Kalite Güvence Sisteminin Bir Adımı Program Yapılandırma 06.03.2018
BİR PROGRAM NASIL SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLİR? (PROGRAM/DERS HEDEFLERİ VE ÇIKTILARI İLİŞKİSİ) Program Hedefleri (Program Objectives) TANIMLAMA Ders 1 Hedefi Ders 2 Hedefi Ders 3 Hedefi Ders 4 Hedefi DEĞERLENDİRME SÜREKLİ İYİLEŞTİRME UYGULAMA Program Çıktıları (Program Outcomes, Learning Outcomes) (derslere özel Kazanımlar genel çıktılar) VERİ TOPL. ANALİZ Ders 1 Çıktısı Ders 2 Çıktısı Ders 3 Çıktısı Ders 4 Çıktısı
Kazanımlarımız Beklentilerin Karşılanması Öz değerlendirmede açık olmayan noktaların belirlenmesi ve çözüme kavuşturulması Görevlerimiz ve yapacaklarımızın belirlenip yol haritasının çizilmesi
PROGRAM (Paydaş katılımı ile belirlenmiş ve mezunlarca belirlenmiş) anabilim dalı misyonu ve vizyonu erişilmesi beklenen amaçlar (Program Eğitim Amaçları) Program eğitim amaçlarına ulaşmak için öğrencilere kazandırılması gereken bilgi ve beceriler(program Çıktıları/Kazanımları) Program Çıktılarını sağlayacak Eğitim Programları Eğitim Programını uygulamak ve sürdürmek için gerekli kaynaklar(insan,altyapı,mali) Program Eğitim Amaçları ve Program çıktıları için sürekli işleyen bir Ölçme Değerlendirme ve bunların sonuçlarını kullanan Sürekli İyileştirme Sistemi
Değerlendirme Ölçütleri 1. Öğrenciler 2. Program Eğitim Amaçları 3. Program Çıktıları ve Değerlendirme 4. Eğitim Programları 5. Öğretim Kadrosu 6. Altyapı 7. Kurumsal Destek ve Parasal Kaynaklar 8. Bilgilendirme
Misyon Misyon ifadesi kurumun ya da uygulanan programların neyi kimin için yaptığını ifade eder. Misyon ifadesi yazılırken şu sorulara dikkat edilir : Biz kimiz? Ne yapıyoruz? Kimin için yapıyoruz? Neden yapıyoruz? Kamusal kaynaklar ayrılıyor? neden bu çaba için
İyi bir misyon ifadesi; Kurumun varlık sebebini ortaya koyar. Kurumun ortaya koymaya çalıştığı temel ihtiyaçları ve sorunları ifade eder. Kurumun paydaşlarını ve yararlananlarını tanımlar. Paydaşların, ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik ürün hizmet ve kaynakları ifade eder. Paydaşların ihtiyaçlarına uygun performans ölçütleri geliştirilmesine öncülük eder.
Misyon Örneği Toplumda sağlıklı ve kaliteli bir yaşamın, sporcularda ise performansın geliştirilebilmesi amacıyla insan hareketinin fizyolojik, mekanik, pedagojik, psikolojik ve sosyolojik boyutlarını incelemek ve elde ettiği bilgiyi eğitim, araştırma ve hizmet yoluyla uygulamak ve yaymaktır.
Vizyon Kurumsal vizyonun belirlenmesi kısıtlı kaynak koşulları altında kurumun hizmetleri ve ürünlerine yönelik olarak gelecekte oluşacak olan talebin nasıl karşılanacağını ifade eder. Vizyon ifadesi kurumun gelecekte alacağı biçimin ifadesinden daha öte, güçlü ve etkileyici bir içerik taşımalıdır. Değişim için ciddi bir dönüm noktasını ifade eder. Kurum için küresel ve devamlılığı olan bir tarzı ifade eder. Heyecanlandırır ve güç verir. Ölçülebilen gelişmenin en üst standardını verir. Yapısı, kurumun tüm üyelerinin davranış ve değerleri üzerindeki etkisinden daha önemlidir.
Vizyon Örneği Eğitim ve araştırmada uluslararası düzeyde örnek bir kurum olmaktır.
Fakültenin misyonu ve vizyonu ile uyumlu program misyon ve vizyonlarını düzenlemeliyiz Bu düzenleme de mezun, işveren, sektör görüşleri alınmalıdır. Danışma kurulları görüşleri
Tanımlama Bölümün/programın Misyon ve amaçlarına uygun hedeflerini koyması gerekir. Ölçütlerinin olması gerekir.(bu çalışma dış değerlendiricilerle yapılırsa daha kolay olur) YÜKSEKÖĞRENİM Nasıl bir mezun? Nasıl bir işgücü? Nasıl bir insan?
