TÜRKOTED Konferansı İstanbul, 17 Aralık 2015 Salih Türkay TurSEFF: Türkiye deki Kojen, Trijen ve Enerji Gelişim Projeleri için Güzel bir Finansman Kaynağı DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
Sunum İçerikleri 1. TurSEFF programı 2. Sanayide ve ticari binalarda enerji denetimleri 3. Kojenerasyon ve Trijenerasyon piyasası 4. TurSEFF kapsamında Kojenerasyon ve Trijenerasyon finansmanı 5. Sonuçlar 2
TurSEFF Programı DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman Programı (TurSEFF) Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası nın (EBRD) sürdürülebilir enerji girişiminin bir parçasıdır. Avrupa Birliği ve Temiz Teknoloji Fonu (CTF) tarafından desteklenmektedir. 4
Programın hedefleri nelerdir? KOBİ ölçeği özelinde, ekonomideki temel sektörlerde enerji verimliliğini arttırarak enerji güvenliğini sağlamak. Fosil bazlı yakıtlara bağımlılığı azaltarak temiz enerjiye geçişi desteklemek ve enerji gereksiniminin sürdürülebilir çevresel etkiyi de göz önüne alarak karşılanması konusuna odaklanarak sera gazı salınımını azaltmak Enerji verimliliği yatırımlarının geliştirilmesi ve finansmanında özel sektörün katılımını arttırmak yoluyla kayda değer bir etki sağlamaktır. 5
Özel Kredi Programı TurSEFF paydaşları kimlerdir? 265M $ lik Fon ÜcretsizTeknik Destek Paketi KOBİ ler Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri Doğrulama Danışmanı 6
Hangi tip krediler mevcut? Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri (1) (2) (3) (4) (5) Endüstri için Enerji Verimliliği Kredileri (KOBİ ler için) (5 Milyon Euro ya kadar) Ticari Binalar için Enerji Verimliliği Kredileri (KOBİ ler için) (5 Milyon Euro ya kadar) Küçük Ölçekli Kredi (LEME-LESI) (KOBİ ler için) (250,000 Euro ya kadar) Tedarikçi Kredileri (KOBİ ler için) (1 Milyon Euro ya kadar) Satıcı Kredileri (Son kullanıcılar KOBİ olmalı) (5 Milyon Euro ya kadar) 7
Ana aktivitelerimiz nelerdir? İşletme KB ilişkileri TurSEFF için düzenlenen teknik kriterlerin açıkça tanımlanmış, sürekli olarak uygulanmış ve güncellenmiş olmasını sağlama TurSEFF programının koordinasyonu sağlama Verimli bir takip, izleme, işletme ve raporlama sistemi kurma TurSEFF projelerini izleme Doğrulama aşamasında, doğrulama danışmanları ve katılımcı bankalara bütün gerekli yardım ve desteği sağlama AİKB ye TurSEFF programı gelişimi konusunda periyodik raporlar hazırlama (aylık ve çeyrek dönemlik) Katılımcı Bankaların kredi birimleri için eğitim düzenleme Katılımcı bankaların yerel şubeleri ile birlikte çalışarak yatırımcılara daha iyi bir şekilde ulaşma Yeni kredi olanakları ve finansman planları geliştirme Banka kredi birimleri için teşvik planı geliştirme 8
Pazarlama ve Mühendislik Pazarlama Mühendislik Kamu bilincini artırma, katılımcı bankalar ve enerji piyasasındaki diğer paydaşlar vasıtasıyla pazarlama kampanyaları düzenleme Projeler kapsamında paydaşları, TurSEFF ve enerji kullanımı konusunda bilgilendirmek amacıyla aktiviteler düzenleme Elverişli bir proje takip çizelgesi (Pipeline) geliştirilmesini destekleme Bakanlıklar ve diğer devlet daireleriyle enerji konusunda çalışmalar yürütme Pazarlama malzemelerini hazırlama ve dağıtma Yararlanıcılara ücretsiz teknik destek sağlama (örn. Endüstri ve binalar için enerji denetimi, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji konusunda destek) Büyük ölçekli projeler için proje değerlendirme raporları (PAR) hazırlama Uygun Malzeme ve Ekipman Listesi (LEME) ve Uygun Tedarikçi Listesi ni (LESI) tasarlama, belirleme ve düzenli olarak güncelleme Yerel kuruluşlar ve yerel mühendisler/enerji denetçiler/mimarlar ve tasarımcılar için enerji yönetimi eğitimi düzlenleme 9
Proje geliştirme aşamaları Proje kaynağı Proje taranması Proje hazırlanması Proje değerlendirilmesi Proje finansmanı Proje uygulanması Proje doğrulanması Proje Danışmanı KB Yararlanıcı Doğrulama Danışmanı 10
