İslam Da Çocuk Eğitimi Gönderen Kadir Hatipoglu - Kasım 28 2014 05:38:40 Çocuk, Allah Teâlâ'nın büyük bir nimeti ve ihsânıdır. Her çocuk bir çiçektir. Çocuk masumdur, günahsızdır. Çocuk bir süs, bir zinettir. Çocuk bir hazine bir güzelliktir. Şâirin diliyle: "Kim demiş ki çocuk küçük bir şeydir, Belki de çocuk en büyük şeydir" Anne ve babaya çocuk nimeti sadece Allah Teâlâ tarafından verilebilir. Allah Teâlâ, Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur: ل ل ه م ل ك الس م و ات 16; و ا لا ر ض ي خ ل ق م ا ي ش آء ي ه ب ل م ن ي ش آء ا ن اث ا و ي ه ب ل م ن ي ش آء الذ ك ور "Göklerin ve yerin mülkü Allah'ındır. Dilediğini yaratır; dilediğine kız çocukları, dilediğine de erkek çocukları bahşeder." ا و ي ز و ج ه  05; ذ ك ر ان ا و ا ن اث ا و ي ج ع ل م ن ي ش آء ع ق يم ا ا ن ه ع ل يم ق د ير "Yahut onlara, hem erkek hem de kız çocukları olmak üzere çift verir. Dilediğini de kısır kılar. O, herşeyi bilendir, her şeye gücü yetendir."[1] Birçok Peygamber, Allah'tan çocuk nimetine sahip olabilmeyi istemiştir. ه ن ال ك د ع ا ز ك ر ي ا ر ب ه ق ال ر ب ه ب ل ي م ن ل د ن ك ذ ر ي ة ط ي ب ة إ ن ك
س م يع الد ع اء "Orada Zekeriyya, Rabbine duâ etti: "Rabbim! Bana tarafından hayırlı bir nesil bağışla. Şüphesiz sen duâyı hakkıyla işitensin, dedi." [2] "Hz. İbrahim Halilullah (a.s.)'da Allah'a şöyle yalvarmıştı: ر ب ه ب ل ي م ن الص ال ح ي 06; "Rabbim! Bana sâlihlerden olacak bir evlat ver, dedi." [3] و ال ذين ي ق ول ون ر ب ن ا ه ب ل ن ا م ن ا ز و اج ن  75; و ذ ر ي ا 78; ن ا ق ر ة ا ع ي ن و اج ع ل ن  75; ل ل م ت قي 06; ا م ام ا "Onlar: "Rabbimiz! Bize eşlerimizden ve çocuklarımızdan gözümüzün aydınlığı olacak insanlar ihsan et ve bizi, Allah'a karşı gelmekten sakınanlara önder yap" derler.[4] Çocuk dünyaya geldiği zaman, Peygamber Efendimizden bize intikal eden bazı uygulamalar vardır. Bu uygulamalar şunlardır: 1-Tahnik: Yeni doğan bebeğin damağına, (ana sütü verilmeden) hurma vb.tatlı bir şeyle damağının ovulması işlemidir. 2-Kulağa ezan okuma: Bebeğin sağ kulağına ezan, sol kulağına da kamet okunur 3-İsim konulması: Doğumun ilk günü ya da en geç yedinci gününe kadar çocuğa bir isim konulur 4-Akika kurbanı: Bebeğin doğumunun yedinci günü veya daha sonraki günlerde kurban kesilir. 5-Sünnet: Doğumunun ilk gününden bulüğ yaşına kadarki herhangi bir zamanda erkek çocuk sünnet ettirilir. 6-Saçın tıraş edilmesi: Doğumun yedinci günü çocuğun saçı tıraş edilir ve bunun ağırlığınca gümüş ya da altın değerinde bir şey fakirlere sadaka olarak verilir. Çocuklara karşı başka görevlerimiz de vardır mesela: - Doğan çocuk kız olsun, erkek olsun Allah'ın verdiği bir emanet olarak hoş karşılamak. - Çocuğu helâl süt ve gıdalarla beslemek. - Çocuğun talim ve terbiyesini güzel yapmak: - Namaz kılmaya ve oruç tutmaya alıştırmak. - Çocuğu kötülüklerden ve zararlı alışkanlıklardan korumak: - Millî ve manevi değerlere uygun tarzda yetiştirmek. - İyi bir insan, güzel bir Müslüman olarak hayata hazırlamak Çocuklar Bizim İçin İmtihan Sebebidir: Unutmayalım ki, Kur'an-ı Kerim bizleri şöyle uyarmaktadır: و اع ل م وا 18; أ ن م ا أ م و ال ك  05; و أ و لا د  03; م ف ت ن ة
