Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması

Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması Öz M ll Eğ t m n temel amacı, k ş y beden, z h n, ahlak, ruh ve sosyal bakımdan sağlıklı yet şt rmekt r. Beden eğ t m ders okullarda bu amaca h zmet etmek ç n eğ t m programlarının b r parçası olarak yer almıştır. Bu araştırmanın amacı ortaöğret m öğrenc ler n n beden eğ t m ders nden spor yapma ve spora katılma beklent ler ve beklent ler n gerçekleşme düzey n bel rlemekt r. G resun l merkez nde eğ t m-öğret m veren sek z l seden toplam 468 öğrenc (216 kız, 252 erkek ) çalışmaya katılmıştır. Araştırmada bel rlenen amaçlara ulaşab lmek ç n, elde ed len ver ler ışığında, araştırmanın amacına uygun olarak üç bölüm ve toplam 35 sorudan oluşan anket formu gel şt r lm şt r. Beden eğ t m ve sporla lg l seç len amaçlar, M ll Eğ t m Bakanlığının İlköğret m Okulları L se ve Deng Okullar Beden Eğ t m Ders İç n Öğret m Programında bel rled ğ amaçlar le mevcut yerl ve yabancı l teratürden seç lm şt r. Hazırlanan anket formunun geçerl l ğ ve amaçları test etme bakımından uygunluğu uzman görüşü alınarak bel rlenm şt r. Gerekl düzeltmeler yapıldıktan sonra çoğaltılmasına karar ver lm şt r. Anketler araştırmacılar tarafından G resun l merkez nde tesp t ed len sek z l seye dağıtılmıştır. Anketten elde ed len ver ler frekans ve yüzdelerle açıklanmış ve yorumlanmıştır. Karşılaştırmalarda X2 ( Kh Kare ) test uygulanmıştır. İstat st ksel anlamlılık ç n se 0.05 anlamlılık düzey seç lm şt r. Araştırma bulgularından elde ed len b lg lere göre, l se öğrenc ler n n araştırmada bel rlenen amaçlara yönel k olarak beklent ler n n olduğu ancak beklent ler n n genell kle kısmen yada h ç gerçekleşmed ğ sonucuna varılmıştır. Anahtar Kel meler: Eğ t m, Beden Eğ t m, L se, Spor, Beklent Beytullah DÖNMEZ Şevk KOLUKISA Kürşad Han DÖNMEZ Hal l ÇOLAK * ** *** **** * Yrd. Doç.Dr., G resun Ün vers tes / Spor B l mler Fakültes ** Yrd. Doç.Dr., G resun Ün vers tes / Spor B l mler Fakültes *** Yrd. Doç.Dr., G resun Ün vers tes / Spor B l mler Fakültes **** Yrd. Doç.Dr., G resun Ün vers tes / Spor B l mler Fakültes 83

Beytullah DÖNMEZ-Şevk KOLUKISA-Kürşad Han DÖNMEZ-Hal l ÇOLAK Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması Investıgatıon Of Secondary Students And To Make Sport Sports Partıcıpatıon In Physıcal Educatıon Course Expectatıons Abstract The ma n target of the m n stry of educat on s to ra se phys cally, morally, sp r tually, soc ally and ntellectually healthy nd v duals. Phys cal educat on at school s, for th s reason,part of educat onal programmes. The a m of th s study s to determ ne both the expectat ons of secondary school students n do ng sports and be ng nvolved n sports-related act v t es v a phys cal educat on as well as the level of the real zat on of the r expectat ons. E ght Central G resun-based secondary schools w th 468 students (216 g rls, 252 boys) took part. To reach the determ ned a ms n th s research, a 3-part quest onna re w th 35 quest ons based upon w th the lead ng po nts of the data was developed. The selected a ms of phys cal educat on and sports were selected from nat onal and nternat onal l terature found through