Hl Lr sı r Tr l Hl Fstvl rgztörlr rsı l v g ğz svç ıı vr; Oslı ı zrt rı s Lr, lızc Tr tprlrı zrt tş slzlr çı l Tr Kl r 4. Swch Kt Jh Mtg hâs Prcll ıı r ls öşs gör v çğğz ş s, ğıızı ltı t t lğ ş A Sg, Lr Wststr A zrt ttğ 25 E 1946 g ı ftr rı stırlrı zıştı. Nr Krlı Wll ı İgltr fth rı, 1066 r İglz v srsı B Brt rl v rlçlr tç gğ, p ç görl rlt h tör v shplğ p Wststr A, ı z hrlrı ı sır, rlrı şr, zr, vlt ı v zslr göl lğ r tr ll zlr ssı. Dlısıl, gçş 1000 ılı ş trh stır Brt ı lğ r plt v ltrl llğr ı z. Brı gt vrlrı rsı gçrlc l stlr zrtç r sı hzr r ğr tşır; Sg Lr l lr glğ zrt ttğ stır lrı s r şl r tş zılı l v trh tplrı tıı slr hzr, hl r zs lc, hlı lr r hc pılıştır. Hr Wststr A Hl Aıtı Prcll g Grg Frrc Hl, Mz Clt, Sr Chrls Vllrs Stfr, Rlph Vgh-Wlls v Hrrt Hwlls Wststr A şı llr göl zslrr. Sr Isc Nwt, Chrls Drw, Chrls Dcs v Rr Kplg slr ş llcğz şhstlr sc zılrı lr trh stır strhtgâhlrıı llr rsıırlr. Br göl l ş İglz lr lrı ı pltlr v rölflr stırı vrlrıı sslr. Örğ, şllr, Chcr v Shspr öclğ, stırı g trfı Pts Crr lr l Şrlr Köşs tplışlrır. Wststr A göl zslr rsı l görl ıt Hl ç lş lıır; ıt Msh Ortrs I w tht Rr lvth sözlrl çıl lrghtt tps spr rsıı, l z t ll t ör tl v r ç şclr lıp lış r hâl, ölc r şl r 78 www.t.c.tr // Mıs 2018 - Sı 139
stc, ö t ğııı rş ıvrılrı, zr r c ırışı ş s r rr şr v l ölsz r hâl, rh v c vr hltırş Ls-Frçs Rlc ı c şçlğ, slı r vlsl, s tırılış r r v ct tı çlı r rpı sslr rsı, lrı pzsl tlrcs gt çrçvs ç ğr çr. O rr öls şl vr stçıı hsı, tlr ı şl ss vrş r ş stçıı hsıl, Wststr A tsl hvsı, lrz ç htı llı ıl ğrlrz r tr tlsı öşş gr. Aıtı h ltı hrflrl Grg Frrc Hl, ğ 23 Şt 1684, öl 14 Ns 1759 rs göz çrpr. Hl ğ ılıı 1684 lr vrls sp r ht ğl, sc t r hsst lıır; zr ıllr İgltr hâlâ s Jl tv llıltır v tv gör ıl 1 Oc t ğl, 25 Mrt t şlr. Dlısıl, Hl şt ı ğğ ç İgltr llığı tv gör ıl hz 1685 ğşştr. Ac Hl ğş lğ Ss/ Mgrg vr çt l tv gçtğ ç ğ ılı, g l lğ g, 1685 tr. Hl 1759 vftı ıs r sr öc vst r pr Wststr A göl stğ zzt s rst vştrş v lğ r gtrlşt. Rlc ı ıtı 1762 çılığı z hrs hl z fs stc l zrlğ ötr şşırıştı; zr hltırş Hl z çlışır öl ss flış v lısıl öls srsz r zrl sğllşt. Hl Wststr A cz rs lşı 3000 ş tılış v rs ç stır rs St Pl Ktrl v Krlt Şpl rlrı hl lşt. Hl Aıtı ı h zr s vr öl 25. v ğ 100. ılı lr l l, 1784 t grçlş Hl Crt (Hl A Fstvl) srlr ısı rlştrlş rı r t tlr çr. B t trığı gör 26, 29 Mıs v 3, 5 Hzr trhlr grçlş srlr zzt Krl III. Grg hs, Extr, Swch, Uxrg tlrıl rlt Sr Wt Wlls W v Sr Rchr J rgztörlğ, 525 şl r v rstr zs tılııl şf Jh Bts rs ltı grçlşştr. B grçt görlğ g ç çpt r tlır; stl srlr Cltt fırçsı Wststr A, 1749 Wststr A Hl Fstvl, (Ewr Ewrs, 1784) 79
