GÖREVİ AÇIKÇA BELİRLEME Görevi Açıkça Belirlemenin Önemi Tasarım görevi: o Bir geliştirme siparişi olarak (Şirket dışından veya şirket ürün planlama bölümünden gelen bir ürün önerisi şeklinde) o Belirli bir sipariş olarak o Bir talep olarak (satış, araştırma, test veya montaj personeli tarafından veya tasarım bölümü kaynaklı öneri veya eleştirilere dayalı) 11.12.2017 1
Görev Tanımı; o Ürünün işlevsellik ve performansı gibi ifadeleri o Teslim tarihi o Maliyet bilgisi içerir. Ayrıntılı tanım için şunlar da sorgulanır (Müşteri veya öneri sahipleri ile birlikte görüşme): o Amaçlanan çözüm neleri karşılamalıdır? o Ürün hangi özelliklere sahip olmalıdır? o Ürün ne tür özelliklere sahip olmamalıdır? 11.12.2017 2
Sonuçta bir İhtiyaç Listesi (Tasarım Şartnamesi) ortaya çıkar ve bu belgedeki istekler tasarım çözümünce karşılanmalıdır. 11.12.2017 3
İhtiyaç listesi (Tasarım şartnamesi) hazırlamadaki ana basamaklar 11.12.2017 4
Tasarım Safhaları 11.12.2017 5
Toplantılar 11.12.2017 6
İhtiyaç listesinin amacı: Bir ihtiyaç listesi içeriği Geliştirme / tasarım işlemine çalışma zemini oluşturmak ve ürünün karşılanması gereken ihtiyaçları kalıcı dokümante etmektir 11.12.2017 7
İstekler: Bir ihtiyaç listesi içeriği Her durumda karşılanması gerekli ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlardan herhangi birisini karşılamayan öneri çözüm olarak kabul edilemez. Örneğin; P > 20 kw, L > 400 mm. Arzular: Mümkün olduğunda dikkate alınması gereken ihtiyaçlardır. Ek maliyetler izin verdiği ölçüde karşılanır (Merkezi kilitleme, az bakım (servis gereksinimi) v.b.). Çok, orta ve az önemli olarak sınıflandırılmalıdır. 11.12.2017 8
Nitel ve Nicel olarak, istek ve arzu listesi tam olarak oluşturulmalıdır. Nicel Veri: Rakam ve büyüklük içeren tüm veriler (maksimum ağırlık, debi, güç çıktısı ) Nitel Veri: Müsaade edilebilir değişim veya özel ihtiyaçları kapsayan tüm verilerdir (su geçirmez, aşınmaya dayanıklı, darbeye dayanıklı ) 11.12.2017 9
Format-İhtiyaç Listesi İhtiyaç Listesi düzenli bir şekilde en az aşağıdaki bilgiyi içermelidir: o Kullanıcı şirket veya bölüm o Proje veya ürün adı o İstek ve arzular olarak belirlenmiş ihtiyaçlar o Her bir ihtiyaçtan sorumlu şahıs o Tüm (genel) ihtiyaç listesi hazırlama tarihi o En son değişim tarihi o Versiyon sayısı ve/veya indeks sayısı o Sayfa numarası 11.12.2017 10
Amaç: İlk ve en önemli ihtiyaç listesi hazırlama adımı, ürün amacını açıkça belirlemektir 11.12.2017 11
Amaç Amaç, herhangi özel bir çözümünden bağımsız şekilde ürünün talep edilen kullanımını tanıtır NOT: genelde amaç ; görev veya tüm (genel) fonksiyon ile eş anlamlı olarak kullanılır 11.12.2017 12
Amaç - Örnek Ürün: Bisiklet Freni Amaç: Bisiklet Hızını Yavaşlatmak 11.12.2017 13
Ürün: Buzdolabı Amaç: Sıcaklığı azaltmak, yiyecekleri soğuk tutmak / ömürlerini uzatmak 11.12.2017 14
Ürün : Kova Amaç: Sıvı madde depolamak 11.12.2017 15
Ürün : Fotokopi Makinesi Amaç: Yazılı belgeleri çoğaltmak 11.12.2017 16
Amaç Örnek Bir çim biçme makinesinin amacı nedir? Çim kesme ifadesi, çözümden bağımsız bir şekilde amacı açıklıyor mu? 11.12.2017 17
Ana akışa göre tasnif girdi ara yüzleri çıktı ara yüzleri 11.12.2017 18
Ürün tanım içerikleri Ürünün hangi amacı karşılaması gerekir? o Enerji dönüştürme o Malzeme dönüştürme o Sinyal / bilgi dönüştürme Hangi sınır koşulları / kısıtlamalar dikkate alınmalıdır? o Piyasa ihtiyaçları o Yasalar, yönergeler o Kendi payınızda: üretim, sevkiyat o Toplum / politika o 11.12.2017 19
