AHŞAP OTURTMA ÇATI VE İZOLASYON İŞLERİ BÖLÜM 1 GENEL 1.1. ÖZET A. Kapsam Bu şartname, Ahşap oturtma çatı, baca dibi ve duvar dibi yalıtımları, gizli dere meyil şapı, gizli dere su yalıtımı, su ve ısı yalıtımı, kiremit döşenmesi, mahya kiremit döşenme islerinin uygulama projeleri ve listelenen standartlara uygun olarak yapılmasını öngörmektedir. Yüklenici işçilik veya işçilik, malzeme, ekipman, nakliye ve tüm gerekli hizmetleri sağlayacaktır. B. Birim Fiyatlar 1. Poz No.001(mevcut çatının sökülerek taşınması) Yüklenici tarafından mevcut çatı elemanları sökülerek kullanabilecek malzemelerin istiflenmesi ile ilgili yatay ve düşey taşımalar birim fiyata dahildir. 2. Poz No.002(çatı tabliyesinin temizlenmesi) Yüklenici tarafından çatı tabliyesi artık maddelerden arındırılarak döşemenin şap imalatına hazırlanması birim fiyata dahildir. 3. Poz No.003 (tesfiye şapının atılması) Mevcut b.a döşemenin üzerine 250-300 doz düzeltme şapı (4-5 cm kalınlığında) atılması birim fiyata dahildir. 4. Poz No.004 (ahşap oturtma çatı imalatının yapılması): İşveren tarafından onaylanmış projesine ve teknik şartnamesine göre 2.kalite cam kerestesinden rendesiz ahşap oturtma yapılması, üzerine en az 18 mm kalınlıkta OSB levha döşenmesi isi için gerekli her türlü işçilik, is yerinde ki yatay-düşey taşıma, Yüklenici kari, genel giderler (yemek, yol, vize, oturum vb. giderler), araç-gereç giderleri birim fiyata dahildir. 5. Poz No.005 (Baca Dibi ve Duvar Dibi Yalıtımlarının Yapılması): çatıyla birlesen, sıvaları yapılmış duvar ve baca diplerine detay resmine göre su yalıtımı yapılması, baskı çıtası ile sabitlenmesi isi için gerekli her türlü işçilik, is yerinde ki yatay-düşey taşıma, Yüklenici kari, genel giderler (yemek, yol, vize, oturum vb. giderler), araçgereç giderleri birim fiyata dahildir. 6. Poz No.006 (Çatı Mail Dere Su İzolasyonu): Çatıda oluşacak derelerin uygulama projesinde detaylara uygun şekilde yapılması için gerekli her türlü her türlü işçilik, iş yerindeki yatay-düşey taşıma, Yüklenici karı, genel giderler (yemek, yol, vize, oturum vb. giderler), araç-gereç giderleri birim fiyata dahildir. 7. Poz No.007 (Su ve Isı Yalıtımı Yapılması ve Kiremit Döşenmesi): İşveren tarafından onaylanmış projesine ve teknik şartnamesine göre mevcut kaplama tahtası üzerine buhar kesici su yalıtım örtüsü, isi yalıtım malzemesi ve buhar geçirici su yalıtım örtülerinin uygun bicimde serilmesi, kiremit örtünün kendi aksesuarları ile serilmesi isi için gerekli her türlü işçilik, iş yerindeki yatay-düşey taşıma, Yüklenici karı, genel giderler (yemek, yol, vize, oturum vb. giderler), araç-gereç giderleri birim fiyata dahildir. 8. Poz No.008 (Mahya Kiremit Döşenmesi): OSB döşenmiş çatıda oluşan mahya hattından sağlı sollu yalıtım malzemesi üzerine 20 şer cm taşacak şekilde kendinden yapışkanlı yalıtım bandı yapıştırılması ve kiremit örtü serilmesi tamamlandıktan sonra mahya kiremidi ve mahya havalandırma elemanı döşenmesi işidir.
