»ا ل م س ل م م ن س ل م ال م س ل م ون م ن ل س ان ه و ي د ه و ال م ؤ م ن م ن أ م ن ه الن اس ع ل ى د م ائ ه م و أ م و ال ه م» Müslüman, diğer Müslümanların elinden ve dilinden güvende olduğu kimsedir. Mümin de insanların can ve malları konusunda kendisinden emin oldukları kimsedir. (Tirmizî, Îmân, 12) 1
»ل ي ج ت م ع ال يم ان و ال ك ف ر ف ي ق ل ب ام ر ئ و ل ي ج ت م ع الص د ق و ال ك ذ ب ج م يع ا و ل ت ج ت م ع ال خ ي ان ة و ال م ان ة ج م يع ا«Bir kişinin kalbinde iman ile küfür, doğruluk ile yalancılık, hıyanet ile emanet bir arada bulunmaz. (İbn Hanbel, II, 349) 2
»ل إ يم ان ل م ن ل أ م ان ة ل ه و ل د ين ل م ن ل ع ه د ل ه «Emanete riayet etmeyenin imanı yoktur; ahde vefa göstermeyenin ise dini yoktur. (İbn Hanbel, III, 134) 3
»ا ي ة ال م ن اف ق ث ل ث إ ذ ا ح د ث ك ذ ب و إ ذ ا اؤ ت م ن خ ان و إ ذ ا و ع د أ خ ل ف«Münafığın alâmeti üçtür: Konuştuğunda yalan söyler, kendisine bir şey emanet edildiğinde ihanet eder, söz verdiği zaman sözünde durmaz. (Buhârî, Vesâyâ, 8; Müslim, Îmân, 107) 4
»أ ر ب ع م ن ك ن ف يه ك ان م ن اف ق ا خ ال ص ا و م ن ك ان ت ف يه خ ص ل ة م ن ه ن ك ان ت ف يه خ ص ل ة م ن الن ف اق ح ت ى ي د ع ه ا: إ ذ ا اؤ ت م ن خ ان و إ ذ ا ح د ث ك ذ ب و إ ذ ا ع اه د غ د ر و إ ذ ا خ اص م ف ج ر «Şu dört özellik kimde bulunursa o, tam bir münafık olur. Kimde bu niteliklerden biri bulunursa onu terk edinceye kadar kendisinde münafıklıktan bir özellik vardır: Kendisine bir şey emanet edildiğinde hıyanet eder. Konuştuğunda yalan söyler. Söz verdiğinde cayar. Husumet sırasında haktan sapar. (Buhârî, Îmân, 24) 5
»ل ي س ت ق يم إ يم ان ع ب د ح ت ى ي س ت ق يم ق ل ب ه و ل ي س ت ق يم ق ل ب ه ح ت ى ي س ت ق يم ل س ان ه و ل ي د خ ل ال ج ن ة ر ج ل ل ي أ م ن ج ار ه ب و ائ ق ه «Kulun kalbi doğru oluncaya kadar imanı dosdoğru olmaz. Dili doğru oluncaya kadar da kalbi dosdoğru olmaz. Komşusunun kendisinden bir kötülük gelmeyeceğine emin olmadığı kimse de cennete giremez. (İbn Hanbel, III, 199) 6
أ ن الن ب ى ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م ق ال :»ا لد ين الن ص يح ة «ق ل ن ا: ل م ن ق ال :»هلل و ل ك ت اب ه و ل ر س ول ه و ل ئ م ة ال م س ل م ين و ع ام ت ه م» Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurdu: Din samimiyettir. Kime karşı? diye sorulunca, Allah a, kitabına, Peygamberi ne, Müslümanların yöneticilerine ve bütün Müslümanlara. buyurdu. (Müslim, Îmân, 95) 7
»ف إ ن د م اء ك م و أ م و ال ك م و أ ع ر اض ك م ب ي ن ك م ح ر ام ك ح ر م ة ي و م ك م ه ذ ا ف ى ش ه ر ك م ه ذ ا ف ى ب ل د ك م ه ذ ا...«(Ey insanlar!) Bu (Zilhicce) ayınızda, bu (Mekke) şehrinizde bu (Arefe) gününüz nasıl mukaddes ise, kanlarınız, mallarınız ve ırzlarınız (şeref ve namusunuz) da aynı şekilde mukaddestir. (Buhârî, İlim, 9; Müslim, Kasâme, 30) 8
»ا ل م س ل م أ خ و ال م س ل م ل ي خ ون ه و ل ي ك ذ ب ه و ل ي خ ذ ل ه...«Müslüman, Müslüman ın kardeşidir. Ona hainlik yapmaz, ona yalan söylemez, onu zor durumda yüzüstü bırakmaz (Tirmizî, Birr, 18) 9
