Sirküler no: 044 İstanbul, 27 Mayıs 2010 Konu: Yatırım indirimi istisnası, ilgili yıl kazancının % 25 i ile sınırlandırılıyor. Özet: Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 25 Mayıs 2010 tarihinde TBMM Başkanlığı na sunuldu. Tasarı nın yatırım indirimi istisnası ile ilgili düzenlemelerine aşağıda yer verilmektedir. Tasarının 5. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu nun geçici 69. maddesinde yer alan yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler. ibaresi madde metninden çıkarılmaktadır. Bu ibare yerine yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler. ibaresi getirilmiştir. Bu ibareden sonra gelmek üzere Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25 ini aşamaz. Kalan kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanır. cümleleri eklenmiştir. Kuzey YMM A.Ş. Büyükdere Cad. Beytem Plaza No: 22 34381 Şişli İstanbul - Turkey Tel: +90 (212) 315 30 00 Fax: +90 (212) 234 10 67 www.vergidegundem.com www.ey.com 1. Kullanılabilecek yatırım indirimi istisnasına sınırlama Tasarıda Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda 2005 yılından devreden yatırım indirimi tutarının kullanılmasına ilişkin olarak herhangi bir süre sınırlamasına yer verilmediği görülmektedir. Buna göre 2005 yılından devreden yatırım indirimi tutarı 2010 yılından başlamak üzere herhangi bir süre sınırlaması olmadan kullanılabilecektir. Ancak tasarının 5. maddesi ile yatırım indirimi kullanımı kazancın belli bir oranı ile sınırlandırılmaktadır. Tasarının aynen yasalaşması durumunda mükellefler dönem kazançlarının ancak % 25 i kadar yatırım indirimi istisnasından yararlanabileceklerdir. Yatırım indirimi istisnası sonrası kalan % 75 lik kazanç üzerinden ise kurumlar vergisi ödemeleri gerekecektir. 2. İstisnadan yararlanıldığı durumda uygulanacak vergi oranı Vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak kazancın % 25 i indirildikten sonra kalan kazanç üzerinden % 30 yerine % 20 oranında kurumlar vergisi ödenecektir. 3. Yatırım indirimi stopajı 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlarla ilgili devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın, dağıtılmasın % 19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı uygulaması devam etmektedir. 4. Yürürlük Tasarının yürürlük maddesi uyarınca, yatırım indirimine ilişkin hükümlerin yer aldığı 5. madde, 2010 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu dokümanda yer alan açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Ernst & Young ve Kuzey YMM A.Ş. ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
- 2 - Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 25 Mayıs 20910 tarihinde TBMM Başkanlığı na sunuldu. Sözü geçen Kanun Tasarısı nda, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları, Gider Vergileri Kanunu, Vergi Usul Kanunu, Damga Vergisi Kanunu ve Harçlar Kanunu ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Bu sirkülerimizde, Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı nın yatırım indirimi ile ilgili düzenlemelerine yer verilecektir. 1. 2006 yılında yatırım indirimi uygulamasında gerçekleştirilen değişiklikler ve Anayasa Mahkemesi kararı 08.04.2006 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 5479 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun un 2. maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu nun Ticari ve Zirai Kazançlarda Yatırım İndirimi İstisnası başlıklı 19. maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Yatırım indirimi istisnası bu düzenleme ile kaldırılmış olmakla birlikte, 5479 Sayılı Kanun la Gelir Vergisi Kanunu na eklenen geçici 69. madde ile 31.12.2005 tarihine kadar gerçekleştirilen yatırım harcamalarının geçici bir süre istisnadan yararlandırılabilmesine olanak sağlanmıştır. Geçici 69. maddenin metni aşağıdaki şekildedir: Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; 31.12.2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile; a. 24.4.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 09.04.2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki Ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için belge kapsamında 01.01.2006 tarihinden sonra yapacakları yatırımları, b. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19. maddesi kapsamında 1.1.2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımları, nedeniyle, 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dahil) çerçevesinde sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilirler. Bu değişiklik ile yatırım indirimi istisnasına son verilmesine rağmen, mükelleflerin mevcut yatırımları nedeniyle hak kazandıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarını sadece 3 yıl süre ile kullanmalarına imkan verilmiş, 2009 yılından itibaren bu haklarını kullanmayacakları hüküm altına alınmıştır. Devreden yatırım indiriminden yararlanılabilmesine ilişkin 3 yıllık süre sınırlamasının Anayasa ya aykırılığı iddia edilmiş ve Anayasa Mahkemesi nde iptal davası açılmıştır. Anayasa Mahkemesi 15 Ekim 2009 tarihinde vermiş olduğu karar ile 31.12.2005 tarihi itibariyle hak kazanılan yatırım indirimi istisnasının kullanımıyla ilgili 3 yıllık süre (2006, 2007 ve 2008 yılları) sınırlamasını, kararın Resmi Gazete de yayımlandığı tarih (8 Ocak 2010) itibariyle kaldırmıştır.