elementary and secondary schools w th n the m n stry and educat on systems. The val d ty of the prepared survey and the su tab l ty of the a ms (v a test ng) were determ ned by consult ng experts. After the necessary rev s ons were made, an ncrease ( n the number of schools be ng surveyed) was called for. The surveys were del vered to e ght h gh schools n G resun as establ shed by the researcher. The data that was collected by the survey was expressed and nterpreted us ng frequenc es and percentages. For compar sons, an x2 (ch square) test was employed. For stat st cal values, a mean of 0.05 was chosen. Accord ng to the nformat on collected from the research find ngs, the expectat ons of secondary students matched that of the determ ned a ms n the research. Key Words: educat on, phys cal educat on, h gh school, sport, expectat on 84

KSBD, S. 13, Sonbahar 2015, y. 7, s. 83-93 G r ş F zyoloj k yaşam ç n oks jen, sıvı ve bes n alımı, ısı, basınç ve çoğalma neyse ve mental yaşam ruhsal ve ps koloj k sağlık neyse sosyal ve z h nsel yaşam ç n öğret m-eğ t m öneml faktördür.(dewey,1984) Eğ t m; bedensel, z h nsel ve ruhsal olarak b reyde stend k davranış değ ş kl ğ kazandırmak ç n yapılan planlı eylemd r. Eğ t m, yaygın b r b ç mde nsan k ş l ğ n besleme sürec ve nsan sermayes ne yapılan yatırım olarak kabul ed lmekted r. En gen ş anlamda stend k davranış oluşturma ya da stend k davranış değ şt rme sürec olarak tanımlanan eğ t m, toplumun süzgeçten geç r lm ş değerler n n, ahlak standartlarının b lg ve becer b r k mler n n yen nes llere aktarılması le lg l d r. B r anlamda eğ t m, b rey stend k n tel kte kültürleme sürec d r.(senemoğlu, 2012) F z ksel yapısı ve ruhsal yönüyle b r bütünlük gösteren nsanın eğ t m nde b rçok b l m dalının katkısı bulunmaktadır. Ancak bu b l m dallarından çoğu nsanın z h nsel yetenekler n gel şt rmekted r. Örneğ n; sosyal ve fen b l mler bu gruba g rmekted r. Güzel sanatların se, b rey n görsel yetenek ve estet k duygularının gel şt r lmes nde öneml katkıları vardır. Bunların dışında başka b r etk nl k türü daha vardır k, nsanın doku, organ ve şleyen tüm s stemler le doğrudan l şk l d r. Bu etk nl kler çeren d s pl n se beden eğ t m ve spordur ( Dönmez,1995 ). Eğ t m, eğ t lmes gereken nsanın gelecektek davranışlarına yönel kt r ve bu davranışların nasıl, gel şt r leceğ eğ t m n amaçlarında bel rt lm şt r. Dolayısıyla eğ t m n amacı; eğ t len nsanın eğ t m yoluyla gerçekleşt rmes gereken gelecektek durumunu tanımlayan b r normdur. Beden eğ t m ve spora yönel k olarak eğ t m n amacı se eğ t m ve öğret mde sport f faal yetler n n ç n anlamlı ve öneml olduğu, bu yolla spor yapanın tutumu ve davranışlarında hang değ ş kl kler n bekleneceğ sorusuna cevap vermekt r. Günümüzde beden eğ t m ve spor yet şmekte olan nes ller n temel kaynağı olan nsanın, fiz ksel, z h nsel, sosyal ve ruhsal gel ş m n amaç ed nen ve genel eğ t m n tamamlayıcısı ve ayrılmaz b r parçası olarak görülen b l nçl ve planlı organ zasyonlardır. Bu nedenlerden dolayı ortaöğret m programlarının öğret m programlarında beden eğ t m b r ders olarak yer n almıştır.( Dönmez,1995 ) B l nd ğ g b ortaöğret m kuramları okul s stem m z n öneml b r d l m n oluşturan 15-17 yaş grubu öğrenc ler n eğ t m gördüğü öğren m kurumlarıdır. İnsan olarak organ k büyüme ve gel şme bu sürede çok hızlı olduğu g b, çeş tl motor becer ler n elde ed lmes, z h nsel, duygusal ve motor öğrenmede de bu yaşlar ötek yaşlara göre en ver ml b r dönemd r. Toplumsallaşma ve kültürleşme açısından da bu dönem n ayrı b r üstünlüğü vardır. Dolayısıyla ortaöğret m okullarında ders olarak okutulan beden eğ t m 85

