TEKSTİL TERBİYESİNDE REAKTİF BOYAMA SONRASI YAPILAN YIKAMA PROSESİNİN ENZİMATİK İŞLEM İLE KISALTILMASI YÖNTEMİ. AMAÇ VE GEREKÇE Tekstil terbiyesinde yaygın olarak kullanılan reaktif boyamadan sonra, selüloz ile reaksiyona girmeden kalan boyarmaddenin kumaştan uzaklaştırılması için uzun bir sıcak yıkama süreci uygulanmaktadır. Yıkama işleminin süresi yapılan boyamanın koyuluğuna bağlıdır ve renk koyulaştıkça işlem uzamaktadır. Bu reaktif yıkama işlemi büyük miktarda enerji, su, zaman ve işçilik tüketmekte ve arıtılması zor olan çok miktarda renkli atık su üretmektedir. Bu araştırma projesi ile yıkama işleminin enzim reaksiyonu ile daha düşük sıcaklıkta, daha az su kullanarak, daha kısa sürede, daha az işçilik ile ve daha az miktarda renkli atık su üreterek geçekleştirilmesinin sağlanması araştırılacaktır. Reaktif boyamadan sonra uygulanan yıkama işlemi yerine, atık su arıtma sistemleri için önerilen enzim kullanılması ile renk giderimi işlemi uygulanacaktır. 2. TANIM a) Literatür Taraması ve Güncel Durum Tekstil endüstrisinden deşarj edilen atık su hem hacım olarak ve hem de atık kompozisyonu olarak bütün endüstriyel sektörler arasında en kirletici atık olarak kabul edilir []. Boyalar medeniyetimizin gerekli bir parçasıdır, fakat boyarmadde endüstrisinin atıklarıyla çevresel kirlenmeye de neden olurlar [2]. Tekstil endüstrisi atık suyu bir çok kirletici madde içeren karmaşık yapılı bir karışımdır. Bu kirletici maddelerin bir kısmı, organik klorür esaslı tarım ilaçları, ağır metaller ve boyalardır [3]. Endüstriyel boyalar çevreye iki ana kaynaktan atılır: boya üretim tesisi atıklarından ve tekstil fabrikaları gibi boya kullanan endüstri dallarından. Boyama işleminde kullanılan toplam boyanın % 0-5 inin atık suya verildiği tahmin edilmektedir [4]. Özellikle akıntı ve nehirlerde olmak üzere çevrede çok miktarda depolanırlar [5]. Bu boyaların pek çoğu ışığa, ısıya ve doğal biyolojik parçalanmaya dirençli bileşikler olduklarından
mikrobiyolojik saldırılara karşı dirençlidirler. Nitro ve sülfonik gruplar gibi çeşitli kimyasal yapıları içeren sentetik boyalar klasik anaerobik işlemler ile biyolojik renk giderilmesi işleminde düzenli olarak çabuk bir şekilde etkilenmezler [6-8]. Yeryüzünde yılda 7.0 5 tondan fazla ve yaklaşık olarak 0.000 farklı boya ve pigment üretilmekte ve boya baskı endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunun yaklaşık olarak % 0 unun endüstriyel atıklara verildiği tahmin edilmektedir [9]. Endüstri çok çeşitli kimyasal yapıda sentetik boya kullanır; bu nedenle renk gidermede kullanılan bir biyokatalizatör çeşitli yapılardaki boyaları parçalayabilmelidir [0]. Boyalar genellikle aromatik ve çok halkalı bileşiklerdir ve genellikle doğal parçalanmaya dirençlidir. Bazıları zehirli ve hatta kanserojen yapıdadır. Bundan dolayı endüstriyel atıklardaki boyaların yıkımı ve renginin giderilmesi için yöntemler geliştirilmesi önemlidir []. Beyaz çürükçül mantarın bir çok ligninsel kültürünün çeşitli boyaları parçaladığı ve rengini giderdiği rapor edilmiştir [2-4]. Azo boyalara benzeyen fakat farklı yapıdaki doğaya yabancı kimyasal maddeler olan antrakinon boyaların enzim kullanarak yıkım çalışmaları az sayıda yapılmıştır. Geotrrichum candidum Dec, azo ve antrakinon boyaların rengini giderebilmektedir. Bu mikroorganizma türünün hücre dışı peroksidaz-tipi enzimleri renk giderme olayına karışmaktadırlar [5-8]. Enzim reaksiyonları tekstil endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Nişasta ve nişasta türevi haşılların molekül ağırlığının azaltılarak uzaklaştırılmasında en fazla tavsiye edilen yöntem, enzim reaksiyonu yöntemidir [9]. Bir antrakinon boya olan Remazol Brilliant Blue R (RBBR) endüstriyel olarak önemli bir boyadır ve polimer yapıya sahip boya üretiminde sıkça başlangıç maddesi olarak kullanılır. Yapı olarak ligninsel peroksidazların besinleri olan çok halkalı aromatik bileşiklere benzer. Vinilsülfon grubundan, antrakinon kimyasal yapısındaki bu boyanın rengi beyaz çürükçül mantar Phanerochaete chrysosporium tarafından giderilir [20-25]. Yapılan bir çalışmada, boyama işlemi yıkama suları içeren renkli bir atık su, lakkaz,, catechol oksidaz, billirubin oksidaz ve peroksidaz enzimlerini içeren bir kokteyl ile muamele edilmiş ve boyaların bir kısmının renginin büyük ölçüde giderildiği belirtilmiştir. [26]. Bu araştırmada, tekstil endüstrisinde kullanılan ve antrakinon yapıda olan reaktif Remazol Brilliant Blue R (RBBR) boyası ile yapılan boyama sonrasında yer alan klasik yıkama proesi yerine Funalia trogii nin kültür özütü ile enzimli yıkama işlemi yapılarak daha ekonomik ve çevre dostu bir üretim metodu oluşturulması amaçlanmaktadır. 2
