SERBEST BÖLGE UYGULAMALARI SERBEST BÖLGELER, YURTDIŞI YATIRIM VE HİZMETLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kasım 2017 1
KISA TANIM Serbest Bölgeler, Gümrük alanı dışı kabul edilen ve gümrük mükellefiyeti bulunmayan (KDV ve Gümrük Vergisi istisnası) Resim, harç mükellefiyeti bulunmayan Her türlü sınai ve ticari faaliyetin yapılabildiği Bürokratik işlemlerin tek elden yapıldığı Üretim ve/veya ticaret-lojistik hizmetlerinin verildiği Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan bölgelerdir. 2
YASAL ÇERÇEVE 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği Ekonomi Bakanlığınca Çıkarılan Genelgeler Gümrük Mevzuatı Maliye Bakanlığı Düzenlemeleri İlgili Diğer Mevzuat (Çevre Mevzuatı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı vb.) 3
SERBEST BÖLGELERİN YAPISI Yer ve sınırları Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir. (3218/Madde 2) Kamu kurum ve kuruluşlarınca, yerli veya yabancı gerçek veya tüzelkişilerce kurulmasına ve işletilmesine Bakanlar Kurulunca izin verilir. (3218/Madde 2) Yüksek Planlama Kurulunca uygun görülecek her türlü sınai, ticari ve hizmetle ilgili faaliyetler yapılabilir. (3218/Madde 4) 4
SERBEST BÖLGELERİN İŞLEYİŞİ YURTDIŞI SERBEST BÖLGE TÜRKİYE Gümrük Rejimi Uygulanmaz Dış Ticaret Rejimi Uygulanır - Serbest Bölgelere (gümrük hattı dışı) girişte Gümrük Vergisi alınmamaktadır. Serbest Bölgeler ile Türkiye arasında dış ticaret rejimi uygulanması nedeniyle, Türkiye den serbest bölgeye girişlerde KDV alınmamaktadır. 5
18 Serbest Bölge; 2016 yılı itibarıyla; 530 u yabancı toplam 2.025 firma 19 milyar dolar ticaret hacmi 66 bin 95 kişilik istihdam 2017 Ocak-Eylül dönemi itibarıyla; 533 ü yabancı toplam 1.978 firma 14,5 milyar dolar ticaret hacmi 66 bin 274 kişilik istihdam 6
Serbest Bölge Kuruluş Prosedürü Kuruluş Başvurusu Kamu ya da Özel teşebbüs başvurabilir. Başvuru Değerlendirilmesi (Teknik ve Ekonomik Kriterler) Yerinde İnceleme (Arazi Keşfi- Fizibilite) Hukuki Süreç Protokolün Düzenlenmesi Bakanlar Kurulu Kararı Yayınlanması (Sınırlar, Kurucu İşletici A.Ş.) YPK Kararı ile Faaliyet Konuları Belirlenmesi Sözleşme Tanzimi BKİ ile Sözleşme Yapılması (İdari Sözleşme) BKİ tarafından Altyapı Yatırımlarının Yapılması Firmalara Bölgede Yatırım İçin Duyuru Yapılması Fiili Açılış Çit çekilmesi ve İdari Binaların İnşası (Bölge Alanı Dışında) Resmi Kurumların Teşkili Bölgenin Resmen Açılışı 7
FAALİYET KONULARI Üretim Alım Satım SERBEST BÖLGE ORGANİZASYONU Serbest Bölge Müdürlüğü Montaj Demontaj Bakım Onarım Posta, Banka ve Benzeri Hizmet Kurumları Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü İşyeri Kiralama Depo İşletmeciliği AR-GE BKİ-Bölge Kurucu ve İşleticisi / Bölge İşleticisi Serbest Bölge Gümrük Muhafaza Müdürlüğü Bankacılık Polis 8
SERBEST BÖLGELERDE YATIRIM VE FAALİYETLERE SAĞLANAN DEVLET DESTEKLERİ -1 MÜNHASIRAN ÜRETİCİ KULLANICILARA SAĞLANAN DESTEKLER Üretim konulu faaliyet ruhsatı kapsamında faaliyet gösteren serbest bölge kullanıcılarının, Serbest Bölgede imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi nden müstesnadır. Serbest Bölgelerde imal ettikleri ürünlerin FOB bedelinin en az %85'ini yurtdışına ihraç etmeleri kaydıyla personele ödedikleri ücretler, Gelir Vergisi nden müstesnadır. 9
