Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri
+ -
+ 2 2 - - 2 2
Borunun dış ve iç görünümü ile erozyon korozyon Çatlak korozyonunun görünüm
Metalde çatlak korozyonun oluşumu ve çatlak Oyuk korozyonu ve oluşumu
Farklı metallerin oluşturduğu korozyon (Galvanik Korozyon) Kaplama bozukluğunun neden olduğu korozyon
Korozyon her şeyden önce insan hayatını ve sağlığını zarara sokan bir olaydır. Uçaklarda bazı önemli parçaların korozyon nedeniyle kırılması (korozyonlu yorulma, gerilimli korozyon çatlaması gibi nedenlerle uçağın düşmesine ve can kaybına neden olabilir. Korozyon dünyadaki sınırlı metal kaynaklarının en önemli israf nedenidir. Her yıl üretilen metalik malzemelerin yıl sonuna yaklaşık 1/3 ü korozyon nedeni ile kullanılmaz hale gelir. Bu ise yıllık metalik malzeme üretiminin 1/10 unun korozyon nedeniyle bir daha geri kazanılamamak koşulu ile kaybı demektir.
Korozyon nedeni ile malzeme kaybı yanında sermaye-emekenerji de kaybolur. Korozyon ortamı kirletir ve ayrıca kirli ortam metal korozyonunu hızlandırır. Metalik malzemelerin tabiata geri dönen kısmı ortamı kirletir. Kirli ortam ise korozyonu hızlandırır. Örneğin; bakır iyonu içeren sular dökme demir veya alüminyum yüzeyle temas edince bakır metalik hale döner ve metali çözer.
Korozyon olarak nitelendirilebilecek çözünmeler teknolojinin gelişimi ile daha aşağı sınırlara çekilmektedir. Örneğin; ilaç endüstrisi veya atom santrallerinde korozyon olarak nitelenebilecek metal çözünmesi ile atmosferik koşullarda bir çelik yapının korozyon u arasında çok büyük farklar vardır.
Korozyon yavaş seyreden bir olaydır. Bu nedenle, zararlı sonuçlarının ortaya çıkması uzun zaman alır. Bu olgu, metalik yapıların tasarımında korozyonun göz ardı edilmesinin başlıca nedenidir. Gerçekte, korozyon sanayide yatırım ve üretim maliyetlerini belirleyen başlıca etmenlerdendir. Bazı tahminlere göre, korozyonun bir ulusa maliyeti gayri safi milli hasılanın % 3.5-5.0'ine ulaşmaktadır. Türkiye için bu değerin % 4.5 'dan daha az olmadığına ilişkin tahminler vardır. Çevre kirliliği ve emniyet ile ilgili endişelerin giderek arttığı günümüzde, bilim adamları ve mühendislere düşen görev korozyonun etkin kontrolünü sağlayacak teknikleri geliştirip uygulamaktır.
Yapılan araştırmalar sonucunda Dünyamızın yıllık korozyon kaybının 4.4 trilyon dolar civarında, Türkiye nin toplam kaybının 45.6 milyar dolar civarında olduğu tespit edilmiştir. ABD de çeliğin korozyonundan kaynaklanan yıllık kayıp 70 milyar dolara yakın bir değerdedir. Korozyon sadece ekonomiyi değil, sağlığı da tehdit ediyor. Dünyada 14 milyon ton üretimi olan demir çelik korozyona uğrayarak, en başta insan olmak üzere pek çok canlını yaşamını tehlikeye atıyor.
BOTAŞ-Ceyhan Dörtyol İşletme Tesislerindeki Donatı Korozyonu
KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ 1. Uygun Metal Seçimi: İşin verimliliği ile ilgili olduğu için her yer altı ve sualtı yapısı için özel alaşımların kullanılması beklenemez. Bu nedenle bu yolla korozyondan korunmak her zaman mümkün değildir. 2. Koruyucu Kaplama: Korozyondan korunmak için metalin koruyucu kaplamalar ile kaplanarak çevre ile yapı arasında az veya çok yalıtkan bir engel oluşturmak daha ekonomik bir yoldur.
Metalik Kaplamalar: Çinko, nikel, kalay, kadminyum, kurşun ve alüminyum kullanılır. Organik Kaplamalar: Asfaltik boyalar, maden kömürü zifti, epoksi resin boyaları, klorlanmış sert plastik, polietilen kullanılır. İnorganik Kaplamalar: Feldspat, kaolin, boraks, soda ve litarj karışımı kullanılır. Asit, baz gibi kimyasal maddelerin taşınmasında inorganik enamel kaplamalar uygundur.
Kalsiyum Karbonat çöktürülmesi ile korozyon kontrolü pratikte kullanılan çok yaygın bir metottur
Metallerin bir çoğu su veya hava ile temas ettiğinde korozyona uğrar. Bu, özellikle suyun içindeki veya toprağın altındaki metal borular için büyük bir risktir ve bu boruların yapıldığı metalin korozyona uğramaması için bir çok koruma yöntemi geliştirilmiştir. Korozyonu önlemek için bu boruların yanına, onlarla temas edecek şekilde, daha reaktif bir metalin yerleştirildiği koruma metoduna ise katodik koruma denir.
Ortamın Etkisi Sıcaklığın Etkisi Malzeme Türünün Etkisi Sistemin Tasarımı Ortadaki Oksijen Miktarı Yer Yapısının Özdirencinin
Ortamın Etkisi: Ortadaki nem miktarı, asitlikbaziklik durumu, havanın oksijenin veya suyun ortam tarafından geçirebilme yeteneği, kaçak akımlar ve çeşitli bakteriler korozyonu başlatıcı ve hızlandırıcı etkenlerdir. Sıcaklığın Etkisi: Ortam sıcaklığının artması iyon hareketini arttırarak korozyon hızını arttırır. Soğuk ortamda iyon hareket hızı en aza düşer. Malzeme Seçiminin Etkisi: Korozyona sebep olan etkenlerden biri de birbiriyle potansiyel farkı bulunan metallerin bir arada kullanılmasıdır. Bu durum korozyonu başlatıcı ve hızlandırıcı bir etkendir.
Sistem Tasarımı: Korozif malzemelerin depolandığı sistemlerde korozif ortamın(su vb) birikmesini engelleye yönelik tasarımlar uygulanmalıdır. Ayrıca arasında sıvı birikintisine sebep olabilecek çok ince aralıklardan kaçınılmalıdır. Ortamdaki Oksijen Miktarı: Aynı tip toprak içerisinde çözünmüş hava miktarı her yerde aynı olmayabilir. Farklı havalandırma koşullarındaki sistemlerde yan yana duran sistem bir bölgede anot iken hemen yanındaki bölgede katot görevi görerek elektrokimyasal korozyona sebep olabilir.