HASTALAR IÇIN STRATTERA HAKKINDA BILGILENDIRME BROŞÜRÜ Strattera broschyr TURKISKA Denna broschyr är inte avsedd att innehålla uttömmande information om ditt läkemedel. För ytterligare information om ditt läkemedel skall du tala med din läkare eller hälso- och sjukvårdspersonal. Ytterligare information finns också i bipacksedeln som följer med läkemedelsförpackningen.
2
DEHB NEDIR? DEHB çocuklarda 7 yaş öncesinde teşhis edilebilen nörobiyolojik bir rahatsızlıktır. Aşağıdaki iki işlevsel alandan en az birinde zorluklara neden olur: Dikkat eksikliği, hiperaktivite/ dürtüsellik. Dikkat eksikliği problemi çeşitli görevlere konsantre olmada, boş zamanların organizasyonu, dikkatle dinleme veya planlama işlerinde zorluk şeklinde kendini gösterebilir. Ayrıca kişinin unutkanlığı, zaman takibinde zorluklar veya bir şeylerin kaybedilmesi şeklinde de kendini gösterir. Hiperaktivite ve dürtüsellikle ilgili görülen çeşitli sorunlar örneğin kişinin fiziksel olarak sakin duramaması sürekli hareket halinde olması ve fazla konuşması anlamına gelir. Kişi ekseriyetle kendi sırasını beklemekte zorluk çeker ve diğerleri sözünü bitirmeden sık sık çıkışlar yaparak yanıtlar verir. Yetişkinlerde hiperaktivite/ dürtüsellik yan etkileriyle ilişkili sorunlar genellikle yıllar geçtikçe bozukluklarıyla başa çıkacak davranışları edinmeyi öğrendiklerinden daha azalır. DEHB ile bu problemler çeşitli durumlarda, örneğin evde, okulda veya işte sorunlara neden olacak kadar belirginlik kazanır. DEHB HIÇTE AZ RASTLANAN BIR HASTALIK DEĞILDIR! Çeşitli araştırmalar tüm çocukların %3-7 sinin DEHB olduğunu göstermiştir. Çocuklardan bazıları semptomlardan büyüyerek çıksa da %50 den fazlasında yetişkinliklerinde de bazı problemler kalmaktadır. 3
DEHB TANISI DEHB tanısı konulması için yukarıda bahsedilen karakteristik özelliklerden bazılarının veya herhangi birinin zaman zaman çocukta (veya yetişkinde) olması yeterli değildir. Bunun yanı sıra aşağıdaki şartlar da bulunmalıdır: Semptom veya problemler kişinin işlevini yerine getirme kabiliyetini engelleyecek kadar belirgin olmalıdır Bozukluk okul, iş, ev veya arkadaşlarla ilişkiler vb. gibi hayatın en az iki alanında kendini göstermelidir. Semptom veya problemler en az altı ay sürmelidir. 4
ÜÇ ANA TIP DEHB VARDIR: Hiperaktivite ve dürtüselliğin ön planda olduğu tip Bu tip yerinde duramama veya dürtüsellikle karakterize olur. Bu kişiler yerlerinde sessiz ve sakin durmada ve sıralarını beklemede zorluk çeker ve kendilerine sorulmadan söze karışırlar. Sonucunu düşünmeden herhangi bir dürtüye yanıt vererek bazı şeyler yaparlar. Bu tipe çocuğun diğer konsantrasyon problemlerinin olup olmadığının belirlenmesi güç olduğu durumlardaki genç çocuklarda daha sık rastlanır. Diğer üç DEHB tipinden en az rastlanılanı budur. Dikkat eksikliği Bu tip dikkat ve konsantrasyonla ilgili önemli problemlere neden olur. Pasiflik, görevlere ve etkinliklere başlama zorluğu ve yavaşlık tümü dikkati çeken semptomlardır. Hiperaktivite ve Dürtüsellikle birlikte Dikkat Eksikliğinin olduğu kombine tip Bu en yaygın DEHB tipidir. 5