1.2. TANIMLAR A. Yüklenici: Bu şartname kapsamında ele alınan ahşap oturtma çatı ve kaplaması işlerinin yapımını taahhüt eden ve bu amaçla gerekli işgücü, malzeme ve ekipman sağlayan firma B. CTP: Cam elyaf takviyeli polyester C. Oturtma Çatı: Çatı ağırlığının beton döşeme üzerine oturtulduğu çatı biçimi. D. Soğuk Çatı: ısı yalıtımının tavan-döşeme üzerinde yapıldığı çatılar. E. Sıcak Çatı: ısı yalıtımının, eğimi oluşturan çatı konstrüksiyon bileşeni ile birlikte uygulandığı çatılar. F. Konturvatmanlar: Çatıya yandan gelecek basınçları önlemek üzere, makaslar arasına çapraz olarak çakılan elemanlara konturvatman denir. G. Çatı Sistemi: Taşıyıcı, buhar kesici, ısı yalıtım, su yalıtım, havalandırma katmanları ve çatı kaplama malzemeleri ile oluşturulan sistem. H. OSB: Yönlendirilmiş Lif Levhalar (Oriented Strand boards-osb) 1.3. SUNUMLAR A. İmalat Projeleri (shop drawings): Yüklenici uygulama projeleri esas alınarak hazırlanmış olan imalat resimlerini onay için sunacaktır. Bu resimler onaylanmadıkça imalat başlamayacaktır. B. Uygulama Yöntemi: Yüklenici bu bölümde tarif edilen işlerle ilgili uygulama yöntemini teslim edecektir. C. Sertifikalar: Yüklenici malzemeler ile ilgili üreticiden temin edeceği sertifikaları onay için sunacaktır. 1.4. KALİTE GÜVENCE A. Teknik şartname ile uyumlu olacak şekilde uygulama yapılacaktır. B. Standartlara uygun olmayan malzemeler kullanılmayacaktır. İşveren temsilcisi tarafından uygunsuz bulunan malzemeler Yüklenici tarafından değiştirilecektir. C. Uygulama Öncesi Toplantılar: Uygulama öncesi Yüklenici ile toplantı yapılarak, saha şartlarının uygun olduğu ve uygulamaya başlamak için gerekli tüm malzeme onayları, imalat resimleri vs. tamamlandığının belirtilerek saha uygulama kontrollerinin de konuşulacağı uygulama öncesi toplantı yapılacaktır. D. Yüklenici teknik altyapısını gösteren personel, makine ve ekipman bilgilerini içeren raporunu sunmalıdır. 1.5. DAĞITIM, DEPOLAMA VE TAŞIMA A. Kiremitler: Mevcut kiremitlerden zarar görmemiş olanlar kullanılacaktır. Zarar görenler değiştirilecektir. Sahaya gelen yeni kiremitler paletli ve ambalajlı olacaktır. 1.6. GARANTİ A. Projeye Özel Garantiler: Yüklenici, isin geçici kabulünden itibaren en az 10 yıl sure ile yapılan çatı su yalıtımı işlerinin hiç bir su kaçağına sebep vermeyeceğini, oluşabilecek problemleri hiç bir ücret talep etmeden tamir edeceğini yazılı olarak belirtmelidir.