»أ د ال م ان ة إ ل ى م ن ائ ت م ن ك و ل ت خ ن م ن خ ان ك» Sana bir şey emanet eden kişiye emanetini (hakkıyla koruyarak) iade et. Sana hainlik edene sen hainlik etme. (Tirmizî, Büyû, 38; Ebû Dâvûd, Büyû, İcâre, 79) 10
»ك ب ر ت خ ي ان ة أ ن ت ح د ث أ خ اك ح د يث ا ه و ل ك ب ه م ص د ق و أ ن ت ل ه ب ه ك اذ ب» Bir konuda seni tasdik ettiği (sana inandığı) hâlde kardeşine yalan söylemen ne kadar büyük bir ihanettir! (Ebû Dâvûd, Edeb, 71) 11
غ اد ر ل و اء ي و م ال ق ي ام ة ي ق ال ه ذ ه غ د ر ة ف ل ن»»ل ك ل Kıyamet gününde ihanet eden her kişi için bir sancak dikilecek ve bu falanın ihanetidir denilecektir. (Müslim, Cihâd, 12) 12
»ا لل ه م إ ن ى أ ع وذ ب ك م ن ال ج وع ف إ ن ه ب ئ س الض ج يع و أ ع وذ ب ك م ن ال خ ي ان ة ف إ ن ه ا ب ئ س ت ال ب ط ان ة «Allah ım, açlıktan sana sığınırım. Şüphesiz o kötü bir arkadaştır. Hıyanetten de sana sığınırım. Çünkü o pek kötü bir sırdaştır. (Ebû Dâvûd, Vitr, 32) 13
»ل غ ش ب ي ن ال م س ل م ين م ن غ ش ن ا ف ل ي س م ن ا«Müslümanlar arasında aldatma olamaz! Bizi aldatan, bizden değildir! (Dârimî, Büyû, 10; Müslim, Îmân, 164) 14
ق ال ر س ول اهلل ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م :»أ ل أ خ ب ر ك م ب أ ف ض ل م ن د ر ج ة الص ي ام و الص ل ة و الص د ق ة : ق ال وا: ب ل ى ي ا ر س ول اهلل! ق ال : إ ص ل ح ذ ات ال ب ي ن و ف س اد ذ ات ال ب ي ن ال ح ال ق ة «Resûlullah (s.a.s.) Size oruç, namaz ve sadakadan daha faziletli olan şeyi bildireyim mi? diye sordu. Sahâbe Elbette ey Allah ın Resûlü. dediler. Bunun üzerine Resûlullah şöyle buyurdu: İki kişinin arasını düzeltmektir. İki kişinin arasını bozmak ise (imanı) kökünden kazır. (Ebû Dâvûd, Edeb, 50; Tirmizî, Sıfatü l-kıyâme, 56) 15
»ل ي د خ ل ال ج ن ة خ ب و ل م ن ان و ل ب خ يل» Ara bozuculuk yapan, yaptığı iyiliği başa kakan ve cimri olan kimse cennete giremez. (Tirmizî, Birr, 41) 16
»ا ض م ن وا ل ي س ت ا م ن أ ن ف س ك م أ ض م ن ل ك م ال ج ن ة اص د ق وا إ ذ ا ح د ث ت م و أ و ف وا إ ذ ا و ع د ت م و أ د وا إ ذ ا اؤ ت م ن ت م و اح ف ظ وا ف ر وج ك م و غ ض وا أ ب ص ار ك م و ك ف وا أ ي د ي ك م» Bana kendi adınıza altı şeyin güvencesini verin, ben de size cennetin güvencesini vereyim: Konuştuğunuzda doğru söyleyin, söz verdiğinizde sözünüzü tutun, size (bir şey) emanet edildiğinde ona riayet edin, iffetinizi koruyun, gözlerinizi (bakılması yasak olandan) sakının ve ellerinizi (haramdan) çekin. (İbn Hanbel, V, 323) 17
»إ ن م ن الن اس م ف ات يح ل ل خ ي ر م غ ال يق ل لش ر و إ ن م ن الن اس م ف ات يح ل لش ر م غ ال يق ل ل خ ي ر ف ط وب ى ل م ن ج ع ل اهلل م ف ات يح ال خ ي ر ع ل ى ي د ي ه و و ي ل ل م ن ج ع ل اهلل م ف ات يح الش ر ع ل ى ي د ي ه «Öyle insanlar vardır ki (adeta) hayrın anahtarları, şerrin sürgüleri gibidir. Kimisi de şerrin anahtarları ve hayrın sürgüleri gibidir. Ne mutlu! Yüce Allah ın, hayrın anahtarlarını ellerine verdiği o kimselere! Ve yazıklar olsun Yüce Allah ın şerrin anahtarlarını ellerine verdiği o kimselere! (İbn Mâce, Sünnet, 19) 18
