Jeoloji Dr. Eşref ATABEY Jeoloji Yüksek Mühendisi esrefatabey@gmail.com www.esrefatabey.com.tr
Geos=geo YER Logos=loji BİLİM YERBİLİMİ JEOLOJİ Yerin Yapılışını ve bileşimini, oluşumundan bugüne kadar geçirdiği ve halen de geçirmekte olduğu fiziksel, kimyasal ve biyolojik evreleri araştıran bir bilim dalıdır.
Yaşam alanımız olan gezegenimizin tarihçesini, bu tarihçe boyunca gelişen iç ve dış süreçleri, canlıların evrimini, insanlığın yararlanabileceği yeraltı ve yerüstü kaynaklarını insanlığın daha sağlıklı bir ortamda, doğa ile barışık yaşayabilmesi için gereken koşulları araştıran bilim dalıdır.
JEOLOJİ NEDİR? Jeoloji nedir ve jeologlar ne yapar? Jeoloji, yunanca da jeo ve logos, dünya, yerbilimi olarak tanımlanır. Genellikle iki ana alana sahiptir- fiziksel jeoloji ve tarihsel jeoloji. Fiziksel jeoloji, mineraller, kayaçlar, bunların yanında dünyanın içindeki ve yüzeyindeki olayların süreçleri gibi dünya materyallerinin üzerinde çalışır. Tarihsel jeoloji dünyanın, kıtaların, okyanusların, atmosferin, yaşamın kökenini ve evrimi üzerinde çalışır.
Jeolojinin uzmanlık alanları ve diğer bilimlerle ilişkileri UZMANLIK ÇALIŞMA ALANI BİLİM Jeokronoloji zaman ve dünya tarihi Astronom Gezegen Jeolojisi gezegenlerin jeolojisi Astronomi Paleontoloji fosil Biyoloji Ekonomik Jeoloji mineraller ve enerji kaynakları Kimya Çevre Jeolojisi çevre Kimya Jeokimya dünya kimyası Kimya Hidrojeoloji Su kaynakları Kimya
Mineraloji mineraller Kimya Petrografi kayaçlar Kimya Jeofizik Dünyanın iç yapısı Fizik Yapısal Jeoloji kayaç deformasyonları Fizik Sismoloji depremler Fizik Jeomorfoloji yüzeyşekilleri Oşinografi okyanuslar Paleografi antik jeografik yapılar ve lokasyonlar Stratigrafi ve Sedimantoloji tabakalı kayaçlar ve sedimanlar Askeri Jeoloji Jeolojik Miras Tıbbi Jeoloji jeoarkeoloji
Jeolojinin Bölümleri STRATİGRAFİ Yerkabuğunu oluşturan tabakaların birbiri ile olan ilgisinden, yerkabuğunun oluşumundan ve gelişiminden bahseder. Kısacası stratigrafi; Belirli bir evrim geçiren yerkabuğunun anorganik gelişimini inceleyen jeoloji dalıdır
YAPISAL JEOLOJİ TEKTONİK Yerkabuğunun yapısından ve bu yapıyı oluşturan çeşitli hareketlerden ve deformasyonlardan bahseder.
Kıtasal Kabuk Okyanusal Kabuk Yerkabuğunun Hareketlerini İnceler
Manto Yerkabuğunu oluşturan plakaların hareketlerini araştırır
Plakaların birbirlerine göre olan bağıl hareketlerini inceler
Doğrultu Atımlı Yerkabuğundaki Kırılmaları (FAY) Normal Ters Fay
Kuzey Anadolu Fayı gibi
DİRİ FAYLARI İNCELER
Faylanmadan doğan olayları ARAŞTIRIR
Gerilme Sıkışma Makaslama Yerkabuğunu şekillendiren kuvvetlerin türlerini inceler
Depremlerin Büyüklüğünü inceler Merkezüssü Odak merkezi
Depremlerin Merkezini Araştırır Harita Görünümü Yüzey İzi Merkezüssü Yanal Kesit Odak merkezi Fay
SIVILAŞMAYI İNCELER Riskli Bölgeleri Belirler
Afet Bölgelerini Önceden Belirler
Doğabilecek Zararların Önlenmesi İçin her türlü Araştırmayı yapar Risk Haritalarını Hazırlar
Heyelan gibi olayların doğal olduğunu ancak afet olmadığını bilir
PALEONTOLOJİ Çok eski devirlerde yaşamış canlıları ve yaşayış biçimlerini araştırır.
Jurrasic Park gibi filmlere konu olur...