BÖLÜM 2 MALZEMELER 2.1. MALZEMELER A. Kaplama tahtası: OSB 18 mm kalınlığında TS EN 300 e uygun olmalıdır. B. Çatı Kerestesi: TS 1265`e uygun II. Sınıf iğne yapraklı (cam kerestesi) yapı kerestesi kullanılacak olup, malzeme özellikleri aşağıda belirtilmiştir; 1. Budaklar: Nokta budaklar bulunabilir. Çapı 6 cm yi geçmeyen budak bulunabilir. Ancak budak çapları toplamı parça genişliğinin 1/3 unu geçemez. Çürük, özürlü, kimsen kaynamış ve düsen budaklar bulunamaz. Budak çapı ölçülmesinde budağın küçük çapı esas alınır. 2. Çatlaklar: Sığ çatlak bulunabilir. Parça boyunun 1/5 ini geçmeyen çatlaklar bulunabilir. 3. Lif Kıvrığı: %10`u geçemez 4. Reçine kesesi: her metrede uzunluğu 10 cm yi geçmeyen bir tane bulunabilir. 5. İç kabuk: Bulunmaz 6. Halka çatlağı: çapı veya yay kirişi parça genişliğinin ¼ unu geçemez 7. Böcek deliği: Bulunmaz 8. Eğilme: Parça boyunun 1/50 sini geçemez 9. Burulma: parça boyunun her metresi için 1 mm yi geçemez 10. Kılıcına eğilme: parça boyunun 1/100 unu geçemez 11. İmalat kusuru: bulunmaz 12. Çürük, kovuk: Bulunmaz C. Ahşap Çatı Elemanları 1. Bırakma (gergi) Kirişleri: Asma çatılarda makasların açılmaya karşı zorlanmalarını önleyen elemanlardır. Betonarme döşeme üzerine oturan bırakma kirişleri, oturtma çatılarda da duvar, kiriş ya da mesnetler üzerine oturur ve ayni ismi alırlar. 8 14, 8 16, 10 16 ve 14 20 cm kesitlerinde uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 2. Yastık Kirişleri: Çatı makaslarından bırakma kirişlerine gelen yükler yastık kirişlerine, oradan da kiriş veya döşemeye aktarılır. Duvar, kiriş veya döşemeye geniş yüzeyleriyle oturan yastık kirişleri uygulama projelerinde belirtilen 5 10, 8 16 ve 10 20 cm. kesitlerinde kullanılır ve bağlantı elemanları ile bağlanırlar. 3. Dikmeler: Aşıklardan aldıkları yükleri duvar, kiriş veya döşemeye aktaran düşey ve kare kesitli elemanlardır. 8 8, 10 10 ve 12 12 cm kesitlerinde uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 4. Göğüslemeler: Dikmelerden aşıklara doğru 45 o açıyla çakılan desteklerdir. Çatıdaki boyuna yönde hareketleri önler ve dikmeler arasındaki açıklığı azaltırlar. 8 8, 8 10, 5 10 ve 6 12 cm kesitlerinde uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 5. Payandalar: Asma çatılarda dikmelerden gelen yükleri alıp bırakma kirişlerindeki düğüm noktalarına ileten eğimli çubuklardır ve kesitleri 8 14 ile 10 18 cm arasında değişir. 6. Yanlamalar: Asma çatılarda aşıklardan dikmelere gelen yükleri alıp duvarlara ileten ve payandalara benzeyen (ayni kesitlerde) çubuklardır. 7. Kuşaklar: Ayni çatı makası üzerindeki dikmeler, aşıklar, yanlama ve mertekleri her iki yüzeyden birbirlerine bağlayan elemanlardır. 5 10 ve 5 20 cm kesitilerinde uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 8. Rüzgâr Kirişleri: Çatı makaslarının, rüzgâr ve diğer yatay yükler altında devrilme ve deformasyonlarını önlemek üzere çatının her iki başındaki ilk iki ve son iki makas arasına çaprazlama olarak çakılan kirişlerdir. 5 10 veya 10 10 cm kesitinde
uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. Mertekler: Aşıklar üzerine oturan ve örtü altı kaplamasına gelen yükleri alan eğik elemanlardır. Kesitleri,1ş 5 8, 5 10, 6 10 ve 6 12 cm kesitlerinde ve 40-50 cm aralıklarla uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 9. Aşıklar: Merteklerin yükünü taşıyan yatay konumdaki elemanlardan her birine aşık denir. Aşıklar konuldukları yerlere göre çeşitli adlar alırlar. Mahyaya konulanlara mahya aşığı, çatının saçak kısmında üzerine gelen merteklerin yükünü taşıyan yatay kiriş konumunda olanlara damlalık aşığı, damlalık aşığı ile mahya aşığı arasında kalanlardan her birine orta aşık denir. Aşıklar yüklerini bulunduğu yere göre duvar, kiriş, döşeme, dikme gibi elemanlara verir. 10 14, 12 16, 14 18 cm. kesitlerinde ve 2.00-2.50 m. aralıklarla uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 10. Payandalar: Askılı çatılarda, dikmelerin (askıların) aldığı yükleri, bırakma kirişlerindeki düğüm noktalarına ileten eğimli çubuklardır. 8x14 ve 10x18 cm kesitlerinde uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 11. Yanlama: Bir ahşap asma çatı makasında babanın (askı) yüklerini yanlardaki mesnetlere ileten eğik iki basınç çubuğundan her birine yanlama denir. 12. Mertekler: Aşıklar üzerine otururlar ve örtü altı kaplamasının yükünü taşırlar. Kesitleri 5x10 ve 6x12 kesitlerinde ve 40-50 cm araliklarlar uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. 13. Yardımcı Parçalar: Çatı elemanlarının birbiriyle bağlantılarını sağlamak amacıyla kullanılan çelik bağlantı plakaları, çivi ve blonlardir. Çelik bağlantı plakaları en az 1 mm kalınlığında galvanizli çelikten üretilmiş ve kullanılacak bağlantı yerine uygun şekilde olmalıdır. 14. Latalar: Kesit boyutları en az 30 mm. x 50 mm. olacaktır. Mertekler üzerine, çatı saçak hattına paralel olarak uygulama projelerine uygun olarak kullanılır. D. Kaplama Malzemeleri: Kaplama örtüsü olarak uygulama projelerinde belirtilen malzeme kullanılır. Çatı Kaplama malzemeleri cinslerine göre 6 grup içinde sınıflandırılırlar. Uygulama projelerinde belirtilmeyen durumlarda kil esaslı kiremit çatı kaplama malzemeleri kullanılır. Kil Esaslı Kiremit Çatı Kaplama Malzemeleri: Geleneksel (Alaturka / Osmanlı, Marsilya, Granada, Sevilla) çatı kaplaması olan kiremitlerdir. Malzeme TS EN 1304`e uygun olmalıdır. E. Yalıtım ve Kaplama Malzemeleri 2.2. EKİPMAN 1. PVC Mail Dere Oluğu 2. Alüminyum Mail Dere Oluğu 3. Buhar kesici / dengeleyici: Dupont Tyvek VCL SD2 veya onaylı muadili. 4. Elastik derz dolgu mastiği: Sika-sikaflex 11 FC Mastic veya onaylı eşdeğeri. 5. Buhar geçirici su yalıtım örtüsü: TS EN 13859-1 `e uygun olmalıdır. Dupont Tyvek soft veya onaylı eşdeğer urun kullanılabilir. 6. Buhar kesici su yalıtım örtüsü: TS EN 13859-1 `e uygun olmalıdır. Dupont Tyvek soft veya onaylı eşdeğer urun kullanılabilir.
