T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) ULAŞTIRMA HİZMETLERİ ALANI ANKARA 2007
ÖĞRENME FAALİYETİ -41 AMAÇ ULAŞTIRMA HİZMETLERİ Bu faaliyet sonunda Ulaştırma alanı içindeki meslekleri tanıyabileceksiniz. A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ Günümüzün iş dünyası, içerisinde mal, teknoloji ve varlıkların yer aldığı uluslararası bir rekabet arenasına dönüşmüştür. Başarıya ulaşmak için kullanılan stratejiler ve bunlara uygun faaliyetlerin, önemi gittikçe artmıştır. Lojistik, üreticiden nihai tüketiciye ulaşmak için tüm organizasyonu ve kaynaklarını en uyumlu şekilde hareket ettirebilme yeteneği olarak iş dünyasının gündemine girmiştir. Bu çerçevede satın alma, nakliye (kara, hava, deniz, demiryolu), gümrük, sigorta, elleçleme, depolama, tedarikçi sipariş izleme, talep tahminleri, envanter yönetimi, lojistik bilgi sistemi, yedek parça desteği, dağıtım, iade işlemleri, üretime malzeme verme, katma değerli işlemler (etiketleme, fiyat-barkod, paketleme, birleştirme-ayırma, müşteri taleplerine göre ürün hazırlama vs.), rota planlaması ve araç optimizasyonu ile sevkiyat (yükleme ve varış zamanı planlama) gibi çok çeşitli faaliyetler günümüzde lojistik ile eş anlamlı hale gelmiştir. 385
Ulaştırma öğretim alanı adı altındaki lojistik meslek dalı ürünlerin hedef pazarlara daha ekonomik ve hızlı bir şekilde ulaştırılması lojistik faaliyetlerin özünü içermektedir. Siparişlerin alımından, mal bedellerinin tahsiline, gümrük ve transit geçiş evraklarının hazırlanmasından depolamaya ve tüm iş süreçlerinin hizmet ile entegrasyonuna kadar lojistik, çok geniş boyutlara ulaşmıştır. Lojistik meslek elemanı, dağıtım, depolama, gümrükleme ve uluslararası taşımacılık hizmet sektöründe çalışma imkânına sahiptir. Lojistik elemanı olmak isteyenler seçtikleri mesleği kazandıracak eğitimi başarı ile tamamlamaları durumunda, yeterlik sınavına girmek için eğitim ön şartını yerine getirmiş olurlar. Sınavı da başardıklarında yönetimin belirlediği kurallar içinde göreve başlar ve mesleklerinde yükselirler. B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER Lojistik 386
LOJİSTİK ELEMANI Tanımı Siparişlerin alımından, mal bedellerinin tahsiline, gümrük ve transit geçiş evraklarının hazırlanmasından depolamaya ve tüm iş süreçlerinin hizmet ile entegrasyonunu yapan nitelikli kişidir. Görevleri Depo ile ilgili iş ve işlemleri yapmak. Depo tasarım ve yönetimi yapmak. Satın almaya yardımcı olmak Dağıtım sürecinde etkin rol oynamak. Ambalajlama yapabilmek. Kalite sürecinin gereğini yerine getirmek. Taşıma ile ilgili yükleme boşaltma işlemlerini yapmak,. Taşıma ile ilgili belge düzenlemek. Mesleği ile ilgili ofis programlarını ve gerekli araç gereçleri kullanmak. Gümrük işlemlerini takip edebilmek. 387
C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER Lojistik elemanı olmak isteyenlerin; Görme ve işitme duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirir durumda, Teknolojik cihazları kullanma yeteneğine sahip, Matematiksel düşünce yeteneğine sahip, Disiplinli, takipçi ve titiz, Liderlik vasıflarına sahip, Koordineli çalışma, emir ve kumanda altında çalışma yeteneğine sahip, Sabırlı ve soğukkanlı, Zor ve değişken şartlara kolay uyum sağlayabilen, Analitik düşünce yapısına sahip, Gerektiğinde çabuk ve doğru karar veren, Ekip çalışmalarına uyum sağlayan, Tablo Grafik Çizelge okuma yeteneğine sahip olma, İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilme, Şekilleri doğru algılayabilme, Doğru yazılı ve sözlü anlatım yapabilme, Kuvvetli hafızaya sahip olma, Uzun süre ayakta çalışabilecek kadar bendece sağlam ve dayanıklı olma, Yabancı dil konusunda yetenekli kişiler olmaları gerekir. 388
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Lojistik elemanı çoğunlukla fabrika ve depolar, ofis ortamı, araç yükleme-boşaltma alanı gibi açık ve kapalı ortamlarda çalışırlar. Buralar Yükleme yapılacak araçların fiziksel kontrolü, depolarda mal giriş ve çıkışlarının sistemli bir şekilde sağlanması, belgelerin düzenlenmesi, malların hızlı, güvenli ve zamanında ulaşımının ve müşteri memnuniyetinin sağlanması ile ilgili işlerin yapıldığı farklı ortamlardır. Çalışma ağırlıklı olarak ofis ortamında yapıldığından ortam lojistik elemanı için rahat ve uygundur. Fabrika sahaları ve depo ortamlarında iş güvenliği kurallarına uygun şekilde hareket edilmesi gerekmektedir. 389
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI Lojistik alanında çalışacak meslek elemanı için geniş bir iş ve çalışma alanı vardır. Lojistik işletmeleri, fabrikalar, gümrük işletmeleri, ithalat ve ihracat yapan firmalar, organizasyon ve fuar yapan firmalar, ulaştırma ve nakliye firmaları, depolar, büyük mağazalar gibi iş yerlerinde iş piyasasının ihtiyacına göre istihdam edilmektedir. F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI Meslek eğitimi; meslek liselerinin (ML, AML, TML ATML TL ve ATL) Ulaştırma Hizmetleri Alanında diploma programları ile Mesleki Eğitim Merkezleri ve çeşitli yaygın eğitim kurumlarında sertifika programlarıyla verilmektedir. Liseden sonra, yüksek öğrenime geçiş sınavını başaranlar lisan programlarına devam edebilirler yada meslek yüksek okullarının ilgili bölümüne sınavsız geçiş yapabilirler. Meslek yüksek okulunu bitirenler, dikey geçiş sınavı ile lisans programlarına geçebilirler. Lojistik dalından mezun olan öğrenciler aşağıdaki meslek yüksek okulu programına sınavsız geçiş yapabilirler. Lojistik Meslek Yüksek Okulu Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır. Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır. Mesleki Eğitim Merkezlerinde, Ulaştırma alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir. Eğitimini tamamlayarak sektörde iş başında deneyim kazanan kişiler lojistik işletmeleri, fabrikalar, gümrük işletme, ithalat ve ihracat yapan firmalar, depolar, büyük mağazalar gibi işletmelerde kariyer yapabilirler. 390