KAMU İHALELERİNDE MALİ YETERLİK UYGULAMASI VE ŞİRKET BİRLEŞMELERİNİN MALİ YETERLİK ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ÖRNEK UYGULAMAYLA AÇIKLANMASI Ümit ERKAN 30 ÖZ Kamu ihalelerinde ihaleye katılabilme şartlarının yerine gelmesi açısından önem arz eden mali yeterlik kavramı gerek Kamu İhale Kanun unda belirtilen hükümler gerekse idari şartnamelerde yer alan hususlar çerçevesinde firmaların ihaleye başvuru sırasında taşıması gereken kriterler bütününü oluşturmaktadır. Ülkemizde bazı firmalar açısından özellikle küçük ve orta ölçekte olan işletmelerin (KOBİ)bilanço yetersizliği sebebiyle mali yeterlik kriterlerini yerine getiremediği görülmektedirler. Tam da bu noktada 5520 sayılı Kanun da belirtilen şartlara göre yapılan birleşmelerde şirketlerin bilanço ve ciro değerleri toplanarak dikkate alınacağı için ihalelere katılmada avantaj teşkil edecektir. Anahtar Sözcükler: Mali Yeterlik, Birleşme, Kamu İhaleleri 1. GİRİŞ Ülkemiz Kamu İhale Mevzuatı açısından 01.01.2003 tarihinden itibaren yürürlükte olan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile 22/8/2009 tarihli ve 27327 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde belirtilen esaslar çerçevesinde Kamu ihalelerine katılabilmede eşit rekabet sağlanabilmesi amaçlanmaktadır. Buradan hareketle mali yeterlik kavramı gündeme gelmektedir. Kamunun ihale yoluyla bir mal ya da hizmet alımını en uygun maliyette yürütmesi veyahut bir işin daha etkin gördürülmesi amacıyla gerek Kanun da belirtilen esaslar gerek idari şartnamelerde yer alan hususlar çerçevesinde firmaların taşıması gerektiği bir takım mali yeterlik kriterleri bulunmaktadır. 4734 sayılı Kanun un 10.maddesinde ihaleye katılımda yeterlik kriterlerine ilişkin hükümler yer almakla birlikte yeterlik kurallarını ekonomik ve mali ile mesleki ve teknik yeterlikler açısından ayrı ayrı değerlendirmeye alınması gerektiğinden bahsetmektedir. İhaleye girecek firmalar ise idareye sunacakları belgelerle mali yeterliğe sahip olduklarını göstermektedirler. 30 * * Vergi Müfettişi * Makale Geliş Tarihi: 24.07.2017 Yayın Kurulu Kabul Tarihi: 13.09.2017 EYLÜL - EKİM 2017 183
Ancak küçük ve orta büyüklükteki işletme (KOBİ) statüsünde bazı şirketler, mali tabloların yetersiz olmasından ihaleye katılamama sorunu yaşamaktadırlar. Bu dezavantajlı durum şirket birleşmeleri sayesinde ortadan kaldırılması mümkün olup; birleşme sonrası meydana gelen yeni bilanço ve gelir tablosuyla ihaleye katılabilme açısından daha avantajlı bir hale gelinecektir. Çalışmanın kısıtı bakımından mesleki ve teknik yeterlik konusunda herhangi bir değerlendirme yapılmayacak olup; konu bütünlüğünü korumak amacıyla ekonomik ve mali yeterlik konusu şirket birleşmeleri açısından yasal düzenlemeler, Kamu İhale Kurumu (KİK) Kararları ve örnek uygulama çerçevesinde değerlendirilecektir. 