و أ ن الل ه ع ند ه أ ج ر ع ظ يم "Biliniz ki, mallarınız ve çocuklarınız imtihan sebebidir ve büyük mükafât Allah'ın katındadır." [5] إ ن م ا أ م و ال ك  05; و أ و ل اد  03; م ف ت ن ة و الل ه ع ند ه أ ج ر ع ظ يم "Doğrusu mallarınız ve çocuklarınız sizin için bir imtihandır. Büyük mükafât ise Allah'ın yanındadır."[6] ي ا أ ي ه ا ال ذ ين آم ن وا ل ا ت ل ه ك م أ م و ال ك  05; و ل ا أ و ل اد ك  05; ع ن ذ ك ر الل ه و م ن ي ف ع ل ذ ل ك ف أ و ل ئ ك 14; ه م ال خ اس ر و 06; "Ey iman edenler! Mallarınız ve çocuklarınız sizi Allah'ı anmaktan (zikretmekten) alıkoymasın. Kim bunu yaparsa, işte onlar ziyana uğrayanlardandır."[7] Bize Çocuklar İhsan Eden Allah a Hamdedilmelidir. İbrahim (a.s.)'de kendisine çocuk ihsân eden Allah'a şöyle duâ etmiştir: ال ح م د ل ل ه ال ذ ي و ه ب ل ي ع ل ى ال ك ب ر إ س م اع يل 14; و إ س ح اق إ ن ر ب ي ل س م يع الد ع اء "İhtiyar halimde bana İsmail'i ve İshak'ı lutfeden Allah'a hamd olsun! Şüphesiz Rabbim duâyı işitendir."[8]
Rabbimize hakkıyla hamdedip şükredebilmenin gereği; çocuğu, Rabbini tanıyan, dinine ve insanlara faydalı Salih bir evlat olarak yetiştirmekten geçer. Çocuk sahibi olmak yetmiyor, onun iyi bir terbiye ile yetiştirilmesi de önemlidir. Çocuğun yetiştirilmesi aile kurulurken başlar bundan dolayı, dinimiz yuva kuracak gençlerin, birbirlerinin dinî ve ahlâkî durumlarını araştırmalarını emretmiştir. Peygamberimiz, eşlerin seçiminde geçici özelliklerden, fizikî güzelliklerden çok, inanç bütünlüğünün, olgun iman zenginliğinin ve ahlâkî soyluluğun tercih edilmesini ısrarla tavsiye etmiştir. عن أبي هريرة ر ض ي الل ه ع نه قال: ق ال ر س ول الل ه )صلعم(: ت ن ك ح ال م رأة لار ب ع خ ص ال : ل م ال ه ا و ل ح س ب ه 14;ا و ل ج م ال  07; ا و ل د ين ه  75;. ف أظ ف ر ب ذ ات ال د ين ت ر ب ت ي د اك. Hz. Ebu Hureyre (r.a) anlatıyor: "Rasulullah (a.s) buyurdular ki: "Kadın dört hasleti için nikahlanır: Malı için, nesebi (asaleti) için, güzelliği için, dini için. Sen dindar olanı seç de huzur bul."[9] O halde önce iyi bir eş, sonra Allah ın emri Peygamberin kavli üzere bir düğün, Düğünler günahsız yapılmalıdır. Günahlarla aile yuvasının temeli atılırsa, o aile yuvası çabuk yıkılır, mutsuz olur, huzursuz olur. sonra da İslama göre bir aile hayatı b)aile kurmakta maksat terbiyeli inançlı nesil yetiştirmek olmalıdır. Kadınımızla ilişkimiz, cima adabı dinimize uygun olmalı: - ل و أ ن أ ح د ه م إ ذ ا أ ر اد أ ن ي أ ت ي أ ه ل ه ق ال ب اس م الل ه
الل ه م ج ن ب ن ا الش ي ط ان 14; و ج ن ب الش ي ط ان 14; م ا ر ز ق ت ن ا ف إ ن ه إ ن ي ق د ر ب ي ن ه م ا و ل د ف ي ذ ل ك ل م ي ض ر ه ش ي ط ان أ ب د ا. Çocuk Eğitiminde Ailenin Önemi İnançlar, değerler, gelenekler ve iyi alışkanlıklar, daha çok âile içinde kazanılır. Çünkü çocuğun şahsiyetini kazandığı devre, âile içinde geçer. Onun en çok sevdiği, inandığı, güvendiği ve özendiği ideal tip, anne ve babadır. ع ن أ ب ي ه ر ي ر ة أ ن ه ك ان ي ق ول ق ال ر س ول الل ه ص ل ى الل ه ع ل ي ه و س ل م م ا م ن م و ل ود إ ل ا ي ول د ع ل ى ال ف ط ر ة ف أ ب و اه ي ه و د ان 16;ه و ي ن ص ر  75;ن ه و ي م ج س  75;ن ه Ebu Hüreyre (r.a) anlatıyor; Hz. Peygamber (s.a.v): "Her çocuk fıtrat üzerine doğar, onu anne ve babası Yahudileştirir veya Hıristiyanlaştırır veya Mecusileştirir. buyurdu.[10] Değerli Kardeşlerim!
