DIŞ TİCARET, TİCARET, ESNAF ve KOOPERATİFLERE İLİŞKİN GEÇİCİ İDARİ VERİLER Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, 2018 yılı Ekim ayı ihracatımız 15 milyar 732 milyon dolar, ithalatımız ise 16 milyar 261 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2017 ve 2018 yılları Ocak-Eylül aylarına ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Ekim aylarına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK in resmi internet sayfasından kamuoyuna duyurulmaktadır. A. DIŞ TİCARET VERİLERİ I. Genel İhracat ve İthalat Ekim ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 13,07 oranında artmış, ithalat ise % 23,54 oranında azalmıştır. 1 2018 yılı Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre; İhracat, % 13,07 artarak 15 milyar 732 milyon dolar, İthalat, % 23,54 azalarak 16 milyar 261 milyon dolar, Dış ticaret hacmi, % 9,06 azalarak 31 milyar 933 milyon dolar, Dış ticaret açığı, % 92,81 azalarak 529 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Ekim ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 96,7 olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı Ekim ayında % 65,4 iken, 2018 yılı Ekim ayında % 96,7 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1: Dış Ticaret Verileri (Milyon Dolar) Dış Ticaret İhracat 115.046 123.043 6,95 13.914 15.732 13,07 128.960 138.775 7,61 İthalat 168.951 174.155 3,08 21.268 16.261-23,54 190.219 190.416 0,10 Dış Ticaret Hacmi 283.997 297.198 4,65 35.182 31.993-9,06 319.179 329.191 3,14 Dış Ticaret Dengesi -53.905-51.112-5,18-7.354-529 -92,81-61.259-51.641-15,70 İhr./ İth. Karşılama Oranı 68,1 70,7 65,4 96,7 67,8 72,9 Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri 2 Son 12 aylık dönemde, İhracat bir önceki yıla göre % 7,9 oranında artış ile 166 milyar 809 milyon dolar, ithalat ise % 3,8 oranındaki artış ile 234 milyar 48 milyon dolar olmuştur. Dış ticaret hacmi bir önceki yıla göre % 5,5 oranında artarak 400 milyar 857 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %71,3 olmuştur.
II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat Ham madde (Ara mallar) grubundan yapılmıştır. 2018 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat Ham madde (Ara mallar) (7 milyar 358 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla Tüketim malları (6 milyar 455 milyon dolar) ve Yatırım (Sermaye) malları (1 milyar 842 milyon dolar) grupları takip etmiştir. Tablo 2: GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar) Ocak-Eylül Ekim Ocak-Ekim Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 13.406 14.385 7,30 1.569 1.842 17,45 14.975 16.228 8,36 2 Hammadde (ara mallar) 54.223 58.567 8,01 6.258 7.358 17,57 60.481 65.925 9,00 3 Tüketim malları 46.911 49.599 5,73 6.039 6.455 6,88 52.950 56.053 5,86 Diğer 506 492-2,79 47 77 62,23 554 569 2,75 Toplam 115.046 123.043 6,95 13.914 15.732 13,07 128.960 138.775 7,61 En fazla ithalat Ham madde (Ara mallar) grubundan yapılmıştır. 2018 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat Ham madde (Ara mallar) (12 milyar 774 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla Yatırım (Sermaye) malları (2 milyar 30 milyon dolar) ve Tüketim malları (1 milyar 369 milyon dolar) grupları takip etmiştir. 3 Tablo 3: GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra Sektör adı No 1 Yatırım (sermaye) malları 23.256 22.480-3,33 3.172 2.030-35,99 26.427 24.510-7,25 2 Hammadde (ara mallar) 124.924 132.840 6,34 15.338 12.774-16,72 140.263 145.614 3,82 3 Tüketim malları 20.239 18.246-9,85 2.748 1.369-50,19 22.988 19.615-14,67 Diğer 532 590 10,95 10 87 784,53 542 677 25,07 Toplam 168.951 174.155 3,08 21.268 16.261-23,54 190.219 190.416 0,10
