YEDİNCİ BÖLÜM SERBEST MESLEKLERDE DEFTER TUTMA I-MADDE METNİ: Madde 210 Serbest meslek erbabı bir (Kazanç defteri) tutarlar. Bu defterin bir tarafına giderler, diğer tarafına da hasılat kaydolunur. Defterin gider tarafına, yapılan giderlerin nevi ile yapıldığı tarih ve hasılat tarafına ise ücretin alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığı yazılır. Hekimler diledikleri takdirde, yukarıda yazılı malümatı protokol defterinde göstermek şartiyle ayrı kazanç defteri tutmıyabilirler. II-AÇIKLAMA VE YORUM: Bilindiği üzere serbest meslek erbabının kazançları ile ilgili hükümler, Gelir Vergisi Kanunu'nun 65-69. maddelerinde beiirtilmiştlr. Anılan Kanunun 65. maddesinde serbest meslek kazancının, 66. maddesinde ise serbest meslek erbabının tanımı yapılmıştır. Diğer taraftan kazancın tespit şekli de 67 ye 68. maddelerinde yer almıştır. Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır. Bu hükümden anlaşılacağı gibi, serbest meslek kazançlarında tahsilat şartı öngörülmüştür. Çünkü, maddede serbest meslek kazancı tanımlanırken bir hesap dönemi içinde, tahsil edilen paralar ile ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan menfaatler dahil edilmiştir. Yapılan faaliyet veya hizmetler karşılığı tahsil edilmemiş olan, meblağlar kazanca dahil edilmemektedir. Serbest meslek kazancı, bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para, ayınlar ve diğer şekillerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen yararlardan bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan fark şeklinde tanımlanmıştır. Elde edilen gelirlerle ilgili olarak bu genel kural konulduğu halde mesleki giderler 68. maddede tek tek sayılmıştır. 1 Serbest meslek erbabı, esas olarak bir serbest meslek kazanç defteri tutar ve kazancını, bu defterdeki kayıtlar üzerinden tayin ve tespit eder. Serbest meslek erbabında, faaliyetin özelliğine göre özel defterlerde belirlenmiş ve bunlara ilişkin düzenlemeler ayrıca yapılmıştır. 2 A-SERBEST MESLEK ERBABININ TUTACAĞI DEFTERLER: Serbest meslek erbabı, serbest meslek kazanç defteri tutar. Bu defteri tutacak mükellefler, serbest meslek erbabı olarak tanımlanmış bulunduğundan; anılan kişileri tadadi olarak belirlemek-yararlı olacaktır.193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu nun serbest meslek kazançlarına 1Kızılot a.g.e.s.1801 2Arıca a.g.e s.740
2 ilişkin 65 ve 66'nc maddelerinden yararlanmak suretiyle, bu belirlemeyi aşag ıdaki şekilde yapabiliriz. 1- Avukatlar, dava vekilleri, iş takipçileri; 2- Doktorlar, diş hekimleri ve diş protezcileri, diş teknisyenleri, 3- Mali müşavirler, muhasebeciler; 4- Mühendisler, mimarlar, dekoratörler; 5- Gümrük komisyoncuları; 6- Müzik komisyoncuları; 7-Borsa ajan ve acentaları; 8- Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditer ortaklar; 9- Noterler ve noterlik görevini icra edenler; 10- Heykeltraşlar, ressamlar tercümanlar, bestekar ve kaşifler; 11- Ebeler, sünnetçiler,sağlık memurları; 12- Arzuhalciler; 13- Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabı bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye sağlamak suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancndan hisse alanlar. 