Çocuklarımıza en iyi istikbâli hazırlamak onları İslâm terbiyesiyle yetiştirmekle mümkündür. Zira, Efendimiz'in buyurduğu gibi, ما نح ل والد ولدا من ن حل أفض ل من أدب حسن. "Bir baba evladına iyi bir terbiyeden daha güzel bir miras bırakamaz"[11] لأن ي ؤد ب الر ج ل ولده خير من أن يتصد ق بصاع Kişinin çocuğunu terbiye etmesi, ona bir sadaka, mal vermesinden daha iyidir. Peygamberimiz, bir başka rivayette: ع ن ر س ول الل ه )صلعم( ق ال أ ك ر م وا أ و ل اد ك  05; و أ ح س ن و 75; أ د ب ه م Çocuklarınıza hoş muamelede bulunun ve onları güzel terbiye edin. buyurmuştur.[12] Bugün, İslâmiyet'ten önceki karanlık devirde yapıldığı gibi çocukları diri diri toprağa gömme âdeti kalmamıştır; ama onların ruhlarını aç bırakma ve böylece kendilerini hak etmedikleri bir ölümün kucağına atma âdeti devam etmektedir. Çocuklarımızdan Sorumluyuz!.. Müslüman bir anne ve baba, çocuklarının eğitiminden, terbiyesinden ve iyi bir şekilde yetiştirilmesinden sorumludur. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadisi şeriflerinde şöyle buyurmuştur: قال رسول الل ه: ك ل ك م ر اع و ك ل ك م م س ئ ول ع ن ر ع ي ت ه  48; ف الام ام ر اع و م س ئ ول ع ن ر ع ي ت ه  48; و الر ج ل ر اع في أه ل ه و ه و م س ئ ول
ع ن ر ع ي ت ه  48; و الم ر أة في ب ي ت ز و ج ه ا ر اع ي ة و ه ى م س ئ ول ة ع ن ر ع ي ت ه  75; و الخ اد م في م ال س ي د ه ر اع و ه و م س ئ ول ع ن ر ع ي ت ه. İbnu Ömer (r. anhümâ) anlatıyor: "Rasûlullah (a.s) buyurdular ki: "Hepiniz çobansınız ve hepiniz sürünüzden mes'ulsünüz. İmam çobandır ve sürüsünden mes'ûldür. Erkek ailesinin çobanıdır ve sürüsünden mes'uldür. Kadın, kocasının evinde çobandır, o da sürüsünden mes'ûldür. Hizmetçi, efendisinin malından sorumludur ve sürüsünden mes'ûldür."[13] «ك في ب المر ء إ ث ما أ ن ي ض ي ع م ن يق وت» Bakmakla yükümlü olduğu kişileri (sorumluluklarını yerine getirmeyerek)zayi etmesi kişiye günah olarak yeter. [14] Allah Teâlâ da Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyuruyor: ي ا أ ي ه ا ال ذ ين آم ن وا ق وا أ نف س ك م و أ ه ل يك  05; ن ار ا و ق ود ه ا الن اس و ال ح ج ار 14;ة "Ey inananlar! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun..."[15] Bu ilâhî emir gereğince her Müslüman, kendisini ve ailesini Cehennem ateşinden korumak için; Allah'ın emirlerini yerine getirip, yasaklarından kaçınacak ve bunları çocuklarına öğretecektir. Peygamberimiz: وعن