TurSEFF piyasadaki risklerin ve bariyerlerin azaltılmasına nasıl yardımcı olabilir? Rekabetçi fiyatlandırma; LEME-LESI listeleri sayesinde küçük ölçekli projelere destek sağlama (kredi miktarı 250,000 EUR dan az olma koşuluyla) Hızlı değerlendirme süreci (eğer yeterli bilgi mevcutsa) Sağladığımız teknik destek bankalar ve son kullanıcılar için ücretsizdir. Geniş çaplı teknik destek: Yoğun enerji tüketimi olan müşterilerimize (endüstriyel veya ticari bina) özel enerji incelemeleri; Enerji Yönetimi eğitimleri: Yararlanıcılar Katılımcı Bankalar Mühendisler ve Mimarlar (eğitimle) Yerel Gelişim Ajansları(eğitimle) Müşteriye teknik destek sağlayarak projelerin bankaya sunulmasını sağlamak. 11
TurSEFF internet sayfası www.turseff.org 12
Küçük Ölçekli Projeler (EUR 250,000 a kadar) LEME-LESI sayfamızı ziyaret edebilirsiniz! http://www.turseff.org/tr/sayfa/giris 13
TurSEFF internet sayfası Hızlı başvuru formu Hızlı başvuru formu potansiyel yararlanıcılar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır 14
TurSEFF internet sayfası sektör broşürleri Neredeyse 20 farklı sektör için özel hazırlanmış broşürlerimize internet sayfamızdaki yüklemeler bölümünden ulaşılabilir. 15
TurSEFF web sayfası Sık Sorulan Sorular Sık Sorulan Sorular (S.S.S.) sekmesi sayesinde aradığınız cevaplara kolayca ve hızlıca ulaşabilirsiniz! 16
TurSEFF kapsamında gerçekleştirilen Enerji Verimliliği finansmanları: TurSEFF kapsamında finanse edilen 300 milyon Avro nun, 210 milyon unu Enerji Verimliliği projeleri oluşturuyor. İmalat, Tekstil, İnşaat önde gelen sektörler arasında! Elde edilen CO 2eq emisyon tasarrufu, 80 bin arabanın karbon salınımına eşit. Elde edilen primer enerji tasarrufuları Türkiye de yaşayan 1.2 milyon insanın elektrik tüketimine eşit. 17
Hangi enerji verimliliği projeleri TurSEFF kapsamında finanse edilebilir? Şu ana kadar birçok türde teknoloji TurSEFF kapsamında finanse edildi. Birincil enerji tasarrufu sağlanan ana projeler Makina değişimi, izolasyon ve kojenerasyon alanlarında gerçekleştirildi. 18
TurSEFF kapsamındaki EV projelerinin bölgesel kapsamları Marmara, Ege ve İç Anadolu kredi tahsisi bakımından en aktif bölgeler oldu. Marmara: %43 Ege: %28 İç Anadolu: %15 Akdeniz: %8 Güneydoğu ve Doğu Anadolu: 6% Karadeniz: %1 19
Kojen.+Trijen. kullandırım dağılımı Göstergeler 0 1,000,000-3,000,000 3,000,000-5,000,000 5,000,000+ 20
TurSEFF Kapsamında Enerji Verimliliği Olanaklarını Belirlemek için Sanayide ve Ticari Binalarda Enerji Denetimleri DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
TurSEFF kapsamında sanayide ve binalarda enerji denetimleri Banka TurSEFF Takımı Endüstriyel Müşteriler AİKB tarafından onaylanmış ücretsiz denetimleri Ticari Bina Müşterileri AİKB tarafından onaylanmış ücretsiz denetimleri Kobi Müşteriler için yapılan ön inceleme: a)yoğun enerji kullanan tesisler b)kısa süre içinde EV projelerine yatırım için ilgi c)yönetimin taahhütü d)yüksek çalışma süresi e)orta-yüksek enerji maliyetleri 22
Endüstri Teknolojilere göre birincil enerji tasarrufu miktarları TOE/year Cogeneration Compressed air FMCS Fuel switch Heat Pump Heat recovery Heating system HVAC Insulation Lighting Process Machine Replacement Pumps/motors PV Solar System Enerji denetimleri sonucu kullanılabilecek potansiyel kredi miktari 4.8 milyon avro ve belirlenen birincil enerji tasarrufları yılda 5,100 tep tir. Sector Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year] 1,800 1,677 1,600 1,400 1,200 1,000 800 541 600 478 318 349 400 248 167 200 88 0 Haziran 2013 ten beri 715 217 165 84 54 Project type 23
