Denet Sirküler Denet Yayıncılık A.Ş. Tel : 0212 275 96 90/274 77 06 Avni Dilligil Skak N:6 Faks : 0212-272 62 16/272 33 23 34394 Mecidiyeköy-İSTANBUL E-mail: bd.denet@bddenet.cm.tr Web : www.bddenet.cm.tr Sirküler Tarihi : 24.10.2008 Sirküler N : 2008/101 ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU KARŞISINDAKİ DURUMU Annim şirket yönetim kurulu üyelerinin hukuki statüleri ile bunlara yapılan ödemelerin vergi ve ssyal güvenlik hukuku açısından durumu 2006/65 sayılı Sirkülerimizde açıklanmıştır. 5510 sayılı Ssyal Sigrtalar ve Genel Sağlık Sigrtası Kanunu nun 1.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmesi ile birlikte bu knuda yeniden tereddütlerin yaşandığı anlaşıldığından, aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur. 1. EMEKLİ OLMAYAN YÖNETİM KURULU ÜYELERİ : 5510 sayılı Kanun un 4/b-3 üncü maddesinde, annim şirket yönetim kurulu üyesi lan rtaklar kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar kategrisinden (eski Bağ-Kur) sigrtalı sayılmışlardır. Bu açıdan 5510 sayılı Kanun herhangi bir değişiklik getirmemiştir. 1 Çünkü 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu nun 24 üncü maddesinin I-g maddesinde de, aynı ifade ile, annim şirketlerinin yönetim kurulu üyesi lan rtaklar Bağ-Kur sigrtalısı sayılmışlardı. Buna göre yönetim kurulu üyeliğine seçilen rtaklar, sigrtalı çalışma veya Emekli Sandığı na tabi lma nedeniyle sigrtalı (yani 4/a ve 4/c) değiller ise, üyelik görevlerine başlamaları nedeniyle 4/b sigrtalısı (eski Bağ-Kur) lacaklardır. Bunlardan zaten 4/b kapsamında sigrtalı lanların 4/b sigrtalılığı devam edecektir. Daha önce 4/b dışında (4/a ve 4/c) sigrtalı sayılanlar (örneğin eski ifade biçimiyle SSK sigrtalısı lanlar), bu durumları kesintiye uğrayıncaya kadar 4/b sigrtalısı lamayacaklardır. Eskiden de bir kimsenin aynı anda iki ssyal güvenlik kuruluşuna tabi lması mümkün değildi. Bu nedenle Bağ-Kur lu statüsü devam edenlerin SSK kapsamına girmesi mümkün bulunmamaktaydı. Önceden başlayıp devam eden sigrtalılık durumu kesintiye uğramadıkça geçerliliğini krumaktaydı. Bu durum 5510 sayılı Kanun la da aynen devam ettirilmiştir. Buna göre 4/a veya 4/c sigrtalısı lan yönetim kurulu üyeleri, bu durumları kesintiye uğrayıncaya kadar 4/b kapsamında sigrtalı lamazlar. Yönetim kurulu üyesi sıfatıyla 4/b sigrtalısı lanlar, aynı veya başka bir şirkette hizmet akdine dayalı larak çalışmaya başlasalar dahi, bu durumları kesintiye uğrayıncaya kadar 4/a sigrtalısı lamazlar. Bu durumdaki kişiler ancak yönetim kurulu üyelikleri sna erdikten snra, devam eden veya yeni başlayan hizmet akdine dayalı ücretli çalışmaları için 4/a sigrtalısı labilirler. Kanun da A.Ş. yönetim kurulu üyeleri ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın 4/b sigrtalısı sayıldıkları için, bu görevleri dlayısıyla herhangi bir ücret almasalar bile 4/b sigrtalısı kapsamına girmektedirler. 1 5510 sayılı Kanun la sigrtalılar üç gruba ayrılmıştır. Daha önce SSK kapsamında sigrtalı sayılanlar 4/a sigrtalısı, Bağ-Kur kapsamındakiler 4/b sigrtalısı, Emekli Sandığı iştirakçileri ise 4/c sigrtalısı larak tanımlanmıştır.