2. EKONOMİK VE MALİ YETERLİK UYGULAMASI 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun İhaleye Katılımında Yeterlik Kuralları başlıklı 10. maddesinde, ekonomik ve malî yeterliliğin belirlenmesine ilişkin olarak ihaleye katılacak isteklilerden 31 1 istenebilecek belgeler sayılmıştır. Özellikle ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi noktasında bankalardan temin edilecek belgeler, bilanço ve gelir tablosu üzerinden yapılacak hesaplamalar (rasyo) ile isteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler önem arz etmektedir. Mali Yeterlik Kavramı ve İstenecek Belgeler Kamunun ihale yoluyla bir mal ya da hizmet alımını en uygun maliyette yürütmesi veyahut bir işin daha etkin gördürülmesi amacıyla gerek Kanun da belirtilen gerek idari şartnamede yer alan esaslar çerçevesinde firmaların ihale şartlarını taşıması gereken mali açıdan bir takım kriterlere sahip olmaları gereklidir. Konuyla ilgili olarak Kamu İhale Kanununun İhaleye katılımda yeterlik kuralları başlıklı 10. maddesinde yer alan düzeleme; Madde 10 - İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: 31 1 Kanunun 4 üncü maddesinde; aday, Ön yeterlik için başvuran gerçek veya tüzel kişileri veya bunların oluşturdukları ortak girişimler ; istekli ise, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçi, hizmet sunucusu veya yapım müteahhidi şeklinde tanımlanmıştır. Diğer taraftan, Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde istekli kavramı, aday kavramını da kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Aday kavramının açıkça kullanılan yerler dışında, bu çalışmada da aynı usul benimsenmiştir; istekli kavramı, her iki kavramı da nitelendirecek şekilde kullanılmıştır. 184 EYLÜL - EKİM
a) Ekonomik ve malî yeterliğin belirlenmesi için; Bankalardan temin edilecek isteklinin malî durumu ile ilgili belgeler, İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayınlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeleri, İsteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu veya ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgeler in istenilmesi gerekir. Kamu İhale Kanununun 10. maddesinde sayılan yeterlik belgelerinin hepsi her ihalede istenemez. Hangi ihalede hangi yeterlik belgelerinin istenmesinin zorunlu 2 olduğu ve hangilerinin istenmemesi gerektiği uygulama yönetmeliklerinin 32 İstenecek belgeler başlıklı maddelerinde 33 açıklanmıştır. Ayrıca 10. madde de sayı- 3 lanlar dışında başkaca bir yeterlik belgesi istenmesi mümkün değildir. Konuyla İlgili olarak Kamu İhale Tebliğinin Bilanço ve eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgeler başlıklı 10. maddesinde yer alan düzeleme; 10.1. (Değişik:RG-20/8/2011-28031) (6) Bilanço ve eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yayımlanması zorunlu yıl sonu bilançosunun veya bilançonun gerekli görülen bölümlerinin yoksa bunlara eşdeğer belgelerin sunulması gereklidir. 10.1.1. (Ek:RG-20/8/2011-28031) (6) Aday veya isteklilerin ilgili mevzuatı gereğince bilançolarını yayımlatmaları zorunlu ise başvuru veya tekliflerinde bilançolarını veya bilançonun ilgili uygulama yönetmeliğinin Bilanço veya eşdeğer belgeler başlıklı maddesinde düzenlenen yeterlik kriterlerinin sağlandığını gösteren bölümlerini sunmaları zorunludur. 