A. Uygulama el aletleri: 1. Kiremit uygulamasında, elektrikli veya şarjlı vidalama aleti, elmas uçlu kesici disk, çekiç, metal makası, terazi, çırpı ipi vb. aletler kullanılır. BÖLÜM 3 UYGULAMA 3.1. OTURTMA AHŞAP ÇATI YAPIM SIRASI 1. Taşıyıcı duvar ya da döşeme üzerine yastık kirişleri döşenir. 2. Yastık kirişleri üzerine bırakma kirişleri (döşeme yoksa) konur. 3. Kenarlara damlalık aşıkları, ortalara dikmeler ve üzerlerine de orta aşıklarıyla mahya aşıkları yerleştirilir. 4. Aşıklar esneme yapmayacak şekilde direklere oturtulur. 5. Göğüslemeler, kuşaklar ve rüzgâr kirişleriyle çatının stabilizesi sağlanır ve yanal hareketler önlenir. 6. Aşıkların üzerlerine ve onlara dik yönde mertekler çakılır. 7. Mertekler eşit aralıklarla aşıklara sağlam şekilde tespit edilir. 8. Merteklerin üzerlerine örtü altı kaplaması ve onun da üzerine çatı örtüsü döşenir. 9. Mahyaya en yakın aşıklar mahyaya 2.00 m. den daha uzak değilse mahya aşığı yerine karşılıklı gelen mertekler mahyada zıvana geçme ile birleştirilebilir. 10. Aynı düzlem üzerinde bulunan bırakma kirişi, dikme, âşık ve kuşaklarla göğüsleme ve merteklerden oluşan üçgen sisteme ÇATI MAKASI olarak adlandırılır. Her çatı makası ya da dikmeler arası 2.00-2.50 m. arasında olmalıdır. Arada kalan açıklık, eldeki kerestenin durumuna göre aşıklarla, bunların üzerine 40-60 cm. de bir çakılan merteklerle ve kaplama tahtalarıyla kapatılır. 3.2. ÇATI EĞİMİ A. Çatının yapıldığı yerin iklimine, kullanılacak çatı örtü malzemesinin cinsine, çatı arasından yararlanma isteğine ve binanın görünüşüne göre belirlenir. Çatılar eğimlerine göre aşağıda ki şekilde sınıflandırılırlar. a) Az Eğimli Çatılar : Eğim Açısı: 5 o ye kadar olan çatılar b) Orta Eğimli Çatılar : Eğim Açısı 5 o - 40 o c) Dik Çatılar : Eğim Açısı 40 o den büyük olan açılar B. Uygulama projelerinde belirtilmediyse, çatı eğim açısı 20 o den daha az olmamalıdır. 3.3. KAPLAMA A. Çatılar soğuk (havalandırmalı veya havalandırmasız soğuk çatı) veya sıcak çatı (havalandırmalı veya havalandırmasız sıcak çatı) olarak uygulama projelerine uygun şekilde tasarlanarak, detaylandırılırlar. Aksi belirtilmedikçe, tüm çatılar havalandırmasız sıcak çatı olarak tasarlanmalı ve isi yalıtım malzemesi Mertek üzerine uygulanmalıdır. Merteklerin üzerinde ki kaplama sistemi sırasıyla; 1. Kaplama tahtası (18 mm kalınlığında OSB)
2. Buhar Kesici su yalıtım malzemesi, 3. Isı yalıtım malzemesi, 4. Su buharı geçirimli su yalıtım malzemesi, 5. Çift yönde döşenmiş latalar ile oluşturulan hava tabakası 6. Çatı kaplama malzemesi (metal, kil veya beton kiremit.) 3.4. DUVAR VE BACA DİBİ YALITIMI 1. Duvar ve baca kenarlarına isabet eden kiremitler duvarla temas etmemeli ve su sızdırmazlık sağlanmalıdır. Duvar ve baca dibi yalıtımı aşağıda belirtilen şekilde yapılır; a) Kendinden yapışkanlı yalıtım malzemesi (duvar-baca dibi bandı) veya su yalıtım membranı kendinden yapışkanlı bant kullanılarak kiremittin yüzeyini tamamen saracak ve boşluk kalmayacak şekilde bastırılarak yapışması sağlanır. Bandın duvar birleşimine yapışan kısmı üzerine baskı çıtası özel dübelli vidalar ile sabitlenir. b) Baskı çıtası profilin duvar yüzeyinde oluşturduğu boşluk derz dolgu mastigi ile doldurulur. 