DENET 2008/101-2 2. EMEKLİ OLAN YÖNETİM KURULU ÜYELERİ : Emekli lup çalışmaya devam edenlerin ssyal sigrta mevzuatı karşısındaki durumu 2008/100 sayılı Sirkülerimizde açıklanmıştır. Buna göre 1.10.2008 tarihinden önce iştirakçi veya sigrtalı lanlar ile vazife malullüğü, malüllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve Kanun un yürürlüğe girdiği tarihte ssyal sigrta destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında ise ssyal güvenlik destek primine tabi lma bakımından Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam edilecektir. (5510 s. Kanun Geçici Md.14) Ancak 1.10.2008 tarihinden itibaren yeni prim ranları geçerli lacaktır. 5510 sayılı Kanun un geçici 14/b maddesi uyarınca ssyal güvenlik destek primi kesintisinin ranı 2008 snuna kadar % 12, 2009 yılı için % 13, 2010 yılı için % 14, 2011 ve müteakip yıllar için ise % 15 dir. Yapılan düzenleme uyarınca, gerek Bağ-Kur emeklisi, gerekse de SSK ve Emekli Sandığı Emeklisi lup 4/b kapsamında Bağ-Kur lu sayılmayı gerektiren bir faaliyette bulunanların destek prim ödemeleri 01.10.2008 den itibaren kişiler tarafından yapılmayacak, Ssyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen yaşlılık (emekli) aylığından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecektir. Kesilecek lan tutar 4/b sigrtalılara ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek ssyal güvenlik destek priminden fazla lamayacaktır. Bu sigrtalılardan ayrıca kısa vadeli sigrta klları primi alınmayacaktır. Pek tabiidir ki çalışmaya başlama (yani yönetim kurulu üyesi seçilme) durumunun Ssyal Güvenlik Kurumu na bildirilmesi ve yaşlılık aylığının kesilmesi istenmiyrsa, aylığın kesilmemesi için yazılı istekte bulunulması gerekir. 4/b sigrtalısı sayılanların, faaliyette bulunmadıkları süreler için ssyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmayacaktır. Ancak bu durumun, ilgili kamu kurum ve kuruluşlardan alınacak belgelerle dğrulanması gerekmektedir. Bu knuda Ssyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılacak düzenlemelerin dikkatle takip edilmesi ve yönetim kurulu üyelerinin gerekli hassasiyeti göstermeleri gerekmektedir. 3. ANONİM ŞİRKETLERİN KURUCU ORTAKLARI : 5510 sayılı Kanun un 4 üncü maddesinde annim şirketlerin kurucu rtakları sigrtalı larak sayılmadığından, 1.10.2008 tarihinden itibaren annim şirketlerin kurucu rtaklarının 4/b sigrtalılıkları sna erecektir. Ancak mevcut annim şirketlerin kurucu rtaklarından daha önce 1479 sayılı kanunun 24'üncü maddesine tabi larak sigrtalı lanlardan sigrtalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yazılı talepte bulunmaları halinde sigrtalılıkları aynen devam ettirilecektir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayanların sigrtalılıkları ise 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi lan 1.10.2008 tarihi itibariyle sna erdirilecektir. 4. SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI ve BİLDİRİMİ : Sigrtalı bildirimi ve tescili 5510 sayılı 8 inci maddesinde düzenlenmiştir. Sigrtalılık bildirimi ileride internet rtamında yapılacak lmakla birlikte geçiş döneminde kağıt rtamında yapılacaktır. Detaylı bilgiler 28.9.2008 tarih ve 27011 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5510 Sayılı Kanun Gereğince Sigrtalı Sayılanlar, Sayılmayanlar, Sigrtalılığın Başlangıcı, Kuruma Bildirilmesi ve Sna Ermesi Hakkında Tebliğ de yer almaktadır. 4.1. Hizmet Akdi Kapsamındaki Sigrtalılar (4/a) : - 4/a kapsamında hizmet akdine tabi sigrtalı sayılanlar için sigrtalılık, çalışmaya ya da mesleki eğitime veya zrunlu staja başlama tarihinde başlar. İşverenler 4/a kapsamında sayılan ücretlileri çalışmaya (ya da eğitime veya zrunlu staja) başlamadan önce sigrtalı işe giriş bildirgesi ile Ssyal Güvenlik Kurumu na bildirmekle yükümlüdürler. İlk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde, ilk defa sigrtalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigrtalı için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz knusu bir aylık sürenin dlduğu tarihe kadar Kuruma yapılan bildirimler de süresinde yapılmış sayılır.