Beytullah DÖNMEZ-Şevk KOLUKISA-Kürşad Han DÖNMEZ-Hal l ÇOLAK Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması ders b rçok bakımdan önem taşımaktadır.başlangıçta her sınıftak tüm öğrenc ler n bedensel yetenekler n n gel ş m öngörülerek hazırlanan okul beden eğ t m öğret m programları artık öğrenc ler n lg ler doğrultusunda ve başarılı oldukları spor dallarında etk nl k göstermeler ne yönel k olarak hazırlanmaktadır (Masser,1990 ). Bu dönemde öğrenc ler n her türlü ht yaçlarına cevap verecek b r eğ t me ht yaç vardır. Bu ht yaçlar se, z h nsel ve ruhsal eğ t m n yanında fiz ksel eğ t m n etk n ve ver ml b r şek lde uygulanmasıyla g der leb l r. Eğ t mc ler, beden eğ t m n sadece b r hareket eğ t m olarak ele almamaktadırlar. Hareketler yoluyla b reyler n b r bütün ç nde eğ t m n amaçlayan b l m dalı veya faal yetler alanı olarak görmekted rler (Dönmez,11995). Genel eğ t m n tamamlayıcısı ve ayrılmaz b r parçası olan beden eğ t m ve spor yapma ve spora katılma aynı zamanda k ş l ğ n eğ t m durumundadır. Başka b r fadeyle öğrenc ler n gel şen özell kler göz önünde tutularak onların fert ve toplum yönünden sağlıklı, mutlu, y ahlaklı ve dengel b r k ş l k sah b, yaratıcı ve üretken; m ll kültür değerler n ve demokrat k hayatın get rd ğ davranışları kazanmış fertler olarak yet şt r lmeler nde b r eğ t m unsuru olarak beden eğ t m ve spor öneml b r faal yett r. Türk m ll Eğ t m n n temel amaçları ç nde; Beden,z h n, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengel ve sağlıklı şek lde gel şm ş b r k ş l ğe ve karaktere, hür ve b l msel düşünme gücüne, gen ş b r dünya görüşüne sah p, nsan haklarına saygılı, k ş l k ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve ver ml k ş ler yet şt rmekt r. Orta öğret m n l se dönem 14-18 yaş grubunu kapsayan, öğrenc lere meslek kazandırmayı ve onları yüksek öğret m kurumlarına hazırlamayı amaçlayan eğ t m devres d r. ( MEB,2014) Beden eğ t m n n amacını dört temel bölümde toparlamak mümkündür; a-organ k gel ş m, b-ps ko-motor (kas-s n r) gel ş m, c-z h nsel gel ş m ve d- Ruhsal gel ş m (W ll, Carl,1979) Bu araştırma le ortaöğret m okullarının öğret m programında yer alan beden eğ t m ders ne yönel k amaçlardan yola çıkarak öğrenc ler n beden eğ t m ders nden orta öğret m öğrenc ler n n beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılma net ces nde yetenek ve becer düzeyler n bel rleme beklent ler n n ve bu beklent ler n n gerçekleşme düzeyler n bel rlemek amaçlanmaktadır. Bu temel amaca ulaşab lmek ç n; Kız ve erkek öğrenc ler n beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılma net ces nde yetenek ve becer 86