Programın Eğitim Amaçları Kurumun, misyonuna ve öğrenim ölçütlerine bağlı eğitsel amaçların oluşturması İyileştirme çevrimleri ile programda yapılabilecek düzenlemelere olanak sağlayan süreçlerin oluşturulmasını sağlaması Eğitim amaçlarını sağlayacak bir eğitim programı ve bu programı destekleyen süreçlerin oluşturulmasını sağlaması Amaçların gerçekleştirildiğini gösteren ve bunları programın etkinliğini artırmak için kullanan sürekli bir ölçme değerlendirme sisteminin kurulmasını sağlaması gerekir.
Eğitim Amaçlarına örnek Gazi Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü lisans programı mezunları; Kamu ve özel kuruluşlarda araştırmageliştirme, üretim, kalite kontrol, danışmanlık, eğitim ve mühendislik hizmetlerinde çalışır. Teknolojik gelişmelere uygun, gerçekçi ve sürdürülebilir projelendirmede ve tasarımda etkin görev alır. Lisansüstü çalışmalar yapar. Takım çalışmasında lider rolü üstlenir.
Ne yapacağız Programların eğitim amaçlarına uygun her program için eğitim amaçlarını oluşturmamız Her programdaki mesleki ve sosyal amaçları koymamız ve bu amaçların misyonumuzla uyumlu olmasını sağlamamız gerekmekte
Tanımlama Program Amaçları TANIMLAMA Derslerin Hedefleri Her bir ders için hedefler belirlenmeli bu hedefler ile program hedefleri ilişkilendirilmelidir. Bu hedefler aynı zamanda dönem sonundaki kazanımlarla uyumlu olmalıdır. (her ders bütün program kazanımlarını karşılamak zorunda değildir. Bir kısmını üstlenebilir)
Program Çıktıları ve Değerlendirme Program Çıktıları, TYYÇ (6. Seviye) ile uyumlu Ulusal ya da uluslararası akredite edilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından kabul edilmiş, Programların ve Fakültenin misyon ve vizyonu ile uyumlu olmalıdır.
6. Düzey (Lisans) Yeterlilikleri
Ne yapacağız Genel program çıktıları bağlamında her program için program çıktılarımızı detaylandırmamız gerekli Detaylandırma programın özelliklerine bağlı olarak yapılacaktır. Program çıktılarını her program için kendisi belirleyecektir.
Eğitim Programı Zorunlu dersler Teknik/Mesleki Seçmeli Dersler Teknik/Mesleki olmayan Seçmeli Dersler Alan Dışı Seçmeli Dersler Bunların kredi-saat ağırlıklarının bölüm/ program hedefleri çerçevesinde tanımlanmış olması gerekir.
Önemli Her ders her çıktıyı sağlamak zorunda değildir. Dersler programın misyonu ve eğitim amaçlarına uygun genel dersler olmalıdır. Seçmeli derslerin ders çıktıları uyumlu olmalı ve üniversite temelli olan her yerde aynı çıktıyı vermelidir. T/M ve T/M olmayan seçmeli dersler içinde fakülte ve programda ortak çıktılar tanımlanmalıdır.
Uygulama Dersin Hedefleri Dersin Kazanımları Dersin hedefleri ile dersin kazanımlarının örtüşmesi gerekir. Hedefleri biz koyuyoruz ve ne kazandıracağımızı baştan söylüyoruz. Bu kazanımları sağlamak için bir öğretim yöntemi ve eğitsel aktivite belirlemek gerekir
Uygulama Bu aktiviteler: Ders Uygulama Laboratuvar Proje Saha çalışması Okuma kütüphane çalışması gibi bağımsız çalışmalar ile detaylandırılabilir. İşte bu tür aktiviteler AKTS için can damarıdır.
Uygulama (Öğrenci iş yükü) Öğrencinin eğitsel aktiviteleri tamamlamak için harcadığı zaman Derse katılım, seminer veya diğer öğrenim aktivitelerinin gerçekleşmesi için yapılan öncesi ve sonrası hazırlıklar Bağımsız Çalışmalar (Gerekli dokümanları toplamak seçmek, dokümanları okumak ve çalışmak, yazılı sözlü sunum veya sınavlar, laboratuvarda kendi alanında çalışmak, makale yazmak ve vb.)
İş yükünün hesaplanması Öğretim Üyesinin Öğrenci İş Yükünü Tahmin Ederken Sorması Gereken Sorular Dersimde öğrenciye hangi program çıktılarını kazandırmayı amaçlıyorum? Dersimin öğrenim çıktıları nelerdir? Dersimle ilgili hangi öğrenim aktiviteleri mevcut? Öğrenim çıktılarını nasıl ölçüp değerlendiriyorum? Bu öğrenme çıktılarını kazanması için öğrencinin tahmin edilen çalışma süresi nedir?
İş Yüküne Dayalı Kredi Öğretim programındaki dersleri AKTS ye göre tasarlarken veya yenilerken; öğretme biçimlerini ve öğrenme yöntemlerini çeşitlendirerek ve öğrencinin harcadığı tüm zamanı hesaplayarak öğrenci iş yükünü yeniden tanımlıyoruz: Ders Tanımlama Formu İş Yükü Formu
Farklı Bir Örnek Etkinlikler Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü Haftalık ders saati (Kuramsal) 14 2 28 Haftalık ders saati (Uygulama) 14 2 28 Okuma 2 3 6 İnternette tarama, kütüphane çalışması 2 4 8 Materyal tasarlama, uygulama 5 3 15 Rapor hazırlama 1 8 8 Sunu hazırlama 1 8 8 Sunum 1 3 3 Ara sınav ve ara sınava hazırlık 1 6 6 Final sınavı ve final sınavına hazırlık 1 10 10 Toplam İş Yükü 120 Toplam İş Yükü / 30 120/30 Dersin AKTS Kredisi 4
Öneriler Zorluk derecesi ile AKTS kredi miktarı arasında bir ilişki yoktur. Dersin kredisi statü veya prestije bağlı değildir. Öğretim üyesinin prestiji veya dersin statüsü kredileri belirlemekte kullanılamaz. AKTS kredisi sadece ders saatine bağımlı olmayıp, o dersin oluşturduğu tüm iş yükünü kapsar. Öğretim üyesi ders ücretlerinin hesaplanmasında, dersin AKTS kredisi dikkate alınmaz.
Öneriler Farklı teorik saat ve farklı uygulamalarla aynı çıktı elde edilebilir. Zorunlu ve seçmeli derslerin tümüne AKTS kredisi verilir. İzlenen programdan mezun olabilmek için alınması zorunlu olan proje çalışması veya staj gibi çalışmalar varsa, bunlara da AKTS kredisi verilmelidir. Ortak servis derslerine aynı AKTS verilmelidir. Bir dersin AKTS si o dersin yerel kredisinin altında olamaz.
AKTS Kredilerinin Hesaplanmasının Sağladığı Faydalar Nelerdir? Öğretim üyeleri, derslerine AKTS kredisi verirken derslerin içeriklerini de gözden geçirmek durumda kalmaktadırlar. Dersin öğrenim hedeflerini ve dersin öğrenciye olan mesleki katkısını ortaya koyar. Öğrencinin çalışma süresini esas alarak, her bir dersin tamamlanması için gerekli öğrenci iş yükünü gösterir. Dersin AKTS Kredisinin hesaplanmasında öğrenci görüşlerinin de alınması, uygulamanın kalite güvencesini ve kabul edilebilirliğini arttırır.
AKTS Kredilerinin Hesaplanmasının Sağladığı Faydalar Nelerdir? Öğretim üyesinin girdilerine değil, istenilen öğrenim çıktılarına/kazanımlarına dayalıdır. Öğrencilerin yabancı üniversitelerde almış oldukları eğitimlerin, kendi ülkelerindeki yükseköğretim kurumları tarafından tanınmasını sağlar. Öğrencilerin Avrupa ülkelerinde daha üst düzeyde programa devamlarında kolaylık sağlar, Mezunların Avrupa ülkelerinde çalışmalarında (istihdamlarında) ve dolaşımlarında kolaylık sağlar.
Veri Toplama Ölçme ve değerlendirme yapılmalı Öğrenci iş yükü açısından Aktiviteler açısından Çıktılara ulaşılıp ulaşılmadığı Çıktıların program çıktıları ile tutarlılığı açısından Aktiviteler değerlendirme ölçütleri ile değerlendirilmeli ve öğrenim kazanımlarının ne ölçüde başarıldığı belirlenmelidir. Değerlendirmede dersin hedeflerine ulaşıp ulaşmadığı sorgulanmalıdır.
Değerlendirme Bu veriler bize eğitim programı ile hedeflere ne ölçüde ulaştığımızı gösterecektir Program hedeflerimizi yeniden gözden geçirmemizi sağlayacaktır. Hedeflerden vazgeçemiyorsak kazanımları sağlamak için eğitim aktivitelerini gözden geçirmemiz gerekecektir. Akademik tanınma çerçevesinde şeffaf olmamızı sağlayacaktır. Kalitenin her yerinde olduğu gibi, AKTS de sürekli iyileştirmeyi amaçlamaktadır.
Kolaylıklar Dilerim