İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V ÜÇÜNCÜ BASKIYA SUNUŞ... VII İKİNCİ BASKIYA SUNUŞ... IX SUNUŞ... XI İÇİNDEKİLER... XIII KISALTMALAR...XIX BİRİNCİ BÖLÜM KOLLUK HUKUKU KAPSAMINDA KOLLUĞUN ÖNEMLİ GÖREV VE YETKİLERİ A. GENEL YETKİ İLE GENEL DÜZENİ SAĞLAMA YETKİSİ (J.Yntl. Md. 24-25)...1 B. UYARIDA BULUNMA VE EMİR VERME YETKİSİ (J.Yntl. Md.26)...2 C. KAMU VE KİŞİLER ALEYHİNE İŞLENEN EYLEM VE HAREKETLERİ YASAKLAMA YETKİSİ (J.Yntl. Md.27, PVSK Md.11)...2 Ç. PARMAK İZİ VE FOTOĞRAF ALMA YETKİSİ (J.Yntl. Md.37, PVSK Md. 5)...4 D. DURDURMA ve KİMLİK SORMA YETKİSİ (PVSK 4/A)...7 1. Devriyenin Kişi Durdurma Uygulamasında Güvenlik Tedbirleri... 14 2. Kişi Durdurma ve Kontrol Uygulaması Prosedürü... 15 E. KOLLUĞA DİRENME... 17 1. Kolluğa Direnme ve Saldırı... 17 a. Aktif Direnme ve Kolluğun Görev ve Yetkisi... 18 b. Pasif Direnme ve Kolluğun Görev ve Yetkisi... 20 F. ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ VE PROSEDÜRÜ... 22 1. Zor Kullanmanın Unsurları... 22 2. Türk Hukukunda Zor Kullanma... 23 a. Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu na Göre Zor Kullanma... 23 b. Ceza Muhakemesi Kanunu na Göre Zor Kullanma... 27 3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Doğrultusunda Zor Kullanma... 28 4. Ulusal ve Uluslararası Yasal Metinler Ölçüsünde Zor Kullanma Yetkisinin Kullanımı... 30 5. Kolluğun Zor ve Silah Kullanmada Uygulayacağı Teknik ve Taktikler... 32 a. Risk Durumlarına Göre Müdahale Prosedürü... 32 b. Bıçaklı Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü... 36 c. Elinde Sopa vb. Malzeme Bulunduran Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü... 38 ç. Elinde Tabanca Bulunduran Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü... 38 6. Kolluğun Toplumsal Olaylarda Zor Kullanma Teknik ve Taktiği... 40
XIV 7. Tutuklu ve Hükümlünün Kaçmasının Önlenmesi Halinde Zor ve Silah Kullanılması...44 a. Cezaevi ve Tutukevinden Kaçma Halinde Zor ve Silah Kullanılması...44 b. Nakil ve Sevk Esnasında Kaçma Halinde Zor ve Silah Kullanılması...45 8. Zor ve Silah Kullandıktan Sonra Tutanak ve Dosya Tanzim Edilmesi...46 G. KOLLUK TEÇHİZATININ (İNZİBAT ALETİ) KULLANIMI...53 1. Kelepçe ve Diğer Teçhizatın Kullanımına İlişkin Genel Esaslar...53 a. Konunun Genel Esasları ve İlgili Mevzuat...53 b. Çocuklarla İlgili Mevzuattaki Düzenlemeler...56 c. Kelepçenin Takılması İle İlgili Teknik ve Taktikler...56 ç. Kelepçelemede Dikkat Edilecek Hususlar...61 2. Göz Yaşartıcı Sprey Kullanma...62 3. Cop Kullanımı...67 a. Öncelikli Vuruş Bölgeleri ve Kullanma Aşamaları...68 b. Cop Kullanma Prosedürü...69 Ğ. ARAMALAR VE ARAMALAR PROSEDÜRÜ...70 1. Önleme Araması...70 a. Arama Kararı...71 b. Önleme Araması Yapılma Şekli...73 c. Somut Tehlike...73 ç. Önleme Aramasında Kişi İstisnaları...74 d. Arama Sayılmayacak Haller...76 2. Adli Aramalar...76 a. Aramanın Yapılacağı Yer...77 b Aramanın Zamanı...78 c. Arama Kararı veya Emri...78 ç. Aramanın İcrası...79 d. Arama Sonunda Verilecek Belge...80 e. Aramada Ele Geçirilen Belge ve Kağıtları İnceleme Yetkisi...80 3. Adli ve Önleme Arasındaki Farklar...81 4. Aramalar Prosedürü...85 a. Kişi Arama Prosedürü...85 b. Konut ve İşyerlerinde Arama Prosedürü...87 c. Araç Arama Prosedürü...89 ç. Standart Arama Tutanakları...92 H. YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA YETKİSİ...96 1. Yakalama...96 2. Kolluk görevlilerinin Yakalama Yetkisi...97 3. Gözaltına Alma Yetkisi...102 a. Genel...102 b. Kolluk Amirinin Gözaltına Alma Yetkisi...103 4. Yakalama ve Gözaltına Alma Prosedürü...105