- 3-2. Yatırım indirimi ile ilgili tasarıda yer alan hüküm 25 Mayıs 2010 tarihinde TBMM Başkanlığı na sunulan Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı nın 5. maddesinde, 2005 yılından devreden yatırım indirimi istisnasının 2010 yılından itibaren kullanımına ilişkin bir düzenleme yapıldığı görülmektedir. Tasarının 5. maddesi ile yukarıda metni yer alan Gelir Vergisi Kanunu nun geçici 69. maddesinde yer alan yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler. ibaresi madde metninden çıkarılmaktadır. Bu ibare yerine yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler. ibaresi getirilmiştir. Bu ibareden sonra gelmek üzere Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25 ini aşamaz. Kalan kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanır. cümleleri eklenmiştir. 3. 2005 yılından devreden yatırım indirimi istisnasının 2010 yılında kullanılması 3.1 Kullanılabilecek yatırım indirimi istisnasına sınırlama Tasarıda Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda 2005 yılından devreden yatırım indirimi tutarının kullanılmasına ilişkin olarak herhangi bir süre sınırlamasına yer verilmediği görülmektedir. Buna göre 2005 yılından devreden yatırım indirimi tutarı 2010 yılından başlamak üzere herhangi bir süre sınırlaması olmadan kullanılabilecektir. Ancak tasarının 5. maddesi ile yatırım indirimi kullanımı kazancın belli bir oranı ile sınırlandırılmaktadır. Tasarının aynen yasalaşması durumunda mükellefler dönem kazançlarının ancak % 25 i kadar yatırım indirimi istisnasından yararlanabileceklerdir. Yatırım indirimi istisnası sonrası kalan % 75 lik kazanç üzerinden ise kurumlar vergisi ödemeleri gerekecektir. Yapılan bu düzenlemenin, geçici 69. maddedeki hükmün iptaline ilişkin Anayasa Mahkemesi kararındaki gerekçelere ne kadar uyumlu olduğu tartışılabilir. Bu nedenle tasarının yasalaşmasından sonra aynı gerekçelerle bu hükmün de Anayasa ya aykırılığı iddia edilerek, konunun yargıya intikal ettirilmesi ihtimali bulunmaktadır. 3.2 İstisnadan yararlanıldığı durumda uygulanacak vergi oranı Tasarının 5. maddesi ile GVK nın geçici 69. maddesinde yer alan ve 2005 yılından devreden yatırım indirimi tutarının kullanılması durumunda kurumlar vergisi oranının % 20 yerine % 30 oranında uygulanması sonucunu doğuran hüküm madde metninden çıkarılmıştır. Bunun yerine geçici 69. maddeye Kalan kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanır. ibaresi eklenmiştir. Bu değişiklik uyarınca vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak kazancın % 25 i indirildikten sonra kalan kazanç üzerinden % 30 yerine % 20 oranında kurumlar vergisi hesaplanacaktır. Böylelikle örneğin 100 TL lik kazancı olan bir kurumun, bu kazancın tamamını karşılayan yatırım indirimi istisnası (stopajsız) bulunması durumunda, cari yıla ilişkin vergi yükü % 0 dan, [(100 (100 * % 25)) * % 20 =] % 15 e çıkarılmış olmaktadır.
- 4-3.3 Yatırım indirimi stopajı Tasarıda bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil ibaresi yer almaktadır. Gelir Vergisi Kanunu nun geçici 61. maddesinin 1. fıkrasında 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla ilgili yatırım harcamalarına (teşvik belgelerine bu tarihten sonra ilave edilen iktisadî kıymetler için yapılan harcamalar hariç), yatırım indirimine ilişkin olarak 31.12.2005 tarihinde geçerli olan mevzuatın uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Maddenin 2. fıkrası uyarınca ise yukarıda belirtilen şekilde yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar ile 24.04.2003 tarihinden önce gerçekleşen yatırımlar üzerinden hesaplanan ve kazancın yetersiz olması dolayısıyla sonraki dönemlere devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın % 19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Tasarıda yer alan hükümden bu stopaj uygulamasında herhangi bir değişiklik olmayacağı anlaşılmaktadır. 4. 2009 yılına ilişkin uygulama Tasarıda devreden yatırım indirimi istisnası bulunan mükelleflerin 2009 yılında bu istisnadan yararlanıp yararlanamayacağına ilişkin olarak herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Konuya ilişkin görüşlerimiz 1 Şubat 2010 tarih 019 numaralı sirkülerimizde yer almaktadır. Tasarının aynen yasalaşması halinde, 2009 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerini ihtirazi kayıtla verip dava açan mükellefler açısından 2009 yılına ilişkin uygulama yargılamanın sonucuna göre şekillenecektir. 5. Yürürlük Kanun tasarısının 50. maddesi (yürürlük) uyarınca yatırım indirimine ilişkin hükümlerin yer aldığı 5. madde, 2010 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir. 6. Tasarının yasalaşması halinde GVK geçici 69. madde Yapılan açıklamaların daha iyi anlaşılabilmesini temin etmek üzere, tasarının aynen yasalaşması ihtimaline göre hazırlanan Gelir Vergisi Kanunu nun geçici 69. madde metnine aşağıda yer verilmektedir. Geçici Madde 69: Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; 31.12.2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile; a. 24.4.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 09.04.2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki Ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için belge kapsamında 01.01.2006 tarihinden sonra yapacakları yatırımları, b. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19. maddesi kapsamında 1.1.2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımları,
- 5 - nedeniyle, 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (bu Kanunun geçici 61 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranına ilişkin hüküm dâhil) çerçevesinde kazançlarından indirebilirler. Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25 ini aşamaz. Kalan kazanç üzerinden yürürlükteki vergi oranına göre vergi hesaplanır. Saygılarımızla. Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. Sadık Ferik Sirküler içeriği hakkında ek bilgi gerektiğinde (212) 368 55 09 numaralı telefondan M. Fatih Köprü (fatih.kopru@tr.ey.com) ile temasa geçmenizi rica ederiz. Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Ernst & Young ve Kuzey YMM A.Ş. ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.