Endüstri Sektörlere göre kümülatif eneri tasarrufu miktarları TOE/year Sector Belirlenen potansiyel tasarruf miktarlarında demir-çelik sektörü %34 ile lider. Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year] 2,000 1,800 1,600 1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 0 1,750 767 101 606 335 138 Haziran 2013 ten beri 488 505 409 Economic Activity 24
Ticari Binalar Teknolojilere göre birincil enerji tasarrufu miktarları TOE/year Cogeneration Compressed air FMCS Fuel switch Heat Pump Heat recovery HVAC Insulation Lighting Pumps/motors PV Solar System Solar Water Heaters Trigeneration Wind Power Plant Windows Sector Enerji denetimleri sonucu kullanılabilecek potansiyel kredi miktari 6.6 milyon avro ve belirlenen birincil enerji tasarrufları yılda 4,472 tep tir. Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year] 1,600 1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 0 Haziran 2013 ten beri 1,440 899 484 294 349 270 277 198 198 5 0 38 17 1 3 Project type 25
Ticari Binalar Sektörlere göre kümülatif enerji tasarrufu miktarları TOE/year Belirlenen potansiyel tasarruf miktarlarında turizm sektörü %55 ile lider. Sector Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year] 3,000 Haziran 2013 ten beri 2,500 2,515 2,000 1,500 1,000 868 1,088 500 0 Hospital Retail Tourism Economic Activity 26
Kojenerasyon ve Trijenerasyon Piyasası DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
Kojenerasyon ve Trijenerasyon Uygulamaları Tesisin ısı ve elektrik ihtiyacı; seçilen kojenerasyon sisteminin ısı ve elektrik üretimiyle uyumlu olmalı. Düşük sıcaklıkta ısı talebi projenin kârlılığını artırır. Isıtma ve/veya soğutma için gereklilikler (en az 5.000 saat); Şebekeye uygun bir fiyat karşılığı bağlanabilme şansı; Isı taşınması için kısa mesafeler ve ekipmanlar için alan imkanı. Güvenilir, uzun vadeli yakıt kaynağı.
Son kullanıcılar ve Ülke için Kojenerasyonun Yararları Son kullanıcı seviyesinde Enerji verimliliği ve verimli kullanımın artması (%49 %75) Yerel arz güvenliğinin artması Fazladan rekabet Ülke seviyesinde Çevreye daha az emisyon salınması (özellikle CO 2 ) Merkezi olmayan elektrik üretim biçimlerine geçiş olasılığı Arz güvenliğinin artması Şebeke istikrarının artması Enerji sistemleri altyapıları için yatırımların azalması 29
Avrupa ve Türkiye de Kojenerasyonun Toplam Elektrik Üretimindeki Rolü AB, günümüzde elektrik ihtiyacının ortalama %11.2 sini kojenerasyondan sağlamaktadır. 30
Türkiye Kojenerasyon Piyasasındaki Bariyerler a) Teknik bilgi eksikliği (özellikle KOBİ ler için) b) Müşterilerin kredi itibarı (özellikle az gelişmiş bölgelerdeki KOBİ ler için) c) Elektrik tarifeleri OSB lerde çok düşük d) EV projeleri için yaşanan bütçe sıkıntıları e) Tamamen özelleştirilmemiş doğalgaz piyasası (birleşik ısı ve güç, ve trijenerasyon projeleri için belirsizlik) f) ESCO ve PPA gibi iş modelleri konusunda farkındalık eksiklilliği g) Düşük kalitedeki fizibilite çalışmaları h) Piyasanın lisanssız kesimi (<1 MW)için ESCO modellemelerinin zor olması i) Mikro-kojenerasyon(<30kW) için teşvik eksikliği 31
Olanaklar a) Piyasada üst düzey tedarikçilerin fazla olması b) Verimli ekipmanların piyasadaki yüksek kullanım oranı c) Değişik finansman planlarının olması d) Yüksek verimli kojenerasyon gerekliliğinin geçen zamanlarda enerji mevzuatına eklenmesi e) Birçok enerji yoğun sektörün olması f) Endüstriyel müşteriler için çok iyi kârlılık oranı g) Doğalgaz şebekesinin yaygın olması h) ESCO modelinin, müşteri açısından teknik ve finansal riski azaltabilecek olması (özellikle ticari bina uygulamaları için) 32
TurSEFF kapsamında kojenerasyon ve trijenerasyon finansmanı DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
TurSEFF kapsamında kojenerasyon ve trijenerasyon finansmanı 335 GWh/yıl elektrik üretimine ulaşan kojenerasyon ve trijenerasyon projelerinde kullanılmak üzere 27,8 Milyon Avro TurSEFF kapsamında tahsis edildi. Bu elektrik üretimi Türkiye de yaşayan 660.000 kişinin elektrik tüketimini karşılamaktadır. 30.000 araba tarafından salınabilecek olan emisyon (tco 2eq ) tasarrufu olmuştur. 34
