Bakanlığımızdan izin yazısı alınmadan doğrudan ilgili gümrük idarelerinden ithal edilebilmektedir. EK-1/B listesinde ise Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ndan uygunluk yazısı aranan sivil hava taşıtları ve bunların aksam, parçaları ile deniz araçları yer almakta olup anılan eşyaların ithalatında Bakanlığımızdan izin alınmadan ithal edilebilecek eşyayı içermektedir. EK-2 listesinde yer alan kullanılmış yatırım malı niteliğindeki eşya ise, ithalatına izin verilmeden önce işlem bazında yerli üretim ve verimlilik açısından değerlendirmeye tabi tutulması gerekli görülen eşyaları kapsamaktadır. Söz konusu eşyalar, sanayicilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere kullanmaları ve geçerli kapasite raporunu ibraz etmeleri şartıyla, Bakanlığımız (İthalat Genel Müdürlüğü) tarafından verilecek izin yazısı ile ithal edilmektedir. Anılan eşyanın ithalinde, firma müracaatları elektronik ortamda yapılmakta; eşyanın yerli üretimi olup olmadığı, yerli üretimi var ise bu üretimin iç piyasa ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığı göz önüne alınarak, talebin değerlendirilmesi esnasında ilgili birlik, dernek ve odalardan elektronik ortamda görüş alınmaktadır. Ancak, 4982 Sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu nun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan, Kurum ve kuruluşlar, ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebilirler. hükmü gereğince, söz konusu başvurunun cevaplanması Genel Müdürlüğümüzce uygun görülmemektedir. Öte yandan; Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmesinin ardından Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Resmi İstatistik Programı ve TÜİK ile Bakanlığımız arasında akdedilen Veri Değişimi Protokolü uyarınca Genel Müdürlüğümüzün talep konusu verileri açıklama yetkisinin bulunmaması hasebiyle, ithalata ilişkin istatistiki bilginin temini hususunda, 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu nun 16 ncı ve 18 inci maddeleri uyarınca yetkili kurum olan Türkiye İstatistik Kurumu na başvurulması gerekmektedir. 40
18.10.2012 tarihli, uygulamada karşılaşılan durumlar ve önerilerimiz ile ilgili yazımız. 41
42
23.11.2012 tarihli, Bir önceki dilekçemize istinaden verilen cevap yazısı. 43
44
18.10.2012 tarihli, lazer kesim makinalarının ikinci el olarak ithalinin engellenmesi talep yazımız 45
46
47
48
49
13.12.2012 tarihli, görüş gönderilen makinaların ithaline izin verilmesinin nedenleri yazımız 50