EKİM 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU 2018 yılı içerisinde Türk araçlarının karayolu ile taşımacılık yaptığı ülkelerin harita üzerinde gösterimi İHRACAT TAŞIMALARI UND nin derlediği verilere göre; Türk araçlarının geçen yılın Ekim ayında 110.582 adet olan ihracat taşıma sayısı 2018 yılı Ekim ayında %5 büyüme ile 116.421 adet oldu. Türk araçlar 2018 yılı Ocak- Ekim toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre %2 düşüş ile 1.010.070 adet taşıma gerçekleştirdiler. Yabancı araçların ise geçen yıl Ekim ayında 32.621 adet olan taşıma sayıları 2018 yılı Ekim ayında %2 düşüş ile 31.851 adet oldu. Ocak-Ekim toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre %6 büyüme ile 289.495 adet taşıma gerçekleştirdiler. Türk ve Yabancı araçların 2017 yılı Ekim ayında gerçekleştirdiği toplam 143.203 adet olan taşıma sayıları 2018 Ekim ayında %3 büyüme ile 148.272 adet oldu. İlk 10 ay toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre ise Türk ve Yabancı araçlar toplamda gözle görülür bir değişim yaşamadılar ve 1.299.565 adet ihracat taşıması gerçekleştirdiler. İhracat taşımalarının %78 i Türk, %22 si ise Yabancı plakalı araçlar ile yapıldı. İhracat taşımalarımızda %42 oranında büyük bir paya sahip olan Irak ı hariç tutacak olur isek; Türk araçlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %1 düşüş yaşadılar, Yabancı araçlar ise %7 büyüme sağladılar. 1
Suriye ye yapılan taşımalar %19 düşüş yaşadı, Geçen yıl ilk 2 aylık dönemde hızlı başlayan Irak pazarı da geçen yıla oranla %8 düşüş gösteriyor. Irak ve Suriye deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için Ortadoğu da %8 düşüş olduğu görülüyor. Avrupa nın genelinde yaşanan artış eğilimi özellikle komşu ülkelerde; Romanya %25, Yunanistan %17, Bulgaristan %29 olmak üzere olumlu etkilere sebep oldu. Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de %10 e varan artışlar dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerine toplamda %8 artış yaşandı. Avrupa ülkeleri ile yapılan KUKK toplantılarında alınan olumlu sonuçlar ile birlikte Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarımız artmaya devam etmektedir. Eylül ayı içerisinde teslim alınan Macaristan Transit geçiş belgeleri ile birlikte AB ülkelerine yapılan ihracat taşımalarının rahatladığı görülüyor. 2017 yılında Azerbaycan ve Nahcivan a yapılan ihracat pazarında azalma görülmüştü, 2018 yılı İlk 10 ay toplamında ise Nahcivan a %9 düşüş olmasına karşın, Azerbaycan a %11 artış olduğu görülüyor. Gürcistan a yapılan ihracat taşımalarında ise Türk araçlarının payları %3 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda %12 artış ile yükselişe devam ettiler. Türk araçlarının İran a yaptığı ihracat taşımalarında da %22 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye den yaptığı ihracat taşımalarında %14 oranında artış gösteriyorlar. TÜRK ARAÇLARININ İHRACAT TAŞIMA SAYILARI GİTTİĞİ ÜLKE 2014 2015 2016 2017 Değişim Ocak-Ekim'17 Oca-Ekim'18 Değişim Pay IRAK 558.979 473.997 436.364 468.796 7% 394.489 380.501-4% 42,58% SURİYE 122.544 168.287 154.330 149.836-3% 118.981 96.295-19% 10,78% ALMANYA 87.532 89.970 94.404 96.418 2% 80.034 80.615 1% 9,02% İTALYA 41.842 43.222 43.120 44.684 4% 37.672 37.035-2% 4,14% ROMANYA 23.849 23.229 29.307 33.552 14% 27.091 33.938 25% 3,80% GÜRCİSTAN 45.192 36.475 43.338 