KSBD, S. 13, Sonbahar 2015, y. 7, s. 83-93 düzeyler n bel rleme beklent ler ve bu beklent ler n n ne derece gerçekleşt ğ ve k grup arasındak farklılık var mıdır? sorusu araştırılmıştır. Materyal ve Metod Bu araştırma, G resun l nde l se son sınıflarda okuyan ve beden eğ t m ders n alan ve tesadüfi yöntemle seç len 216 kız, 252 erkek toplam 468 öğrenc le anket uygulayarak yapılmıştır. Deneklere 15 k ş sel 20 alan beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılma beklent ler ve beklent ler n n gerçekleşt rme düzey le lg l sorular yönelt lm şt r. G resun l nde eğ t m veren H.Bozbağ L ses (69), Atatürk L ses (63), Aksu Anadolu L ses (55) G.İmam-Hat p L ses (35),G resun Anadolu L ses (80), İMKB Öğretmen L ses (75),A.End.Tekn k L ses (34) ve A.T caret L ses (57) öğrenc katılmıştır. Ver ler SPSS proğramı kullanılarak Beden Eğ t m ders nden öğrenc ler n spor yapma ve spora katılma beklent ler ve beklent ler n n gerçekleşme düzey saptamak üzere frekans (f),yüzde (%) hesaplaması 2 yapılarak c ns yet değ şken ne göre farklılık olup olmadığını bulmak ç n ( X ) test yapılmış P< 0.05 'e göre sonuçlar yorumlanmıştır. Tablo:1 Beden Eğ t m Ders Çalışmalarıyla Düzenl Spor Yapma Alışkanlığı Kazanma Konusundak Öğrenc Beklent ler C ns yet Beklent Beklent n n Gerçekleşme Düzey Toplam Var Yok Tamamen Kısmen H ç f % f % Toplam f % f % f % Kız 151 69.9 65 30.1 216 18 11.9 69 45.7 64 42.4 151 Erkek 169 67.1 83 32.9 252 35 20.7 93 55.0 41 24.3 169 Toplam 320 68.4 148 31.6 468 53 16.6 162 50.6 105 32.8 320 X2 = 0.43503 SD=1 P> 0.05 X2= 13.07535 SD = 2 P<0.05 Öğrenc beklent ler le c ns yet arasındak gruplar arası farklılık stat st ksel olarak önems z bulunmuştur ( P > 0.05 ). Tablo 1 de görüldüğü g b ; kız öğrenc ler n 151' ( % 69.9 ), erkek öğrenc ler n 169'u (%67.1) spor yapma ve spora katılma beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent ler n gerçekleşmes yönünden kız ve erkek öğrenc ler arasındak farklılık araştırıldığında, gruplar arası farklılık stat st ksel olarak öneml bulunmuştur (P<0.05). Tablo 1 de görüleceğ g b kız öğrenc ler n 18' ( % 11.9 ) beklent ler n n 87

Beytullah DÖNMEZ-Şevk KOLUKISA-Kürşad Han DÖNMEZ-Hal l ÇOLAK Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması tamamen, 69'u ( % 45.7 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 64'ü ( % 42.4 ) beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n 35' ( % 20.7) beklent ler n n tamamen, 93'ü ( % 55.0 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 41' ( % 24.3 ) de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Ver len cevaplara göre öğrenc ler n beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılma beklent ler oldukça yüksek (ortalama %68.4) olup beklent ler n n gerçekleşme düzey çok düşük (ortalama % 16.6) gözlenm şt r. Tablo 2 : Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders ne Katılarak Herhang B r Spor Dalıyla İlg l Yeteneğ n n Ortaya Çıkacağı Konusundak Beklent ler C ns yet Beklent Beklent n n Gerçekleşme Düzey Toplam Var Yok Tamamen Kısmen H ç f % f % Toplam f % f % f % Kız 128 59.3 88 40.7 216 22 17.2 49 38.3 57 44.5 128 Erkek 163 64.7 89 35.3 252 57 35.0 56 34.4 50 30.7 163 Toplam 291 62.2 177 37.8 468 79 27.1 105 36.1 107 36.8 291 X2= 1.45465 SD=1 P>0.05 X2= 12.40071 SD = 2 P < 0.05 Spor yapma ve katılım sayes nde sport f yetenekler n n