DENET 2008/101-3 - 4/a kapsamındaki sigrtalıları çalıştıran işverenlerden aylık prim ve hizmet belgesini zrunlu larak e-sigrta yluyla verenler; - 01/11/2008 tarihinden itibaren sigrtalı tekrar işe giriş bildirgesini, - 01/12/2008 tarihinden itibaren ise sigrtalı ilk işe giriş bildirgesini zrunlu larak e-sigrta yluyla internet üzerinden vereceklerdir. Aylık prim ve hizmet belgesini e-sigrta yluyla bildirme zrunluluğu lmayan işverenler sigrtalı ilk ve tekrar sigrtalı işe giriş bildirgesini kağıt rtamında Kuruma verebilecekleri gibi e-sigrta yluyla da Kuruma bildirileceklerdir. - Sigrtalılar da çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigrtalı larak çalışmaya başladıklarını Kurum a bildirmek zrundadırlar. Bunların kendisini bildirmemesi aleyhine delil teşkil etmez. 4.2. Kendi Nam ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar (4/b) : Bu sigrtalılardan, - Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi lanların sigrtalılıkları bu mükellefiyetlerinin başlangıç tarihi itibariyle başlar ve bu tarih vergi dairelerince, - Gelir vergisinden muaf lanların sigrtalılıkları, Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüklerine tescil tarihi itibariyle başlar ve bu tarih Esnaf ve Sanatkar Sicil Müdürlüklerince, - Şirket rtaklarından; Kllektif şirket, adi kmandit şirketlerin kmandite ve kmanditer rtakları ile dnatma iştiraki rtaklarının sigrtalılıkları vergi mükellefiyetlerinin başladığı tarihte başlar ve bu tarih, vergi dairelerince, Annim şirketlerin yönetim kurulu üyesi lan rtaklarının sigrtalılıkları, yönetim kurulu üyeliğine seçildikleri tarihte başlar ve bu tarih, şirket yetkililerince, Limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş kmandit şirketlerin kmandite rtaklarının sigrtalılıkları şirketin ticaret siciline tescil edildiği tarihte başlar ve bu tarih, ticaret sicil memurluklarınca, Limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş kmandit şirketlerin kmandite rtaklarından hisse devri alan yeni rtaklarının sigrtalılıkları rtaklar kurulunca devrin yapılmasına karar verildiği tarihte başlar. Bu tarih, rtaklar kurulu kararının, hisse devrine ilişkin tanzim edilen nter devir sözleşmesinin, devrin yapıldığının işlendiği pay defterinin birer sureti veya devir, ticaret sicil memurluğunca tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla şirket yetkililerince, Kuruma 15 gün içinde bildirilir. 5. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ ve BİLDİRİM: Sigrtalılığın sna ermesi 5510 sayılı Kanun un 9 uncu maddesinde düzenlenmiştir. 5.1. Hizmet Akdi Kapsamındaki Sigrtalılar (4/a) : 4/a kapsamında sigrtalı lanların sigrtalılığın hizmet akdinin sna erdiği tarihte sna erer, işverenlerce bu tarihin 10 gün içinde işten ayrılış bildirgesi ile e-sigrta yluyla Kurum a bildirilmesi gerekir. Sigrtalı işten ayrılış bildirgesinde yer alan bilgiler ayrıca ilgili ayın prim ve hizmet belgesinde gösterilir. 10 günlük süre dlmadan prim ve hizmet belgesi verilmişse ayrıca işten ayrılış bildirgesi verilmez.