»إ ن م ن ش ر الن اس م ن ات ق اه الن اس ل ش ر ه «İnsanların en kötüsü, şerrinden dolayı insanların kendisinden çekindiği kimsedir. (Mâlik, Muvatta, Hüsnü l-hulk, 1) 19
»أ ر ب ع إ ذ ا ك ن ف يك ف ل ع ل ي ك م ا ف ات ك م ن الد ن ي ا: ح ف ظ أ م ان ة و ص د ق ح د يث و ح س ن خ ل يق ة و ع ف ة ف ي ط ع م ة «Dört özellik vardır ki bunlar sende varsa dünyada elde edemediklerine üzülme: emaneti korumak, doğru sözlü olmak, güzel ahlak ve helal rızıkla beslenmek. (İbn Hanbel, II, 177) 20
»م ن ك ان ي ؤ م ن ب اهلل و ال ي و م ال خ ر ف ل ي ق ل خ ي ر ا أ و ل ي ص م ت و م ن ك ان ي ؤ م ن ب اهلل و ال ي و م ال خ ر ف ل ي ؤ ذ ج ار ه و م ن ك ان ي ؤ م ن ب اهلل و ال ي و م ال خ ر ف ل ي ك ر م ض ي ف ه «Allah a ve âhiret gününe iman eden ya hayır söylesin ya da sussun! Allah a ve âhiret gününe iman eden komşusuna eziyet etmesin! Allah a ve âhiret gününe iman eden misafirine ikram etsin! (Buhârî, Rikâk, 23) 21
»إ ن م ن أ ع ظ م ال م ان ة ع ن د اهلل ي و م ال ق ي ام ة ا لر ج ل ي ف ض ى إ ل ى ام ر أ ت ه و ت ف ض ى إ ل ي ه ث م ي ن ش ر س ر ه ا«Kıyamet günü Allah katında (hesabı sorulacak) en büyük ihanetlerden biri, kişinin eşiyle birlikte olduktan sonra onun sırrını ifşa etmesidir. (Müslim, Nikâh, 124) 22
»...أ ل و إ ي اك م و ال ك ذ ب ف إ ن ال ك ذ ب ل ي ص ل ح ب ال ج د و ل ب ال ه ز ل و ل ي ع د الر ج ل ص ب ي ه ث م ل ي ف ي ل ه...«Dikkat edin! Yalancılıktan kaçının. Çünkü ister ciddi olsun, isterse şaka yollu olsun yalan söylemek Müslüman a yakışmaz. Sakın kimse yerine getirmeyeceği bir şeyi küçük yaştaki çocuğuna (bile) vaat etmesin (bu davranış da yalancılığa girer). (İbn Mâce, Sünnet, 7) 23
ع ن ع ب د اهلل ب ن ع ام ر أ ن ه ق ال : د ع ت ن ى أ م ى ي و م ا و ر س ول اهلل ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م ق اع د ف ى ب ي ت ن ا ف ق ال ت»ه ا ت ع ال أ ع ط يك» ف ق ال ل ه ا ر س ول اهلل ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م»و م ا أ ر د ت أ ن ت ع ط يه «ق ال ت :»أ ع ط يه ت م ر ا«ف ق ال ل ه ا ر س ول اهلل ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م :»أ م ا إ ن ك ل و ل م ت ع ط يه ش ي ئ ا ك ت ب ت ع ل ي ك ك ذ ب ة «Abdullah b. Âmir şöyle anlatır: Bir gün Resûlullah (s.a.s.) evimizde otururken annem, (bana) Yanıma gel. Bak sana ne vereceğim! diyerek beni çağırdı. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.s.), Çocuğa ne vereceksin? diye sordu. Annem, Ona hurma vereceğim. deyince, Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurdu: Dikkat et! Eğer çocuğa bir şey vermeseydin, bu söz (amel defterine) bir yalan olarak yazılacaktı. (Ebû Dâvûd, Edeb, 80) 24