ortaya çıkması ve bel rlenmes konusundak beklent ler c ns yete göre farklılık araştırıldığında gruplar arası farklılık stat st ksel olarak anlamsız bulunmuştur (P > 0.05 ). Tablo 2 görüldüğü g b ; kız öğrenc ler n 128' ( % 59.3 ), erkek öğrenc ler n 163'ü (%64.7 ) bu konuda beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent ler n gerçekleşme düzey yönünden kız ve erkek öğrenc ler arasındak farklılık araştırıldığında farklılık stat st ksel olarak anlamlı bulunmuştur ( P < 0.05 ). Beklent düzeyler n n gerçekleşmes konusunda verd kler cevaplarda kız öğrenc ler n 22's ( % 17.2 ) beklent ler n n tamamen, 49'u (%38.3 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 57's ( % 44.5 ) de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n 57's ( % 35.0 ) beklent ler n n tamamen, 56'sı ( % 34.4 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 50's ( % 30.7 ) de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Görüldüğü g b ; beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılma durumunda yetenekler n n açığa çıkması ve bel rlenmes konusunda oldukça yüksek ( ortalama %62.2 )beklent ler olup beklent düzey gergerçekleşmes oldukça düşük ( ortalama % 27.1 ) olarak tesp t ed lm şt r. 88

KSBD, S. 13, Sonbahar 2015, y. 7, s. 83-93 Tablo-3: Beden Eğ t m Ders ndek Etk nl klerle Okul Takımına G reb lme Konusundak Öğrenc Beklent ler C ns yet Beklent Beklent n n Gerçekleşme Düzey Toplam Var Yok Tamamen Kısmen H ç f % f % Toplam f % f % f % Kız 81 37.5 135 62.5 216 26 32.1 14 17.3 41 50.6 81 Erkek 109 43.3 143 56.7 252 33 30.3 25 22.9 51 46.8 109 Toplam 190 40.6 278 59.4 468 59 31.1 39 20.5 92 48.4 190 X2= 1.59675 SD=1 P>0.05 X2 = 0.91355 SD = 2 P > 0.05 Öğrenc beklent ler le c ns yet arasındak gruplar arasındak farklılık stat st ksel olarak önems z bulunmuştur (P > 0.05 ). Tablo 3'de görüldüğü g b kız öğrenc ler n 81' ( % 37.5 ), erkek öğrenc ler n 109'u (%43.3 ) bu konuda beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent ler n gerçekleşme düzey yönünden kız ve erkek öğrenc ler arasındak farklılık stat st ksel olarak önems z bulunmuştur (P > 0.05 ). Tablodan da görüleceğ g b kız öğrenc ler n 26'sı ( % 32.1 ) beklent ler n n tamamen, 14'ü ( % 17.3 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 41' ( % 50.6 ) se beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n 33'ü ( % 30.3 ) beklent ler n n tamamen, 25' ( % 22.9 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 51' ( % 46.8 ) de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Tartışma ve Sonuç Araştırmaya göre; beden eğ t m ders nde spor yapma ve spora katılarak yetenek ve becer ler n n açığa çıkmasında kız ve erkek öğrenc ler arasında anlamlı b r fark bulunamamıştır ( P>0.05 ). Ancak okul değ şken ne göre anlamlı b r fark tesp t ed lm şt r ( P<0.05 ). Tekn k L se ve Endüstr Meslek L ses öğrenc ler ve Anadolu L ses öğrenc ler n n d ğer okullara göre daha fazla beden eğ t m ders nden spor yapma ve spora katılma konusunda beklent ler n n olduğu görülmüştür. Bu bulgu Sunay'ın yapmış olduğu benzer b r çalışma le paralell k göstermekted r. Beklent ler n gerçekleşme düzey ne bakıldığında se bu konuda öğrenc beklent ler n n olduğu ancak beklent ler n n gerçekleşmed ğ görülmüştür.( Sunay ve Ark.1996) Yapılan araştırmada; c ns yet değ şken ne göre beden eğ t m ders 89