III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan fasıl Motorlu kara taşıtları olmuştur. 2018 yılı Ekim ayında en çok ihraç edilen Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler, diğer kara taşıtları faslını (2 milyar 543 milyon dolar), Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler (1 milyar 480 milyon dolar) ve Demir ve çelik (1 milyar 153 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir. Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi; Tablo 4: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması Ocak-Eylül 1 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları 17.425 19.625 2.171 2.543 19.597 22.168 2 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler 9.892 11.556 1.298 1.480 11.190 13.037 3 Demir ve çelik 5.900 8.110 674 1.153 6.574 9.263 4 Örme giyim eşyası ve aksesuarı 6.512 6.758 818 834 7.331 7.592 5 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları 5.653 6.287 783 810 6.435 7.096 Diğer 69.665 70.708 8.169 8.912 77.834 79.620 Toplam 115.046 123.043 13.914 15.732 128.960 138.775 Ekim Ocak-Ekim En fazla ithalat yapılan fasıl Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları olmuştur. 2018 yılı Ekim ayında en çok ithal edilen Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler faslını (3 milyar 861 milyon dolar), Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler (1 milyar 980 milyon dolar) ve Demir ve çelik (1 milyar 323 milyon dolar) ithalatı takip etmiştir. 4 Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi; Tablo 5: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra No Fasıl Açıklaması 1 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler 26.552 31.858 3.245 3.861 29.797 35.720 2 Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler 19.587 19.875 2.440 1.980 22.026 21.854 3 Demir ve çelik 11.741 14.727 1.811 1.323 13.551 16.050 4 Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları 14.650 12.974 2.318 1.152 16.968 14.125 5 Plastikler ve mamulleri 9.920 10.269 1.214 923 11.133 11.191 Diğer 86.502 84.453 10.241 7.022 96.743 91.475 Toplam 168.951 174.155 21.268 16.261 190.219 190.416
IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve İtalya olmuştur. 2018 yılı Ekim ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1 milyar 464 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (1 milyar 75 milyon dolar) ve İtalya (879 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ihracat yapılan ülkeler; Tablo 6: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar) Sıra Ülke Adı No 1 Almanya 10.992 12.063 9,74 1.450 1.464 0,99 12.441 13.527 8,72 2 İngiltere 6.987 8.178 17,04 885 1.075 21,51 7.872 9.253 17,54 3 İtalya 6.121 7.082 15,70 744 879 18,14 6.865 7.961 15,97 4 Irak 7.010 5.941-15,25 650 853 31,23 7.660 6.794-11,31 5 İspanya 4.646 5.742 23,59 578 767 32,75 5.224 6.509 24,60 Diğer 79.290 84.037 5,99 9.608 10.694 11,31 88.898 94.731 6,56 Toplam 115.046 123.043 6,95 13.914 15.732 13,07 128.960 138.775 7,61 Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları 5
En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Rusya, Almanya ve Çin olmuştur. 2018 yılı Ekim ayında en fazla ithalat yapılan ülke Rusya (1 milyar 909 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 559 milyon dolar) ve Çin (1 milyar 366 milyon dolar) izlemektedir. En fazla ithalat yapılan ülkeler; Tablo 7: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar) Sıra Ülke Adı No 1 Rusya Federasyonu 13.931 16.582 19,03 1.793 1.909 6,46 15.724 18.491 17,60 2 Almanya 15.097 15.560 3,07 2.033 1.559-23,32 17.130 17.119-0,06 3 Çin 17.154 16.670-2,82 2.112 1.366-35,35 19.266 18.036-6,39 4 ABD 8.948 9.409 5,15 898 883-1,67 9.847 10.293 4,53 5 İtalya 8.123 7.864-3,19 1.090 747-31,46 9.213 8.611-6,54 Diğer 105.697 108.069 2,24 13.341 9.797-26,57 119.039 117.866-0,99 Toplam 168.951 174.155 3,08 21.268 16.261-23,54 190.219 190.416 0,10 Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları 6
V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2018 yılı Ekim ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur. 2018 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat Deniz Yolu (9 milyar 887 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu (4 milyar 240 milyon dolar) ve Hava Yolu ulaşımı (1 milyar 400 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir. 2018 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat Deniz Yolu 7 (10 milyar 851 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla Kara Yolu ulaşımı (2 milyar 702 milyon dolar) ve Hava Yolu (1 milyar 681 milyon dolar) izlemektedir. Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir.
VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat 2018 yılı Ekim ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok Mal Mukabili Ödeme (10 milyar 393 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Vesaik Mukabili Ödeme (2 milyar 22 milyon dolar) ve Peşin Ödeme (1 milyar 731 milyon dolar) takip etmiştir. Tablo 8: Ödeme Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli Mal mukabili ödeme 72.352 82.776 14,41 9.178 10.393 13,23 81.530 93.169 14,28 Peşin ödeme 16.502 12.321-25,34 1.574 1.731 9,97 18.076 14.052-22,26 Vesaik mukabili ödeme 15.503 16.585 6,98 2.020 2.022 0,10 17.523 18.607 6,19 Vadeli akreditif 1.329 1.809 36,16 163 251 54,22 1.492 2.060 38,13 Bedelsiz 1.903 1.186-37,71 160 111-30,58 2.064 1.297-37,16 Akreditif 7.252 7.050-2,77 723 1.197 65,54 7.975 8.248 3,42 Diğer* 206 1.316 539,14 95 27-71,83 301 1.343 346,00 TOPLAM 115.046 123.043 6,95 13.914 15.732 13,07 128.960 138.775 7,61 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili, Peşin Akreditif, Özel takas ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir. 2018 yılı Ekim ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat Mal Mukabili 8 Ödeme (7 milyar 909 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini Peşin Ödeme (5 milyar 418 milyon dolar) ve Vadeli Akreditif (756 milyon dolar) takip etmiştir. Tablo 9: Ödeme Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar) Ödeme Şekli Mal mukabili ödeme 77.004 84.762 10,08 8.942 7.909-11,55 85.945 92.671 7,83 Peşin ödeme 56.185 56.323 0,25 8.135 5.418-33,41 64.320 61.741-4,01 Vesaik mukabili ödeme 7.330 6.157-16,01 818 599-26,80 8.149 6.756-17,09 Vadeli akreditif 9.409 8.975-4,61 1.316 756-42,53 10.725 9.731-9,26 Bedelsiz 9.599 6.226-35,14 741 714-3,70 10.340 6.940-32,89 Akreditif 8.790 8.710-0,91 1.121 680-39,32 9.911 9.390-5,25 Diğer* 634 3.002 373,72 195 185-5,14 829 3.187 284,64 TOPLAM 168.951 174.155 3,08 21.268 16.261-23,54 190.219 190.416 0,10 *"Diğer": Bağlı Muamele, Kabul Kredili Akreditif, Kabul Kredili Vesaik Mukabili, Kabul Kredili Mal Mukabili, Peşin Akreditif, Özel takas ve Özel Hesap ödeme şekillerini içermektedir.
B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER 2018 yılı Ekim ayında 12,8 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi. Gümrük İdareleri tarafından 2018 yılı Eylül ayında 14 milyar 320 milyon TL, 2018 yılı Ekim ayında 12 milyar 781 milyon TL vergi tahsil edilmiştir. 2018 yılı Ocak-Eylül döneminde ülkemiz vergi gelirleri toplamı 459 milyar 350 milyon TL dir. Aynı dönemde Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler 109 milyar 569 milyon olup, toplam vergi gelirleri içerisindeki payı %23,85 olarak gerçekleşmiştir. C. ŞİRKET VERİLERİ Tablo 10: Türlerine Göre Aktif Firma Sayıları Türü Aktif Firma Limited Şirket 789.140 Ticari İşletme 723.251 Şube 200.608 Anonim Şirket 127.676 Kooperatif 35.817 Kollektif Şirket 10.743 Komandit Şirket 1.783 Donatma İştiraki _ Toplam 1.889.018 9 2018 yılı Eylül ayında toplam aktif firma sayısı 1.881.825 iken, Ekim ayında 7.193 adet artarak 1.889.018 olmuştur. D. HAL KAYIT SİSTEMİ VERİLERİ Tablo 11: Hal Kayıt Sistemi Verileri Ekim Dönem Hal Kayıt Sistemine Kayıtlı Kişi Sayısı 42.839 49.322 15,13 Bildirim Sayısı 13.047.649 14.103.350 8,09