KAYNAKLAR []Vandevivere, P. C., Bianchi, R. ve Verstraete, W., Treatment and Reuse of Watewater from the Textile Wet-Processing Industry : Review of Emerging Technologies., Chem. Technol. Biotechnol., 72 : 289-302, (998). [2]Vyas, B.R.M., Molitoris, H.P., Involvement of an Extracellular H 2 O 2 Dependent Ligninolytic Activity of the White Rot fungus Pleurotus ostreatus in the Decolorization of Remazol Brilliant Blue R, Applied and Environmental Microbiology, 6 () : 399-3927, (995). [3]Kirby, N., Merchant, R. Ve McMullan, G., Decolourization of Synthetic Textile Dyes by Phlebia tremellosa., FEMS Microbiology Letters, 88: 93-96, (2000). [4]Rafii, F., Franklin, W ve Cerniglia, C.E., Azoreductase Activity of Anaerobic Bacteria Isolated from Human Intestinal Microflora., Applied and Environmental Microbiology, 56:246-25, (990). [5]Chung, K. T. ve Stevens, S. E. Jr., Decolorization of Azo Dyes by Environmental Microorganisms and Helminths., Environmental Toxicology and Chemistry, 2 (): 22-232 (993). [6]Karam, J. ve Nicell, A.J., Potantial Applications of Enzymes in Waste Treatment., J. Chem. Tech. Biotechnol., 69:4-53, (997). [7]Young, L., You, J., Ligninase-Catalysed Decolorization of Synthetic Dyes. Water Res. 3: 87-93, (997). [8]Rodriguez, E., Pickard, M.A., Vasquez-Duhalt, R., Industrial Dye Decolorization by Laccases from Lignimolytic Fungi., Current Microbiol., 38:27-32, (998). [9]Armenante, P. M., Pal, N. ve Andowski, G. L., Role of Mycelium and Extacellular Protein in the Biodegradation of 2,4,6-Trichlorophenol by Phanerochaete chrysosporium., Applied and Environmental Microbiology, 60(6):7-78, (994). [0]Goszczynski, S.A., Paszczynski, M.B., Pasty-Grygsby, R.L., Crawford, D.L. and Crawford, R.L., New Pathway for Degradation of Sulfonated Azo Dyes by Microbial Peroxidases of Phanerochaete chrysosporium and Streptomyces chromofuscus., J. Bacterial 76: 339-347, (994). []Ollikka, P., Alhonmaki, K., Leppaen, V., Glumoff, T., Raijola, T. ve Suonimene, L., Decolorization of Azo, Triphenyl Methane, Heterocyclic and Polimeric Dyes by Lignin pproxidase Isoenzymes from Phanerochaete chrysosporium., Applied and Environmental Microbiology, 59(2): 400-406, (993). 3
[2]Spadaro, J. T., Gold, M. H. and Renganathan, V., Degradation of Azo Dyes by the Lignin Degrading Fungus Phanerochaete chrysosporium., Applied and Environmental. Microbiology, 58: 2397-240, (992). [3]Eggert, C., Temp, U. ve Eriksson, K. E. L., The Ligninolytic System of the White Rot Fungus Pycnoporus cinnabarinus: Purification and Characterization of the Laccase., Applied and Environmental Microbiology, 62 (4) : 5-58, (996). [4]Bogan, B.W. ve Lamar, R.T., Polycyclic Aromatic Hydrocarbon- Degrading Capabilities of Phanerochaete leavis HHB-625 and its Extracellular Ligninolytic Enzymes., Applied and Environmental Microbiology 62:597-603, (996). [5]Cripps, C., Bumpus, J. A. ve Aust, S. D., Biodegradation of Azo and Heterocyclic Dyes by Phanerochaete chrysosporium., Applied Environmental Microbiology, 56 (4): 4-8, (990). [6]Paszczynski, A., Pasti-Grigsby, M. B., Goszczynski, S., Crawford, R. L. ve Crawford, D. L., Mineralization of Sulfonated Azo dyes and Sulfanilic acid by Phanerochaete chrysosporium and Strptomyces chromofuscus., Applied Environmental Microbiology, 58(): 3598-3604, (992). [7]Joshi, D. K. ve Gold, M. H., Degradation of 2,4,5-Trichlorophenol by the Lignin- Degrading Basidiomycete Phanerochaete chrysosporium., Applied and Environmental Microbiology, 59(6):779-785, (993). [8]Hammel, K. E., Mechanism for Polycyclic Aromatik Hydrocarbon Degradation by Ligninolytic Fungi., Environmental Health Perspectives, 03:4-43, (995). [9]Tekstil Ön Terbiyesi, Pervin aniş, Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü [20]Orth, A.B., Royse, D.J. ve Tien, M., Ubiquity of Lignin Degrading Peroxidases Among Various Wood-Degrading Fungi., Applied and Environmental Microbiology, 59:407-4023, (994). [2]Collins, P. J., Field, J. A., Teunissen, P. ve Dorson, A. D. W., Stabilization of Lignin Peroxidases in White Rot Fungi by Trytophan., Applied and Environmental Microbiology, 63 (7):2543-2548, (997). [22]Kim, S. J. ve Shoda, M., Purification and Characterization of a Novel Peroxidase from Geotrichum candidum Dec Involved in Decolorization of Dyes., Applied and Environmental Microbiology, 65 (3) : 029-035, (999). [23]Erkurt EA, Ünyayar A, Mazmancı MA, Ataçağ H, Drimarene Blue X3LR nin Renk Gideriminden Sorumlu Funalia trogii Enzimlerinin Araştırılması XIII. Biyoteknoloji 4
Kongresi ÇANAKKALE 2003 [24]Mazmancı MA, Ünyayar A, Erkurt EA, Drimarene X3LR nin Tutuklanmış Funguslar Tarafından Renk Giderimi V. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi ANKARA 2003. [25]Mazmancı MA, Ünyayar A, Tutuklanmış F. trogii ile Diazo Boyar Madde Reaktif Black 5 in Renk Giderimi Türkiye de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu IV GEBZE 2003. [26] Graça M.B. Soares and M. Teresa P. Amorim, Pilot-Scale enzymatic Decolorization of Industrial Dyeing Process Wastewater, Textile Research Journal, 76 () 4- (2006) b) Kapsam ve İş Planı. RBBR ile Boyama İşlemlerinin Yapılması: Boyama işleminde % 00 pamuklu dokuma kumaş ve Soğuk Bekletme boyama yöntemi kullanılacaktır. Boya derişimleri 0, 20, 30, 40 ve 50 g/l dir. Reaksiyon için kostik/silikat metodu kullanılacaktır. Soğuk bekletme süresi 24 saattir. (Eylül 2007).2 Soğuk Yıkama: Değişik renk koyuluklarına sahip kumaşlara, üzerlerinde bulunan kimyasal maddelerin uzaklaştırılması için çektirme yöntemi ile bir soğuk yıkama işlemi uygulanacaktır. Yıkama işleminde :0 banyo oranı kullanılacaktır. (Ekim 2007).3 Klasik Yıkama: Çektirme yöntemi ile :0 banyo oranında 5 dakika kaynar yıkama işlemi yapılacaktır. Boyalı kumaş banyoya selüloz ile reaksiyona girmemiş boya vermeyinceye kadar, yani yıkama banyosu renksiz oluncaya kadar yıkama işlemi tekrarlanacaktır. Her yıkama işlemi sonunda banyodaki boya derişimi spektrofotometre ile ölçülerek tespit edilecektir. Boya derişimi sıfır olduğu zaman yıkamaya son verilecektir. (Kasım 2007).4 Enzim ile Reaksiyon Koşullarının Belirlenmesi: En yüksek enzim aktivitesinin belirlenmesi için uygun ph ve sıcaklık tespit edilecektir. Bunun için sabit boya ve enzim derişiminde, değişik ph ve sıcaklıklarda, 5 dakikalık işlem süresi sonunda elde edilen boya konsantrasyonu azalması, spektrofotometrik olarak ölçülecektir. (Aralık 2007).5 Enzim Kullanarak Yıkama: En yüksek enzim aktivitesinin sağlandığı koşullarda, :0 banyo oranında 5 dakikalık enzimli yıkama işlemi yapılacaktır. Besinin enzim ile doygunluğa ulaştığı noktayı tespit etmek için, her yıkama, değişik enzim miktarları ile 4 kez yapılacaktır. Boyalı kumaş banyoya reaksiyona girmemiş boya vermeyinceye kadar, 5
yani yıkama banyosu renksiz oluncaya kadar yıkama işlemi tekrarlanacaktır. Her yıkama işlemi sonunda banyodaki boya derişimi spektrofotometre ile ölçülerek tespit edilecektir. Boya derişimi sıfır olduğu zaman yıkamaya son verilecektir. (Şubat 2008).6 Karma Yıkama: Optimum yıkama etkisi elde etmek için klasik ve enzimli yıkama arka arkaya yapılacaktır. Bunun için, değişik sayılardaki klasik ve enzimli yıkamalar kombine edilecektir. Besinin enzim ile doygunluğa ulaştığı noktayı tespit etmek için, her yıkama, değişik enzim miktarları ile 4 kez yapılacaktır. Boyalı kumaş banyoya reaksiyona girmemiş boya vermeyinceye kadar, yani yıkama banyosu renksiz oluncaya kadar yıkama işlemi tekrarlanacaktır. Her yıkama işlemi sonunda banyodaki boya derişim spektrofotometre ile ölçülerek tespit edilecektir. Boya derişimi sıfır olduğu zaman yıkamaya son verilecektir. (Nisan 2008).7 Yıkama işlemi bittikten sonra kurutulan boyalı kumaşlara yıkama, sürtme ve ışık haslığı testleri, kopma ve yırtılma testleri ve tekstil endüstrisinde kullanılan spektrofotometrik renk ölçme testi uygulanarak boyama ve yıkama kalitesi farklılıkları kontrol edilecektir. (Mayıs 2008) İşlem-Zaman Soğuk Bekletme Boyama İşlemleri Soğuk Yıkama Klasik Yıkama Enzim Reaksiyon Koşullarının Belirlenmesi Enzim ile Yıkama Karma Yıkama Testler Eylül 2007 Ekim 2007 Kasım 2007 Aralık 2007 Şubat 2008 Nisan 2008 Mayıs 2008 6
Tablo 4.: Değişik konsantrasyonlardaki boyamalardan sonra yapılacak yıkama metotları ve tahmini yıkama banyo sayıları. (Toplam 277 yıkama) Boya derişimi (mg/l) Soğuk Yıkama (20 o C) Klasik Yıkama (90 o C) Enzim ile Yıkama 50 00 50 200 L L L 0 3 2 2 2 2 20 3 2 2 2 2 30 4 3 3 3 3 40 5 4 4 4 4 50 6 5 5 5 5 L Klasik Yıkama Karma Yıkama Enzim ile Yıkama 50 L 00 L 50 L 200 L 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 2 2 2 2 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 Toplam 5 2 6 6 6 6 3 39 39 39 39 c) Üretilecek Ek Bilgi ve Teknoloji Tekstil endüstrisi modaya ve zevke hitap ettiği için çok değişik renkler üretilmekte, dolayısıyla pek çok sayıda boya ya da boya karışımları boyama işlemlerinde kullanılmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada kullanılan yöntem diğer boya ve boya karışımlarına da uygulanmalıdır. Farklı enzim türleri ile farklı boya sistemleri de çalışılmalı ve enzim üretim teknolojisi geliştirilerek ekonomiklik ve çeşitlilik sağlanmalıdır. Enzimlerin yetenekleri geliştirilerek, birden fazla sayıda boyayı aynı koşullarda ve aynı anda parçalayabilmeleri sağlanmalı veya enzim karışımları kullanma yolları araştırılmalıdır. Ayrıca enzim reaksiyonlarına cevap verebilen boyarmadde üretimi teşvik edilmelidir. Elde edilecek sonuçlar ulusal veya uluslararası bilimsel yayın haline getirilmeye çalışılacaktır.. 7
3. PROJE EKİBİ Doç. Dr. Mustafa Kemal Külekci: Mersin Üniversitesi, Tarsus Meslek Yüksekokulu Müdürü Öğr. Gör. Kuddis Büyükakıllı: Mersin Üniversitesi, Tarsus Meslek Yüksekokulu, Tekstil Bölümü Yard. Doç. Dr. Mehmet Ali Mazmancı: Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Ar. Gör. Emrah Ahmet Erkurt: Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 4. HARCAMA PROGRAMI Tamamı Temmuz 2007 de harcanacaktır. 5. TECHİZAT LİSTESİ VE GEREKÇELERİ Laboratuar Fuları: Soğuk Bekletme yöntemi ile boyamada kullanılacaktır. Fiyatı: 6000 USD (9000 YTL) 2 Kompresör: Laboratuar Fularının çalışması için gereklidir. Fiyatı: 200 YTL 3 El Tahrikli Sürtme Haslığı Test Cihazı: Boyanıp yıkanmış kumaşta, kalite karşılaştırılması için sürtme haslığı testi yapılacaktır. Fiyatı: 683 Pound (2000 YTL) 4 Yıkama Haslığı Test Cihazı: Boyanıp yıkanmış kumaşta yıkama haslığı testleri için kullanılacaktır. Fiyatı: 6324 Pound (2000 YTL) 8
6. DİĞER HARCAMALAR VE GEREKÇELERİ MANTAR ÜRETİMİ İÇİN. Patato dextrose agar 2. Saboround dextrose agar 3. KH 2 PO 4 4. K 2 HPO 4 5. NaH 2 PO 4 6. Na 2 HPO 4 7. CaCl 2.2H2O 8. MgSO 4.7H 2 O 9. FeSO 4 0. Glukoz. NaCl 2. CuSO 4.5H 2 O 3. ZnSO 4 4. (NH 4 )SO 4 5. (NH 4 )H 2 PO 4 ENZİM ANALİZLERİ İÇİN:. Selülaz 2. Amilaz Nişasta Iyot 3. Lakkaz ABTS Sitrik asit Syringaldazine Guaikol 4. Ksilanaz Tris Asetik asit 5. Horse Radish Peroksidaz H 2 O 2 6. Mn-Peroksidaz Fenol Red Oksalik asit Süksinik asit Laktik asit MnSO 4 Bovine Serum Albumin NaOH 7. Lignin Peroksidaz Azure B Tartarik asit Veratril alkol 8. Katalaz H 2SO 4 KMnO 4 9. Tirosinaz Kateşol Prolin PROTEİN ANALİZLERİ İÇİN KNa Tartarat Na 2CO 3 CuSO 4.5 H 2 O Folin Ciocolteu SAFLAŞTIRMA ANALİZLERİ VE SDS PAGE ANALİZLERİ İÇİN Konsantratör Saphadex G-75 HCl Gliserol Bromfenol mavisi Akrilamid Bisakrilamid SDS Glisin Merkapto etanol Amonyum persülfat Temed Coomassie Blue R-250 Glasial asetik asit Metanol 9
.7 PROJE EKİBİNİN YAYINLARI VE ÇALIŞMALARI Doç Dr. Mustafa Kemal KÜLEKCİ Yayınlar Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlananlar. Mustafa Kemal Kulekci and Aydin Şık, Effects of Tool Rotation and Transverse Speed on Fatigue Properties of Friction Stir Welded AA 050-H8 Aluminium Alloy, Archives of Metallurgy and materials, 5/2, p.23-26, (2006). 2. I SEVIM and M K KULEKCI, Abrasive wear behaviour of bio-active glass ceramics containing apatite, Bulletin of Material Science, 29/3, 243-249 (2006). 3. Ahmet Taşkesen, Faruk Mendi, Yasin Kisioglu, Mustafa Kemal Kulekci, Deformation Analysis of Boring Bars Using Analytical and Finite Element Approaches, Strojniki vestnik - Journal of Mechanical Engineering, 52/3, pp6-69 (2006). 