XV I. İFADE ALMA YETKİSİ... 107 1. İfade Alma ve Sorgu... 107 2. İfade Alma veya Sorguda Yasak Usuller... 110 3. İfadede Zorunlu Müdafi Bulunması Gereken Durumlar... 111 4. 6638 Sayılı Yasa İle Yapılan Düzenleme ve Kolluğun İfade Alması... 112 5. Yaşı Küçük Olanların İfadesinin Alınması... 114 a. Şüphelilerin İfadesinin Alınması... 114 b. Mağdur ve Müşteki Çocukların İfadesinin Alınması... 115 c. Tanık Çocukların İfadesinin Alınması... 116 6. Bilgi Alma Kavramı... 116 İ. MUHAFAZA ALTINA ALMA ve EL KOYMA YETKİSİ... 117 J. TEŞHİS YETKİSİ... 119 K. YER GÖSTERME YETKİSİ... 125 L. ZOR KULLANMA YETKİSİ VEREN BELGELER (MÜZEKKERELER)... 125 1. Zorla Getirme Kararı ve İnfazı... 127 2. Zorla Getirme Kararının Çeşitleri ve İnfazı:... 128 3. Tutuklama Kararı... 129 4. Yakalama Emri... 129 5. Hapisle Tazyik Kararı... 130 6. Kararların İnfazı... 130 M. UMUMA AÇIK YERLERİN KONTROLÜ... 135 N. YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA VE ASKERİ FİRARİLERE YAPILACAK İŞLEMLER... 139 İKİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALI İDARİ PARA CEZALARI VE KABAHATLER KANUNU A. İDARİ PARA CEZALARI... 141 B. KABAHATLE KARŞILAŞAN KOLLUĞUN YETKİLERİ... 141 C. KABAHATLER KANUNU... 143 1. İdari Yaptırım Kararı... 143 2. İdari Yaptırım Kararı Uygulanamayacak Kişiler... 144 3. Kararların Tebliği... 145 4. Başvuru Yolu... 146 Ç. ÇEŞİTLİ KABAHATLER... 147 1. Emre Aykırı Davranış... 147 2. Dilencilik... 148 3. Kumar Oynamak... 150 4. Sarhoşluk... 151 5. Gürültü... 152 6. Rahatsız Etme... 154 7. Tütün Mamullerinin Tüketilmesi... 154
XVI 8. Kimliği Bildirmeme...155 9. Afiş Asma...156 10. Silah Taşıma...158 D. 5729 Sayılı Ses ve Gaz Fişeği Atabilen Silahlar Hakkında Yapılacak İşlemler...159 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU NDA YERALAN ve KOLLUĞUN SIKLIKLA KARŞILAŞTIĞI SUÇLARDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER A. KASTEN ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.81-83)...163 1. Ceza Hukuku Boyutu...163 2. Kasten Öldürme Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK md.81-82)...164 3. Şüphelinin İfadesinin Alınması...168 4. Mağdurun İfadesinin Alınması...169 5. Tanık İfadelerinin Alınması...169 B. TAKSİRLİ ÖLDÜRME SUÇU (TCK m. 85)...170 1. Ceza Hukuku Boyutu...170 2. Taksirli Öldürme Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler...171 3. Trafik Kazalarında Şüphelinin İfadesinin Alınması...173 4. Trafik Kazalarında Mağdur İfadesinin Alınması...174 5. Trafik Kazalarında Tanık İfadesinin Alınması...174 C. KASTEN YARALAMA SUÇLARI (TCK m. 86)...174 1. Ceza Hukuku Boyutu...174 2. Kasten Yaralama Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK md.86-87)...175 3. Kasten yaralama Olaylarında Mağdurun İfadesinin Alınması...179 4. Şüpheli İfadesinin Alınması...180 5. Tanık İfadesinin Alınması...181 Ç. CİNSEL SALDIRI SUÇU (TCK M. 102)...181 1. Ceza Hukuku Boyutu...181 2. Cinsel Saldırı Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler...184 3. Cinsel Saldırı Olaylarında Mağdurun İfadesinin Alınması...186 4. Şüphelinin İfadesinin Alınması...187 5. Tanık İfadesinin Alınması...188 D. TEHDİT VE ŞANTAJ SUÇLARI (TCK m. 106-107)...188 1. Ceza Hukuku Boyutu...188 2. Tehdit Suçlarında Kollukça Yapılması Gerekenler...188 E. KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU (TCK m. 109)...190 1. Ceza Hukuku Boyutu...190 2. Kollukça Yapılması Gerekenler...191 3. Mağdur İfadesinin Alınması...193