Beytullah DÖNMEZ-Şevk KOLUKISA-Kürşad Han DÖNMEZ-Hal l ÇOLAK Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması çalışmalarıyla düzenl spor yapma alışkanlığı kazanma konusundak öğrenc beklent ler kız öğrenc ler n 151' ( % 69.9 ), erkek öğrenc ler n 169'u (%67.1) spor yapma ve spora katılma beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent düzey n n gerçekleşmes se; kız öğrenc ler n 18' ( % 11.9 ) beklent ler n n tamamen, 69'u ( % 45.7 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 64'ü ( % 42.4 ) beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n 35' ( % 20.7) beklent ler n n tamamen, 93'ü ( % 55.0 ) kısmen gerçekleşt ğ n, 41' ( % 24.3 ) de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Bu da göster yor k spor yapma ve spora katılma beklent ler fazla olup beklent ler n n gerçekleşme düzey çok düşük olmaktadır. C ns yet değ şken ne göre öğrenc ler n beden eğ t m ders ne katılarak herhang b r spor dalıyla lg l yeteneğ n n ortaya çıkacağı konusundak beklent ler sorusuna kız öğrenc ler n (% 59.3 ), erkek öğrenc ler n (%64.7 ) bu konuda beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent düzeyler n n gerçekleşmes konusunda verd kler cevaplarda kız öğrenc ler n % 44.5 de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n % 34.4 kısmen gerçekleşt ğ n, % 30.7 de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. C ns yet değ şken ne göre beden eğ t m ders ndek etk nl klerle okul takımına g reb lme konusundak öğrenc beklent ler sorusuna kız öğrenc ler n % 37.5, erkek öğrenc ler n (%43.3 ) bu konuda beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Beklent ler n gerçekleşme düzey se; % 17.3kısmen gerçekleşt ğ n, % 50.6 se beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n % 46.8 de beklent ler n n h ç gerçekleşmed ğ n bel rtm şlerd r. Öğrenc ler, sağlıklı olab lmek ç n sport f faal yetlere katılma konusunda beklent ler n n olduğunu bel rtm şlerd r. Erkek öğrenc ler n kız öğrenc lere göre daha çok beklent s n n olduğu görülmüştür. Ancak bu beklent ler n gerçekleşmed ğ tesp t ed lm şt r. Gökmen ve Schn tger tarafından yapılan benzer b r araştırma le paralell k göstermekted r. Gökmen ve Schn tger' n araştırmasında ün vers te öğrenc ler beden eğ t m ders n s a ğ l ı k v e z n d e l k k a z a n m a k ç n s e ç t k l e r n bel rtm şlerd r.(gökmen,h.,sch tger,w., (1981) Pepe ve arkadaşları Burdur l nde yaptığı b r çalışmada; Başarılı sporcular yet şt rmek ç n gerekl olan ölçütler n en öneml ler ; spora başlama yaşı, spora karşı lg uyandırılması le k ş sel özell klerd r. Bunun ç n en deal ortam lköğret m ve l se kurumlarıdır. Genç, d nam k ve sağlıklı b r spor kadrosu ortaya çıkarab lmek ç n lkokul ve l selerde okuyan öğrenc ler n beden eğ t m dersler dışında okul ç ve okul dışı serbest zamanlarında yapmak sted kler sport f faal yetler ç n gerekl mkânların sağlanması gerekmekted r. Bu mkânlar sağlanmadığı zaman genç bunalıma g rmekte ve 90