10.1.2. (Ek:RG-20/8/2011-28031) (6) İlgili mevzuatı gereğince bilançolarını yayımlatma zorunluluğu bulunmayan aday ve istekliler, eşdeğer belge kapsamında; bilançolarını veya bilançonun yukarıda belirtilen bölümlerini sunabilecekleri gibi, bunların yerine bilançoda aranan kriterlerin sağlandığını göstermek üzere (Ek ibare:rg-12/6/2015-29384) serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi de sunabileceklerdir. Bu belgeler dışında, bilançoda aranan kriterlerin sağlandığını göstermek üzere sunulan hiçbir belge, eşdeğer belge olarak kabul edilmeyecektir. 32 2 İhale türlerine göre dört ayrı uygulama yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe konmuştur: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği. 333 İstenecek Belgeler başlıklı maddeler; Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 27, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 29, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 29 ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30 uncu maddeleridir. EYLÜL - EKİM 2017 185
10.1.3. (Ek:RG-20/8/2011-28031) (6) Aday veya isteklilerce sunulan Bilanço Bilgileri Tablosu nun, ilgili uygulama yönetmeliğinin ekinde yer alan Bilanço Bilgileri Tablosu Standard Formu na uygun olarak ve anılan formda yapılan açıklamalar dikkate alınmak suretiyle düzenlenmesi gerekmektedir. Bu Tablonun, ihalenin ilk ilan veya davet tarihinden önce de düzenlenmesi mümkündür. 10.2. İş hacmini göstermek üzere aday veya isteklilerin başvuru veya teklifleri ile birlikte toplam ciroyu gösteren gelir tablosunu ya da taahhüt altında devam eden veya bitirilen işlerin parasal tutarını gösteren faturaları sunması zorunludur. Bu çerçevede, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday veya isteklinin her bir ortağının iş ortaklığındaki hissesi oranında iş hacmine ilişkin kriteri sağladığını göstermek üzere bu iki belgeden herhangi birini sunması mümkündür. 10.3. İş hacmini göstermek üzere bir aday veya istekli tarafından hem taahhüt altında devam eden, hem de bitirilen işlerin parasal tutarını gösteren faturaların sunulması halinde, bu faturalardaki parasal tutarlar toplanmak suretiyle iş hacmine ilişkin kriterin sağlanıp sağlanmadığına bakılacaktır. 10.4. İlanı veya duyurusu (Değişik ibare:r.g-4/3/2010-27511) 1/5/2011 tarihinden önce yapılacak ihalelerde, bilanço veya eşdeğer belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin İlanı veya duyurusu (Değişik ibare:r.g-4/3/2010-27511) 1/5/2011 tarihinden önce yapılan ihalelerde bilanço veya eşdeğer belgelerdeki yeterlik kriterleri başlıklı geçici maddelerindeki oranlar uygulanacaktır. 10.5. İlanı veya duyurusu (Değişik ibare:r.g-4/3/2010-27511) 1/5/2011 tarihinden önce yapılacak ihalelerde, iş hacmini gösteren belgelerdeki yeterlik kriterlerinde Uygulama Yönetmeliklerinin İlanı veya duyurusu (Değişik ibare:r.g-4/3/2010-27511) 1/5/2011 tarihinden önce yapılan ihalelerde iş hacmini gösteren belgelerdeki yeterlik kriterleri başlıklı geçici maddelerindeki oranlar uygulanacaktır. Diğer taraftan 04.03.2009 Tarihli 27159 Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin Bilanço ve eş değer belgeler başlıklı 35. maddesinde ihaleye gireceklerden istenecek Bilanço ve eş değer belgeler açıklanmaktadır. Bu maddenin 3.fıkrasına göre; Adayın veya isteklinin söz konusu maddenin ikinci fıkrası uyarınca sunduğu belgelerde; Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren 186 EYLÜL - EKİM
cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının ise 0,50 den küçük olması gerekmekte olup, Uygulama Yönetmeliğinde yapılan yeterlik değerlendirmesi, üç malî oran (rasyo) aracılığıyla değerlendirilmekte ve isteklilerin bu üç kriteri birlikte sağlamaları istenmektedir. Mali Yeterlik Belgelerin Dönemi Bilanço veya eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgelerin istendiği ihalelerde, isteklilerden, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait belgelerini sunmaları istenmektedir. Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde yer alan cari ve önceki yıl bilanço ve gelir tablosunun SMMM, YMM veya vergi dairesi onaylı olmalıdır. Uygulama yönetmeliklerinin Bilanço veya eşdeğer belgeler başlıklı maddeleri ile İş hacmini gösteren belgeler başlıklı maddelerinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanun un 174. maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen isteklilerin bilanço ve gelir tabloları için bu hesap döneminin esas alınacağı belirtilmiştir. 213 sayılı VUK un 174. maddesine göre, hesap dönemi normal olarak takvim yıldır. Bununla birlikte, takvim yılı şeklinde belirlenen dönem faaliyet ve işlemlerinin mahiyetine uygun bulunmayanlar için, başvuruları üzerine, Maliye Bakanlığı nca 12 şer aylık özel hesap dönemleri belirlenebilir.(şahiner, 2012 : 56) Örneğin, XYZ Ltd. Şti. belediyece 15.09.2017 tarihinde yapılacak olan bir malzemesiz yemek hizmeti ihalesine katılmak istemektedir. Mükellefin, 25 Nisan 2017 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2016 yılına ait Kurumlar Vergisi Beyannamesinde yer alan bilanço ve gelir tablosunun onaylatarak idareye sunması gerekir. Mükellefin malî oran (rasyo) değerlendirmesinde hem 2016 hem de 2015 yılına ait beyanname ekinde yer alan bilanço ve gelir tablosunu esas alınabilir. Ancak yapılan yeterlik değerlendirmesi, üç malî oranın birlikte sağlamasıyla mümkün olacaktır. Şayet söz konusu ihalenin 15.02.2017 tarihinde yapılacak olması halinde 2016 yılına ait Kurumlar Vergisi Beyannamesi henüz verilmediği için mükellefin malî oran (rasyo) değerlendirmesinde bu defa 2015 ve 2014 yılları bilanço ve gelir tablosunu esas alınacaktır. EYLÜL - EKİM 2017 187