3.5. KURU MAHYA SİSTEMİ A. Kiremitler ve mahyalar harç kullanılmadan birleştirilmelidir. Bu birleşim işlemi gözenekli yapısı sayesinde hava geçirgenliğini sağlayan mahya bandı ile yapılır. Her iki kenarında bulunan yapışkan bant sayesinde aşık latası boyunca bir yapışkanlık sağlayarak su, kar ve tozun sızmasını önler. Mahyaların birbirine binme payı 8 cm. olmalıdır. Mahyanın en son kiremide binme payı 5 cm. den az olmamalıdır. Uygulama Şekli; 1. Çatı meyillerinin birleştiği en üst hatlara özel olarak dizayn edilmiş aşık taşıma profilleri ayaklarından bükülerek çatıya sabitlenir. Profillerin üzerine 3 x 5 cm. ölçüsündeki aşık tahtası tespit edilir. 2. Mahya havalandırma bandı rulosu aşık tahtası üzerine gerilerek serilir, yapışkan bandın koruyucu tabakası çıkartılır ve havalandırma bandının yanal şeridi boyunca bastırılarak, üzerine bastığı kiremitlere yapışması sağlanır. 3. Mahya kiremitleri aşık tahtasına monte edilen mahya kiremidi tespit elemanları ile bloke edilerek uygulama tamamlanır. 4. Çatının sona erdiği mahya bitim noktalarındaki boşluklar rüzgâr girmeyecek şekilde tasarlanmış özel birleşim parçası uç mahya (sonlama) ile kapatılmalıdır 3.6. ÇATILARDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR 1. Çatıların doğru detay ve doğru malzeme ile sistemine uygun projelendirilmelidir. 2. Çatı içinde bünyesinde su buharı bulunduran hava soğuk bölgelerle karşılaştığı zaman bünyesindeki buharı taşıyamayarak su haline dönüşür ve nem ile karşılaşan çatı malzemelerinde bozulmalar oluşur. Bunların önlenebilmesi için, çatıda sıcak tarafta bir buhar kesici uygulanmalıdır. 3. Çatı kaplama malzemesinin altında, rüzgârla gelen yağmur suyunun ve eriyen kar sularının çatının içine girmesini engellemek için su yalıtım katmanı kullanılmalıdır. 4. Çatı sisteminde, kaplama malzemeleri ile su yalıtımı arasında sürekli ve etkin bir havalandırma temin edilmelidir. Çünkü iç ortamdaki su buharı çatılarda kullanılan ısı yalıtım malzemelerinin bünyesine nüfuz ettikten sonra, ısı yalıtım malzemesinin soğuk tarafına geçer ve kaplama malzemesinin altında bulunan su buharı geçirimsiz
su yalıtım malzemesi nedeniyle burada yoğuşabilir. Yoğuşma sonucunda oluşan su, ahşap konstrüksiyonlu çatılarda çürüme ve küf gibi hasarlara neden olur. 5. Çatı sistemine ve kullanım şekline uygun su ve ısı yalıtım malzemeleri seçilmelidir. 6. Çatı kaplama malzemesinin altında (ısı yalıtım tabakasının üstünde) havalandırmanın sağlanarak kışın veya yazın ısı yalıtım tabakalarının daha verimli çalışmasının sağlanması, bu sayede çatıyı oluşturan yapının kuru ve sağlam kalmasının sağlanması. 7. Çatı yağmur dere olukları mevcut ölçülerden daha geniş olarak imal edilecektir. 3.7. UYGULAMACILAR A. Yüklenici firma, ahşap oturtma çatı yapımı işlerinde asgari 5 yıl deneyimi olmalı ve benzer büyüklükteki işleri başarı ile tamamlamış olduğunu belgelemelidir. 3.8. TEMİZLİK A. Yüklenici çalışma bölgesini temiz ve düzenli tutacaktır. 3.9. KORUMA A. Tamamlanan imalatlar geçici kabul yapılana kadar, Yüklenici tarafından gerekli önlemler alınarak korunacaktır.