KSBD, S. 13, Sonbahar 2015, y. 7, s. 83-93 enerj s n stenmed k alanlarda harcayab lmekted r. Bu nedenle gençler n yalnız ders ç sport f faal yetlerle beden eğ t m ve sporun amacına uygun yeterl gel şme ve eğ t me ulaşab lmeler mümkün olmadığından, ders dışı sport f faal yetler n önem de artmaktadır( Pepe ve ark. 2009) Kolukısa ve Büyükkalkan' ın yaptığı b r çalışmada; a leler n öğrenc ler spora teşv k ett ğ, öğretmenler n spor yapan öğrenc ler koruma ve mot ve ett ğ gözlenm ş fakat kulüp-okul şb rl ğ eks kl ğ, beden eğ t m dersler ç n spor alanı ve araçlarının yeters z olduğu gözlenm şt r. Öncel kle devlet n gençl ğ n spor yapması ve spora katılımını sağlamak ç n okulların spor tes s sorununu çözmes gerekmekted r. Kulüpler yetenekl sporcuları malzeme ve sah plenme konusunda madd destek sağlanmalıdır. A le- okul- kulüp şb rl ğ ç nde öğrenc ler sor yapma ve spora katılma akt v tes ç nde olmalıdır. ( Kolukısa ve Büyükkalkan 2001) Taşmektepl g l ve arkadaşları yaptığı b r çalışmada; beden eğ t m ders n n fonks yonell ğ n mevcut durumdan daha ler ye taşımak ç n okulların müşterek kullanab leceğ spor tes sler n n yapılması ve beden eğ t m ders formatın seçmel spor ders şekl ne dönüştürülerek bunlara ht sas sah b beden eğ t m öğretmenler n n görevlend r lmes uygun olacaktır. (Taşmektepl g l,ve Ark. (2006) Özdağ ve arkadaşlarının yaptığı araştırmada; Muğla l l se 2 öğrenc ler n n fiz ksel, sosyal, estet k, spora yönelme ve katılma kapsamında beklent ler n n olduğu bel rlenm ş, ancak bu beklent ler n n gerçekleşme düzey oldukça düşük olduğu görülmüştür. Öte yandan, öğrenc ler n beden eğ t m dersler yle estet k güzell k sağlama ve spor dalıyla lg l yeteneğ ne ortaya çıkarma kapsamındak beklent ler n n ve beklent ler n n gerçekleşme düzeyler nde se anlamlı b r l şk olduğu bel rlenm şt r.(özdağ, ve Ark.2007) Ova, tarafından yapılan b r araştırmada, Belç ka le Türk ye arasındak beden eğ t m dersler n n ders saat uygulaması, araç-gereç kullanımı ve spor salonu mkanları açısından yapmış olduğu ncelemede öneml farklılıklar çıkmıştır. Belç ka'da ders saat 3-4 saat ken Türk ye'de 1-2 saat olup, spor salonu olma oranı se Belç ka'da %90 olup Türk ye'de %3 sev yeler nded r (Ova,2010) Öner ler Beden eğ t m ders öğret m programları öğrenc beklent ler göz önüne alınarak yen den planlanmalıdır. Hem bedensel hem de ruhsal gel ş m ç nde olan orta eğ t m dönem ndek çocukların spor yapma ve spora katılmaya göre planlamalar yapılmalıdır. Beden eğ t m ders nde pas f olacak şek lde değ l hareket ht yacına cevap verecek spor, oyun ve hareket faal yetler ne yer ver lmel d r. Ders dışı faal yet olarak yapılan eğ tsel çalışma ve egzers z faal yetler c dd şek lde öğrenc ler n okul takımında yer alma, spor yapma ve 91

Beytullah DÖNMEZ-Şevk KOLUKISA-Kürşad Han DÖNMEZ-Hal l ÇOLAK Orta Öğret m Öğrenc ler n Beden Eğ t m Ders nde Spor Yapma ve Spora Katılma Beklent ler n n Araştırılması spora katılma şekl nde olmalı ve öğrenc ler yetenek ve becer ler n kullanma ve bel rleme mkanı sağlanmalıdır. Beden eğ t m ders ç n tes s, araç-gereç ve malzeme eks kl ğ g der lmel öğrenc tarafından kullanılmasına z n ver lmel d r. Okullarda öğrenc ler n b rb rler yle kaynaşması ve arkadaşlıklar kurulması ç n yoğun öğrenc katılımı sağlayacak okul ç sport f yarışmalara yönel k organ zasyonlar yapılmalıdır. Okullar arası spor