Diğer taraftan bilanço veya eşdeğer belgeler ile iş hacmini gösteren belgeler kapsamında istenen yeterlik kriterlerini bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, mal alımı, hizmet alımı ve danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde, bir önceki yılın yanı sıra iki önceki yılın belgelerini de sunabilirler. Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında istenen yeterlik kriterlerini bir önceki yılda sağlayamayan istekliler, yapım işi ihalelerinde, son üç yıla kadarki belgelerini de sunabilirler..(şahiner, 2012 : 56) Mali Yeterlik Belgelerinin Onay Şekli İdare tarafından isteklilerden belgelerin aslı veya aslına uygunluğu noterce onaylanmış örnekleri istenmelidir. Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile ibraz edilenin aynıdır veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmez. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği nin 31. maddesi gereği isteklilerin, istenen belgelerin aslı yerine ihaleden önce idare tarafından aslı idarece görülmüştür veya bu anlama gelecek şerh düşülen ve aslı kendilerine iade edilen belgelerin suretlerini de teklif veya başvurularına eklemeleri mümkündür..(şahiner, 2012 : 56) Bu yönde yapılacak başvuruların, ihaleden önce idarenin ilgili birim yetkilisi veya bu hususta görevlendirilmiş personelince karşılanması zorunludur. 3. ŞİRKET BİRLEŞMELERİNİN MALİ YETERLİK ÜZERİN- DEKİ ETKİSİNİN KONU HAKKINDA VERİLEN KİK KARARI VE ÖRNEK UYGULAMAYLA AÇIKLANMASI 3.1. Genel Hatlarıyla Birleşme 6102 sayılı TTK nın 146. maddesine göre; Birleşme, iki veya daha fazla ticaret şirketinin birbiriyle birleşerek yeni bir ticaret şirketi kurmalarından veya bir yahut daha fazla ticaret şirketinin mevcut diğer bir ticaret şirketine iltihak etmesinden ibarettir. Yeni TTK nın 145.-154. maddeleri arasında birleşme kapsamında yapılacak işlemler ve bunlara yönelik açıklamalar sıralanmıştır. Belirtilen maddeler arasında birleşme için rapor (Birleşme Raporu) hazırlanması ve bu raporda asgari düzeyde yer alması gerekli olan hususlar hem vergi mevzuatı hem de TTK açısından önem arz etmektedir. Birleşme, mevcut şirketlerden biri bünyesinde gerçekleşiyorsa, bu şirketin diğer şirketi devralması suretiyle gerçekleşen (devralma şeklinde birleşme-ab- 188 EYLÜL - EKİM
sorbtion) birleşme söz konusudur. Buna karşın, birleşme mevcut şirketler dışında kurulan yeni bir şirket bünyesinde gerçekleşiyorsa, yeni kuruluş şeklinde birleşme (Kombination) söz konusu olur.(göktürk, 2013 : 636) Buna göre; Sermaye şirketleri; - Sermaye şirketleriyle, - Kooperatiflerle, - Devir alan olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle birleşebilirler. Şahıs şirketleri; - Şahıs şirketleriyle, - Devir olan olmaları şartıyla, sermaye şirketleriyle ve kooperatiflerle birleşebilirler Kooperatifler; - Kooperatiflerle, - Sermaye şirketleriyle, - Devir alan olmaları şartıyla, şahıs firmaları ile birleşebilirler. 3.2. Şirket Birleşmelerinin Mali Yeterlik Üzerindeki Etkisinin Konu Hakkında Verilen KİK Kararıyla Açıklanması Bilanço veya gelir tablosu yetersizliğinden dolayı kamu ihalelerine katılamayan firmaların 5520 sayılı Kanun a göre birleşmesi halinde yeniden sağlanan mali tablolar sayesinde daha avantajlı bir durum gerçekleşecektir. Kamu İhale Kurumu nun 19.10.2009 tarih ve 2009/DK.D-143 numaralı kararında (https://www.kikkararlari.com/bilanco-kontrolu/index.html,) 2-Bilanço ve ciro değerlerine ilişkin