Kısıtların oluşması İki önemli alandan kısıtlamalar oluşur o Çevre: Müşteri Şirket içindeki departmanlar Yasalar, yönergeler o Ürün Fonksiyon Maliyetler Performans Fonksiyon ve çözümlerin kapsamı önemli oranda kısıtlanır 11.12.2017 20
Tasarım İlişkileri 11.12.2017 21
İhtiyaç çeşitleri Açık: Kontrat (sözleşme) veya teknik şartnamede öngörülür veya müşteri tarafından talep edilir Örtülü: Genelde tek başına müşterice bilinmediği için öngörülmez ve talep edilmez. Bunları belirlemek mühendislik görevidir. 11.12.2017 22
Satıcı İyi ürünü var Niçin ihtiyaç listesi? Alıcı Yeterli parası var Kontrat gerekli mi?! Ama: İyi ürünler bile kusurlu olabilir Ve: Alıcı fikirleri de değişebilir (nakit azlığı, talep değişimi ) Böylece: yazılı mukavele! 11.12.2017 23
Teknik Şartname Bir teknik şartname şöyle olmalıdır: o Kesin : Yoruma yer bırakmamalı o Açık : Kolay anlaşılmalı o Tam : Siparişi yapmadan beklenilen gerekli tüm veriyi içeren 11.12.2017 24
11.12.2017 25
1. Örnek Ali nin sattığı ürün böyleydi Veli, onu böyle tasarlamıştı 11.12.2017 26
2. Örnek Alp, onu böyle yorumlamıştı Can, onu böyle yapmıştı 11.12.2017 27
3. Örnek İbrahim, onu böyle değiştirmişti Aslında Sema bunu istemişti 11.12.2017 28
Müşteri çeşitleri Özel müşteriler Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri Hizmet verilen mevcut müşteriler Tüm rakip firmalarca hizmet verilen müşteriler (pazarlar) İsimsiz müşteriler Satışta gerek duyulur Pazar payıyla belirlenir 11.12.2017 29
Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri İhtiyaçlar Müşteriye özgü teknik ihtiyaçlar Müşterice özelikle istenir, aranır Müşterinin rakip ürünlerle mukayese yapmasını sağlar Genelde müşteri bunların önemine kendisi karar verir Temel ihtiyaçlar İfade edilmez ama kendini ortaya koyar Müşteri tatmini için en yüksek önceliğe sahiptir Başarı hakkında karar verme sağlar 11.12.2017 30
Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri İhtiyaçlar Çekicilik ihtiyaçları ifade edilmeyen ama sessizce umulan arzular genelde müşteri tarafından fark edilmez özellikle maliyeti artırmadan olmaları istenir önemi fark yaratıcı karakteristiktir 11.12.2017 31
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri 11.12.2017 32
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün anketleri 11.12.2017 33
Ürün anketleri En basit ihtiyaç hazırlama yolu: o 10 veya maksimum 20 arası soru o Ana sorular, çözümün amaç ve özeliklerini hedeflemelidir o İlave sorular, ürün ile çevresi arasındaki etkileşimlere açıklık kazandırmalıdır 11.12.2017 34
Ürün anketleri o Problemin özü nedir? o Çözüm; hangi amaca hizmet etmelidir, hangi özeliklere sahip olmalıdır? o Ürün ve çevresi (insanlar, sistemler, malzemeler vb.) arasında hangi etkileşimler vardır? o Bu etkileşimler ne türdendir? o Bunların süresi, etki anı ve frekansı (sıklığı) nedir? o Bu etkileşimler; düzenli, kaçınılmaz / kazaen mi olur? o Bunlar amaçlanır mı; eğer öyleyse, kimce ve niçin? o Etkileşimler, istenir mi / istenmez mi? o Etkileşimlerin ürün özelliklerine etkisi nedir? o Bu etkileşimlere göre ürün hangi ihtiyaçları karşılamalıdır? 11.12.2017 35
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri İlişkisel yöntemler 11.12.2017 36
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri İlişkisel yöntemler: o Kılavuzlar / Yönetmelikler / Ana başlıklarla çalışma: İlişkili terimler ihtiyaçları belirlemeye yardım eder o Senaryo yöntemiyle çalışma: Tüm ürün yaşamı dikkate alınır ve yaşam aşaması ilişkili ihtiyaçlar hakkında sorular sorulur 11.12.2017 37
İhtiyaç listesiyle ilgili çeşitli bakış açıları 11.12.2017 38