4. Mendi, F., H. Can., M.K. Külekci., Fatigue properties of polypropylene Involute rack gear reinforced with metallic spring, Materials and Design, Elsevier, 27/5, 427-733, (2006). 5. Sevim, I., M.K. Kulekci., F. Mendi Fracture Toughness of Bioactive Glass Ceramics Containing Apatite, Silicates Industriels, 70/7-8, 03-08, (2005). 6. Kulekci, M.K., F. Mendi., İ. Sevim., Ö. Baştürk., Fracture toughness of friction stir welded joints of AlCu4SiMg Aluminium Alloy, Metalurgija, 44/3, 209-23, (2005). 7. Eksi, A., M. K. Kulekci., Hardness and Densification Behaviour of Copper and Bronze Powders Compacted With Uniaxial Die and Cold Isostatic Pressing Processes, Metalurgija, 43/2, 29-34, (2004). 8. Akkurt, A. M.K. Kulekci., U. Şeker., F. Ercan., Effect of feed rate on surface roughness in abrasive waterjet cutting applications, Journal of material processing technology, 47/3, 389-396, (2004). 9. Kulekci, M.K., Mechanical Properties of Friction Stir Welded Joints of AlCu4SiMg, Kovove Materialy Metallic Materials, 4/2, 97-05, (2003). 0. Kulekci, M.K., Processes and Apparatus Developments in Industrial Waterjet Cutting Applications, International Journal of Machine Tools and Manufacture, 42/2, 297-306, (2002).. Uygur, I., M.K. Külekci., Low Cycle Fatigue Properties of 224/SiCp Al-Alloy 0
Composites, Turk. J. Engin. Environ. Sci., 26/3, (2002). 2. Mendi, F., K. Boran., M. K. Kulekci Fuzzy Controlled Central Heating System, International Journal of Energy Research, 26/5, 33-322, (2002). Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında (Proceeedings) basılan bildiriler.. Mendi, F., M. Bozdemir ve M.K. Külekci, Robot Sistemler İçin Bir Tasarım ve Simulasyon Yaklaşımı Geliştirilmesi, 6. Uluslar arası Mekatronik Tasarım ve Modelleme Kongresi, S.-, Kapadokya, 2002. 2. Mendi, F. ve M.K. Külekci, Geleneksel Pres Tezgahının PLC yardımıyla Programlanabilir Hale Dönüştürülmesi, UMTİK 2000, S.343-356, Ankara, 2000. 3. Külekci, M.K. ve İ. Ertürk, Tasarımın Kaynak Kalitesine Etkisi, 2. Uluslararası Kaynak Teknolojisi Sempozyumu, S.67-76, İstanbul, 998. 4. Kulekci, MK., Mendi, F., Sevim, İ., Basturk, O., Fracture Toughness of Friction Stir Welded Joints of AlCu4SiMg Aluminium Alloy - 7th International Symposium - Materials and Metallurgy - 8-22 June 2006 Sibenik - Croatia Yazılan uluslararası kitaplar veya kitaplarda bölümler Ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler. Külekci, M.K., Sürtünme Karıştırma Kaynağı İle Birleştirilen Alüminyum Alaşımı Levhaların Mekanik Özellikleri, ODTÜ. Makina Tasarım ve İmalat Dergisi, (2004). 2. Külekci, M.K. ve A. Şık, Sürtünme Karıştırma Kaynağı ile Alüminyum Alaşımı Levhalarının Birleştirilmesi ve Elde Edilen Kaynaklı Bağlantıların Özellikleri, S.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, S. 93-0 (2003). 3. Mendi, F ve M.K. Külekci, Su Jeti Teknolojilerindeki Gelişmeler ve Su Jeti İle Kesme Uygulamaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt: 5, Sayı, ISSN: 300-7668, S.58-65, (200). 4. Mendi, F ve M.K. Külekci, PLC Denetimli Üç Eksenli Pnömatik Bir İşlem Ünitesinin Tasarımı ve İmalatı, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:4, No:, ISSN: 300-833, S,33-46, (200). 5. Mendi, F ve M.K. Külekci, Otomasyonda Kavramasız Taşıma ve Montaj, Gazi
Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 9, ISSN: 300-906, S. 6-72, 200. 6. Mendi, F ve M.K. Külekci, Dinamik Yüklemede Sistem Davranışlarının Kontrolü, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı -2, ISSN: 30-4048, S. 65-72, 200. 7. Mendi, F ve M.K. Külekci, Bulanık Mantık Yardımı İle ABS Fren Sistemi Denetimi ve Araç Hızı Tahmini, TEKNOLOJİ, Z.K.Ü. Karabük Teknik Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 4, ISSN: 302-0056, 2000. 8. Mendi, F., İ. Uygur ve M.K. Külekci, Kaynaklı Konstrüksiyonlarda Tasarım, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı -2, ISSN: 30-4048, S. 65-72, 2000. 9. Mendi, F ve M.K. Külekci, İmalatta Su Jeti Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt:3, Sayı 2-3, ISSN:300-202, S.067-066, (999). 