DENET 2008/101-4 5.2. Kendi Nam ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar (4/b) : - Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi lanların sigrtalılıkları mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine sn verdikleri tarihte sna erer ve bu tarih ilgili vergi dairelerince ve sigrtalılarca, - Gelir vergisinden muaf lanların sigrtalılıkları esnaf ve sanatkar sicil müdürlüklerindeki kayıtlarının silindiği tarihte sna erer, bu tarih esnaf ve sanatkar sicil müdürlüklerince ve sigrtalılarca, - 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki gelir vergisinden muaf lanlardan, bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamına girenlerin bir önceki aya ait faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten snra kalan tutarın aylık rtalamasının Kanunla tanımlanan prime esas günlük kazanç alt sınırının tuz katından az lduğunu esnaf ve sanatkarlar daları birliklerinden alacakları Ssyal Sigrta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan muafiyet belgesi ile belgeleyerek n gün içinde Kuruma intikal ettirenlerin sigrtalılıkları belgenin düzenlendiği tarihten, bu süreyi geçirenlerin sigrtalılıkları ise belgenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren sna erer ve bu tarih sigrtalılarca, - Şirket rtaklarından; Kllektif şirket, adi kmandit şirketlerin kmandite ve kmanditer rtakları ile dnatma iştiraki rtaklarının sigrtalılıkları vergi mükellefiyetlerinin bittiği tarihte sna erer, bu tarih vergi dairelerince ve sigrtalılarca, Annim şirketlerin yönetim kurulu üyesi lan rtaklarının sigrtalılıkları bu görevlerinin bittiği tarihte sna erer, bu tarih, şirket yetkililerince ve sigrtalılarca, Limited şirket, sermayesi paylara bölünmüş kmandit şirketlerin kmandite rtaklarının sigrtalılıkları hisse devrine ilişkin alınan rtaklar kurulu kararı ile hissenin devrine ilişkin tanzim edilen nter devir sözleşmesinin ve devrin pay defterine işlendiği sayfanın birer suretlerinin birlikte ibraz edilmesi veya hisse devri ticaret sicil memurluğuna tescil edilmiş ise ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği nüshasının ibraz edilmesi kaydıyla rtaklar kurulu karar tarihi itibariyle sna erer, bu tarih sigrtalılar ve şirket yetkililerince, - İflasın açılmasına mahkemece karar verilen şirketlerin rtaklarının sigrtalılıkları sigrtalının talebi halinde mahkemenin karar tarihinde, sigrtalının talebinin lmaması halinde ise mahkemece iflasın kapatılmasına karar verildiği tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılar ve şirket yetkililerince, - Tasfiyenin açılmasına mahkemece karar verilen şirketlerin rtaklarının sigrtalılıkları sigrtalının talebi halinde mahkemenin karar tarihinde sna erer, bu tarih sigrtalılarca, sigrtalının talebinin lmaması halinde tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği tarihte sna erer, bu tarih ticaret sicil memurluğunca ve sigrtalılarca, - Tasfiyesine şirketin rtaklar kurulu tarafından karar verilen şirketlerin rtaklarının sigrtalılıkları sigrtalının talebi halinde tasfiyenin başlanmasına karar verildiği tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca, sigrtalının talebinin lmaması halinde ise tasfiyenin snuçlandığına ilişkin tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca ve ticaret sicil memurluklarınca, - Münfesih duruma düşen şirketlerin rtaklarının sigrtalılıkları sigrtalının talebi halinde şirketin münfesih duruma düştüğü tarih itibariyle sna erer, bu tarih sigrtalılarca, sigrtalının talebinin lmaması halinde münfesih duruma düşen şirketin tasfiyesinin snuçlandığına dair tasfiye kurulu kararının ticaret sicil memurluğunca tescil edildiği tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca ve ticaret sicil memurluklarınca,
DENET 2008/101-5 - Mahkeme kararı ile iflasın, tasfiyenin açılmasına, rtaklar kurulu kararı ile tasfiyenin başlamasına veya münfesih duruma düşmesine karar verilen şirketlerin rtaklarından hizmet akdi ile çalışmaya başlayanların sigrtalılıkları çalışmaya başladıkları tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca, - Gelir vergisinden muaf larak sigrtalılıkları devam ederken hizmet akdi ile çalışmaya başlayanların sigrtalılıkları çalışmaya başladıkları tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca, - Herhangi bir yabancı ülkede ikamet eden ve ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayan veya ikamet esasına bağlı larak ülke ssyal güvenlik sistemine dahil lanların sigrtalılıkları çalışmaya veya ilgili ülke ssyal güvenlik sistemine dahil ldukları tarihte sna erer, bu tarih sigrtalılarca, 10 gün içinde sigrtalı işten ayrılış bildirgesi ile Kuruma bildirilir. Sigrtalı işe giriş bildirgesini kağıt rtamında verenler için, sigrtalılığın sna ermesini takip eden 10 gün içinde sigrtalı işten ayrılış bildirgesi iki nüsha larak düzenlenir. Biri düzenleyen kuruluşta kalır, diğeri ilgili üniteye gönderilir. Sigrtalıya, sigrtalılığının sna erdiği ilgili ssyal güvenlik il/merkez müdürlüğünce yazı ile bildirilir. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında lanların, meslek kuruluşlarına ya da vergi dairelerine lan yükümlülüklerini yerine getirmemiş lmaları, sigrtalılığın sna ermesine ilişkin belge ya da bilginin verilmesine engel teşkil etmez. Saygılarımızla.