Dr Chrls Br, (Sr Jsh Rls, 1781) Dr Chrls Br Hl Fstvl hı tı 4. Swch Kt Jh Mtg, (Ths Gsrgh, 1783) v fstvl çrğ hı vr rğ, tvslr ıs hç şphsz. İgltr thtı Prtst tıış z trhçs Dr Chrls zr lıştır. A sçt zh ğlı llrı ç 1714 t Br, grş Hl ıs hı tp zıl ş Hl g Al Hvr hı rs r grfs çr, r r hır. lış v hrlılrı r tp zsı stş v Br r ş göstr Ktl Strt görv r gtrr tıı slrıl tht ltı grş h s v M l z Krl III. Grg thf tştr. ls l srllğ v ı ıs l H r st Ac Prfsör Mtthw ttrlştr. Zı r v r r v s H Krlt Arşvlr Hvr ltör hs r t Or, g c III. Grg l ltı çlışış l v s ç l trfı fstv çı, rjl r t Prtst r l gl rc l ş rl r l tf (RA GEO/ADD/32/2428) Hl zğ trh tr t rl t r s ptığı tspt gör trl srç çrs zt rtı ğ l sslr sı öcs clğ lşıl hl özşlşş r ş hzr Brt c ö h Krl, Br t hâl lıştır. 1783 t Fx l v st f zsl Hl zğ trc Nrth Kls ö ş lştrl rç g ç h gölr çırtığıı hsstş vvt rı l tpr çş Prlt l g h r t v Hl grçt sv r çşs gr Krl III. r l ş, İglz z trhçs Grg ç, s tt r tl r l r ö t z p r ll stırlrı rsı zıllrı ö lclr rsı r v stcs grçt lpt ğl, h z lcğı v v ll r r. şrlr zııştı spt gör çlış tl öşc l r sl zılış lğ fstvl, hlı z rhâl lcğı şs Krl III. Grg trts pştr çısı ğ l gtrştr. Br s Hl zğ r ğr s lz r fırst lr rt öl r t lrl frlr vrs, stlr rşı çııştır. Wststr A, phsı zrr görcğ sııtısıı ğ cş öts, zı Hl zğ hç cı r çvrslr l gtrş lsı plt splr ltır â ğlr; Krl II. Grg Hw pllrı 250. ılı Lr Swch v rttığı svç 80 Kpt Js C (rt) v Lr Swch (sğ), (Jh Hlt Mrtr) www.t.c.tr // Mıs 2018 - Sı 139
Oxfr Strt t Pth, (Wll Hgs v Wll Prs) Hl Fstvl Krl III. Grg göstr r rtr tç g rs ç stlğ v srlr v shplğ p şr, st tpılrıı Z th Prst t g Pth z çrs ssı hr ltr v vr stır grçlştrl hr ş lr öc r sr lr hzt şl hç l tslr tç g rs ll r rş vrc v sr plı çrşı gçrğ s zlr tı lr. g r lır. Ac Hl ısı öşr 1937 ıılctı. Bg Sc lr ı? İslr z zl v Msh Ortrs trstlr hlı r şl ıft z hç l tslr v r r v rstr trfı v gı lışvrş ptılrı ı ğrr v zlr şşırtırlr; t fstvl çc g, rl t r r vr öls özl r Pth r ğz t trlr rlş lrc ş sr vrlş lğ cll, hç ş stı hzr sslrlğ sr grçt âsız lığıız r svçt, r z zsl fstvl h öc h Hl ğl v stl Brt tprlrı ıı h h hr g ğzıız lı sfr r hç grçlştrlş lız rğ, lğ hç l ş ğ Y ç ı ığ tt r tl lğz, l ltrzl l h lr trh gçş sşş r ş htıı görr trc vt rr t l r v stcs ll g lr. İşt z hr ı s r r L r pztör lr ts öt lığıı; z ı s şrlr zııştır. B g ğşlr sı s ll çlış s rı l ş çpt Msh çlş şllrı ışı r r Swch, Ortrs srlr, H htt rıp lcğı zglğ ğ ch Pr t ş l Crstl r fs lr, r görşl şlrı Sw ch w Plc 1854 t Sh ltrl lltçlğ ç öts S r l h ıs r w tşııt sr r rt çıış lğ görr E c v trhç ı l ş srrlc v htt Slt v sırlr sr çc t l hzır lıc, svr l Alzz 1867 Lr ı tlr lrı r r ı t r G zrt ttğ z Lg gtrr şlrıl plşı l c ş l Art stlğ v 1600 r. gll tlr r l tllğ, l ş şl İglz rs Lr Swch t t t hızlı v prt gı Trç l sölğ I hsr; Hl str stz ö Trc lı Tr Kss ı Fstvl rgztörlr s ıl l ı tlr sslrls rsı ı Wststr ı. lşlr l lh ğı lctı. A t v Dr 1784 t fstvl Br tı gç ) psı Wststr v ğz svç ıı thl Dc Mrth R, (N A ı ts hs vr 4. Swch Kt, Jh gç r sr Oxfr Mtg (1718-1792) Strt g ı, Yğ şlr lı sfr g r 173 r trc vt h lığı tıış r zcr r ç rsı r ğzsıı lğ, trh l t rr ll Pth 27 Hzr g çlış ssı Lr grçlşşt. Görğ r Swch rşlrı tls R zrt ttğ şlrı Swch İprtr Ars ı lı ğ, h ıs tpığıı ır ı lr Swch tlr tr söl hzırlt şlıc v gör İstl A Sf trhç Ewr G sllr ş lşt. Bl r tı l lıc, 81
Es r rtpstl Hchgr Mlâs lr gll tlr lşc l hızlı v prt gı tt şl, ıl ılsı str stz ö lşlrı. Ylız lr gör Swch svçlr çlış ssı ğl, r ssı lığı ç hzırltır. N çl hzırltış lrs ls, lğz svç s sı, s r Hl hrı l, Lr Swch t v r grfs şlığı lğ g hr tılg v l r pı shpt. Swch, Et v Crg Trt Klj ş, Lrlr Krsı ı tf r s lr plt tılıştı. 1744 t ht tılr svl v plt r t l D Ktlığı gtrl. Br sr sr görv zlştırılıs 1763 t D trr gr ö. Kpt Js C şflr st lğ ç C, Psf Os şfttğ v gz Hw lr l tı lr, tşr t, Swch Isls ıı vr. Lr Swch D Ktlığı çc z gr öc, c 82 slı ltr O h c w S Lr öş r L s lg l lğ sc Tr v tş v tş slzlr t h s rı l r tp ı r Tr l C v D h T çı l r rı L t 4 4 17 Kl şrıştı. Oslı ılığı Lr Swch, (Jsph Hghr; Mll Prtr Glrs, Lr) Brt ı Ar Bğısızlığı şrısızlıt pı lğ sıl İglz trh tplrı s sı sı lştrl hslct. Dvr t ctllr g Lr Swch ç öl r sı; Hl zğ l şlğ s t l Hchgr Mâls lştrğ rstrı srlr rtrlrı sılıl r vrls görlr. Htt srlr r ts tör r zs l Swch rstr tılr tp prts çlıştı. Lr Swch ı z 1776 Ccrts f Att Msc ı ltı Lr hr s zl srlr rgz t şlı; hl çı l srlr lğz l ls z srlr r tr öcs g. Krısı Drth F gr l gs t şlıp Wsr Kls r r ş şlıt sr 1763 t Lr Swch, Cvt Gr sh çı vr tıış pr stçılrı Mrth R l lş r v rrlt ş htt www.t.c.tr // Mıs 2018 - Sı 139
l z grşr çclrı l. B çclr Bsl Mtg, sr şhr r vt v zr lctı. Ac ş ıl hstlığı l Lr Swch grşr lşs hç lğ v prş c l frlı r trjl tlctı; 7 Ns 1779 g Mrth R, srl slğ ırıp ppz l, rp r ş svgls, Js Hc trfı Cvt Gr Krlt Oprsı vrlr ölrl. 18. zıl Lr sıı s çrğ ş sllrı rs öş l Sr Hrrt Crft 1780 trhl Lv Mss rı lcğı g, Hc ı, şlğ ct rı thr tşs şrısız lıs, ıl sçlı. Jh Mtg özl htı şt öls grft r pıı; Hl Fstvl ts r lığı z 66 şı lşıştı. Os Et Klj trp hz ht tılığı ıllr ı şft rzs ç r hvsl tşır. V rzl 1738 Tz, h hz 20 şı, gl İgltr rılr İstl r sht p Slt I. Mh şhr rç şış v ğırlılı lr İstl hı gözllr çr tlı r tp l lıştı. A Vg R th Mtrr (Az Br Sht) ıı tşı tp Lr Swch vftı c s sr Pr Jh C törlğ ılctı. Lr Swch r prtrs l lr Nchls Rgr ı Th Istl Erl tıı pğı Lr Swch (J-Ét Ltr) Nchls Rgr ı Th Istl Erl tıı pğı görğ z gözlr ıştı; ç glsl 18. zıl Oslı ıft çrs İglz rstrtı Lr z İstl t r şhst g rşı lrvrşt. Swch, İstl şığı lr hp r Tr g slrı lşış v gğ ğş ılılr çrs r fzl prtrs ptırıştı. Zt İsvçrl rtlst rss J-Ét Ltr Swch hs ğ sht tıl grpt r lıştı. Lr Swch Oslı ltr l lgs Lr öş v tş v lğ sc Tr tprlrı sht tş slzlr çı l Th Dv Cl ı r Tr Kl 1744 t Lr rı şrıştı. İ s t ll l lr tpltılr Oslı ılılrı çrs tılırlrı. Hl hrı, svç s sı Lr Swch htı ç st l lığı, Lr hzrtlr, tlrıı rl hçr lv ğı lsı rğ, sc ıı lılrı v ı shl şr vı Swch ssı 30 zlıt Flst zı r vrp z rşı Th Ls r trğ, ı zr, 11 Ell 1947 sız vlş v lrıı ısı vltlrı trfı zırılış r ı plt ş llı cl r t çt: Th r thr rs tght s t fllw rs. (Rlrıı görlr v z rlrıızı z r öğrttlr.) S cl 4. Swch Kt Jh Mtg sır ışı htıı öztlr g. Ev öp r çtığı s Th Hrs Blcsth lr l Hl lvs ç 5 rlı M jör, r v vrsl st p çlır. Er Arcı ı At gçş zılrıı tı www.rrc. wl.c rs lşlrsz. Lr Swch vftı sr ıl Az Br Sht tı 83