SERBEST BÖLGELERDE YATIRIM VE FAALİYETLERE SAĞLANAN DEVLET DESTEKLERİ -2 BÜTÜN (üretim ve diğer faaliyetler) KULLANICILARA SAĞLANAN DESTEKLER Serbest Bölgelere girişte Gümrük Vergisi, KDV, ÖTV gibi vergiler alınmamaktadır. Serbest bölgelerde emlak vergisi istisnası bulunmaktadır. Serbest bölgelere veya bu bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük taşıma işleri KDV den muaftı Serbest Bölge faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergis resim ve harç istisnasına tabidir. Serbest bölgelerden, tamamı yurtdışına olmak kaydıyla verilecek bazı lojistik hizmetler gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır. 10
SERBEST BÖLGELERDE YATIRIM VE FAALİYETLERE SAĞLANAN DEVLET DESTEKLERİ -3 Stratejik, öncelikli veya büyük ölçekli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımlara özel hesap ücretleri ve stopaj istisnası oranında esneklik sağlanması konusunda Bakanlar Kurulunun yetkisi vardır. Yapı denetim şirketlerine ödenecek hizmet bedellerinde uygulanan %75 indirim imkânından serbest bölgeler de yararlanabilmektedir. 11
SERBEST BÖLGELERDE SAĞLANAN DİĞER AVANTAJLAR Stoklamada zaman kısıtlaması bulunmaması Ucuz ve gelişmiş altyapı imkanları Teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı ayrımı yapılmaksızın tüm firmaların eşit şekilde yararlanması Yabancı personel çalışma izinlerinin hızlı alınabilmesi Kâr transferi imkanı Lojistik merkezlere yakınlık 12
13
Türkiye de Serbest Bölgelerin Gelişimi Kamu Arazisi Üzerinde Kamu Tarafından Altyapısı Yapılan ve İşletilen Mersin (1985) Antalya (1985) 1.Model 1980 li yıllar Kamu Arazisi Üzerinde Özel Sektör Tarafından Altyapısı Yapılan ve İşletilen Ege (1987) İstanbul AHL (1990) Trabzon (1990) Adana-Yumurtalık(1992) Samsun (1995) Rize (1997) 2.Model - 1990 lı yılların başı Özel Arazi Üzerinde Özel Sektör Tarafından Altyapısı Yapılan ve İşletilen İstanbu ltrakya (1990) İst. End.-Tic.(1992) Mardin (1994) Avrupa (1996) İzmir (1997) Kayseri (1997) Gaziantep (1998) Denizli (2000) Bursa (2000 ) 3.Model 1990 lı yılların sonu 14
SERBEST BÖLGE ÖRNEKLERİ 15
Ege Serbest Bölgesi Bölgenin kuruluşu: 11.01.1987 tarih ve 87/11401 sayılı B.K.K. Mülkiyet: Hazine Kullanılabilir alan: 1.737.893 m 2 Fiziki doluluk: % 100 Firma sayısı: 166 İstihdam: 19.606 2016 Ticaret Hacmi: 4.1 milyar USD 16
Antalya Serbest Bölgesi Bölgenin kuruluşu: 03.11.1983 tarihli ve 83/7285 sayılı BKK Mülkiyet: Hazine Kullanılabilir alan: 447.668 m 2 Fiziki doluluk: % 100 Firma sayısı: 103 İstihdam: 4.105 2016 Ticaret Hacmi: 661.5 milyon USD Şubat 2016 Ekonomi Bakanlığı 17
İstanbul Endüstri ve Ticaret Serbest Bölgesi Kuruluşu: 02.03.1992 tarihli ve 92/2778 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Mülkiyet: Özel Bölge Alanı: 465.898,00 m 2 Fiziki Doluluk: % 95 Firma Sayısı: 346 İstihdam: 5.348 2016 Ticaret Hacmi: 2,8 milyar USD 18
Avrupa Serbest Bölgesi Kuruluşu: 16.10.1996 tarih ve 96/9108 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Mülkiyet: Özel Bölge Alanı: 1.908.959 m 2 Fiziki Doluluk: % 95 Firma Sayısı: 144 İstihdam: 3.746 2016 Ticaret Hacmi: 2 milyar USD
Gülsüm AKTAŞ DAİRE BAŞKANI