Hafif raylı sistem uygulama yönetmelikleri - Örn Örtülü ihtiyaç ve arzular önemlidir ve genelde oldukça büyük ölçektedir Bu tür ihtiyaçların ihmali genelde ciddi problemlere yol açar 11.12.2017 39
İhtiyaç listesi hazırlama kontrol listesi - 1 11.12.2017 40
İhtiyaç listesi hazırlama kontrol listesi - 2 11.12.2017 41
İhtiyaç listesi hazırlama Senaryo yöntemiyle çalışmak: her ürün yaşam aşamasında ürün yaşamının her durumunda Ne olabilir? Ürün/sistem buna nasıl tepki göstermelidir? ihtiyaçlar 11.12.2017 42
Bazı Senaryolar oluşturularak, buna göre problemler belirlenir ve bu problemlerden ihtiyaçlar tespit edilir. Senaryo : Fren Hortumu Patlak Yağ Kaçağı, Basınç Kaybı Fren ile ilgili ihtiyaçlar 11.12.2017 43
Senaryo yöntemi Performans aşırı düşük Fren hortumu patlak Parça teslim edilmiyor Volan yavaşlar ve durur Yağ kaçağı, basınç kaybı İş takvimi aksar Güç yönetimi Frenle ilgilenme Minimum stok yapma 11.12.2017 44
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün çevresini analiz etme 11.12.2017 45
Teknik sistemlerin sınır şartları 11.12.2017 46
Ürün çevresini analiz etme İşletim koşullarına göre ürün analizi: o Çalışma bölgesine göre çevreyi analiz etmek o Geliştirilecek ürün üzerine odaklanılırsa bunun çevreyle birçok sayıda etkileşimi görülebilir. - Pasif çalışma sistemi Aktif çalışma sistemi Kumanda sistemi Çalışma bölgesi Bakım sistemi Dişli ve iletim sistemi 11.12.2017 47
Ürün çevresini analiz etme 11.12.2017 48
Senaryo yöntemi: Hassas dairesel testere Testere: yeni, kutu içinde 11.12.2017 49
11.12.2017 50
Ürün çevresini analiz etme Kelepçe Delik Kılavuz kapak Hassas testere üst kapağı: yeni halde 11.12.2017 51
Ürün çevresini analiz etme Hassas dairesel testere: kullanım sonrası 11.12.2017 52
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün yaşam aşamalarını analiz etme TIPS yöntemiyle ihtiyaçları belirleme (TIPS: Yenilik bulmaya dayalı Problem Çözme Teorisi) 11.12.2017 53
9-Pencere-Yöntemi 11.12.2017 54
TIPS: İhtiyaçları belirleme 11.12.2017 55
İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün yaşam aşamalarını analiz etme 11.12.2017 56
Ürün yaşam aşamalarını analiz etme o Oldukça büyük ölçüde sistematik hale getirme o En kapsamlı yöntem o Ürünle etkileşimlere göre tüm çevreyi analiz etme Yani: Her yaşam aşamasında ürün veya ürünün parçaları ile etkileşim halindeki tüm sistemler 11.12.2017 57
Ürün yaşam aşamalarını analiz etme (Tüm matrisi çıkartma) 11.12.2017 58
Derleme: İhtiyaç listesi hazırlama ana adımları - 1 o Müşteri bildirimleri o Pazar analizleri o Kendi alan bilginiz: Servis, kabul etme, üretim o AR-GE bulguları o Karşılaştırmalı değerlendirmeler Gruplama: o Ana konu alanlarını belirleme o Yardımcı konu alanlarını belirleme 11.12.2017 59
Analiz: İhtiyaç listesi hazırlama ana adımları - 2 o Ana amaç nedir? o Ana fonksiyonlar nelerdir? o Ana karakteristikler nelerdir? Düzeltme: o Bir ihtiyacı gerçekleştirecek her çalışma adım ana engelleri incelenir ve gerekirse ihtiyaçlar değiştirilir 11.12.2017 60
İhtiyaç Listesi Derleme o Kontrol listesi yardımıyla nicel ve nitel ifade içeren ihtiyaçlar belirlenir o Sorular: Çözüm hangi amacı sağlamalı? Hangi karakteristikler göstermeli? Hangi karakteristikler göstermemeli? o Ek enformasyon derlenir (benzer sistemler) o Arzu ve ihtiyaçlar düzenlenir o Gerekirse çok, orta ve az önemli arzular belirlenir 11.12.2017 61