2018 yılı Ekim ayında Hal Kayıt Sistemine kayıtlı kişi sayısı 49.322, bildirim sayısı ise 14.103.350 'dir. Bu dönemde, bir önceki yılın aynı ayına göre Hal Kayıt Sistemine kayıtlı kişi sayısında %15,13'lik artış, bildirim sayısında da % 8,09 luk bir artış olmuştur. E. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ Tablo 12: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları Esnaf ve Sanatkarlar Sayı Kadın 282.363 Erkek 1.462.116 Toplam 1.744.479 Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı 1.877.568 2018 yılı Ekim ayında esnaf ve sanatkâr sayısı 1.744.479 iken, toplam işyeri sayısı ise 1.877.568 olmuştur. F. KOOPERATİFÇİLİK VERİLERİ Tablo 13: Kooperatif ve Ortak Sayıları Dönem Ekim Kooperatif Sayısı 11.725 12.011 2,44 Ortak Sayısı 1.706.181 1.709.726 0,21 10 2018 yılı Ekim ayında Türkiye genelinde kooperatif sayısı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,44 artarak 12.011 e ulaşmıştır. Aynı dönemde kooperatiflerin ortak sayısı ise 1.709.726 olmuştur. Tablo 14: Kredi Türlerine Göre Kredi Kullanan Esnaf ve Sanatkâr Sayıları ile Kredi Bakiyesi* Tutarı Eylül 2017 Eylül 2018 Kredi Türü Esnaf ve Sanatkâr Sayısı Kredi Bakiyesi (Bin TL) Esnaf ve Sanatkâr Sayısı Kredi Bakiyesi (Bin TL) % 50 Faiz İndirimli Krediler 403.750 21.376.983 465.286 30.314.285 % 100 Faiz İndirimli Krediler (Faizsiz Krediler) 45.994 527.514 20.580 234.538 Toplam 449.744 21.904.498 485.866 30.548.823 2018 yılı Eylül ayı itibariyle, %50 faiz indirimli ve %100 faiz indirimli (faizsiz) kredi kullanan toplam esnaf ve sanatkâr sayısı 485.866 iken, kredi bakiyesi 30 milyar 548 milyon 823 bin TL dir.
Tablo 15: %100 Faiz İndirimli Kredi Türlerine Göre Kredi Kullanan Esnaf ve Sanatkâr Sayıları ile Kredi Bakiyesi* Tutarı Eylül 2017 Eylül 2018 Kredi Türü** Esnaf ve Sanatkâr Sayısı Kredi Bakiyesi (Bin TL) Kullandırım Tutarı (Bin TL) Esnaf ve Sanatkâr Sayısı Kredi Bakiyesi (Bin TL) Kullandırım Tutarı (Bin TL) Kaybolmaya yüz tutan meslekler 148 2.468 4.363 146 2.119 5.013 Usta girişimci 164 3.843 7.310 157 2.899 7.980 30.000 TL Sıfır faizli kredi 45.293 504.796 1.349.740 19.893 222.172 1.349.740 100.000 TL Genç Girişimci 23 1.029 1.238 26 1.119 1.688 50.000 TL TESKOMB Faiz Destekli Kredi (Diyarbakır Sur ilçesi) 366 15.379 17.686 358 6.230 17.686 Toplam 45.994 527.514 1.380.336 20.580 234.538 1.382.106 2018 yılı Eylül ayı itibariyle; Kaybolmaya yüz tutan meslekler kapsamında kredi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 146 iken, kullandırılan kredi tutarı 5 milyon 13 bin TL, Usta girişimci kredisi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 157 iken, kullandırılan kredi tutarı 7 milyon 980 bin TL, 30.000 TL ye kadar sıfır faizli (faizsiz) kredi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 19.893 iken, kullandırılan kredi tutarı 1 milyar 349 milyon 740 bin TL, 100.000 TL ye kadar genç girişimci kredisi kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 26 iken, kullandırılan kredi tutarı 1 milyon 688 bin TL, 50.000 TL lik TESKOMB faiz destekli kredi (Terörden zarar gören Diyarbakır Sur ilçesi) kullanan esnaf ve sanatkâr sayısı 358 iken, kullandırılan kredi tutarı 17 milyon 686 bin TL olarak gerçekleşmiştir. 11 *Kredi Bakiyesi; esnaf ve sanatkârlarca kullanılan kredilerin toplamından vadesi gelmemiş olup henüz tahsil edilmeyen tutarı ifade etmektedir. ** Kredi Türlerine ilişkin detaylı açıklamaya Metaveride yer verilmiştir.
YASAL UYARI Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı Ticaret Bakanlığı na aittir. Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı veya yorumlanması sonucunda Ticaret Bakanlığı na hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez. Tabloda yer alan rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir. 12