Dolar/TL, ABD ve Avrupa merkez bankalarının geçen hafta verdikleri mesajların da etkisiyle arife günü işlem gördüğü 4,64'lü seviyelerden 4,74'e yükselerek güne başladı. Şu anda kur 4,70 seviyesinde. Küresel piyasalarda dolar, başlıca para birimlerinden oluşan sepet karşısında son yedi ayın zirvesine yaklaşırken (DXY: 94,83), ABD ile Çin arasındaki ticaret gerilimi kazanımları sınırladı. ABD Merkez Bankası'nın (FED) şahin bir algı yaratan para politikasında sıkılaştırma yanlısı açıklamalarına karşılık Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) da varlık alımlarının sene sonunda sona ereceğini açıklamasının ardından dolar endeksi %1'in üzerinde değer kazanarak 95,131'e kadar yükseldi. Türkiye de piyasaların tatilde olduğu dönemde, EUR/USD da kayda değer bir hareket gerçekleşti ve parite 1,1540 seviyesine kadar çekildi. Bu, 29 Mayıs ta İtalya hükümet krizinde görülen 1,1538 seviyesinden sonra en düşük değer. Ancak hareketin nedeni geçici bir siyasi çalkantı değil. Sebep, orta ve uzun vadede pariteyi baskı altında tutmasını beklediğimiz ülkelerarası yapısal makro farklılıklar nedeniyle ECB nin Perşembe günkü toplantısında yaptığı açıklamalar. ECB varlık alım programının bu sene Aralık ayında sonlandıracağını belirtirken Eylül sonrası aylık alımların mevcut 30 milyar eurodan, Aralık sonunda sona ermek üzere, 15 milyara düşürüleceğini açıkladı. Vadesi gelen kıymetlerin anapara ödemeleri ise Aralık sonrası dönemde, bol likiditeyi desteklemek adına ihtiyaç duyulduğu süre boyunca, yatırıma döndürülmeye devam edecek. Faiz seviyelerinde bir değişiklik yapılmadı (refi oranı %0; marjinal borç verme oranı %0,25; mevduat oranı -0,40%). Ancak en önemli karar faiz beklentilerini yönetmeye yönelikti. ECB nin ilk faiz artışının 2019 yazının sonuna kadar beklenmediğini açıklaması (en erken 2019 Eylül toplantısı) oldukça güvercin bir yönlendirme olarak algılandı. Başkan Draghi nin açıklamalarından hareketle, tüm kararlar makro / finansal verilere bağlı olarak şekillenecek. Hatta Banka gerekli gördüğü takdirde varlık alımlarının artırılması / yeniden başlaması yönünde kapıyı da açık bıraktı. Başkan, korumacılık ve İtalyan siyaseti ile belirsizlik ortamının yükseldiğini, piyasa oynaklığı sebebiyle oluşan riskin gözlenmesi gerektiğini belirtti. Çin piyasası bugün kapalı ancak ticaret savaşları endişesi piyasalarda kendisini hissettiriyor. ABD nin Cuma günü Çin e karşı yeni tarifeler uygulamasına Pekin den karşılık geldi. Trump yönetiminin teknoloji ağırlıklı bazı ürünlere %25 vergi uygulanacağı kaydedildi. 