İhtiyaç somutlaştırma seviyeleri - 1 Birinci seviye: Müşteri arzuları: operasyonda makineyi kolay idare İkinci seviye: İhtiyaç veya müşteri arzusunun olası içerikleri (müşteri arzusu yeniden ifade edilir) o Operatör kullanımına uygun olmalı o Kullanım ilkesi kolay anlaşılabilmeli o Öğrenenler / stajyerlere kolay gelmeli o Yanlış kullanımı düzeltmek kolay olmalı o 11.12.2017 62
İhtiyaç somutlaştırma seviyeleri - 2 Üçüncü seviye: Gerçek somut içerikleri araştırmak o Operasyon, operatörü rahatsız edebilir ayarlanabilir çalışma yüksekliği / konumu az ısı etkisi olması tek başına operatörün uygulama olasılığı hoşa giden renk seçimi ergonomik harekete geçiriciler o Kolay anlaşılabilir kullanım ilkesi açık temel eleman olması az temel eleman olması 11.12.2017 63
İhtiyaçları gruplandırmak Başlıklara göre ihtiyaç grupları düzenleme: o Ana amaç ve ana karakteristikler tanımlama o Bölme tanımlanabilir alt sistemler (önce, sonra ve bitişik) az temel eleman olması fonksiyonlar montajlar veya kontrol listesi ana başlıklarına göre Standart bir format kullanılarak ihtiyaç listesi hazırlanır ve ilgili tüm gruplar arasında dolaştırılır 11.12.2017 64
Karşıt ihtiyaçlar: İhtiyaç listesi: Karşıt ihtiyaçlar İhtiyaçları analiz etmek o Sabit ve kabul edilebilir bir ihtiyaca kadar bölme o Bunlara min ve max değer belirleme (sayısal ihtiyaçlarla) o birbirine göre ağırlık değeri verilir ve az olan ihtiyaç iptal edilir 11.12.2017 65
İhtiyaç listesi: Karşıt ihtiyaçlar İhtiyaçları analiz etme çelişen ihtiyaçlar: birbirine göre ağırlık değeri verilir ve az olan ihtiyaç iptal edilir i = alakasız s = destekleyici o = karşıt c : çelişen 11.12.2017 66
İhtiyaç listesi: Örnek (format) 11.12.2017 67
İhtiyaç listesi: Örnek (format ve içerik) 11.12.2017 68
İhtiyaç listesi hazırlama adımları 11.12.2017 69
Kısmi ihtiyaç listesi Kısmi ihtiyaç listesi, sadece elde mevcut geliştirme / mühendislik görevini yapmada gereken ihtiyaçları içerir 11.12.2017 70
Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (1) Başlangıçta: o önemli oranda kavramı / konsepti belirleyen o ürün yapısını etkileyen o şekillendirme özelliklerini tanımlayan tüm ürün parametre ve karakteristikleri saptanmalıdır 11.12.2017 71
Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (2) o Kısmi ihtiyaç listesi, genelde tasarlanacak ürün hakkındaki veri ve ihtiyaçların tasarım işlemi başında bilineceği olgusunu dikkate alır o Kısmi ihtiyaç listesinde sadece bir sonraki tasarım işlemi çalışma adımını hazırlamada kesin gerekli ihtiyaçlar listelenir o Yani: Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri ürün ve çalışma adımına bağlıdır 11.12.2017 72
Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (3) o Kısmi ihtiyaç listesi, anında açıklık kazanmayan soru ve ihtiyaçlarla zaman kaybını önler Örnek: Kavramsal aşamada verniğin yapı ve parlama derecesini tanımlamak gerekmez. Bu soru sadece ayrıntılı tasarım aşamasında cevaplandırılır 11.12.2017 73
Zaman-bağımlı parametreler olarak ihtiyaçlar o İhtiyaç listesi hazırlarken ihtiyaçların değişebilir olduğu gerçeği dikkate alınmalıdır. o İhtiyaçları müşteri ve şirket arasında çift taraflı yönetmek şirket ve müşteri arasında iyi ve uzun süreli ilişkiler sağlar. o İhtiyaç ağırlık (önem) değerleri, zamanın bir fonksiyonu olarak değişebilir. 11.12.2017 74
Zaman-bağımlı parametreler olarak ihtiyaçlar Müşteri ürün-kalite değer takdir değişimi 11.12.2017 75
Ürün kullanımı sırasında müşteri ürün değer takdirleri değişebilir. Örneğin, bir ürünün daha uzun süre kullanımda olması uzun bakım aralıkları ve güvenilirlik gibi önemli kalite sorunları oluşturabilir. 11.12.2017 76
Bitiş / sonsöz Görkemli bir zaman iş sonrası tam bir ihtiyaç listesi hazırlanır 11.12.2017 77