XVII 4. Tanık İfadesinin Alınması... 195 5. Şüpheli İfadesinin Alınması... 195 F. KONUT DOKULMAZLIĞININ İHLALİ SUÇU (TCK m. 116)... 196 1. Ceza Hukuku Boyutu... 196 2. Kolluk Tarafından Yapılması Gerekenler... 196 3. Tanık İfadesinin Alınması... 198 4. Şüpheli İfadesinin Alınması... 198 G. HIRSIZLIK SUÇU (TCK m. 142)... 198 1. Ceza Hukuku Boyutu... 198 2. Hırsızlık Suçunda Kollukça Yapılması Gerekenler... 199 3. Mağdur İfadesinin Alınması... 202 4. Şüphelin İfadesinin Alınması... 203 Ğ. YAĞMA SUÇU (TCK m.148)... 203 1. Ceza Hukuku Boyutu... 203 2. Yağma Suçunda Kollukça Yapılması Gerekenler... 204 3. Mağdurun İfadesinin Alınması... 206 4. Şüphelinin İfadesinin Alınması... 207 H. DOLANDIRICILIK (TCK m. 157) ve BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU (TCK m.204-212)... 208 1. Ceza Hukuku Boyutu... 208 2. Dolandırıcılık ve Belgede Sahtecilik Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler... 209 3. Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Şüphelinin İfadesinin Alınması... 210 4. Sahte Para Suçunda Şüphelinin İfadesinin Alınması... 210 I. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇU (TCK m. 188)... 211 1. Ceza Hukuku Boyutu... 211 2. Uyuşturucu Madde Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK m.188)... 213 3. Şüphelinin İfadesinin Alınması... 215 İ. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU (TCK m.79) VE İNSAN TİCARETİ SUÇU (TCK m.80)... 215 1. Ceza Hukuku Boyutu:... 215 2. İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakcılığı İle İlgili Yapılması Gerekenler... 217 J. SORUŞTURMA DOSYASINDA BULUNACAK BELGELER... 224 K. UZLAŞMA KAPSAMINDAKİ SUÇLAR... 226 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÖZEL CEZA YASALARINDA YER ALAN ve UYGULAMADA SIKLIKLA KARŞILAŞILAN SUÇLARDA YAPILMASI GEREKENLER İŞLEMLER A. İZİNSİZ HAŞHAŞ EKİMİ YAPMA SUÇU (3298 Sayılı Kanun m. 4)... 229 1. Hukuki Boyut... 229 2. Kollukça Yapılması Gerekenler... 229
XVIII B. İZİNSİZ HİNT KENEVİRİ EKME SUÇU (2313 Sayılı Kanun m. 23/4)...231 1. Hukuki Boyut...231 2. Kenevir Ekim Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler...232 C. ORMAN KANUNUNA MUHALEFET SUÇLARI...233 1. Hukuki Boyut...233 2. Ağaç Kesme Olayında Kollukça Yapılması Gerekenler...238 3. İşgal ve Faydalanma/Açma Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler...241 4. Ormanda Ateş Yakma/Anız Yakma Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler...241 Ç. 6136 SAYILI YASAYA MUHALEFET OLAYLARI...243 D. KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE KANUNUNA MUHALEFET OLAYLARI...245 E. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR YASA...248 1. Söz Konusu Yasa ya Göre Şiddetin Tanımı...248 2. Şiddet Yasası ndaki Tedbir Kararları...248 3. Koruyucu Tedbirler Neler Olabilir, Bu Tedbirleri Kimler Alır?...251 4. Mülki Amir Tarafından Verilecek Koruyucu Tedbirler...251 5. Hâkim Tarafından Alınacak Koruyucu Tedbir Kararları...252 6. Önleyici Tedbirler Neler Olabilir, Bu Tedbirleri Kimler Alır?...252 7. Hâkim Tarafından Verilecek Önleyici Tedbir Kararları, Madde 5 (1)...252 8. Kolluk Amiri Tarafından Verilebilecek Koruyucu Tedbirler...253 9. Kolluk Amiri Tarafından Verilebilecek Önleyici Tedbirler...255 BEŞİNCİ BÖLÜM KOLLUĞU İLGİLENDİREN ÖNEMLİ MEVZUAT TÜRK CEZA KANUNU...259 CEZA MUHAKEMESİ KANUNU...351 POLİS VAZİFE VE SALȂHİYET KANUNU...447 JANDARMA TEŞKİLAT, GÖREV VE YETKİLERİ KANUNU...465 AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN...481 KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU...491 ADLÎ VE ÖNLEME ARAMALARI YÖNETMELİĞİ...505 YAKALAMA, GÖZALTINA ALMA VE İFADE ALMA YÖNETMELİĞİ...521 SUÇ EŞYASI YÖNETMELİĞİ...541 JANDARMA TEŞKİLATI GÖREV VE YETKİLERİ YÖNETMELİĞİ...551 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUNA İLİŞKİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ...577 ALTINCI BÖLÜM ÖRNEK BELGE VE TUTANAKLAR... 593 KAYNAKÇA... 627