0. Mendi, F ve M.K. Külekci, Geleneksel Tezgahların PLC Yardımıyla Programlanabilir Hale Dönüştürülmesi, Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt: 3, Sayı, ISSN: 30-6644, S.48-60, (999). Ulusal bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan bildiriler. Külekci, M.K. ve İ. Ertürk, Kaynaklı Yapılarda Çekme ve Çarpılmalar, Kaynak Teknolojisi. Ulusal Kongresi, S.65-79, Ankara, 997. 2. Külekci, M.K. ve A. Güray, Endüstriyel Malzemeleri Keserek Şekillendirmede Su Jeti Uygulamaları, 8. Denizli Malzeme Sempozyumu, S. 85-93, Denizli, 2000. 3. Ertürk, İ. ve M.K. Külekci, CO2 Gaz Korumalı Ark Kaynağında Sıçrantıların Azaltılması ve Kaynak Şartları İle Sıçrantı Arasındaki İlişki Kaynak Teknolojisi III. Ulusal Kaynak Teknolojisi Kongre ve Sergisi, İSTANBUL, Ekim 200. 4. Külekci, M.K. ve A. Şık, Sürtünme Karıştırma Kaynağı ile Alüminyum Alaşımı Levhalarının Birleştirilmesi ve Elde Edilen Kaynaklı Bağlantıların Özellikleri, Kaynak Teknolojisi 4. Ulusal Kongresi, S.77-86, Kocaeli, 2003. 2
Diğer yayınlar. Külekci, M.K. ve M. Demirel, Perçin Sistemlerinin Parametrik Tasarım Programları Yardımı ile Bilgisayar Ortamına Tanımlanması ve Kuvvet Analizi Yapılması, Türk CADCAM, Sayı, Sayfa 8-83, (2006). YAPMIŞ OLDUĞU YAYINLARINA YAPILAN ATIFLAR 2. Zhu, H.T., Huang, C.Z., Wang, J., Feng, Y.X., Hou, R.G., Theoretical analysis on the machining mechanism in ultrasonic vibration abrasive waterjet, Key Engineering Materials, 35-36, pp.27-30(2006) 3. Orbanic H, Junkar M, An experimental study of drilling small and deep blind holes with an abrasive water jet, P I MECH ENG B-J ENG 28 (5): 503-508 MAY 2004. 4. Akkurt, A., M.K. Kulekci, U. Seker & F. Ercan, Effect of Feed Rate on Surface Roughness in Abrasive Waterjet Cutting Applications, Journal of Materials Processing Technology, 47/3 pp. 389-396 (2004). 5. Karpinski, A., Lois, H., Monno, M., Peter, D., Raviso, C., Scheer., Südmersen, U., Effects of pressure fluctuations and vibration phenomenon on striation formation in AWJ cutting, 7th International Conference on Water Jetting: Advances and Future Needs, 23-36, 2004 POLAND 6. Samur, R., B.G. Çetiner., Quantitative determination of Microcracks on Ceramic Coating by Means of Computer Image Analysis, Metalurgija, 44/, 4-44 (2005). 7. Sevim, İ., Fracture toughness of spot-welded steel joints, Metallic Materials, 43/2, 3-23 (2005). 8. Kulekci MK, Mendi F, Sevim I, Basturk O., Fracture Toughness Of Friction Stir Welded Joints of AlCu4SiMg Aluminium Alloy, Metalurgija, 44/3, 209-23, (2005). 9. Meran, C., The Joint Properties of Brass Plates by Friction Stir Welding, Materials & Design, 27/9, 79-726 (2006). 0. Taban, E., 5xxx Serisi Alüminyum Alaşımlarının TIG, MIG, ve Sürtünen Eleman İle Birleştirme Kaynaklı Bağlantılarının Mekanik ve Mikro-yapısal Özelliklerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli 2004. 3
. Taban, E., Kaluç, E., EN AW-5083-H32 Alüminyum Alaşımının TIG, ve Sürtünen Eleman İle Birleştirme (FSW) Kaynaklı Bağlantılarının Mekanik ve Mikro-yapısal Özelliklerinin, Mühendis ve Makine, 54, 40-5 (2005). 2. Singh, S., Goel, D.B. Influence of thermomechanical aging on fatigue behaviour of 204 Al-alloy, Bulletin of Materials Science, Volume 28, Issue 2, April 2005, Pages 9-96. 3. Zhang, Q., Chen, D.L., A model for predicting the particle size dependence of the low cycle fatigue life in discontinuously reinforced MMCs Scripta Materialia 5 (9), 863-867, 2004. 4. Uygur, I., Evans, W.J., Bache, M., Gulenc, B., The fatigue behaviour of SiC particulate reinforced 224 aluminium matrix composites, Metallofizika I Noveishie Tekhnologii 26 (7), 927-939, 2004. 5. Ahmet Hascalik, Ulaş Çaydaş and Hakan Gürün, Effect of traverse speed on abrasive waterjet machining of Ti 6Al 4V alloy, Materials & Design, Corrected Proof 6. Michele Monno, Chiara Ravasio., The Effect of Pressure Fluctuations on the Cutting Ability of Pure Water Jet, Journal of Mechanical Engineering, 52/7-8, pp. 443-450 (2006) 7. Eksi A.K., Investigation of mechanical properties before and after sintering of cold isostatically pressed metallic powders, Kovove Mater. 44/4, pp. 9-98 (2006). 8. Monno, M., Pellegrini, G., Raviso, C., An experimental investigation of the kerf realised by AWJ: The influence of the pressure fluctuations, 8th International Conference on Water Jetting, Volume 2006, Pages 309-322, 2006 POLAND. Makale Hakemlikleri. TEKNOLOJİ, Z.K.Ü. Karabük Teknik Eğitim Fakültesi Dergisi 2. Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 4