40.157-7% 32.971 31.872-3% 3,57% İRAN 33.585 38.669 48.385 49.833 3% 40.982 31.809-22% 3,56% NAHÇIVAN 26.604 33.920 57.567 40.756-29% 32.044 29.023-9% 3,25% AZERBAYCAN 50.805 35.207 26.553 31.358 18% 25.869 28.732 11% 3,22% FRANSA 27.237 29.652 31.142 30.755-1% 25.202 28.280 12% 3,16% YUNANİSTAN 17.744 15.965 17.640 18.440 5% 15.202 17.711 17% 1,98% BİRLEŞİK KRALLIK 16.802 17.608 20.456 20.843 2% 17.169 17.107 0% 1,91% İSPANYA 11.582 14.106 15.393 18.709 22% 15.707 17.004 8% 1,90% BULGARİSTAN 13.399 13.145 15.169 15.590 3% 12.637 16.309 29% 1,82% ÖZBEKİSTAN 7.809 6.907 9.048 11.984 32% 9.389 15.082 61% 1,69% RUSYA FEDERASYONU 13.733 11.620 300 8.704 2801% 6.085 13.918 129% 1,56% HOLLANDA 11.639 12.845 13.100 13.999 7% 11.458 12.477 9% 1,40% POLONYA 10.366 11.131 13.792 13.618-1% 11.110 12.139 9% 1,36% TÜRKMENİSTAN 34.094 32.844 28.052 24.770-12% 21.597 9.792-55% 1,10% SIRBİSTAN 4.454 4.353 5.386 6.250 16% 5.023 6.180 23% 0,69% DİĞER ÜLKELER 98.496 85.053 102.731 111.015 8% 90.627 94.251 4% 9,33% TOPLAM 1.258.287 1.198.205 1.205.577 1.250.067 4% 1.031.339 1.010.070-2% Türk araçlarının ihracat taşıması yaptığı ilk 10 ülke toplam pazar payının %70 ini karşılamaktadır. İlk 15 ülke %82 sini ve ilk 20 ülke ise %90 dan fazlasını karşılamaktadır. 2
Türkmenistan a yapılan taşımalarda %55 oranında ciddi düşüş olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarımızda, Türkmenistan daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması, ihracat taşımalarımızı olumsuz etkilemektedir. Türkmenistan ın Tacikistan a yapılan ihracat taşımalarında kendi ülkesi üzerinden transit geçişlere izin vermemesi de taşımalarımızı ve ihracatımızı olumsuz etkileyen durumlardan biri olmuştur. Türkmenistan taşımaları düşüşe geçmesine rağmen, Özbekistan taşımalarında ise %59 oranında artış yaşanıyor. Türkmenistan pazarındaki azalış, Özbekistan a artan pazarımız ve Rusya ya artan pazarımız ile ikame ediliyor. Mayıs ayı içerisinde Semerkant ta gerçekleştirilen Özbekistan-Türkiye KUKK toplantısı ile birlikte %50 artan geçiş belgesi kotası ile birlikte Özbekistan a olan taşımalarımız daha da artmıştır ve ekim ayı sonunda biten belgelerin kasım ayı içerisinde gelmesi sınır kapılarında beklemelere sebep olmuştur. BDT ve Asya güzergâhında Özbekistan taşımacılarımız için önemini her geçen gün artırmaktadır. BDT ülkelerine yapılan taşımalarda önemli bir yere sahip olan Rusya Federasyonu na baktığımızda bu yıl taşımaların hızla yükselişe geçmesi ile birlikte ihracat taşımalarımızda %130 oranında artış olduğu görülüyor. Öyle ki Rusya için aylık dönemlerde açılan geçiş belgeleri Mayıs ayında yeterli gelmediği için ek 700 adet belge, Haziran ayında da ek 500 adet belge kullanıma açılmıştı. Temmuz da 100 ve Ağustos ise 200, Eylül ayında 300 adet ek belge kullanıma açılmıştı. Sektörden gelen talepler doğrultusunda Eylül ayında Rusya da kalan belgelerin tümü genel kullanıma açılmıştır. Ekim ayının başında kalan ikili belge sayısı 1400 adet idi, Kasım ayının başında ise belgelerin tamamı tükenmiştir. Eylül ayında Belarus ile yapılan KUKK toplantısında olumlu sonuçlar alınarak dönülmüştü, Rusya belgelerinin tükenmesi ile birlikte Belarus v.b. ülkeler üzerinden taşımaların devam etmektedir. Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarımızda Ukrayna ya %39 oranında artış yaşanmıştır. Moldova ya ise %29 oranında artış görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerine ilk 9 ay toplamında %1 düşüş yaşanmıştır. Bu düşüşün en büyük sebebi Türkmenistan a yapılan taşıma sayılarının düşüş göstermesidir. İHRAÇ TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ 2014 2015 2016 2017 Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim Pay TÜRKİYE 1.258.287 1.198.205 1.205.577 1.250.067 1.031.339 1.010.070-2% 77,72% YABANCI 309.744 297.340 312.069 335.001 272.230 289.495 6% 22,28% BULGARİSTAN 62.222 61.240 62.386 65.373 53.745 54.399 1% 18,79% İRAN 32.161 31.143 39.893 38.918 31.402 35.946 14% 12,42% ROMANYA 32.527 31.741 32.469 35.621 29.188 32.447 11% 11,21% GÜRCİSTAN 26.126 25.244 25.348 27.728 22.263 24.878 12% 8,59% KKTC 18.105 19.128 19.801 23.171 19.170 20.302 6% 7,01% MAKEDONYA 17.715 16.870 16.828 18.055 14.495 16.174 12% 5,59% UKRAYNA 14.443 12.042 15.100 15.142 11.928 11.580-3% 4,00% SIRBİSTAN 9.215 11.016 12.715 15.062 12.176 14.721 21% 5,09% POLONYA 10.424 11.386 11.523 12.478 10.240 10.956 7% 3,78% MOLDOVA 14.068 9.683 11.053 9.918 8.018 7.793-3% 2,69% DİĞER ÜLKELER 72.738 67.847 64.953 73.535 59.605 60.299 21% 0,15% GENEL TOPLAM 1.568.031 1.495.545 1.517.646 1.585.068 1.303.569 1.299.565 0% İlk 10 ayda, Türkiye den yapılan ihracat taşımalarında; Türk araçlar yüzde 2 düşüş yaşadılar. Yabancı araçlar ise %6 artış yaşadılar, Genel toplamda ise bir değişiklik olmadı. 3
4
İTHALAT TAŞIMALARI İTHAL TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ 2014 2015 2016 2017 Değişim Pay Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim Pay TÜRKİYE 432.861 425.029 370.325 453.678 23% 66,47% 375.193 346.094-8% 66% TOPLAM YABANCI 192.583 200.460 212.948 228.819 7% 33,53% 189.424 175.873-7% 34% BULGARİSTAN 47.085 48.685 48.855 52.984 8% 25,56% 43.845 36.914-16% 20,99% İRAN 33.792 32.354 43.291 47.494 10% 22,91% 38.791 47.415 22% 26,96% ROMANYA 22.543 23.295 23.063 24.815 8% 11,97% 20.995 16.969-19% 9,65% POLONYA 10.028 11.375 11.626 11.714 1% 5,65% 9.803 9.196-6% 5,23% SIRBİSTAN 6.994 8.269 9.404 11.708 25% 5,65% 9.985 7.534-25% 4,28% UKRAYNA 8.098 7.710 8.411 8.698 3% 4,20% 6.858 5.858-15% 3,33% MAKEDONYA 8.706 8.679 7.536 8.278 10% 3,99% 6.601 6.035-9% 3,43% ALMANYA 3.641 4.961 5.374 6.449 20% 3,11% 5.338 4.836-9% 2,75% SLOVAKYA 3.720 4.808 5.367 6.140 14% 2,96% 5.060 5.062 0% 2,88% MACARİSTAN 6.045 6.096 5.551 5.798 4% 2,80% 4.864 3.971-18% 2,26% DİĞER ÜLKELER 41.931 44.228 44.470 44.741 1% 19,55% 37.284 32.083-14% 18,24% Genel Toplam 625.604 625.517 583.290 682.497 17% 564.617 521.967-8% 2018 yılının ilk 10 ayında ithalat taşımalarında genel toplamda %8 düşüş olduğu görülüyor. Türk araçların sayısında %8 oranında düşüş yaşanırken Yabancı araçların oranında ise %7 düşüş yaşandı. Geçen yıla göre Yabancı araçlar Pazar payında %34 e kadar paylarını artırmış durumdalar. İthalat taşıması yapan Yabancı araçları, başta Bulgaristan olmak üzere İran ve Romanya takip ediyor. Neredeyse tüm yabancı araçların ithal pazarındaki sayıları düşüşe geçmesine rağmen İran araçları %22 artış sağlamışlardır. TÜRK ARAÇLARININ YÜKLEME ÜLKELERİNE GÖRE İTHAL TAŞIMALARI YÜK ALINAN ÜLKE 2014 2015 2016 2017 Değişim Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim Pay ALMANYA 109.941 105.205 99.425 98.134-1% 81.188 78.017-4% 23% IRAK 97.237 99.460 24.989 88.023 252% 75.364 