»ل ت ك ون وا إ م ع ة ت ق ول ون : إ ن أ ح س ن الن اس أ ح س ن ا و إ ن ظ ل م وا ظ ل م ن ا و ل ك ن و ط ن وا أ ن ف س ك م إ ن أ ح س ن الن اس أ ن ت ح س ن وا و إ ن أ س اء وا ف ل ت ظ ل م وا«İnsanlar iyilik yaparlarsa biz de iyilik yaparız; zulmederlerse biz de zulmederiz, diyen zayıf karakterli kimseler olmayın. Bilâkis iyilik yaptıklarında insanlara iyilik yapmayı, kötülük yaptıklarında ise onlara zulmetmemeyi içinize (bir ilke olarak) yerleştirin. (Tirmizî, Birr, 63) 25
»ل ت ب اغ ض وا و ل ت ح اس د وا و ل ت د اب ر وا و ك ون وا ع ب اد اهلل إ خ و ان ا و ل ي ح ل ل م س ل م أ ن ي ه ج ر أ خ اه ف و ق ث ل ث ة أ ي ام «Birbirinize nefret ve düşmanlık beslemeyin. Birbirinize haset etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin. Ey Allah ın kulları! Kardeş olun! Bir Müslüman ın (din) kardeşine üç günden fazla küsmesi helâl değildir. (Buhârî, Edeb, 57) 26
»ل ت م ار أ خ اك و ل ت م از ح ه و ل ت ع د ه م و ع د ة ف ت خ ل ف ه «Kardeşinle (düşmanlığa varan) tartışmaya girme, onunla (kırıcı şekilde) şakalaşma ve ona yerine getiremeyeceğin sözü verme. (Tirmizî, Birr, 58) 27
»ي ا م ع ش ر م ن ا م ن ب ل س ان ه و ل م ي د خ ل ال يم ان ق ل ب ه ل ت غ ت اب وا ال م س ل م ين و ل ت ت ب ع وا ع و ر ات ه م ف إ ن ه م ن ات ب ع ع و ر ات ه م ي ت ب ع اهلل ع و ر ت ه و م ن ي ت ب ع اهلل ع و ر ت ه ي ف ض ح ه ف ى ب ي ت ه «Ey diliyle iman edip, kalbine iman girmemiş olan kimseler! Müslümanların gıybetini yapmayın ve onların gizli hâllerini araştırmayın. Çünkü her kim onların gizli hallerini araştırırsa Allah da onun gizli hâlini araştırır. Allah kimin gizli hâlini araştırırsa onu evinde bile (gizlice yaptıklarını ortaya çıkararak) rezil eder. (Ebû Dâvûd, Edeb, 35) 28
»ت ص اف ح وا ي ذ ه ب ال غ ل و ت ه اد و ا ت ح اب وا و ت ذ ه ب الش ح ن اء «El sıkışın içinizdeki kin gitsin, birbirinize hediyeler verin sevginiz artsın ve düşmanlıklar yok olsun. (Mâlik, Muvatta, Hüsnü l-hulk, 4) 29
»إ ن م ا أ ن ا ب ش ر و إ ن ك م ت خ ت ص م ون و ل ع ل ب ع ض ك م أ ن ي ك ون أ ل ح ن ب ح ج ت ه م ن ب ع ض و أ ق ض ى ل ه ع ل ى ن ح و م م ا أ س م ع ف م ن ق ض ي ت ل ه م ن ح ق أ خ يه ش ي ئ ا ف ل ي أ خ ذ ف إ ن م ا أ ق ط ع ل ه ق ط ع ة م ن الن ار «Şüphesiz ben de bir insanım. Sizler bana davalarınızı arz ediyorsunuz. Olabilir ki sizden biri delilini diğerinden daha düzgün ifadelerle savunur, ben de duyduklarıma dayanarak onun lehine hükmederim. Ben kimin lehine kardeşinin hakkından bir şeye hükmetmiş isem o kimse bunu almasın. Çünkü ben ona ancak ateşten bir parça vermişimdir. (Buhârî, Hıyel, 10) 30
»ت ب اي ع ون ى ع ل ى أ ن ل ت ش ر ك وا ب اهلل ش ي ئ ا و ل ت ز ن وا و ل ت س ر ق وا و ل ت ق ت ل وا الن ف س ال ت ى ح ر م اهلل إ ل ب ال ح ق...«Allah a hiçbir şeyi ortak koşmayacağınıza, zina etmeyeceğinize, hırsızlık yapmayacağınıza, Allah ın haram kıldığı bir canı haksız yere öldürmeyeceğinize biat edin (Müslim, Hudûd, 41) 31