18-Haz 19-Haz 20-Haz 21-Haz Hisse Senetleri 5 Yıl Vadeli Hazine İhalesi Perakende Satış Endeksleri, Nisan İşgücü İstatistikleri, Mart Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, Mayıs 2 Yıl, 6 Yıl ve!0 Yıl Vadeli Hazine Tahvil İhaleleri Perakende Satış Endeksleri, Nisan İşgücü İstatistikleri, Mart Hazine İtfası: 13,65 milyar TL Konut Satış İstatistikleri, Mayıs Tüketici Güven Endeksi, Haziran BDDK Haftalık İstatistikleri TCMB Haftalık Para ve Banka İstatistikleri BOE Faiz Oranı Kararı Seviye Göre Bist- 94,540.84 1.11% -7.19% -18.03% Bist-30 116,354.08 1.07% -7.27% -18.13% XUSIN 118,446.92 1.37% -4.31% -8.47% XBANK 130,371.35 0.17% -8.88% -23.93% Kur Seviye Göre Dolar/TL 4.6924-0.78% 3.55% 19.32% Euro/TL 5.4373 1.29% 2.35% 17.20% Sepet Kur* 5.1102 1.17% 2.97% 18.13% Euro/Dolar 1.1586 0.14% -1.20% -1.78% Dolar/JPY 110.524 0.45% 0.34% -2.35% DXY 94.843 0.24% 0.63% 1.82% * %50 Dolar/TL + %50 Euro/TL Tahvil - Bono (Bileşik Getiri) En son Bir Önceki TR - 2 yıllık tahvil (TRT131119T19) 19.12% 18.97% TR - 10 yıllık tahvil (TRT080328T15) 16.25% 16.37% TR - Eurobond (17 Şubat 2045) 7.44% 7.74% ABD - 10 yıllık tahvil 2.92% 2.94% TSKB Eurobondları Kupon Fiyat Getiri 30 Ekim 2019 5.375% 97.88 7.03% 22 Nisan 2020 5.125% 96.00 7.48% 18 Mayıs 2021 4.875% 92.39 7.85% Emtia En son Göre Altın (Dolar/ons) 1279.00 0.29% 0.70% -0.24% Reuters/Jefferies CRB* 203.76-0.54% -2.18% 3.46% Brent (Dolar/varil) 73.44 1.13% -3.20% 14.76% Doğalgaz (TL/stdm3) 3.022 0.07% 5.33% 0.41% * Thomson Reuters/CoreCommodity CRB Commodity Total Return Index
2 6 Temmuz da yürürlüğe girmesi beklenen yeni tariflere karşılık Çin "aynı ölçekte ve yoğunlukta" karşılık verileceğini açıkladı. Buna göre Çin de 34 milyar dolarlık ürüne ilk etapta %25 tarife uygulanacağını ve 6 Temmuz da başlayacağını açıkladı. Çin in listesinde çok sayıda tarım ürünü bulunuyor. Tarifelerin getirilmesinden önce iki ülke birçok görüşme yapmış, Çin de ABD den ithalatı artırma sözü vermişti. Ancak karşılıklı atılan adımlar sonrasında Çin in bu teklifi de masadan kalkmış görünüyor. Haber akışı nedeniyle tüm emtialar baskı altında. Euro/dolar üzerinde baskı yaratan bir diğer gelişme de, Almanya da Başbakan Angela Merkel ile Almanya İçişleri Bakanı ve Hristiyan Sosyal Birlik Partisi Genel Başkanı Horst Seehofer arasında sığınmacı ve iltica konularının çözümüne ilişkin yaşanan görüş ayrılığı sürüyor. Görüş ayrılıkları koalisyon hükümetinin geleceği konusunda da soru işaretlerini artırıyor. Merkel, koalisyonun geleceğini partisi Hristiyan Demokrat Birlik Partisi yetkilileri ile masaya yatırmış durumda. 31 Aralık 2017 yılı itibari ile 43 üniversite hastanesinin ilaç ve medikal şirketlerine olan 3,8 milyar liralık birikmiş borcunun 2,9 milyar liralık kısmı Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacak. Üniversitelerin borcunu kamunun üstelenmesiyle 400 milyon lira erken ödeme iskontosu aldıklarını belirten Maliye Bakanı Naci Ağbal, 27 Haziran tarihinde firmaların üniversitelerden söz konusu 2,9 milyar alacağına karşılık 2,5 milyar lira ödeneceğini ve bu borçların tekrar birikmemesi için ilave tedbirler alacaklarını açıkladı. Finansal teknoloji şirketlerinin (fintech) finans sektöründeki önemi artıyor. Habertürk gazetesinde yer alan habere göre bu yıl 150 trilyon dolar seviyesinde olan şirketler arası para transferi hacmi, 2022 yılında 218 trilyon dolara ulaşacak. Bu rakamın 29 trilyon dolarlık kısmının (%13,3) ise fintechler aracılığıyla gerçekleştirilmesi bekleniyor. Böylece fintechlerin 2017 yılı itibariyle gerçekleştirilen toplam para transfer hacminden aldıkları %7,5 lik payı hızlı bir biçimde artıracakları tahmin ediliyor. TOKİ Başkanı Ergün Turan yeni şehirler kurarken küçük ve orta ölçekli esnafın modern ticaret alanlarında iş yapmaları için yeni sanayi siteleri planladıklarını ifade etti. Kayseri ve Bursa daki sanayi sitesi projelerinden örnekler veren Turan, Aksaray, Bolu, Diyarbakır ve İstanbul da küçük ve orta ölçekli esnafa yönelik sanayi site yapımlarının hızla sürdüğünü hatırlattı. Türk Telekom CEO su Paul Doany yaptığı açıklamada şirketin ana hissedarı OTAŞ ın yaşadığı sorunlarla ilgili olarak bankaların şirketi kontrol etmeyeceğini ifade etti. Doany, beş yıllık bir plan yaptıklarını ve bu planı bankalarla paylaştıklarını belirtti. Doany ayrıca bu yıl içinde TL cinsinden tahvil ihracı planladıklarını da sözlerine ekledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Julide Sarıeroğlu seçim çalışmaları kapsamında gittiği Elazığ da konuştu. Konuşmasında, 2000 yılında 22 bin kişiyi işe yerleştiren İŞKUR un yapılan proaktif çalışmalar sonucunda 2017 yılında 1 milyon 57 bin kişiye ulaştığını belirtti. Yapılan yeni düzenlemelerle birlikte 2018 yılı hedefinin de 1 milyon 250 bin kişi olduğunu belirten bakan, işe yerleştirme portalının değiştirileceğini ve son teknoloji kullanılarak yeni bir yazılımla güçlü eşleştirme yapan bir sistem kurulacağını ifade etti. Yerli otomobil projesi kapsamında açıklama yapan Bakan Faruk Özlü, geçen 6 ayda yapılan çalışmalarda temel prensiplerini belirlediklerini, üretim adedinin yıllık 175 bin, üretim kapasitesinin 200 bin, toplam yatırım tutarının ise 3,2 milyar euro olacağını söyledi. Türkiye pazarından ilk etapta yüzde 12 ila 17 pay hedeflediklerini kaydeden Özlü, yerli otomobile yönelik teşvik mekanizmaları üzerinde çalıştıklarını belirtti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Twitter hesabından, 5 bölgede mega endüstri bölgeleri kurulacağını duyurdu. 140 milyar TL lik yatırım ile bin kişiye istihdam sağlayacak yeni mega endüstri bölgeleri için gerekli yasal çalışmaların tamamlandığı belirtildi. Yakın zamanda açıklanan ve mülkiyet hakkı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ait olan Haliç Tersane Bilim Merkezi Projesi nin 3 yılda tamamlanması ve bu merkezin yılda 2 milyon ziyaretçiyi ağırlaması öngörülüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden BİMTAŞ tarafından hazırlanan projeye göre, peyzaj alanı 43 bin 961 metrekare, toplam proje alanı ise 74 bin 940 metrekare olacak. Türk bankacılık sektörünün tarıma sağladığı kredi desteği, nisan sonu itibarıyla 93 milyar 560 liraya yükseldi. Sektörün tarım kredi bakiyesi, 4 aylık dönemde 7 milyar 363 milyon liralık artış gösterirken, nisan sonu itibarıyla 2017 sonuna kıyasla yüzde 8,5'lik artışa işaret etti.
3 Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü nün (OPEC) bu hafta yapacağı toplantı öncesinde üyeler arasında petrol arzının artırılmasına yönelik görüş ayrılıkları büyüyor. İran ın temsilcisi Hossein Kazempour Ardebili, "Piyasada arz koşulları iyi. Yılsonuna kadar alınan karar devam ettirilmeli" ifadelerini kullandı ve Suudi Arabistan ve Rusya nın üretimi artırması için oy birliğinin gerekliliğine işaret etti. Ardebili son olarak Suudi Arabistan ve Rusya nın yalnız başlarına devam etmesinin OPEC işbirliğinin ihlali olacağını söyledi. İran, Venezuela ve Irak, petrol arzının artırılması talebine karşı çıkıyor. Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak Perşembe yaptığı açıklamada üretimin 1,5 milyon varil artırılması tartışıldığını söylemişti. Suudi Arabistan ise farklı senaryolar üzerinde çalışıyor. Bunlardan biri de günlük üretimin 500 bin - 1 milyon varil arasında artırılması yönünde. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Khalid Al-Falih ise, OPEC ve grup ile birlikte hareket eden üreticilerin Perşembe günü Viyana da gerçekleştirecekleri toplantıda petrol üretiminin kademeli olarak artırılması konusunda anlaşacaklarını belirtti. Uluslararası Enerji Ajansı na (IEA) göre OPEC üyeleri İran ve Arjantin in petrol üretimi, ABD yaptırımları ve ekonomik kargaşanın etkisiyle gelecek yıl yüzde 30 düşebilir. IEA, 2019 yılının ilk detaylı tahmininde OPEC dışındaki yeni petrol arzının -özellikle ABD kaya gazı- talep artışını karşılamaya yetmeme ve buna karşın Suudi Arabistan gibi üreticilerin diğer üyelerden kaynaklı arz kaybını karşılamak için üretimi artırması olasılığına yer verdi. Greeneco Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Denizli ve Aydın da jeotermal enerji santrali kurmayı hedefliyor. Denizli İli, Sarayköy İlçesi, Demirtaş Mevkii ve Aydın İli, Buharkent İlçesi, Savcılı Mahallesi, Çubukdağı Mevkii sınırlarında ER: 3255742 numaralı işletme ruhsat sahası içerisinde Jeotermal Enerji Santrali-6 nın (Greeneco JES-6) kurulup işletilmesi hedeflenmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirilmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Denizli İli Sarayköy İlçesi Çubukdağı Mevkiinde yapılması planlana 26,0 MW kurulu gücündeki tesis için ÇED olumlu kararı 13 Haziran 2018 tarihinde verilmiştir. Aynı ruhsat sahası içerisinde bulunan Greeneco JES-5 ve Greeneco JES-6 projesi için öncelikli 10 ar adet üretim ve 5 er adet reenjeksiyon kuyusu olmak üzere toplam 30 adet kuyu lokasyonu belirlenmiştir. 3S Kale Niğde Enerji Üretim A.Ş. Niğde ilinde jeotermal kaynak araması yapmayı planlıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirilmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Niğde İli Merkez İlçesi Narköy Köyü Karaman Mevkiindeki 3S Kalen Niğde Enerji Üretim A.Ş. tarafından yapılması planlanan jeotermal kaynak arama sondajları projesi ile ilgili olarak ÇED Gerekli Değildir kararı verilmiştir.
4 TCMB Faiz Koridoru 22% 18% 14% 10% 6% 2% 2012 1 Haftalık Repo Faizi GLP Faizi AOFM Hazine Tahvillerinde Getiri Eğrisi 20% 19% 18% 17% 16% 15% 14% 13% 12% Not: Ertesi gün valörlü - Kapanış - Bileşik Faiz 11% 1 Yıllık 2 Yıllık 3 Yıllık 5 Yıllık 10 Yıllık Dün Önceki Gün 1 Hafta Önce 1 Ay Önce 2017 Sonu 150 GOÜ Para Birimleri / USD 01/01/2018 = 210,000 190,000 Hisse Endeksleri 140 170,000 130 150,000 120 130,000 110 90 Oca 18 Şub 18 Mar 18 Nis 18 May 18 Haz 18 TRY ZAR BRL RUB INR IND ARS 110,000 90,000 70,000 50,000 XU XU030 XBANK XUSIN 330 300 270 240 210 180 Türkiye'nin 5 Yıl Vadeli CDS Spreadi baz puan 307.40 150 Oca 17 Mar 17 May 17 Tem 17 Eyl 17 Kas 17 Oca 18 Mar 18 May 18 Dolar Endeksi ve 10 YıllıkABD Hazine Tahvil Faizi 105 95 90 85 80 75 DXY Endeksi (sol eksen) ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi (sağ eksen) 3.6% 3.2% 2.8% 2.4% 2.0% 1.6% 1.2% 180 160 140 120 80 60 40 20 MSCI Hisse Endeksleri ABD doları cinsinden, 01/01/2013 = - MSCI - Dünya MSCI - GOÜ MSCI - Türkiye Küresel Gösterge Faizler 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% -0.5% Libor - 3 Libor - 6 Euribor - 3 Euribor - 6 Kaynaklar: TSKB Ekonomik Araştırmalar, Thomson Reuters, TCMB, TUİK
TSKB Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü arastirma@tskb.com.tr MECLİSİ MEBUSAN CAD. NO 81 FINDIKLI İSTANBUL 34427, TÜRKİYE tel: (90) 212 334 50 50 faks: (90) 212 334 52 34 2018 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. her hakkı mahfuzdur. Bu doküman Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. nin yatırım bankacılığı faaliyetleri kapsamında, kişisel kullanıma yönelik olarak ve bilgi için hazırlanmıştır. Bu dokümana dayalı herhangi bir işlem yapılması tarafımızdan öngörülen bir husus değildir. Belirtilen görüşler sadece bizim güncel görüşlerimizdir. Bu raporda yer alan bilgileri makul bir esasa dayalı olarak güncelleştirirken, bu konuda mevzuat, uygunluk veya diğer başka nedenlerle amaca uygunluk tam olarak sağlanamamış olabilir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları veya çalışanları, burada belirtilen senetleri ihraç edenlere ait menkul kıymetlerle ilgili olarak bir pozisyon almış olabilir veya alabilir; menkul kıymetler üzerinde opsiyonları olabilir veya ilgili diğer bir yatırıma girebilir; bu menkul kıymetleri ihraç eden firmalara danışmanlık yapmış, hisselerinin halka arzına aracılık veya yüklenim taahhüdünde bulunmuş olabilir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve/veya bağlı kuruluşları bu raporda belirtilen herhangi bir şirket için yatırım bankacılığı da dahil olmak üzere önemli tavsiyeler veya yatırım hizmetleri sağlıyor veya sağlamış olabilir. Bu raporun ilgili olduğu yatırım fiyatı veya değeri, direkt veya indirekt olarak, yatırımcıların menfaatlerine ters düşebilir. Döviz kurlarındaki herhangi bir değişmenin yatırımın değeri veya fiyatı veya bu yatırımdan sağlanan gelir üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Geçmişteki performans her zaman gelecekteki performansın kılavuzu olacak demek değildir. Yatırım geliri dalgalanma gösterebilir. Bu rapor kamuya açık bilgilere dayalıdır. Doğru veya tamam olmayan hiçbir beyan yapılmamıştır. Bu rapor söz konusu menkul kıymetlerin alınması veya satılması için bir teklif, yorum ya da yatırım tavsiyesi değildir veya bu menkul kıymetlerin alınıp satılmasına yönelik bir teklif için de bir istek veya zorlama değildir. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. ve kendisiyle bağlantılı olan diğerleri bahsedilen şirketlerin menkul kıymetleriyle ilgili pozisyon alabilirler veya bu menkul kıymetlerle ilgili işlem yapabilirler, ayrıca bu şirketler için yatırım bankacılığı hizmetleri de verebilirler. Herhangi bir yatırım kararı yatırımcının tamamıyla kendi kişisel seçimine dayanmalıdır. Bu rapordaki bilgiler herhangi bir yatırım tavsiyesi olmayıp, raporda yer alan firmalara yatırım yapılmasından ötürü Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.