43.254-43% 12% İTALYA 48.621 48.356 55.827 62.917 13% 52.695 49.254-7% 14% FRANSA 17.036 22.725 26.699 31.961 20% 25.557 27.778 9% 8% ROMANYA 11.392 10.557 12.113 14.160 17% 11.897 11.204-6% 3% YUNANİSTAN 12.360 11.288 10.599 12.878 22% 10.301 9.884-4% 3% POLONYA 8.701 7.708 10.683 11.157 4% 8.968 9.354 4% 3% İRAN 19.781 16.326 10.471 9.975-5% 8.744 8.367-4% 2% BULGARİSTAN 6.055 6.868 9.409 8.901-5% 7.425 6.700-10% 2% HOLLANDA 6.163 7.306 9.137 9.292 2% 7.528 7.803 4% 2% İSPANYA 7.160 7.696 8.682 9.224 6% 7.502 6.987-7% 2% TÜRKMENİSTAN 10.327 9.311 10.132 8.548-16% 7.679 5.945-23% 2% ÖZBEKİSTAN 7.417 6.317 9.039 9.766 8% 7.694 9.264 20% 3% BİRLEŞİK KRALLIK 5.120 6.049 9.952 8.218-17% 6.748 5.302-21% 2% MACARİSTAN 4.885 4.641 5.657 6.583 16% 5.319 5.074-5% 1% DİĞER ÜLKELER 60.665 55.216 57.511 63.941 11% 50.584 61.907 22% 18% TOPLAM 432.861 425.029 370.325 453.678 23% 375.193 346.094-8% 5
İlk 10 ayda, Türk araçlarının İthalat taşımalarında yük aldığı ülkelere bakıldığında, ilk sırada 78.017 adet taşıma ile Almanya geliyor. Geçen ay ikinci sıradaki Irak ise her ay artış eğiliminde olmuştu fakat ihracattaki düşüş ile birlikte ithalatta da düşüş eğilimine geçti ve yerini 49.254 ithalat taşıması yaptığımız ve %7 düşüş yaşanan İtalya ya bıraktı. 3. Sıradaki Irak ta ise İlk 10 ay toplamında %43 oranında düşüş yaşandı ve 43.254 adet ithalat taşıması gerçekleştirildi. Avrupa ülkeleri arasında düşüşün yaşandığı ülkelerde %21 Birleşik Krallık, %10 Bulgaristan, %6 Romanya, %7 ile İtalya, %7 İspanya ve Yunanistan %3 bulunmaktadır. Diğer tüm Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarımız istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu ülkeler arasında Fransa %9, Hollanda %4, Belçika %33, Polonya %4 ve Avusturya %16 artış ile dikkat çekmektedir. İran dan yapılan ithalat taşımalarımızda ise Türk araçları %4 oranında düşüş yaşandı. Diğer dikkat çeken ülke ise %20 artış ile Özbekistan oldu. İhracat taşımasında da ciddi artış görülen Özbekistan ın İthalat yönünde de artış göstermesi Özbekistan ın önemini tekrar vurguluyor. TÜRKİYE'DEN DOLU ÇIKIŞ YAPAN TÜRK ARAÇLARI GELDİĞİ ÜLKE Ocak- Ocak- GRUBU Ekim'17 Ekim'18 Değişim ORTA DOĞU 569.451 523.878-8% BDT VE ORTA ASYA 146.926 150.948 3% AVRUPA 326.555 350.259 7% BATI AVRUPA 64.740 68.542 6% DOĞU AVRUPA 51.794 61.245 18% GÜNEY AVRUPA 84.043 90.053 7% KUZEY AVRUPA 10.218 9.634-6% ORTA AVRUPA 115.760 120.785 4% Genel Toplam 1.042.932 1.025.085-2% TÜRKİYE'YE DOLU GİRİŞ YAPAN TÜRK ARAÇLARI GELDİĞİ ÜLKE Ocak- Ocak- GRUBU Eylül'17 Eylül'18 Değişim ORTA DOĞU 88.259 57.496-35% BDT VE ORTA ASYA 27.136 31.113 15% AVRUPA 259.798 257.476-1% BATI AVRUPA 47.245 49.617 5% DOĞU AVRUPA 24.168 25.625 6% GÜNEY AVRUPA 74.856 69.303-7% KUZEY AVRUPA 4.886 5.975 22% ORTA AVRUPA 108.643 106.956-2% Genel Toplam 375.193 346.085-8% Bölgelere göre ihracat ve ithalat karşılaştırması yaptığımızda, Avrupa ülkelerine artan ihracatımızın, ithalatımızda aynı oranda olmadığı dikkat çekmektedir. Orta doğu ülkelerine (başta Irak ve Suriye olmak üzere) de aynı şekilde ithalatımızda ciddi oranda düşüş olduğu görülmektedir. İhracat taşımalarımızda bölgelere göre yaşanan artışların ithalat taşımalarımızda aynı düzeyde olmaması durumu boş girişleri de etkilemektedir. TRANSİT TAŞIMALAR Türkiye üzerinden yapılan Transit taşımalar incelendiğinde; Türk ve Yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor. Yoğun olmamakla birlikte İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa gibi gelişmiş ülkelere de transit taşımalar yapılıyor. Transit taşımaları ülkemiz üzerinden yapan araçlar ise gene yoğunlukta olarak İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler. Türkiye'den TRANSİT Dolu Çıkış Yapan Taşıt Ülkeleri TAŞIT ÜLKESİ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Değişim Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim TÜRK 34.646 31.726 48.507 56.867 47.567 56.013 18% 47.563 42.373-11% YABANCI 49.377 50.363 49.915 50.661 48.993 51.661 5% 42.978 40.661-5% Genel Toplam 84.023 82.089 98.422 107.528 96.560 107.674 12% 90.541 83.034-8% 6
BOŞ GİRİŞLER TÜRKİYE'YE BOŞ GİRİŞ YAPAN TÜRK ARAÇLARI GELDİĞİ ÜLKE GRUBU Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim ORTA DOĞU 557.330 500.556-10% BDT VE ORTA ASYA 147.123 132.092-10% AVRUPA 40.869 70.835 73% DOĞU AVRUPA 28.007 49.883 78% GÜNEY AVRUPA 11.481 16.397 43% BATI AVRUPA 1.195 4.315 261% ORTA AVRUPA 175 232 33% KUZEY AVRUPA 11 8-27% Genel Toplam 667.558 616.033-8% Türk araçlarının boş girişlerinde bölgelere göre ayrım yaptığımızda çarpıcı bir etkiyi görebiliyoruz. Türk araçlarının Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarını artırdığını önceki tablolarda görmüştük, ithalatın aynı oranda artmamasının etkisi Avrupa dan boş dönüşlerde %73 oranında artış olduğunu gösteriyor. Geçen yıl ilk 10 ay toplamında Avrupa dan 40.000 araç boş dönüş yapmış iken 2018 yılının ilk 10 ayında Avrupa dan ~70.000 araç boş dönüş yapmıştır. AVRUPA'DAN TÜRKİYE'YE BOŞ GİRİŞ YAPAN TÜRK ARAÇLARI (AYLARA GÖRE) YIL OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM TOPLAM 2017 4.298 4.152 4.559 4.179 3.719 3.855 3.185 3.762 3.509 5.651 40.869 2018 4.950 5.330 7.017 6.597 7.402 6.087 5.704 7.575 8.470 11.703 70.835 İlk 10 ay toplamında Türk araçları boş giriş sayılarını %6 düşürmesine karşın Yabancı araçlar %34 oranında boş girişlerini artırdılar. Türk taşımacılar; Avrupa dan aylık ~6.700 araç, Irak ve Suriye den ~45.000 araç, Azerbaycan ve Gürcistan dan ~12.000 araç, İran dan ~1.700 araç, Rusya dan ~400 araç ile aylık ~70.000 araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yapıyorlar. Yabancı araçlar ise aylık ~14.000 adet boş giriş yapıyor ve bu araçların başında Gürcistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya ve İran geliyor. TÜRKİYE'ye BOŞ GİRİŞ Yapan Araçlar Taşıt Ülkesi 2014 2015 2016 2017 Değişim Ocak-Ekim'17 Ocak-Ekim'18 Değişim TÜRKİYE 932.356 899.046 873.613 904.929 4% 745.322 703.483-6% YABANCI 151.082 136.198 129.287 125.093-3% 100.921 135.008 34% GÜRCİSTAN 25.558 24.788 23.474 25.473 9% 20.807 24.012 15% KKTC 13.492 14.162 14.990 18.760 25% 15.058 16.255 8% BULGARİSTAN 19.587 18.642 18.419 17.778-3% 14.661 21.520 47% ROMANYA 10.961 8.743 9.108 9.983 10% 7.811 15.082 93% MAKEDONYA 9.527 8.755 9.315 9.803 5% 8.114 10.274 27% IRAK 13.250 8.142 5.440 7.269 34% 5.682 3.651-36% UKRAYNA 6.582 4.680 6.636 6.175-7% 4.997 5.720 14% MOLDOVA 8.311 4.906 6.461 5.464-15% 4.383 5.132 17% AZERBAYCAN 3.904 4.881 3.536 3.797 7% 3.024 3.947 31% RUSYA FEDERASYONU 4.795 4.099 1.194 2.326 95% 1.772 3.960 123% DİĞER ÜLKELER 35.115 34.400 30.714 18.265-41% 14.612 25.455 74% Genel Toplam 1.083.438 1.035.244 1.002.900 1.030.022 3% 846.243 838.491-1% 7