أبى هريرة ر ض ى الل ه ع ن ه قال: قال رسول الل ه صلعم: أك م ل الم ؤم ن ين 14; إيم انا أح س ن ه م خ ل قا و خ ي ار ك  05; خ ي ار ك م لاه ل ه ) -Hz. Ebu Hüreyre (r.a) anlatıyor: "Rasulullah (a.s) buyurdular ki: "Mü'minler arasında imanca en kâmil olanı, ahlâkça en güzel olanıdır. En hayırlınız da ailesine hayırlı olandır." buyurmuştur. [16] Çocuklarımıza öğütte bulunmalıyız Yüce Kitabımız Kur'an-ı Kerim'de, bazı peygamberlerin çocuklarına nasıl nasihat ettikleri anlatılmıştır. Bu konuda bazı örnekler verebiliriz: و و ص ى ب ه ا إ ب ر اه يم 15; ب ن يه و ي ع ق وب ي ا ب ن ي إ ن الل ه اص ط ف ى ل ك م الد ين ف لا ت م وت ن إ لا و أ نت م م س ل م ون 14; "Bunu (Müslüman olmayı) İbrahim de kendi oğullarına vasiyet etti. Yakub da: "Oğullarım! Allah sizin için bu dini (İslâm'ı) seçti. O halde sadece Müslümanlar olarak ölünüz (dedi)."[17] Lokman (a.s.)'ın Oğluna Yaptığı Nasihatler: Lokman (a.s.)'ın oğluna yaptığı nasihatler bizim için örnek olmalıdır. Kur'an-ı Kerim'de Lokman (a.s.)'ın oğluna yaptığı nasihatler şöyle anlatılmıştır: و إ ذ ق ال ل ق م ان ل اب ن ه و ه و ي ع ظ ه ي ا ب ن ي ل ا
ت ش ر ك ب الل ه إ ن الش ر ك ل ظ ل م ع ظ يم "Lokman, oğluna öğüt vererek: Yavrucuğum! Allah'a ortak koşma! Doğrusu şirk, büyük bir zulümdür, demişti. ي ا ب ن ي إ ن ه ا إ ن ت ك م ث ق ال ح ب ة م ن خ ر د ل ف ت ك ن ف ي ص خ ر ة أ و ف ي الس م او ا 78; أ و ف ي ال أ ر ض ي أ ت ب ه ا الل ه إ ن الل ه ل ط يف خ ب ير (Lokman, öğütlerine devamla şöyle demişti:) Yavrucuğum! Yaptığın iş (iyilik ve kötülük), bir hardal tanesi ağırlığında bile olsa ve bu bir kayanın içinde veya göklerde yahut yerin derinliklerinde bulunsa, yine de Allah onu (senin karşına) getirir. Doğrusu Allah, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır. ي ا ب ن ي أ ق م الص ل اة و أ م ر ب ال م ع ر  08;ف و ان ه ع ن ال م نك ر و اص ب ر ع ل ى م ا أ ص اب ك إ ن ذ ل ك م ن ع ز م ال أ م ور Yavrucuğum! Namazı kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçirmeye çalış, başına gelenlere sabret. Doğrusu bunlar azmedilmeye değer işlerdir. و ل ا
ت ص ع ر خ د ك ل لن اس و ل ا ت م ش ف ي ال أ ر ض م ر ح ا إ ن الل ه ل ا ي ح ب ك ل م خ ت ال ف خ ور Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri asla sevmez. و اق ص د ف ي م ش ي ك و اغ ض ض م ن ص و ت ك إ ن أ نك ر ال أ ص و ات 16; ل ص و ت ال ح م ير Yürüyüşünde tabiî ol,sesini alçalt. Unutma ki, seslerin en çirkini merkeplerin sesidir." [18] Çocuklarımıza Namazı Öğretmeliyiz: ق ال الن ب ي )صلعم( م ر وا الص ب ي ب الص ل اة 16; إ ذ ا ب ل غ س ب ع س ن ين Peygamberimiz: &nb sp; &nb sp; &nb sp; Çocuklarınıza yedi yaşına geldiklerinde namaz kılmalarını emredin. [19] أن ر سول الل ه س ئ ل ع ن ذل ك فق ال : إذ ا ع ر ف ي م ين ه م ن ش م ال ه