3 B- SERBEST MESLEK KAZANÇ DEFTERİ: Serbest meslek erbabları, serbest meslek kazanç defteri tutarlar. Bu defterin bir tarafna giderler; diğer tarafına ise, gelirler, hasılatları kaydedilir. Serbest meslek kazanç defteri V.U.K.nun 220.nci maddesi uyarınca, tasdike tabi defterlerden olup; bu deftere günü gününe kayıt yapılması ve dolayısyla her an işyerinde bulundurulması zorunludur. Defterin gider tarafına,faaliyetin gereği yapılan giderlerin nev'i ve yapıldıg ı tarih; gelir (hasılat) tarafına ise, faaliyet karşılıg ı alınan ücretin tutar ve alındıg ı tarih ve kimden alındıg ı yazılır. Maddede belirtildiği gibi, hekimler, diledikleri taktirde, yukarıdaki bilgileri protokol defterlerinde göstermek şartıyla, ayrıca serbest meslek kazanç defteri tutmayabilirler. Noterler ve noterlik görevini icra edenlerin ve borsa acentalarının resmi defterleri; serbest meslek kazanç defteri yerine geçer. (V.U.K. Md: 212) C- PROTOKOL DEFTERİ: Hekimler, diledikleri taktirde, serbest meslek kazanç defterine yazmaları gereken bilgileri; protokol defterine kaydedebilirler. Bu taktirde, ayrıca serbest meslek defteri tutulmasına gerek bulunmamaktadr. D-KOLLEKTİF VE ADİ KOMANDİT ŞİRKETLER İLE ADİ ORTAKLIK HALİNDE SERBEST MESLEK KAZANCI: 3Arıca a.g.e s.741
3 Serbest meslek faaliyetinin kollektif ve adi komandit şirket statüsü içinde yapıldığı hallerde de, sağlanan gelirin serbest meslek kazancı sayılacağı Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde hükme bağlanmıştır. GVK.nun 67 inci maddesinin 5 ve 6.ncı fıkralarında belirtildiği gibi, serbest meslek faailyetinin kollektif ve adi komandit şirket statüsünde yapıldığı hallerde de, kazancın, gene serbest meslek kazanç defteri üzerinden tespit edileceği ve bu şirketlerin bilanço esasına göre tutacakları defterlerin de serbest meslek kazanç defteri yerine geçeceği belirtilmiştir. Adi ortaklık halinde serbest meslek faaliyetinde bulunulması halinde, ortaklık adına defter tasdik edilmesi ve tutulması gerekmektedir. III-DEFTER TUTMA İLE İLGİLİ ÖZELGELER: 1- Serbest meslek faaliyetine ilişkin olarak bilanço esasına göre değil, serbest meslek kazanç defteri tutulması gerekir. İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun tetkikinde; 2011 yılı hesap döneminde ticari faaliyetinizde kullanılmak amacı ile bilanço esasına göre yevmiye ve envanter defteri, serbest meslek faaliyeti içinde Serbest Meslek Kazanç Defteri tasdik ettirdiğinizi ve her iki defteri tasdik ettirmenize rağmen her iki faaliyetinizi bilanço usulü defterde takip edip edemeyeceğiniz hususunda bilgi talep edilmektedir. Bilindiği üzere; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesinde serbest meslek kazancının tarifi yapılmış olup; söz konusu madde de: "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmü yer almış olup, Kanunun 66 ncı maddesinin 2 nci bendinde; "Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar" serbest meslek erbabı sayılmıştır. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun "Ticari Kazancın Tarifi" başlıklı 37 inci maddesinde ise "Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır." hükmü yer almıştır. Ticari kazançlar esas itibariyle sermaye-emek karışımı bir kaynağa bağlı olarak doğarlar. Bu kaynağa bağlı olarak devamlı bir organizasyona dayanan her türlü faaliyet ticari faaliyettir. Serbest meslek faaliyetinin ticari bir organizasyon içinde yapılması sağlanan gelirin yapısını değiştirmez. Sadece elde edenler yönünden ticari kazanç sayılmasını gerektirir ve ticari kazanca ait esas ve hükümlere tabidir. Bu hükümlere göre, serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve serbest meslek mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekmektedir. Ticari kazanç işlerinden elde edilen kazancın ise ticari kazanç olarak vergilendirilmesi ve mükellefiyetinin ticari kazanç mükellefi olarak tesis edilmesi gerekmektedir.
4 Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesinde anılan Kanuna istinaden defter tutmak mecburiyetinde olan gerçek ve tüzel kişiler tek tek sayılmak suretiyle belirtilmiştir. Anılan Kanunun 176 ncı maddesinde ise tüccarlar defter tutma bakımından; I inci sınıf tüccarlar, (bilanço esasına göre) ve II nci sınıf tüccarlar, ( işletme hesabı esasına göre) olmak üzere iki sınıfa ayrılmışlardır. Defter tutma bakımından kimlerin I nci sınıfa dahil olacağı hususu Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinde 6 bent halinde, kimlerin II nci sınıfa dahil olacağı hususu ise aynı Kanunun 178 inci maddesinde 2 bent halinde sayılmak suretiyle belirtilmiştir. Ayrıca, Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesinde yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter defteri bilanço esasına tabi mükelleflerin tutmak zorunda oldukları defterler arasında sayılmış olup, 193 üncü maddede ise işletme hesabı esasına tabi mükelleflerin işletme hesabı defteri tutacakları belirtilmiştir. Aynı Kanunun 210 ncu maddesinde ise; serbest meslek erbabının kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmıştır. Öte yandan; Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesi gereğince, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburi olduğundan, ticaret erbabının 229 ncu madde gereğince, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında, müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere müşteriye ticari bir vesika olarak fatura düzenlemesi gerekmektedir. Serbest meslek erbabı ise, Vergi Usul Kanununun 236 ncı maddesindeki hükme göre; mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir. Yukarıda yapılan açıklamalara göre, serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak vergilendirilmesi ve bu faaliyetle ilgili olarak serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirilerek kullanılması, serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin de serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, ticari kazanç faaliyetinden elde edilen kazancın ise ticari kazanç olarak vergilendirilmesi ve mükellefiyetinin ticari kazanç mükellefi olarak tesis edilmesi gerekeceğinden, bu faaliyeti ile ilgili olarak fatura düzenlenmesi ve 177 nci maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birinin taşınması halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tutulması gerekmektedir. Yukarıda yer verilen kanun hükümleri ve açıklamalar uyarınca, serbest meslek faaliyetinize ilişkin serbest meslek kazanç defteri tutulması gerekmekte olup, ticari faaliyetinize ilişkin tutulacak defterinize ilave etmeniz mümkün bulunmamaktadır. (Karaman Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü nün 22/02/2012 tarih ve B.07.4.DEF.0.70.10.00-GVK/2-1-1 sayılı özelgesi.) Bu özelgedeki görüşe katılmak mümkün değildir. Çünkü, kendi isteğiyle bilanço esasına göre defter tutan bir serbest meslek erbabının elde ettiği serbest meslek kazancı nedeniyle,
5 serbest meslek kazanç defteri tutması gerekmez. Çünkü, GVK. nun 67.nci maddesinin son fıkrasında, kollektif şirketler ile adi komandit şirketler ve adi şirketlerin serbest meslek faaliyetinde bulunmaları nedeniyle bilanço esasına göre defter tutmaları halinde, bu defterlerin serbest meslek kazancı defteri yerine geçeceği belirtilmiştir. Ayrıca, bilanço esasına göre, defter tutan serbest meslek erbabının kazancının daha ayrıntılı şekilde tespit ve denetimi mümkün olacaktır. Örneğin, bankadan kredi kullanmışsa kullandığı kredinin miktarının ve gider yazdığı faizinin defter kayıtlarında görmek mümkün olacaktır. Serbest meslek kazanç defteri daha basit bir defter olup, çoğu ekonomik faaliyetleri görmek mümkün olmayacaktır. Nitekim, Maliye Bakanlığı Gelirler Genel müdürlüğü aşağıdaki 16/07/1997 tarih ve B.07.0.GEL.0.30/3014-344-555/29802 sayılı özelgesinde, mükellefin serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirmesi gerekirken işletme hesabı esasına göre defter tasdik ettirmiş olmasının 344/1. madde uyarınca kaçakçılık suçu olarak mütalaa edilmesi mümkün bulunmadığı şeklindedir. Ayrıca, aşağıdaki bir başka Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı nın 11/11/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.18.02-1744-604 sayılı özelgesi. de aynı görüşü ifade etmektedir.) 2- Serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirmesi gereken mükellefin, işletme hesabı esasına göre defter tasdik ettirmiş olmasının 344/1. madde uyarınca kaçakçılık suçu olarak mütalaa edilmesinin mümkün değildir.... VALİLİĞİ (Defterdarlık: Gelir Müdürlüğüne) İLGİ:... gün ve... sayılı yazınız. 188 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Uyarınca Defterdarlığınızca tayin edilmiş olan 12.06.1996 gün ve 67/10/1-26.GVK.Öz.8/2370 sayılı özelge ile ilgili olarak alınan ilgide kayıtlı yazınız incelenmiştir. Yazınızdan anlaşıldığı üzere, iliniz... Vergi dairesi mükelleflerinden... gümrük komisyonculuğu faaliyetinden dolayı serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirmek zorunda iken bazı yıllarda işletme defteri, bazı yıllarda ise bilanço esasına göre defter tasdik ettirmiştir. Bunun üzerine, 1991-1992-1993-1994 ve 1995 yılı hesapları incelenmek üzere olay incelemeye intikal ettirilmiştir. 1991 yılı hesaplarının Vergi Denetme... tarafından incelenmesi sonucu düzenlenen inceleme raporuna istinaden kaçakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatı yapılmıştır. Diğer yıllarla ilgili incelemeler sonucunda düzenlenecek inceleme raporları uyarınca mükellef adına ayrıca işlem yapılacağı belirtilmektedir. Bilindiği gibi, 213 sayılı vergi Usul Kanununun 1.1.1995 tarihinden geçerli olmak üzere 4108 sayılı kanunun 7. maddesiyle değiştirilen ve "Kaçakçılık suçunda ceza" başlıklı 344. maddesinin 1 numaralı bendinde; "Vergi kanunlarına göre tutulması zorunlu olan defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri, vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde bu defterler yerine tamamen veya kısmen başka defter ve kağıtlara kaydetmek veya diğer kayıt ortamlarında izleme." hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre, Vergi kanunları uyarınca tutulması zorunlu olan defterlere kaydı gereken hesap ve işlemlerin tamamen kanuni defterler dışında başka defter veya kağıtlara kaydedilmesi veya kanuni olmayan kayıt ortamlarında izlenmesi ile mükellef grupları itibariyle tutulması zorunlu defterlerin tasdik ettirilmeksizin kullanılması ve bu fiillerle vergi matrahının azalması sonucunun ortaya çıkması gerekmektedir.
6 Dolayısıyla, olayda adı geçen mükellefin serbest meslek kazanç defteri tasdik ettirmesi gerekirken işletme hesabı esasına göre defter tasdik ettirmiş olmasının 344/1. madde uyarınca kaçakçılık suçu olarak mütalaa edilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bilgi edinilmesini ve yukarıda yapılan açıklamaların inceleme elemanına da duyurulması hususunda gereğini rica ederim. (Malıye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü nün 16/07/1997 tarih ve B.07.0.GEL.0.30/3014-344-555/29802 sayılı özelgesi.) Bakan a. Daire Başkanı 3- Serbest Meslek Erbabının adi ortaklık oluşturması halinde defter tutma yükümlülükleri: İlgide kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, kişisel vergi mükellefiyetlerinizi kapatıp, üç kişi aynı adresde klinik (Diş Hekimliği) hizmeti vermek için adi ortaklık oluşturacağınızı ve ortaklığınıza ait tutulması gereken defterin işletme hesabı esasına göre mi yoksa serbest meslek kazanç defteri mi olacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün sorulduğu anlaşılmıştır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun Serbest Meslek Kazancının Tarifi başlıklı 65'inci maddesinde; "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayedan ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Tahkim işleri dolayısıyle hakemlerin aldıkları ücretler ile, kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da serbest meslek kazancıdır." hükmü yer almaktadır. Aynı Kanunu 66 ncı maddesinde: "Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez. Bu maddenin uygulanmasında.. 3.Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler; Bu işler dolayısiyle serbest meslek erbabı sayılırlar." hükmüne yer verilmiştir. Anılan Kanunun Serbest Meslek Kazancının Tespiti başlıklı 67 nci maddesinde ise; "Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.... Serbest meslek erbabı, mesleki kazançların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tuttukları "Serbest meslek kazanç defteri"ne istinaden tespit ederler.