Ödüller. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslar Arası Bilimsel Yayın Teşvik Ödülü 2002 (2 Kez) 2. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2003 3. Mersin Üniversitesi Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2003 4. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2003 (2 Kez) 5. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Uluslar Aras Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2002 (2 Kez) 6. Mersin Üniversitesi Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2004 (2 kez) 7. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2004 (2kez) 8. Mersin Üniversitesi Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2005 (2 kez) 9. TÜBİTAK Uluslar Arası Bilimsel Yayınları Teşvik Ödülü 2006 (4kez) Doktora Geleneksel Takım Tezgahlarının PLC Yardımıyla Programlanabilir Hale Dönüştürülmesi,Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2000 Yüksek Lisans Kaynaklı Yapılarda Çekme-Çarpılmalar ve Bunları Azaltma Önlemleri, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 996 Lisans Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Makine Eitimi Bölümü, Tasarım ve Konstrüksiyon Eğitimi Ana Bilim Dalı, 990 5
Yard. Doç. Dr. MEHMET ALİ MAZMANCI Bilimsel Çalışmalar Tez Çalışmaları Doktora "Beyaz Çürükçül Fungus Funalıa trogıı Kullanılarak Diazo Boyar Madde Reaktif Black 5 in Renk Giderimi" Mayıs 2003 Yüksek Lisans Metilen Mavisinin Beyaz Çürükçül Fungus Coriolus versicolor Tarafından Biyodegradasyonu Ocak 997 Yayınlar Uluslararası Hakemli Dergilerde Yayınlananlar. Deveci T, Unyayar A, Mazmanci MA "Production of Remazol Brilliant Blue R decolourising oxygenase from the culture filtrate of Funalia trogii ATCC 200800" Journal of Molecular Catalysis B: Enzymatic v 30 pp. 25 32 2004. 2. Yürekli F, Ünyayar A, Porgali ZB, Mazmanci MA "Effects of Cadmium Exposure on Phytochelatin and the Synthesis of Abscisic Acid in Funalia trogii" Eng Life Sci. v 4 No 4 2004. 3. Mazmanci MA, Unyayar A and Ekiz HI "Decolorization of Methylene Blue by White Rot Fungus Coriolus versicolor" Fresenius Environmental Bulletin vol No 5 2002. 4. Mazmanci M A and Unyayar A "Decolourisation of Reactive Black 5 by Funalia trogii immobilised on Luffa cylindrica sponge" Process Biochemistry, v 40 no pp 337-342 2005. 5. Özsoy HD, Ünyayar A, Mazmancı MA, Decolourisation of reactive textile dyes Drimarene Blue X3LR and Remazol Brilliant Blue R by Funalia trogii ATCC 200800 Biodegradation, v 6 pp 95-204 2005. 6
6. Gücek, A., Sener, S., Bilgen, S., Mazmanci M.A., Adsorption and kinetic studies of cationic and anionic dyes on pyrophyllite from aqueous solutions, Journal of Colloid and Interface Science v 286 pp 53 60 2005. 7. Unyayar,A., Mazmanci, M.A., Atacağ, H., Erkurt, E.A., Coral, G., A Drimaren Blue X3LR dye decolorizing enzyme from Funalia trogii: one step isolation and identification, Enzyme and Microbial Technology v 36 pp0 6 2005. Ulusal bilimsel toplantılarda sunulan ve bildiri kitabında basılan bildiriler. Özsoy HD, Ünyayar A, Mazmancı MA, Deveci T, Drimaren Blau X3LR nin Beyaz Çürükçül Funguslar Funalia trogii ve Phanerochaete chrysosporium ME446 Tarafindan Renk Giderimi Ulusal Sanayi-Çevre Sempozyumu ve Sergisi 440-449 MERSİN 200. 2. Deveci T, Ünyayar A, Mazmancı MA, Özsoy HD, Trametes versicolor dan Elde Edilen Kültür Filtratı ile Remazol Brilliant Blue R nin Renk Giderimi Ulusal Sanayi-Çevre Sempozyumu ve Sergisi 450-457 MERSİN 200. 3. Ünyayar A, Özsoy HD, Mazmancı MA, Deveci T, Drimaren Blau X3LR nin Beyaz Çürükçül Fungus Funalia trogii tarafından 24 saatte Renk Giderimi XII. Biyoteknoloji Kongresi 47-5 AYVALIK 200. 4. Deveci T, Ünyayar A, Mazmancı MA, Özsoy HD, Katı Faz Fermentasyonunda Üretilen Funalia trogii den Elde Edilen Kültür Filtratı ile Remazol Brillant Blue R nin Renk Giderimi Üzerine Etkisi XII. Biyoteknoloji Kongresi 4-46 AYVALIK 200. 5. Özsoy HD, Ünyayar A, Mazmancı MA, Deveci T, Tekstil Boyar Maddesi Remazol Brilliant Blue R nin Beyaz Çürükçül Funguslarla Renk Giderimi IV. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi 68-74 MERSİN 200. 6. Ünyayar A, Göksu Ö, Mazmancı MA, Özsoy HD, Deveci T, Tekstil Boyarmaddelerinin Ardışık Anaerobik-Anoksik-Aerobik Bioreaktörlerle Renginin Giderilmesi IV. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi 364-370 MERSİN 200. 7. Zeren O, Ünyayar A, Uysal Y, Arslan H, Mazmancı MA, Avcı ED, Evsel atıksulardan fekal koliform bakteri (Escherichia coli) nin gideriminde yüzen su bitkisi Lemma minor (L.) nin etkisinin araştırılması ŞANLIURFA 2002. 7