DEHB OLMANIZIN NEDENI NEDIR? DEHB bozukluğunun tıbbi bir temeli vardır ve araştırmalar DEHB nin beynin kimyasal sinyallerindeki bir dengesizlik olduğunu göstermektedir. DEHB ye neden olan kimyasal maddeler hakkında artık çok şey biliyoruz ve bunlar belirli bazı ilaçlarla tedavi edilebilir. DEHB nin birçok nedeni vardır ve her bir durum ve yönü tanıyla birlikte ayrıntılı olarak ele alınır. En sık rastlanan nedeni rahatsızlığın aile öyküsü olması ve bir aile üyesinin benzeri semptomları olmasıdır. DEHB TEDAVISI VE YARDIM ALINMASI DEHB bozukluğunu tamamen iyileştirecek belirli bir tedavi yoktur ama semptomlarından kurtularak yaşam kalitesi yükseltilebilir. Çocuklar ve gençlere gelince, ebeveynler ve okul öncesi/okul durumdan haberdar edilerek çocuklar/gençlere yardımcı olabilecek tesislerin farkındalığının sağlanması önemlidir. DEHB li çocuk ve gençlerin işlevlerini yerine getirmesi ve uyum sağlamasına yardımcı olmada ailelerin takınacağı tutum ve yaklaşımlar konusunda tavsiyelerde bulunan uzmanlaşmış ebeveyn eğitim programlarının bulunduğu birçok araştırma birimi mevcuttur. Yetişkinler için de burada yurtiçinde benzeri bazı programlar vardır. 6
STRATTERA NEDIR? Strattera DEHB li hastalarda beyinde norepineprin miktarını artırarak ve bunun sonucunda da dikkat süresini uzatan, dürtüselliği ve hiperaktiviteyi azaltan ve DEHB semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olan bir ilaçtır. Strattera alındığı gün sabahından bir sonraki gün sabahına kadar yirmi dört saat etkili olup DEHB tedavisinde kullanılan narkotik olarak sınıflandırılmamış ilk ilaçtır. Diğer şeylerin yanı sıra bu yurtdışına seyahat ettiğinizde bu ilacı taşımak için bir sertifika almanızın gerekmemesi demektir. ETKISI Strattera günde bir veya iki kez alınır. Tercihen sabah kahvaltısında alabilirsiniz. Kapsül açılmadan bütün halinde yutulmalıdır. İlacı almayı unutmamak için her sabah düzenli olarak aynı şekilde alınması önemlidir. Tedavi etkisinin yavaş yavaş kendini göstereceği unutulmamalıdır. Tedavinin ilk haftasından dikkati değer bir etkisi olsa da semptomlarda ciddi azalma olması birkaç hafta süre alabilir. Bazı hastalar için olumlu etkilerinin görülmesi tedavinin başlamasından sonra 12 haftaya kadar zaman alır. 7
İLACINIZI ALMAYI UNUTURSANIZ NE YAPMALISINIZ? Eğer ilacınızı almayı unutursanız daha sonra da alabilirsiniz. Reçete edilen günlük dozaj aşılmamalıdır. YAN ETKILERI VAR MI? Tüm ilaçlarda olduğu gibi Strattera nın da yan etkileri olabilir ama bu herkeste görülmez. Çocuklarda ve gençlerde en sık rastlanan yan etkileri Baş ağrısı, karın ağrısı, iştahta azalma. Bu yan etkiler normalde geçicidir. Gelişme çağındaki çocuk ve gençlerin ağırlık ve boyları izlenmelidir. İlk ay ve geçici bir süre için bulantı, uyuşukluk görülebilir. İlaç hafif gıdalarla birlikte (meyve veya bir sandviç gibi) akşamları alınabilir. Erken yaşlarda Strattera almaya başlayan bazı çocuklar ve gençler için yetişkinliklerinde de Strattera ya devam etmeleri uygun telakki edilebilir. Yetişkinlerde rapor edilen en yaygın rastlanan yan etkileri karın ağrısı ve uykusuzluktur. İştahsızlık, bulantı ve ağız kuruluğu diğer yan etkileridir ama bunlar bir süre sonra ortadan kaybolur. 8