2010 dan beri ko/tri-jenerasyon için TurSEFF fonu kullanan müşteri tipleri (1) Endüstriyel Müşteriler, 5 milyon Avro ya kadar (2) Ticari Müşteriler, 5 milyon Avro ya kadar (3) Energy Service Companies (ESCOs), 5 milyon Avro ya kadar (4) Kojenerasyon üreticileri, 1 milyon Avro ya kadar (5) Kojenerasyon bayi, kurucu ve satıcıları, 5 milyon Avro ya kadar 35
TurSEFF vaka analizi: Florence Nightingale Hastanesi için trijenersyon projesi Esko (Satıcı), Florence Nightingale Hastanesi (Alıcı) ile uzun vadeli bir enerji alım sözleşmesi imzaladı. Türkiye deki az sayıdaki enerji alım sözleşmelerinden biri; Kazan-kazan çözümü: Esko müşterilerden gelen gelirlerden, müşteri de faturasına uygulanan düşük enerji tarifelerinden yararlanıyor. Enerji alım sözleşmesi, finansal ve teknik risk almayan müşteri tarafındaki (hastane) teknik bilgi eksikliği bariyerinin aşılmasını sağlıyor. Trijenerasyon uygulamaları, hastanelere hem güvenilir bir elektrik kaynağı sunar, hem de ısıtma ve soğutma gibi gerekliliklerinin temin edilmesini sağlar.
Enerji Alım Sözleşmesinin Yapısı 37
Sonuçlar Proje Temel Bilgileri Uygulama tarihi Haziran 2014 Yatırım kategorisi Enerji Verimliliği Kurulu güç 800 kw Birincil enerji tasarrufu 4.912 MWh/yıl CO 2 emisyon kazancı 425 Ton CO 2 /yıl Yatırım bedeli 592.105 EUR TurSEFF kredi bedeli 592.105 EUR İç kârlılık oranı %32.2 Basit geri ödeme süresi 3.1 yıl Yeni eklenen 800 kw el trijenerasyon tesisi ile birlikte, toplam kurulu güç 2.800 kw el olmuştur.
Sonuçlar DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY
Genel Değerlendirme 2013 yılında Türkiye birincil enerji ihtiyaçları için %75.5 oranında diğer ülkelere bağımlı oldu. Elektrik talebi yılda %5-6 oranında artacak. Endüstri, konut ve servis sektörleri son enerji tüketimine %70 den fazla etki edecek. 40
2023 Ulusal Enerji Verimliliği Hedefleri Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012 2023 te telaffuz edilen genel enerji verimliliği hedefleri 2023 yılı için belirlendi. Son hedef: GSMH başına enerji tüketimini 2023 e kadar en az %20 oranında düşürmek. 41
Enerji verimliliği neden ulusal hedeflere ulaşmak için önemli bir role sahip? Geri ödeme süresi çok kısa olabilir. Hiç kullanılmayan enerji: Negawatt Kısmi enerji verimliliğine insan davranışlarını değiştirerek ve enerjiyi yöneterek bedava olarak erişilebilir. Enerji verimliliği üreticilerin rekabet gücünü arttırır. Enerji verimliliği piyasadaki «en ucuz yakıt». Son kullanıcı tarafında enerji verimliliği öz tüketim amacıyla yapılan yenilenebilir enerji yatırımından önce düşünülmelidir. Enerji verimliliği, enerji tasarrufu için «en hızlı yol». Enerji verimliliği, aşağıdaki sürdürülebilir enerji hedeflerinin her birine ulaşmak için en önemli yoldur: i. Son kullanıcı seviyesinde enerji tüketiminin azaltılması; ii. iii. iv. Ülke seviyesinde birincil enerji tüketiminin azaltılması; Ülke seviyesinde sera gazı salınımının azaltılması; Enerji arz güvenliğinin artırılması. 42
TurSEFF in hedeflere ulaşmadaki katkısı 2010 Yılından beri ulaşılan muazzam sonuçlar Esnek finansman düzeni Kaliteli ve ücretsiz teknik destek Piyasadaki önemli paydaşlarla iyi bir iletişim ağı olması Piyasada yüksek verimli ekipmanları desteklemek için bir araç: LEME-LESI Kısa ve kolay süreç Rekabetçi fiyatlandırma 43
Rockey Mountain Institute tarafından son bir alıntı Enerji verimliliği ekonominin tümündeki en etkin ve en az riskli yatırımlardan biridir Amory Lovins, Rockey Mountain Institute 44
İrtibat bilgileri Asmadalı Sokak No:27 Koşuyolu / Kadıköy 34718 İstanbul / Türkiye Tel: +90 216 340 0020 Fax: +90 216 339 2444 www.turseff.org 45