MİNERALOJİ Yerkabuğunu oluşturan tüm minerallerin fiziksel, kimyasal, kristalografik ve optik
Mineral, topraktan çıkarılan kıymetli madde anlamınada gelmektedir. Özel ve Genel Mineraloji gibi dalları
ANCAK Ekonomik olarak BİR HAMMADDEDİR KALSİT Jeolojik olarak BİR MİNERALDİR
Kalsit; Kağıt yapımında Kalsit; İlaç yapımında kullanılmaktadır
JİPS Jeolojik Olarak Bir Mineraldir
Ancak Tarımda Bir Besleyici Hammadde İç Mekanlarda Kaplama malzemesidir
Talk Jeolojik olarak Bir Mineraldir Bebek ve Cilt bakımında kozmetik hammaddesidir
Na 3 (HCO 3 ) CO 3-2H 2 0 Sulu sodyum bikarbonat karbonat TRONA
KOLEMANİT CaB 3 O 4 OH 3 -H 2 0 BOR
Yukarıdakilere ilave olarak KİL MANYETİT MALAKİT ZEOLİT Gibi yüzlerce mineral İnsan hayatında GÜNLÜK YAŞAMIN vazgeçilmez hammadde KAYNAKLARIDIR
Bazan Duvarımızda SÜS
Bazan Yemek Masalarımızda ZEVK
Bazan Boynumuzda KOLYE Bazan Kulağımıza KÜPE Olur MİNERALLER
PETROGRAFİ KAYAÇLARIN OLUŞUMUNU İNCELER
KAYAÇLAR VOLKANİK SEDİMANTER Magma MAGMATİK METAMORFİK
MAGMATİK KAYAÇLAR MAGMA
VOLKANLAR BAZAN LAV
BAZAN KÜL PÜSKÜRTÜR
İSTER LAV
İsterse KÜL olup aksın
Hoş manzaralar sunar
Başlangıçta FELAKET
Sonuçta GÜZELLİKLER Sunabilir
CO 2 Kuru Buz
Buzdolabımızın Damarlarında dolaşır
KÖMÜR Zaman Basınç Turba Sıcaklık Bataklık Linyit Kömür
Gördüğümüz kayalar Kayaların oluşturduğu yüzey alanları Kömür Kumtaşı Koyu şeyl Silttaşı Kömür Kireçtaşı kongresyonu Koyu şeyl Kömür Kömür
Gömülme basıncı,sıcaklık, zaman Turba Linyit Bitum Alt Bitum Antrasit
Yer altı kömür madeni Kamyon ve trenlerle yolculuğu Güç santrallerinde Yakıt olarak Elektrik Ev ve okullara elektrik
Yatağan- Muğla 3x210MW 122725GWh lık Toplam elektrik üretiminin 98563GWh lık kısmı linyitlerimizden üretilmektedir
PETROL
METAMORFİK KAYAÇLAR
MERMER
MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ Yerkabuğu üzerine inşaa edilecek olan mühendislik yapıları ile Bunların üzerine kurulduğu yerin jeolojik-jeoteknik özelliklerini araştırır
Hava Alanı gibi önemli mühendislik yapılarında yer seçimini yapar.
Metro gibi ulaşım yollarının yapımında güzargah belirler
Tüm bu işlemlerde; Laboratuvar çalışmaları Titizlikle yapılır.
Her türlü zemin için değişik Analizler yapılarak, Kurulacak yapıların zemin Kriterleri belirlenir.
Elde edilen nokta ve/veya sondaj verileri bilgisayarda değerlendirilerek korelasyonlar yapılır..
Yapı için hesaplamalar yapılır.
Açılacak tünellerin harita ve kesitleri hazırlanır..
EKONOMİK JEOLOJİ Yerkabuğundaki tüm yeraltı ve yerüstü ekonomik zenginliklerin, madenlerin ve endüstriyel Hammaddelerin aranıp bulunması ile ilgilenir.
Kum ve taş ocağı gibi inşaat malzemeleri
Kırma-Öğütme
Açık ocak işletmeciliğinde yamaç duraylılığından İşletme yöntemlerine kadar incelemeler yapılır.
Metalik madenler için açık ocaklardan üretim yapılabilir.
A: Alkali feldispat Granit mermerciliği P: Plajiyoklas Q: Dumanlı kuvars
Granit mermerciliği ekonomik jeoloji içerisinde ele alınır.
Jeoloji Biliminin Tüm Alt Disiplinleri Günümüzde Bilgisayar Teknolojisi İle Desteklenmektedir...
Uzaktan algılama Blok Diyagram Akifer testleri Bilgisayarda Modellenebilmektedir.
Bilgisayar uygulamalarında önemli olan veri tabanının Sağlıklı olmasıdır.
Yüzey haritaları sayısallaştırılarak jeoloj, çevre ve diğe amaçlarla kullanılabilir.
Sondaj stamp ve kuyu logları birlikte Değerlendirilebilir..
Üç boyutlu yer altı modellemeleri yapılabilir.
Jeolojik kesitler çizilebilir.
Stereonet Hazırlanabilir.
Hidrojeolojik Piper Diagramı Çizilebilir.