Strattera alan hastalarda tansiyon yükselmesi ve/veya nabız atışında yükselme görülebilir ve bu nedenle diğer DEHB ilaçlarında olduğu gibi bu değerler izlenmelidir. Strattera yan etkilerinin tüm ayrıntıları kutudaki prospektüste açıklanmıştır. Yan etkiler ortaya çıktığında veya daha kötüleştiğinde doktorunuza danışınız. STRATTERA ALMADAN ÖNCE NELERE DIKKAT EDILMELIDIR? Bitkisel dahil herhangi başka bir ilaç alıyorsanız doktorunuza bunu bildirmelisiniz. Doktorunuza danışmadan herhangi bir ilacı bırakmayın. MAO inhibitörleri alıyorsanız (Aurorix veya Eldepryl gibi) veya bunları son iki hafta zarfında kullandıysanız, dar açılı glokomunuz varsa (göz tansiyonunun yükselmesiyle görülen nadir bir hastalık) Strattera kullanmayınız. 9
DAHA FAZLA BILGI MI GEREKIYOR? İlaçla ilgili bilgi www.fass.se MPA (no. 1:2009) ADHD tedavisiyle ilgili tavsiyeler http://www.lakemedelsverket.se/upload/halso ve sjukvard/behandlingsrekommendationer/adhd-rek_webb.pdf web adreslerinden indirilebilir. Hastalar, Ebeveynler/akrabalar ve öğretmenler için DEHB hastası olmanın ne demek olduğu ve okulda ve aile içinde ve arkadaşlarla günlük yaşamı kolaylaştırmak için pratik tavsiyeler dahil DEHB hakkında bilgi için www.adhdinfo.se ULUSAL DERNEK Nöropsikiyatrik bozukluğu olan bireyler için profesyonel organizasyon www.attention-riks.se Telefon: 08-447 60 20 E-posta: kansli@attention-stockholm.se Ofis Adresi: Wennerbergsgatan 1, 112 58 Stockholm Minimiinformation Sverige Strattera 10 mg, 18 mg, 25 mg, 40 mg, 60 mg, 80 mg och 100 mg kapslar, hårda (atomoxetin) ATC-kod: N06BA09 Indikationer: Behandling av ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) hos barn (6 år och äldre), ungdomar och vuxna som en del i ett komplett behandlingsprogram. Behandling skall påbörjas av en läkare som är specialiserad på behandling av ADHD, så som barnläkare, barn/ungdomspsykiater eller psykiater. Diagnos skall ställas enligt gällande DSM-kriterier eller riktlinjerna i ICD. Kontraindikationer: Samtidig behandling med monoaminoxidashämmare eller glaukom med trång kammarvinkel. Atomoxetin bör inte användas till patienter med allvarlig kardiovaskulär eller cerebrovaskulär sjukdom. Atomoxetin skall inte användas till patienter som har, eller som tidigare haft, feokromocytom. Varningar: Självmordsrelaterat beteende (självmordsförsök och självmordstankar) har rapporterats hos patienter som behandlas med atomoxetin. Skall inte användas till barn yngre än 6 år. Datum för översyn av produktresumén: 2014-04-03 Läs bipacksedeln före användning. För ytterligare information och priser se www.fass.se Rx, F Subventioneras när svar på tidigare behandling med metylfenidat bedöms vara kliniskt otillräckligt, eller när behandling med centralstimulerande medel är olämpligt. Eli Lilly Sweden AB, Box 721, 169 27 Solna. 08-737 88 00. www.lilly.se. Broschyrens utgivningsår: 2014 10
11
Eli Lilly Sweden AB Box 721, 169 27 Solna Tel +46 8 737 88 00, www.lilly.se SESTR00251f