olarak, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait bilanço değerleri ve gelir tablosunun yeterlik şartını sağlamaması halinde, bu yıldan daha önceki yıllara ait bilanço ve gelir tablolarının sunulmasında, tasfiyesiz sona eren şirket/şirketler ve işletmelere ait bu önceki yıllara ait bilanço ve ciro değerlerinin de mevcut şirketin söz konusu yıllara ait bilanço ve ciro değerleriyle toplanarak dikkate alınabileceğine ifadesiyle de tasfiyesiz infisah eden şirketlerin hem cari hem de önceki yıllara ait bilanço ve satış değerlerinin kümülatif olarak değerlendirileceği belirtilmiştir. Yukarıda belirtilen KİK Kararıyla şirketlerin 5520 sayılı Kanun a göre birleşmesi halinde bilanço ve ciro değerleri toplanarak dikkate alınacağı için kamu ihalelerine katılmada herhangi bir sorun çıkmayacaktır. Diğer taraftan EYLÜL - EKİM 2017 189
bilanço ve ciro değerlerinin toplanması işlemi sadece birleşme tarihinden sonraki yıl bilançolarına sirayet etmeyecektir. Örneğin, 2017 yılında ihaleye katılmayı düşünen bir şirket, 2016 yılı bilançosu yeterli olmadığı için ihaleye katılamıyor olsun. Bu şirket başka bir şirketle 2017 yılı Ekim ayında birleşmiş olsun. 2017 yılı Ekim ayından, yani birleşmeden sonra girilecek ihalelerde, birleşen şirketlerin 2016 yılı bilanço ve gelir tabloları bir arada verilecek ve bunların toplamı üzerinden değerlendirme yapılacaktır. 3.3. Şirket Birleşmelerinin Mali Yeterlik Üzerindeki Etkisinin Örnek Uygulamayla Açıklanması Sivas Ltd. Şti. 01.01.2017 tarihinde mükellefiyet tesis ettirmiş ve faaliyet gösterdiği işle ilgili X Belediyesinin 2017/Eylül ayında yapılacak ihale kayıt numaralı ihaleye başvurmak istemektedir. Sivas Ltd. Şti. ihaleye başvuru tarihi itibariyle bilançosu aşağıda gösterilmiştir: SİVAS LTD. ŞTİ. BİLANÇOSU AKTİF PASİF DÖNEN VARLIKLAR 375.000,00 KISA VAD. YAB. KAYNAK- LAR 434.000,00 100.KASA 60.000,00 300. BANKA KREDİSİ 200.000,00 101.ALINAN ÇEKLER 20.000,00 320.SATICILAR 120.000,00 102.BANKALAR 70.000,00 321.BORÇ SENETLERİ 35.000,00 153TİCARİ MALLAR 225.000,00 360.ÖDN. VERGİ VE FON 40.000,00 372.KIDEM TAZ.KARŞ. 23.000,00 DURAN VARLIKLAR 269.000,00 381.GİDER TAHAKKUKU 16.000,00 253.TES.MAK. VE CİHAZ 50.000,00 254.TAŞITLAR 90.000,00 ÖZ KAYNAKLAR 210.000,00 255.DEMİRBAŞLAR 210.000,00 500.SERMAYE 150.000,00 257.BİRİKMİŞ AMORTİS- MAN (-) 120.000,00 540.YASAL YEDEKLER 27.000,00 260.HAKLAR 35.000,00 570.GEÇMİŞ YIL KAR- LARI 264.ÖZEL MALİYET 8.000,00 268.BİRİKMİŞ AMORTİS- MAN (-) 4.000,00 33.000,00 AKTİF TOPLAM 644.000 PASİF TOPLAM 644.000 Yukarıda verilen bilanço kalemlerinden alınan veriler sonucu Sivas Ltd. Şti. nin Kamu İhale Mevzuatına göre bilanço yeterlik hesaplaması aşağıda tabloda gösterilmiş olup; hesaplama sonucu cari oran ile öz kaynak oranında 190 EYLÜL - EKİM
başarı sağlanmış ancak kısa vadeli banka borçları oranında ise başarısızlık görülmüştür. Uygulamada her üç kriterin birlikte sağlanması gerektiğinden Sivas Ltd. Şti. ihaledeki mali yeterlik şartını taşıyamamaktadır. Hal böyleyken belirlediği ihaleye girmesi mümkün değildir. RASYO TÜRÜ Cari Oran Öz Kaynak Oranı Kısa Vadeli Banka Borçları Oranı ORAN AÇIKLAMASI Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar Öz Kaynak / Toplam Aktif Kısa Vadeli Banka Borçları / Öz Kaynak HESAPLAMA 375.000,00/434.000,00 = 0,86 210.000,00/644.000,00 = 0,32 200.000,00/210.000,00 = 0,95 KAMU İHALE MEVZUATINA GÖRE ESAS ALINANCAK DEĞER En Az 0,75 Olması Gerekir. En Az 0,15 Olması Gerekir. En Fazla 0,50 Olması Gerekir. SONUÇ Başarılı Başarılı Başarısız Sivas Ltd. Şti. bünyesine Zara Ltd. Şti. almak istemektedir. Daha sonra Zara Ltd. Şti. devir yoluyla Sivas Ltd. Şti. e birleşme kararı almıştır. Zara Ltd. Şti. nin cari değeri 700.000,00 TL Sivas Ltd. Şti. nin cari değeri ise 500.000TL olarak tespit edilmiştir. Devir öncesi Zara Ltd. Şti. Bilançosu aşağıda gösterilmiştir: ZARA LTD. ŞTİ. BİLANÇOSU AKTİF PASİF DÖNEN VARLIKLAR 380.000,00 KISA VAD. YAB. KAYNAKLAR 135.000,00 100.KASA 30.000,00 320.SATICILAR 100.000,00 101.ALINAN ÇEKLER 20.000,00 321.BORÇ SENETLERİ 25.000,00 102.BANKALAR 80.000,00 361.ÖDENECEK SOS.GÜV. KES. 5.000,00 120.ALICILAR 25.000,00 372.KIDEM TAZ.KARŞ. 3.000,00 153.TİCARİ MALLAR 175.000,00 381.GİDER TAHAKKUKU 2.000,00 190.DEVREDEN KDV 50.000,00 UZUN VAD. YAB. KAYNAKLAR 153.000,00 DURAN VARLIKLAR 115.000,00 400.BANKA KREDİLERİ 153.000,00 254.TAŞITLAR 50.000,00 255.DEMİRBAŞLAR 110.000,00 ÖZ KAYNAKLAR 207.000,00 257.BİRİKMİŞ AMORTS. (-) 60.000,00 500. SERMAYE 200.000,00 260.HAKLAR 10.000,00 540.YASAL YEDEKLER 7.000,00 264.ÖZEL MALİYET 7.000,00 268.BİRİKMİŞ AMORTS. (-) 2.000,00 AKTİF TOPLAM 495.000,00 PASİF TOPLAM 495.000,00 EYLÜL - EKİM 2017 191
Zara Ltd. Şti. birleşme kararı 2017/Ağustos ayında. Tarih ve. Sayılı T.T.S.G. yayınlanmış ve diğer yasal prosedürleri de yerine getirilerek Sivas Ltd. Şti. e devir yoluyla birleşmesi sağlanmıştır. Zara Ltd. Şti. nin cari değeri 700.000 TL olup; Zara Ltd. Şti. nin, Sivas Ltd. Şti. ye devredilmesi sonucunda Sivas Ltd. Şti. nin cari değeri 700.000 + 500.000 = 1.200.000 TL olacaktır. Bu durumda Sivas Ltd. Şti. nin yeni sermayesi;1.200.000*150.000/500.000=360.000 TL olacaktır. Buna göre Sivas Ltd. Şti. de 210.000 TL tutarında sermaye artırılması gerekecektir. Böylelikle birleşme sonrası Sivas Ltd. Şti. nin yapması gereken muhasebe kayıtları ve bilançosu aşağıda gösterilmiştir. 501. ÖDENMEMİŞ SERMAYE 210.000,00 500. SERMAYE 210.000 100. KASA 30.000,00 257.BİRİKMİŞ AMORTS. (-) 101. ALINAN ÇEKLER 20.000,00 268.BİRİKMİŞ AMORTS. (-) 60.000,00 2.000,00 102. BANKALAR 80.000,00 320.SATICILAR 100.000,00 120. ALICILAR 25.000,00 321.BORÇ SENETLERİ 25.000,00 153. TİC. MALLAR 175.000,00 361.ÖDENECEK SOS.GÜV. KES. 5.000,00 190. DEVREDEN KDV 50.000,00 372.KIDEM TAZ.KARŞ. 3.000,00 254. TAŞITLAR 50.000,00 381.GİDER TAHAKKUKU 2.000,00 255. DEMİRBAŞLAR 110.000,00 400.BANKA KREDİLERİ 153.000,00 260. HAKLAR 10.000,00 501. ÖDENMEMİŞ SER- MAYE 210.000,00 261. ŞEREFİYE 10.000,00 540.YASAL YEDEKLER 7.000,00 264. ÖZEL MALİYET 7.000,00 Borç Hesap Toplamı =567.000,00= Alacak Hesap Toplamı =567.000,00= 192 EYLÜL - EKİM
BİRLEŞME SONRASI SİVAS LTD. ŞTİ. BİLANÇOSU AKTİF PASİF DÖNEN VARLIKLAR 755.000,00 KISA VAD. YAB. KAYNAKLAR 569.000,00 100.KASA 90.000,00 300.BANKA KREDİSİ 200.000,00 101.ALINAN ÇEKLER 40.000,00 320.SATICILAR 220.000,00 102.BANKALAR 150.000,00 321.BORÇ SENETLERİ 60.000,00 120.ALICILAR 25.000,00 360.ÖDN. VERGİ VE FON 40.000,00 153.TİCARİ MALLAR 400.000,00 361.ÖDN. SOS. GÜV. KES. 5.000,00 190.DEVREDEN KDV 50.000,00 372.KIDEM TAZ.KARŞ. 26.000,00 381.GİDER TAHAKKUKU 18.000,00 DURAN VARLIKLAR 394.000,00 253.TES.MAK. VE CİHAZ 50.000,00 UZUN VAD. YAB. KAYNAKLAR 153.000,00 354.TAŞITLAR 140.000,00 400.BANKA KREDİSİ 153.000,00 255.DEMİRBAŞLAR 320.000,00 257.BİR.AMORTİSMAN (-) 180.000,00 ÖZ KAYNAKLAR 427.000,00 260.HAKLAR 45.000,00 500.SERMAYE 360.000,00 261.ŞEREFİYE 10.000,00 540.YASAL YEDEKLER 34.000,00 264.ÖZEL MALİYET 15.000,00 570.GEÇMİŞ YIL KARLARI 33.000,00 268.BİR.AMORTİSMAN (-) 6.000,00 AKTİF TOPLAM 1.149.000,00 PASİF TOPLAM 1.149.000,00 Yukarıda gösterilen birleşme sonrası bilanço kalemlerinden alınan veriler sonucu Sivas Ltd. Şti. nin Kamu İhale Mevzuatına göre bilanço yeterlik hesaplaması aşağıda tabloda gösterilmiş olup; hesaplama sonucu cari, öz kaynak ve kısa vadeli banka borç oranlarında hep birlikte başarı sağlanmış ve ihaledeki mali yeterlik şartı yerine getirilmiştir. RASYO TÜRÜ ORAN AÇIKLAMASI HESAPLAMA KAMU İHALE MEV- ZUATINA GÖRE ESAS ALINANCAK DEĞER SONUÇ Cari Oran Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar 755.000,00/569.000,00 = 1,32 Bulunacak Değer 0,75 den Yüksek Olması Gerekir. Başarılı Öz Kaynak Oranı Öz Kaynak / Toplam Aktif 427.000,00/1.149.000,00 = 0,37 Bulunacak Değer 0,15 den Yüksek Olması Gerekir. Başarılı Kısa Vadeli Banka Borçları Oranı Kısa Vadeli Banka Borçları / Öz Kaynak 200.000,00/427.000,00 = 0,46 Bulunacak Değer 0,50 den Küçük Olması Gerekir. Başarılı EYLÜL - EKİM 2017 193
4. SONUÇ Reel sektör açısından birçok vergisel ve ekonomik avantaj sunan şirket birleşmeleri sayesinde daha da güçlü hale gelen mali tablolar, Kamu ihalelerindeki mali yeterlik kriterinin bilanço ve gelir tablosu açısından sağlanması noktasında önem arz etmektedir. KAYNAKÇA Göktürk, Kürşat (2013) Türk Ticaret Kanununa Göre Ticaret Şirketlerinin Birleşme Süreci Ve Bazı Sorunlar Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XVII,1-2 (2013) Kamu İhale Kurumu (22.08.2009). Kamu İhale Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (27327 sayılı) Şahiner, M.Serhat (2012) Kamu İhalelerinde Ekonomik Ve Mali Yeterlilik. Ankara : Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu T.C. Yasalar (04.01.2002). 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (24648 sayılı) T.C. Yasalar (05.01.2002). 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (24648 sayılı) T.C. Yasalar (06.01.1961). 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (10700 sayılı) T.C. Yasalar (10.01.1961). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (10705 sayılı) T.C. Yasalar (13.6.2006). 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu. Ankara: Resmi Gazete (26205sayılı) 194 EYLÜL - EKİM