ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU
Özkaynak nedir? Vergi Usul Kanunu na göre, özkaynak bilançonun aktif toplamı ile borçlar arasındaki fark olup; işletme sahibinin ya da ortakların işletmeye koymuş olduğu varlığı ifade eder. İşletmenin net aktif toplamının ortaklar tarafından karşılanan kısmını ifade etmektedir.
ÖZKAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye Ödenmemiş Sermaye (-) Sermaye Yedekleri Hisse Senetleri İhraç (Emisyon)Primleri 1 Hisse Senedi İptal Kârları 2 Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme Artışları İştirakler Yeniden Değerleme Artışları Diğer Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Yasal Yedekler Statü Yedekleri Olağanüstü Yedekler Özel Fonlar 3 Diğer Kar Yedekleri Geçmiş Yıllar Karları Geçmiş Yıllar Zararları (-) Dönem Net Karı (Zararı) Özkaynaklar Toplamı 1 Sermaye arttırımı amacıyla çıkarılan hisse senetlerinin nominal değerinin üstünde bir bedelle satışından elde edilen karlar. 2 Şirket ortağının herhangi bir nedenle ortaklıktan ayrılması durumunda, ona ayrılan sermaye oranında hisse senedinin daha yüksek bir tutarla yeni bir ortağa satılması ile elde edilen kar. 3 Maddi duran varlıkların yenileme amacıyla satışından elde edilen karlar, yatırım ve geliştirme fonları, vb.
Aşağıdaki verileri kullanarak Bilançonun Özkaynaklar bölümünü oluşturun. Dönem Net Karı 14.000 Geçmiş Yıllar Karları 600 Ödenmiş Sermaye 1.000.000 Araştırma Geliştirme Giderleri 2.500 Hisse Senetleri 4.300 Hisse Senetleri İhraç Pirimleri 2.600 Kıdem Tazminatı Karşılığı 350 MDV Yeniden Değerleme Artışları 400 Birikmiş Amortismanlar 1.500 Yasal Yedekler 1.500 Ortaklara Borçlar 5.600 Ödenmemiş Sermaye 130.000 Özel Fonlar 700 Olağanüstü Yedekler 3.200 Kambiyo Karları 1.000 ÖZKAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye Ödenmemiş Sermaye Sermaye Yedekleri Hisse Sen.İhraç Pirimleri Hisse Senedi İptal Karları M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları İştirakler Yeniden Değerleme Artışları Diğer Kar Yedekleri Yasal Yedekler Statü Yedekleri Olağanüstü Yedekler Özel Fonlar Diğer Geçmiş Yıllar Karları/Zararları Dönem Net Karı/zararı Özkaynaklar Toplamı
Cevap: ÖZKAYNAKLAR Ödenmiş Sermaye 1.000.000 Ödenmemiş Sermaye (130.000) Sermaye Yedekleri 3.000 Hisse Sen.İhraç Pirimleri 2.600 Hisse Senedi İptal Karları - M.D.V. Yeniden Değerleme Artışları 400 İştirakler Yeniden Değerleme Artışları - Diğer - Kar Yedekleri 5.400 Yasal Yedekler 1.500 Statü Yedekleri - Olağanüstü Yedekler 3.200 Özel Fonlar 700 Diğer - Geçmiş Yıllar Karları/Zararları 600 Dönem Net Karı/zararı 14.000 Özkaynaklar Toplamı 893.000
Özkaynaklar Değişim Tablosu Düzenleme Kuralları Cari dönem ve önceki dönem verilerini içerecek biçimde sunulur. İlgili dönemde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları gösterir. Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri, geçmiş yıllar kârları (zararları) ve dönem net kârı (zararı) kalemlerinin her birinde meydana gelen artış ve azalışlar ayrı ayrı gösterilir. Önceki dönemin özkaynak toplamını artıran kalemler eklenir (+), azaltan kalemler ise parantez içinde (-) gösterilerek çıkarılır.