»إ ن اهلل ت ع ال ى ي ق ول : أ ن ا ث ال ث الش ر يك ي ن م ا ل م ي خ ن أ ح د ه م ا ص اح ب ه ف إ ذ ا خ ان ه خ ر ج ت م ن ب ي ن ه م» Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: Biri arkadaşına hainlik etmediği müddetçe, ben iki ortağın üçüncüsüyüm (onlara yardım eder ve onları korurum). Ama onlardan birisi diğerine hainlik ederse, ben aralarından çekilirim. (Ebû Dâvûd, Büyû, 26) 32
»ا لت اج ر الص د وق ال م ين م ع الن ب ي ين و الص د يق ين و الش ه د اء «Sözü ve muamelesi doğru, dürüst tüccar; (kıyamet gününde) peygamberler, peygamberleri tasdik eden doğru kimseler ve şehitlerle beraber olacaktır. ( Tirmizî, Büyû, 4) 33
»ا ل ب ي ع ان ب ال خ ي ار م ا ل م ي ف ت ر ق ا ف إ ن ص د ق ا و ب ي ن ا ب ور ك ل ه م ا ف ى ب ي ع ه م ا و إ ن ك ت م ا و ك ذ ب ا م ح ق ت ال ب ر ك ة م ن ب ي ع ه م ا«Alışveriş yapanlar birbirlerinden ayrılmadıkları sürece (alışverişi kabul edip etmeme konusunda) serbesttirler. Eğer dürüst davranırlar ve (malın kusurunu) açıkça söylerlerse, alışverişleri bereketlenir. Fakat kusuru gizler ve yalan söylerlerse, (yaptıkları) alışverişin bereketi gider. (Ebû Dâvûd, Büyû, 51) 34
ع ن أ ب ى ه ر ي ر ة ر ض ى اهلل ع ن ه ق ال : ق ال ر س ول اهلل ص ل ى اهلل ع ل ي ه و س ل م :»إ ذ ا ض ي ع ت ال م ان ة ف ان ت ظ ر الس اع ة «. ق ال :»ك ي ف إ ض اع ت ه ا ي ا ر س ول اهلل!«ق ال :»إ ذ ا أ س ن د ال م ر إ ل ى غ ي ر أ ه ل ه ف ان ت ظ ر الس اع ة «Ebû Hüreyre nin (r.a.) naklettiğine göre, Resûlullah (s.a.s.), (bir bedevinin kıyametin ne zaman kopacağını sorması üzerine) şöyle buyurdu: Emanet zayi edildiği vakit kıyameti bekle! Bunun üzerine bedevi, Emanetin zayi edilmesi nasıl olur yâ Resûlallah? diye sorunca, Hz. Peygamber Yönetim, ehli olmayan kimseye verildiğinde kıyameti bekle. buyurdu. (Buhârî, Rikâk, 35) 35
»أ ل ل ت ح ل أ م و ال ال م ع اه د ين إ ل ب ح ق ه ا...«Aman dikkat edin! Anlaşmalı olarak Müslüman topraklarında yaşayan gayrimüslimlerin mallarını haksız yere ellerinden almak helâl değildir... (Ebû Dâvûd, Et ime, 32) 36
»أ ل م ن ق ت ل ن ف س ا م ع اه د ة ل ه ذ م ة اهلل و ذ م ة ر س ول ه ف ق د أ خ ف ر ب ذ م ة اهلل ف ل ي ر ح ر ائ ح ة ال ج ن ة...«Bilesiniz ki! Kim Allah ın ve Resûlü nün güvencesi altında bulunan anlaşmalı bir kimseyi (zimmîyi) öldürürse, Allah a verdiği sözü bozmuş olur ve cennetin kokusunu dahi alamaz. (Tirmizî, Diyât, 11) 37
»م ن أ م ن ر ج ل ع ل ى د م ه ف ق ت ل ه ف إ ن ه ي ح م ل ل و اء غ د ر ي و م ال ق ي ام ة «Kim birine can güvenliği konusunda teminat verip de daha sonra onu öldürürse kıyamet gününde zulüm sancağını taşıyacaktır. (İbn Mâce, Diyât, 33) 38
»م ن م ات و ه و ب ر ىء م ن ]ث ل ث [: ا ل ك ب ر و ال غ ل ول و الد ي ن د خ ل ال ج ن ة «Kim şu üç şeyden uzak olarak ölürse cennete girer: Kibir, ganimet malına hainlik ve borç. (Tirmizî, Siyer, 21) 39
»ل ت ج وز ش ه اد ة خ ائ ن و ل خ ائ ن ة و ل م ح د ود ف ى ال س ل م و ل ذ ى غ م ر ع ل ى أ خ يه «Emanete ihanet eden erkek ve kadının, had cezasına çarptırılanın ve (din) kardeşine kin besleyenin şahitliği caiz değildir. (İbn Mâce, Ahkâm, 30) 40