müsabakaları çok öğrenc n n katılımını sağlayacak şek lde ve devamlılık arz edecek b r konumda b r yıl boyu sürecek l g usulü formatında yapılmalı başarılı olan okul ve öğrenc ler ödüllenmel ve ün vers te g r şte puan takv yes yapılarak teşv k ed lmel d r. Ülke sporunun gel şmes ve dünya spor karşılaşmalarında başarılı olması ç n spora başlama yaşı ve gel şt rme devres olan bu yaş grubunda ve eğ t m dönem nde yetenekl öğrenc ler sport f çalışmalara katılımı sağlanarak doğru, b l msel ve düzenl spor antrenmanları vermem z gerekmekted r. Okulların ve okul çevres ne çok amaçlı spor tes sler yapılarak beden eğ t m dersler n sınıf ç stat k ders konumundan amaca uygun sport f gel şmeye yönel k sport f öğret m-eğ t m ve gel ş m basamaklaması şekl nde sport f eğ t m ver lmel d r. Beden eğ t m dersler ne genel b lg dersler nden sonra yer ver lmeye çalışılmalıdır. Öğrenc ler n beden eğ t m dersler nden daha fazla yararlanmaları ç n beden eğ t m ders saatler artırılmalıdır. Beden eğ t m dersler n n daha y yürütüleb lmes ç n lköğret m okullarına ayrı l selere ayrı beden eğ t m öğretmenler yet şt r lmel d r. 92

KSBD, S. 13, Sonbahar 2015, y. 7, s. 83-93 Kaynaklar Dewey,J.,(1984)DemocracyandEducat on an Introdust ontoph losophy of Educat on. FreePress, New York Senemoğlu,N., (2012) Gel ş m, Öğrenme ve Öğret m Kavramları, Pegem Akadem Yayınları,Ankara. Dönmez, B.,(1995) Beden Eğ t m Öğretmen Yet şt ren Proğramlardak Alan Dersler n n Karşılaştırılması. Fırat Ün vers tes Sosyal B l mler Enst tüsü Yayınlanmamış Doktora Tez. Masser, L.S., (1990) Teach ngforaffect ve Learn ng n ElemantaryPhys caleducat on, Joperd 61(7) 18-19. MEB (2014) İlköğret m Okulları, L se ve Deng Okullarda Beden Eğ t m Öğret m Proğramları.(10.09.2014 tar h ve 6552 sayılı yasa le güncellenm şt r) Ankara. W ll, G., Carl.E., (1979)Curr culum n Phys caleducat onprent cehall, Th rd Ed cat on. Sunay, Y., Sunay,H., (1996) L se Öğrenc ler n n Beden Eğ t m Dres nden Beklent ler ve Beklent ler n n Gerçekleşme Düzey. Beden Eğ t m ve Spor B l mler Derg s. C lt: 1,Sayı : 4 Ankara Gökmen,H.,Schtger,W., (1981) Zorunlu Seçmel Beden Eğ t m Dersler ve ODTÜ Uygulanab l rl ğ, Türk- Alman Projes, Ankara Taşmektepl g l,y.,ve Ark. (2006) İlköğret m Okullarında Beden Eğ t m Ders Hedefler n n Gerçekleşme Düzey, Spormetre Beden Eğ t m Ve Spor B l mler Derg s, 2006, C lt:4sayfa: 139-147 Özdağ, S., ve Ark. (2007) Farklı C ns yettek L se 2. Sınıf Öğrenc ler n n Beden Eğ t m Ders nden Beklent ler Ve Beklent ler n n Gerçekleşt rme Düzeyler, Mehmet Ak f Ersoy Ün vers tes Eğ t m Fakültes Derg s. Kolukısa,Ş.,Büyükkalkan, F., (2001) Okullarda Yapılan Spor Faal yetler nde A le-okul- Kulüp Açısından Karşılaşılan Sorunlar. Atatürk Ün vers tes Beden Eğ t m ve Spor B l mler Derg s, Vol. 1, Sayı (2-3-4) Sayfa: 11-18. Erzurum. KazanKırçak,Ş., ve PEPE,K.,, 2009. Burdur Orta Öğret m Kurumlarında Görev Yapan Beden Eğ t m Öğretmenler n n Ders dışı Egzers z Faal yetler n n Değerlend r lmes. 6. Ulusal Beden Eğ t m ve Spor Öğret m Sempozyumu, Mehmet Ak f Ersoy Ün vers tes, Burdur. Ova, A., (2010) Belç ka ve Türk ye Eğ t m s stem n n İncelenmes. Sakarya Ün vers tes Beden Eğ t m Spor Öğretmenl ğ Bölümü Araştırma Projes. Sakarya 93