ف م ر وه ﺑﺎلص لوة Başka rivayette: Resûlullah'a (namazın çocuğa ne zaman emredileceğinden) sorulmuştu: "Çocuk sağını solundan ayırmasını bildi mi ona namazı emredin" buyurdu.[20] Evde kılınan namaz, çocuklar için önemlidir. Farz namazları camide kılmalı ama bazen sünnetleri, nafileleri çocukların da görüp örnek alacağını düşünerek evde kılmalıdır. Çocuklarımıza dua etmeliyiz Üsâme bin Zeyd (r.a.) şöyle der: Hz. Peygamber (s.a.s.) beni bir dizine, Hz. Hasan (r.a.)'ı da diğer dizine oturtur, sonra bizlere sarılıp: "Allah'ım! Ben bunlara merhamet ediyorum, sen de onlara merhamet eyle" derdi.[21] İbrahim (as) da: ر ب اج ع ل ن ي م ق يم الص لا ة و م ن ذ ر ي ت ي ر ب ن ا و ت ق ب ل د ع اء "Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelecekleri, namazı devamlı kılanlardan eyle. Ey Rabbimiz! Duâmı kabûl et!"[22] Değerli Cemaat! Çocuklarımızı iyi yetiştirmek hem bizi sorumluluktan kurtarır hem öldükten sonra da sevap defterimiz kapanmaz hem de bizim için büyük mükafat vesilesi olur. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuştur: ع ن أ ب ي ه ر ي ر ة أ ن ر س ول الل ه صلى الله عليه وسلم ق ال " إ ذ ا م ات الإ ن س ان ان ق ط ع ع ن ه ع م ل ه إ لا م ن ث لا ث ة إ لا م ن ص د ق ة ج ار ي ة أ و ع ل م ي ن ت ف ع ب ه أ و و ل د ص ال ح ي د ع و ل ه
" "İnsanoğlu öldüğü zaman amel defteri kapanır. Ancak üç kimsenin (sevap defteri) kapanmaz. Sadaka-i cariye (cami, medrese, çeşme gibi kalıcı hayır eseri) bırakanlar. Hayırlı, faydalı ilim bırakanlar (dinî bir eser yazan veya ilmî icat ve keşif yapanlar). Anne ve babasına hayır duâ eden (salih ve hayırlı) bir çocuk bırakan."[23] Başka hadislerde de Peygamberimiz: Her kim iki kız çocuğunu yetişkinlik çağına gelinceye kadar büyütüp terbiye ederse, kıyamet günü o kimseyle ben şöyle yanyana bulunacağız buyurdu ve parmaklarını bitiştirdi.[24] Kim "üç kız" veya "üç kızkardeş" veya " iki kız kardeş" veya "iki kız" yetiştirir, te'diplerini (edeplendirilmelerini) eksik etmez, onlara iyi davranır ve evlendirirse cenneti hak etmiştir."[25] denilerek büyük mükafat vadedilmiştir. BİLAL GÜNDÜZ VAİZ [1] Şûrâ: 49,50. [2] (Al-i İmran, 3/38) [3] (Saffat, 37/100-101) [4] (Furkan, 25/74-75) [5] (Enfal, 8/28) [6] (Teğabün, 64/15) [7] (Münafigun, 63/9) [8] (İbrahim, 14/39) [9] (Buharî, Nikah 15; Müslim, Rada 53, (1466); Ebu Davud, Nikah 2, (2047); Nesâî, Nikah 13, (6, 68)) [10] (Müslim, Kader 22, (2658) [11] (Tirmizi, Birr, 33. ) [12] (İbn Mace, Edeb, 3) [13] [Buhârî, Ahkâm 1, Cum'a 11, İstikrâz 20, Itk 17, 19, Vesâya 9, Nikâh 81, 90; Müslim, İmâret 20, (1829); [14] (Ebu Davud, Zekat 45 (Hadis No: 1692) [15] (Tahrîm, 66/ 6) [16] (Tirmizî, Radâ 11, (1162); Ebu Dâvud, Sünnet 16, (468) [17] (Bakara, 2/132) [18] (Lokman, 31/ 13-19) [19] (Ebu Davud, Salat, 417) [20] Ebû Dâvud, Salât 26, II, 335, No:497 [21] Buhârî [22] (İbrahim, 14/40 [23] (Müslüm, Vasiyye, 4310) [24] ( Müslim, Birr 149. Ayrıca bk. Tirmizî, Birr 13) [25] (Ebu Davud edeb 130-Tirmizi birr 13) islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler