Ad :... Soyad :... S n f/no.:... /... OKUMA ANLAMA ANLATMA Aşağıdaki şiiri okuyunuz. Soruları cevaplayınız. ÇOK YAŞA OKULUM Bilmiyordum ben abeceyi, Okumamıştım bir heceyi, Öğrendim gündüzü geceyi, Çok yaşa okulum, çok yaşa! Hem toplamayı çıkarmayı, Hem yönleri, güneşi, ay ı, Öğrendikçe sevdim dünyayı, Çok yaşa okulum, çok yaşa! OKUL Sevgi, saygı; bilim ve fen, Hepsini öğrendim ben senden, Armağansın Atatürk ten, Çok yaşa okulum, çok yaşa! Aslı ÖZER (Bu kitap için yazılmıştır.) 1 Çocuk okulda neler öğrenmiş?. 2 Okul kimden bizlere armağanmış?. 3 Şiirde ne anlatılıyor?. 4 Şiir size hangi duyguları hissettirdi?. 5
HARF - HECE Aşağıdaki kutulara alfabemizi yazınız. Sesli harflerin evini sarı; sessiz harflerin evini kırmızı renge boyayınız. Aşağıdaki harflerden önce ve sonra gelen harfleri yazınız. l c m k r e b s f o h n Aşağıdaki tabloyu örnekten yararlanarak tamamlayınız. Sözcük Ünlü Harfler Ünsüz Harfler okul o u k l toplum birey eğitim meslek başarı Aşağıdaki sözcüklerin hece sayılarını altlarına yazınız. öğrenci ilkokul öğretmen vatan eğitim 6
Ad :... Soyad :... S n f/no.:... /... OKUMA ANLAMA ANLATMA Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları cevaplayınız. KUKLACI Kuklacı dükkânı, yalnız çocukların değil zevk sahibi büyüklerin de dikkatini çekiyordu. Havalar biraz ısınıp yerler kuruyunca ve paltolar sırtlardan çıkarılınca ferahlayanlar, oradan geçerken muhakkak biraz durup küçük vitrinin arkasındaki çeşitli eşyayı seyrediyorlardı. Orada neler yoktu ki... Küçük kızlar için mini mini beşikler, oğlancıklar için kaytan ve kamçı topaçları, oda takımları, yüzecek gibi yapılmış yelken gemiler, mini mini el arabaları, yetişkin kızların içlerine resim yapmaları için tabaklar, bütün bunun gibi oyuncakların seyrettiği sanılan, mini mini bir koltukta oturan, giyimli kuşamlı bir çocuk bebek. İhtiyar kuklacı içeride çalışırken dışarıda biriken çocuklar aralarında konuştuktan sonra, içlerinden bir ikisi, korka korka kapıyı çalarak aralığından sesleniyorlardı: Kuklacı Bey Amca, izin verir misiniz? Pek fazla yüz vermiyordu ama hiçbirini de kırmıyordu. Başka başka ailelerin çocukları olan bu küçüklerden bölük pörçük aldığı bilgilerle yaşantıları için fikir sahibi oluyordu. Çocukların, nasıl çocukça araştırmaları, merakları varsa Recai Bey in de çocukça düşünceleri oluyordu. Kemalettin TUĞCU Kuklacı 1 Kuklacı dükkânı kimlerin dikkatini çekiyormuş?... 2 Kuklacı dükkânında neler varmış?... 3 Kuklaları izlemeye gelen çocuklara, kuklacı nasıl davranıyormuş?... 4 Recai Bey nasıl biriymiş?... 7
ALFABETİK SIRALAMA Aşağıdaki sözcüklerin sıralanışına dikkat ediniz. kasım kayık kadın kadın kasım kayık Sözcüklerin ilk iki harfi aynı olduğundan alfabetik sıralaması üçüncü harf dikkate alınarak yapılır. Aşağıdaki sözcükleri sözlük sırasına göre sıralayınız. 1 2 3 askı zürafa zil pırasa atlet patlıcan zaman 6 7 8 4 5 penguen zürafa alet 9 10 Aşağıdaki görsellerin ifade ettiği adları alfabetik sıralarına göre numaralandırarak sıralayınız. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri, uygun sözcüklerle tamamlayınız. _ Dillerin kurallarını inceleyen bilim dalına... denir. _ İnsanlar arasında anlaşma sağlayan her türlü ses ve işaretlere... denir. _ Türkçe... dilleri ailesindendir. _ Türkçe... bir dildir. _ Türkçede... ses vardır. _ Harflerin düzenli bir biçimde sıralanmış şekline... denir. _ Ünlü harfler tek başlarına... olabilirler. _ Bir dilin en küçük parçası... tir. alfabe hece dilbilgisi dil ses Ural Altay eklemeli yirmi dokuz 8
Ad :... Soyad :... S n f/no.:... /... OKUMA ANLAMA ANLATMA Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları cevaplayınız. KANARYAM Babam, bugün eve geldiğinde arkasında bir şey saklıyordu. Bil bakalım, ne aldım sana, dedi. Saat mi aldın babacığım, diye bağırdım. Bilemedin, dedi. Arkasına sakladığı şeyi gösterdi. İçinde sapsarı bir kanarya vardı. Kuşum için evin en güzel köşesini ayırdım. Kafesini temizledim. Suluğunu, yemliğini doldurdum. Karşısına oturdum. Kanaryam ötmüyordu. Kanaryam bugün ilk kez ötmeye başladı. Ötmediği günler kaygılanmış, dilsiz bir kuş sanmıştım. Bugün hiç susmadı. Döne döne öttü. Dünyanın en güzel şarkıları çınlayıp duruyordu evimizde. Okuldan geldim mi kanaryamın yanına koşuyorum. Bir ad buldum ona: Sarı Kız. Okul yorgunluğumu bildiği için mi güzel ötüyor. Onun sesiyle kırların, ağaçların, suların sesi evimize doluyor. Çenemi iki elimin arasına alıp Sarı Kız ı dinliyorum. Onu dinlerken bulutların üstünde koşuyorum. Ayaklarım yere değmiyor. Evde miyim, sonsuz bir boşlukta mı? Benimle birlikte evimiz kırlara doğru uçuyor. Mehmet GÜLER Uçurtmam Bulutlardan Yüce 1 Çocuğun babası, çocuğa ne almış? 2 Çocuk, kuşunu nerede saklıyormuş? 3 Çocuk neden kaygılanmış? 4 Çocuğun kuşunun adı neymiş? 5 Kanarya ötmeye başlayınca çocuk kendisini nasıl hissediyormuş? 9
NELER ÖĞRENDİK 1 1 cum hu ma te yet tik ma ri al ık he kop a bal li ter 3 Aşağıdaki meyvelerin adları sözlük sırasına göre dizilirse hangi seçenek doğru olur? A. B. Hangi çiçeğin içindeki sözcük hecelerine yanlış ayrılmıştır? B. A. C. D. 4 çay da nlı k te lev iz yon bis ik let D. C. kam 2 Sakla samanı gelir zamanı. Akıl akıldan üstündür. yo net Yukarıda verilen şekillerin içinde bulunan kelimelerden hangisi doğru hecelenmiştir? A. B. C. D. Ateş olmayan yerden duman çıkmaz. 5 Aşağıdaki görsellerden hangisinin Dost kara günde belli olur. Yukarıdaki arkadaşlarımızın söylediği atasözlerinden hangisinde on hece vardır? A. B. C. D. adı iki heceden oluşmuştur? A. B. C. D. 10
Ad :... Soyad :... S n f/no.:... /... OKUMA ANLAMA ANLATMA Aşağıdaki metni okuyunuz. Soruları cevaplayınız. YAVRU KURT Gri yavru kurt, yaşamının ilk dört haftasını daha çok uyuyarak geçirdi. Gözleri uzun süre açılmadı ama açıldığında kardeşlerinden çok daha keskin görüyordu. Bir aylık olunca uyku süresini azaltıp içgüdüleriyle yaşadığı ortamı tanımaya başladı. Gri yavru kurt erkekti. Her hâliyle kardeşlerinden farklı görünüyordu. Duruşuyla, bakışıyla, davranışıyla diğer yavrulardan üstün özelliklere sahip olduğu açıkça belli oluyordu. Sevginin, güvenliğin, beslenmenin kaynağı olan annesini koklayıp dokunarak tanımıştı. Anne sütünden kesildiğinde eti tanıdı. Babası Tek Göz ün getirdiği eti büyük bir iştahla yiyordu. Baba Tek Göz, yavrularına ve eşine et sağlayabilmek amacıyla sık sık ava çıkıyordu. Yakaladığı bir tavşan ya da sincapla mağaraya döndüğünde yavrular bayram ediyordu. Avsız döndüğünde ise ağlayıp inleyerek sızlanıyordu. Son zamanlarda baba kurdun av bulması olanaksız oldu; çünkü kıtlık zamanıydı. Tek Göz perişan durumdaydı. İçgüdüleri sayesinde, yavrularını beslemesi gerektiğini bilmesine karşın yapabileceği fazla bir şey yoktu. Yavrularının çoğu açlığa dayanamayarak ölmüştü. Yalnızca Gri yavru kurt ile bir dişi kardeşi hayatta kalmıştı. Tek Göz, bir gün avlanmaya çıktı; ne yazık ki bir daha geri dönmedi. Bunun üzerine yiyecek bulma sorumluluğu tamamen anneye yüklendi. Anne kurt, sağ kalan iki yavrusunu ayakta tutabilmek için yoğun bir savaşa girişti. Jack LONDON Beyaz Diş 1 Gri yavru kurt yaşamının ilk dört haftasını nasıl geçiriyormuş? 2 Gri yavru kurdu kardeşlerinden ayıran özellik neymiş? 3 Yiyecek bulma görevi anneye ne zaman geçmiş? 11
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU Bir sözcük ince bir ünlüyle (e, i, ö, ü) başlıyorsa diğer ünlüler de ince; kalın bir ünlüyle başlıyorsa (a, ı, o, u) diğer ünlüler de kalın devam etmelidir. Bu kurala büyük ünlü uyumu denir. kitap ince kalın Büyük ünlü uyumuna uygun değil. erik ince ince Büyük ünlü uyumuna uygun. Aşağıdaki sözcüklerin büyük ünlü uyumuna uygun olup olmadığını tablodaki ilgili bölümde ile işaretleyiniz. Ünlüler Ünlü Uyumuna Sözcükler Hepsi Kalın Ünlü Hepsi İnce Ünlü Karışık Uygun Uygun değil bisiklet masa a - a telefon keman piyano i - a - o asansör çerçeve otobüs Türkçe Aşağıdaki cümlelerde büyük ünlü uyumuna uymayan sözcüklerin altını çiziniz. Büyük ünlü uyumuna uyan sözcüklerin tavuğunu kırmızıya, uymayanlarınkini mavi renge boyayınız. Sabahleyin öter horoz. Mavimtrak bir gömleği var. Can odasında resim yapıyor. 12
Ad :... Soyad :... S n f/no.:... /... OKUMA ANLAMA ANLATMA Aşağıdaki şiiri okuyunuz. Soruları cevaplayınız. ÇOCUKLAR KARDEŞ OLDU MU Daha bir ballanır uyku, Barışır artık kurt, kuzu, Düşler denizine doğru, Mutluluk, bir yelken açar. Her yürek bir altın pınar, Daha bir ışıldar akarsu, Kucaklaşır batıyla doğu, Ne açlık kalır, ne korku, Korudaki fidanlar gibi, Sevip sevip birbirini, Tahsin SARAÇ 1 Çocuklar kardeş olunca kimler barışırmış?. 2 Düşler denizine doğru yelken açan neymiş?. 3 Akarsu ne zaman ışıldarmış?. 4 Şiir sizde hangi duyguları uyandırdı?. 13
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU İLE İLGİLİ KURALLAR Aşağıdaki kuralları ve örnekleri inceleyiniz. Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz: gül top bal İki adın birleşmesiyle oluşan sözcüklerde büyük ünlü uyumu kuralı aranmaz: Atatürk hanımeli Dilimize başka dillerden giren sözcükler büyük ünlü uyumu kuralına uymaz: televizyon telefon yor, ken, ki, leyin, (i)mtrak, gil ekleri büyük ünlü uyumu kuralını bozar: geliyor uyurken akşamki sabahleyin yeşilimtrak baklagil Aşağıdaki sözcükleri inceleyiniz. Büyük ünlü uyumuna uymayan sözcükleri ile işaretleyiniz. Bu kurala neden uymadığını örnekteki gibi altlarına yazınız. sabahleyin leyin eki uyumu bozar. kitap tüp radyo......... Çanakkale Türkçe bakarken......... Aşağıdaki cümleleri inceleyiniz. Büyük ünlü uyumu kuralına uymayan sözcüklerin altını çiziniz. Okulumu ve öğretmenimi çok seviyorum. Aile, toplumun en küçük birimidir. Her meslek değerlidir. Bahçemize mis gibi hanımeli çiçeği ektik. 14