8. Ünyayar A, Mazmancı MA, Özsoy HD, Deveci T, Remazol Black B (Reaktif Black 5) in Beyaz çürükçül Funguslar Tarafından Renk Giderimi IV. Mühendislik- Mimarlık Sempozyumu 47-54 BALIKESİR 2002. 9. Ünyayar A, Çakmak ME, Mazmancı MA, Özsoy HD, Sentetik Olarak Hazırlanan Tekstil Atık Suyunun Beş Basamaklı Bardenpho Sistemi kullanılarak renk ve KOİ Gideriminin Araştırılması IV. Mühendislik- Mimarlık Sempozyumu 29-35 BALIKESİR 2002. 0. Büyükakıllı K, Unyayar A, Mazmancı MA, Brillant Blue R/SP Boyasının Funalia trogii Kültür Filtratı ile Renginin Giderilmesi Tekstil Teknolojisi ve Kimyasındaki Son Gelişmeler Sempozyumu IX BURSA 2003.. Erkurt EA, Ünyayar A, Mazmancı MA, Ataçağ H, Drimarene Blue X3LR nin Renk Gideriminden Sorumlu Funalia trogii Enzimlerinin Araştırılması XIII. Biyoteknoloji Kongresi ÇANAKKALE 2003. 2. Mazmancı MA, Ünyayar A, Erkurt EA, Drimarene X3LR nin Tutuklanmış Funguslar Tarafından Renk Giderimi V. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi ANKARA 2003. 3. Mazmancı MA, Ünyayar A, Tutuklanmış F. trogii ile Diazo Boyar Madde Reaktif Black 5 in Renk Giderimi Türkiye de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu IV GEBZE 2003. Katıldığı Bilimsel Toplantılar Kurslar. Arıtma Tesisi İşletilmesi, Planlanması ve Yönetimi TÜBİTAK-MAM Tekstil Enstitüsü Sagem Müdürlüğü 22-24 Aralık 997 BURSA. 2. Enzim Mühendisliğinde Temel Konular ve Uygulamalar TUBİTAK Marmara Araştırma Merkezi 3-9 Temmuz 997 GEBZE. 3. Envisummer 2003, From Waste Water to Fresh Water: Technical and Socıo- Economic Aspects of A Vital Resource, 27 Temmuz-8 Ağustos 2003, Paderborn Üniversitesi, ALMANYA. 8
Öğr. Gör. KUDDİS BÜYÜKAKILLI. Büyükakıllı K, Ünyayar A, Mazmancı MA, Brillant Blue R/SP Boyasının Funalia trogii Kültür Filtratı ile Renginin Giderilmesi Tekstil Teknolojisi ve Kimyasındaki Son Gelişmeler Sempozyumu IX BURSA 2003. 2. YüksekLisans Tezi: Tekstil Endüstrisinde Kullanılan Brillant Blue R/SP Boyasının Funalia trogii Kültür Filtratı ile Renginin Giderilmesi 3. Tekstil Endüstrisinde Kullanılan Brillant Blue R/SP Boyasının Funalia trogii Kültür Filtratı ile Renginin Giderilmesi Tekstil Ve Konfeksiyon Dergisi, Ege Üniversitesi, Müh. Fak. Tekstil Müh. Böl. 8. ÖNCEKİ PROJELER Doç. Dr. MUSTAFA KEMAL KÜLEKCİ Projeler. Profession and Social Integration Through Mechanical Design (PROSIMED) - Programme Professional and Social Integration Through Mechanical Design, Leonardo da Vinci A- Mobility Project, Project no: TR/05/A/F/PL2-08 2. Sürtünme karıştırma kaynağı ile birleştirilen alüminyum alaşımlarında kaynak kalitesini etkileyen parametrelerin belirlenmesi. (Aralık 2003- Aralık 2005) Mersin Üniv. BAP 3. Yarıiletken İvmeölçer Kullanarak Titreşim Analizörü Gerçekleştirilmesi ve Takım Tezgahlarında Arıza Tanımada Kullanılması. (Mayıs 2005- Mayıs 2007) Mersin Üniv. BAP. Eğrisel yüzeylere sürtünme ve karıştırma kaynağı uygulayabilecek bir robot tasarımı ve imalatı (Mayıs 2006- Mayıs 2007) Mersin Üniv Bilimsel Araştırma Projesi. 9
Yard Doç. Dr. MEHMET ALİ MAZMANCI Projeler. Mersin Üniversitesi Araştırma Fonu "Evsel Atıksulardan Fekal Koliform Bakteri (E.coli) ve Çeşitli Kirletici Parametrelerin Gideriminde Yüzen Su Bitkilerinden Su Mercimeği Lemna minor (L.) Etkinliğinin Araştırılması" Yürütücü: Prof. Dr. Oya Zeren 2002. 2. TUBİTAK TBAG-2044 (0T045) "Beyaz Çürükçül Funguslardan Elde Edilen Enzimlerin Tekstil Boyar Maddelerinin Renk Gideriminde Kullanılması" Yürütücü: Yrd. Doç. Dr. Ali ÜNYAYAR 200--. 3. DPT 98K22360 Tekstil Atık Sularının İyileştirilmesinde Yeni Bir Arıtım Entegre Modelinin Araştırılması, Yürütücü: Yrd. Doç. Dr. Ali ÜNYAYAR, 998--. 4. TÜBİTAK Proje No: İÇTAG-Ç048 Tekstil Atıksuyunda Boyar Madde Gideriminde Pirofilit Mineralinin Adsorbant Olarak Kullanımı Yürütücüsü: Savaş Şener 2002. 2 0