7 65'inci maddenin son fıkrasında yazılı şirketler de mesleki kazançlarını "Serbest Meslek kazanç defteri " üzerinden tespit ederler. Bu şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterler serbest meslek kazancı defteri yerine geçer...." hükmü yer almaktadır. Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 210 ncu maddesinde; "Serbest meslek erbabı bir (Kazanç Defteri) tutarlar. Bu defterin bir tarafına giderler, diğer tarafına da hasılat kaydolunur. Defterin gider tarafına yapılan giderlerin nevi ile yapıldığı tarih ve hasılat tarafına ise ücretin alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığı yazılır. Hekimler diledikleri takdirde, yukarıda yazılı mamulatı protokol defterinde göstermek şartıyla ayrı kazanç defteri tutmayabilirler." hükmüne yer verilmiştir. Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar uyarınca; üç serbest meslek mensubu diş hekiminin adi ortaklık şeklinde mükellefiyet tesis ettirerek icra edecekleri diş kliniği hizmetinden elde edecekleri kazançları serbest meslek kazancı olup, adi ortaklık olarak serbest meslek kazanç defteri tutmanız gerekmektedir. Diğer taraftan bilanço esasına göre defter tutmanız halinde ise bu defterlerin serbest meslek kazanç defteri yerine geçeceği tabiidir. Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı nın 11/11/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.18.02-1744-604 sayılı özelgesi.) 4- Serbest Meslek Kazanç Defterinin iş yerinde bulundurulmasının zorunlu olup olmadığı ve kayıt nizamı: İlgi özelge talep formunuzda; avukatlık faaliyetinden dolayı... Vergi Dairesi Müdürlüğünün... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuzu belirterek serbest meslek kazanç defterinin işyerinizde bulundurma zorunluluğunuzun olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır. 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 171 inci maddesinde; defterlerin mükellefin vergi ile ilgili servet, sermaye hesap durumlarını, vergi ile ilgili faaliyet ve hesap neticelerini tespit etmek, vergi ile ilgili muameleleri belli etmek, mükellefin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol etmek ve incelemek, mükellefin hesap ve kayıtlarının yardımıyla üçüncü şahısların vergi karşısındaki durumlarını kontrol etmek ve incelemek amacıyla tutulduğu belirtilmiş, 172 nci maddesinde ise; defter tutma zorunluluğu olan gerçek ve tüzel kişiler sayılmış olup, 5 numaralı bentte de serbest meslek erbabına yer verilmiştir. Mezkur Kanunun 210 uncu maddesinde; "Serbest meslek erbabı bir (Kazanç defteri) tutarlar. Bu defterin bir tarafına giderler, diğer tarafına da hasılat kaydolunur. Defterin gider tarafına, yapılan giderlerin nev'i ile yapıldığı tarih ve hasılat tarafına ise ücretin alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığı yazılır...." hükmü yer almaktadır.
8 Öte yandan, anılan Kanunun 219 uncu maddesinde ise; "Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. şöyle ki:... c) Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir." hükmüne yer verilmiştir. Yine aynı Kanunun 353 üncü maddesinin 4 numaralı bendinde; "Günlük kasa defteri, günlük perakende satış ve hâsılat defteri ile Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; işyerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken işlemlerin günü gününe deftere kayıt edilmemesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi halleri ile vergi kanunlarının uygulanması bakımından levha bulundurma veya asma zorunluluğu bulunan mükelleflerin bu zorunluluğa uymamaları halinde her tespit için 190 -TL (432 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2014'den itibaren) özel usulsüzlük cezası kesilir." hükmü yer almaktadır. Bu itibarla, iş yerinde bulundurulmaması ve günü gününe kayıt edilmemesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilecek defterler, Maliye Bakanlığınca kendisine verilen yetkiye dayanılarak ihdas edilip tutulma ve günü gününe kayıt edilme zorunluluğu getirilenlerdir. Ancak, Serbest Meslek Kazanç Defteri Vergi Usul Kanununun 210 uncu maddesi uyarınca tutulma ve aynı Kanunun 219 uncu maddesinin birinci fıkrasının "c" bendine göre de günü gününe kaydedilme zorunluluğu olan bir defter olmakla birlikte, Maliye Bakanlığının yetkisine dayanılarak ihdas edilmiş bir defter değildir. Buna göre, serbest meslek kazanç defterini işyerinde bulundurma zorunluluğunuz bulunmamakla birlikte, söz konusu defterin ibrazı için tarafınıza verilecek münasip bir süre içerisinde ibraz görevini yerine getirmemeniz halinde adınıza Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası kesileceği, ayrıca serbest meslek kazanç defterinin günü gününe tutulmadığının, kayıt nizamına uyulmadığının tespiti halinde ise aynı Kanunun 352 nci maddesi uyarınca ceza kesileceği tabiidir. (Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı nın 14/08/2014 tarih ve 11395140-105[210-2014/VUK2-7893]- 2066 sayılı özelge.)