Aşağıda ABC İşletmesinin geçmiş (2015) ve cari (2016) dönemine ait bazı veriler gösterilmektedir. Buna göre Özkaynaklar Değişim Tablosu nu hazırlayınız.* 2015 Yılı Verileri 2014 yılı bilanço bakiyesi: Ödenmiş sermaye 300.000.- Emisyon primleri 35.000.- MDV Değer artışı 130.000.- Yasal yedekler 45.000.- Dönem net karı 30.000.- Özkaynaklar toplamı 540.000.- 2014 yılı karının dağıtımı: 15.000.-TL yedek, 15.000.-TL temettü Nominal değeri 100.000.-TL olan hisse senetleri 105.000.-TL ye satılarak şirket sermayesi artırılmıştır. 2015 yılı MDV Değer Artış Fonu 80.000.-TL dir. 2015 yılı Dönem Karı 400.000.-TL dir. 2016 Yılı Verileri 2015 yılı karının dağıtımı: 20.000.-TL yedek, 380.000.-TL temettü Nominal değeri 200.000.-TL olan hisse senetleri 220.000.-TL sına satılarak sermaye artırılmıştır. 2016 yılı MDV Değer Artış Fonu 288.000.-TL dir. 2016 Dönem Karı 620.000.-TL dir. *https://www.google.com.tr/search?ei=khdtw-_wacvkrgtls6qwaq&q=%c3%b6zkaynaklar+de%c4%9fi%c5%9fim+tablosu&oq=%c3%b6zkaynaklar&gs_l=psyab.1.3.0l10.1829768.1832284..1836769...0.0..0.183.1587.0j11...0...1..gws-wiz...0i71j0i131j35i39j0i67j0i131i67j0i10.qrylhfwdf1w
ABC İŞLETMESİ ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU ÖNCEKİ DÖNEM (2015) Ödenmiş Sermaye Emisyon Primleri MDV Değer Artışları Yasal Yedekler Net Dönem Karı Özkaynak Toplamı 2014 Bilanço Bakiyesi Kar Dağıtımı Yedekler Emisyon Primleri Sermaye Artışı 2015 MDV Değer Artış Fonu 2015 Net Dönem Karı CARİ DÖNEM (2016) Ödenmiş Sermaye Emisyon Primleri MDV Değer Artışları Yasal Yedekler Net Dönem Karı Özkaynak Toplamı 2015 Bilanço Bakiyesi Kar Dağıtımı Yedekler Emisyon Primleri Sermaye Artışı 2016 MDV Değer Artış Fonu 2016 Net Dönem Karı 2016 Bilanço Bakiyesi
ABC İŞLETMESİ ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU ÖNCEKİ DÖNEM (2015) Ödenmiş Sermaye Emisyon Primleri MDV Değer Artışları Yasal Yedekler Net Dönem Karı Özkaynak Toplamı 2014 Bilanço Bakiyesi 300.000 35.000 130.000 45.000 30.000 540.000 Kar Dağıtımı (15.000) (15.000) Yedekler 15.000 (15.000) - Emisyon Primleri 5.000 5.000 Sermaye Artışı 100.000 100.000 2015 MDV Değer Artış Fonu 80.000 80.000 2015 Net Dönem Karı 400.000 400.000 CARİ DÖNEM (2016) Ödenmiş Sermaye Emisyon Primleri MDV Değer Artışları Yasal Yedekler Net Dönem Karı Özkaynak Toplamı 2015 Bilanço Bakiyesi 400.000 40.000 210.000 60.000 400.000 1.110.000 Kar Dağıtımı (380.000) (380.000) Yedekler 20.000 (20.000) - Emisyon Primleri 20.000 20.000 Sermaye Artışı 200.000 200.000 2016 MDV Değer Artış Fonu 288.000 288.000 2016 Net Dönem Karı 620.000 620.000 2062 Bilanço Bakiyesi 600.000 60.000 498.000 80.000 620.000 1.858.000
NET İŞLETME (ÇALIŞMA) SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU
Net İşletme (Çalışma) Sermayesi Değişim Tablosu İşletmelerin mali durumundaki değişmeleri saptamak ve bu değişmelerin meydana geliş nedenlerini açıklamak için kullanılan tablolardan biridir. İşletme sermayesi işletmenin günlük (cari) faaliyetleriyle ilgili olup işletme sahipleri, yöneticileri ve kredi kurumları açısından önemlidir. Brüt İşletme (Çalışma) Sermayesi: Dönen Varlıklar toplamı. Net İşletme (Çalışma) Sermayesi: Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar.
Net İşletme Sermayesi dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynakları aşan, yani uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklarla finanse edilen kısmıdır. Bu eşitliğin sonucu negatif çıktığında net çalışma sermayesi noksanı veya negatif işletme sermayesi söz konusudur. İşletme sermayesi hem kısa vadeli borçları ödemeye hem de günlük faaliyetleri sürdürmeye yetecek büyüklükte olmalı ve dönen varlıklar kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse edilmelidir. Net işletme sermayesinin çok fazla olması, işletmede atıl kaynak bulunduğunu ve gelir getirmeyen varlıklara kaynak bağlandığının gösterir.
İşletme Sermayesinin Kaynakları Cari faaliyet sonucu yaratılan kaynaklar: Faaliyetler sonucu elde edilen kar, ayrılmış olan amortismanlar, tükenme ve itfa payları Duran varlık satışı Uzun vadeli borçlanma Sermaye artışı İşletme Sermayesinin Kullanım Yerleri Faaliyet sonucu uğranılan zararlar Nakten kar dağıtımı Vergi ödemeleri Duran varlıklara yatırım yapılması Uzun vadeli yabancı kaynakların ödenmesi Sermayenin azaltılması Net İşletme Sermayesi Tablosunun düzenlenebilmesi için karşılaştırmalı Bilanço bilgileri gereklidir.
Net İşletme Sermayesini artıran nedenler: Dönen varlık kalemlerindeki artışlar Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki azalışlar Net işletme Sermayesini azaltan nedenler: Dönen varlık kalemlerindeki azalışlar Kısa vadeli yabancı kaynaklardaki artışlar
Örnek 1: Aşağıdaki verilerle işletmenin Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunu hazırlayın. GRUP/HESAP ADI Y1 (Önceki Yıl) Y2 (Cari Yıl) DÖNEN VARLIKLAR 1.560.000 1.493.000 Hazır Değerler 80.000 36.000 Menkul Kıymetler 25.000 115.000 Ticari Alacaklar 650.000 580.000 Stoklar 720.000 672.000 Diğer Dönen Varlıklar 85.000 90.000 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 957.000 1.111.000 Mali Borçlar 155.000 185.000 Ticari Borçlar 402.000 445.000 Diğer Borçlar 28.000 51.000 Ödenecek Vergi ve Hükümlülükler 32.000 45.000 Borç ve Gider Karşılıkları* 340.000 385.000 TOPLAM GRUP ADI Y1 Y2 DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR NET İŞLETME SERMAYESİ NET İŞLETME SERMAYESİ ARTIŞI/AZALIŞI *Borç ve Gider Karşılıkları = Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılığı Dönem Karının Peşin Ödenen Vergisi ve Diğer Yükümlülükler
GRUP ADI Y1 Y2 DÖNEN VARLIKLAR 1.560.000 1.493.000 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 957.000 1.111.000 NET İŞLETME SERMAYESİ 603.000-382.000 NET İŞLETME SERMAYESİ AZALIŞI = 221.000 NET İŞLETME SERMAYESİNDEKİ AZALIŞ 221.000 Borç ve Gider Karşılıklarındaki Artış (385.000-340.000) (45.000) Kaynak Sağlayan Net İşletme Sermayesi Tutarı 176.000 Net İşletme Sermayesindeki azalma, kısa vadeli kalemlerden uzun vadeli kalemlere doğru bir fon akışını ifade eder.
Örnek2: Aşağıdaki verilerle işletmenin Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunu hazırlayın. GRUP/HESAP ADI Y1 Y2 DÖNEN VARLIKLAR 256.000 340.000 Hazır Değerler 25.000 37.000 Menkul Kıymetler 18.000 13.000 Ticari Alacaklar 85.000 94.000 Stoklar 124.000 196.000 Diğer Dönen Varlıklar 4.000 - KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 214.300 275.000 Mali Borçlar 24.000 18.000 Ticari Borçlar 86.000 92.000 Diğer Borçlar 76.000 88.000 Ödenecek Vergi ve Hükümlülükler 7.500 36.000 Borç ve Gider Karşılıkları 20.800 41.000 TOPLAM GRUP ADI Y1 Y2 DÖNEN VARLIKLAR - KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR - NET İŞLETME SERMAYESİ - NET İŞLETME SERMAYESİ ARTIŞI/AZALIŞI =
GRUP ADI Y1 Y2 DÖNEN VARLIKLAR 256.000 340.000 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 214.300 275.000 NET İŞLETME SERMAYESİ 41.700-65.000 NET İŞLETME SERMAYESİ ARTIŞI = 23.300 NET İŞLETME SERMAYESİNDEKİ ARTIŞ 23.300 Borç ve Gider Karşılıklarındaki Artış (41.000-20.800) (20.200) Kaynak Sağlayan Net İşletme Sermayesi Tutarı 3.100 Net İşletme Sermayesindeki artış, uzun vadeli kalemlerden kısa vadeli kalemlere doğru bir fon akışını ifade eder.