İÇİNDEKİLER SUNUŞ...V ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL AÇIKLAMALAR, KAVRAM, TARİHİ GELİŞİM, LEH VE ALEYHTEKİ GÖRÜŞLER, HUKUKİ NİTELİĞİ, BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 1- GENEL AÇIKLAMALAR...5 2- ZAMANAŞIMI KAVRAMI...7 3- ZAMANAŞIMININ TARİHİ GELİŞİMİ...9 A- Roma Hukukundaki Durum...9 B- Kilise Hukukundaki Durum...11 C- Ortaçağ Hukukundaki Durum...11 D- İslam Hukukundaki Durum...14 E- Osmanlı Hukukundaki Durum...16 F- Türk Hukukundaki Durum...16 4- ZAMANAŞIMININ LEH VE ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER...17 A- Zamanaşımı Kurumunun Lehindeki Görüşler...17 a- Manevi Ceza...18 b- Islah (Uslanma)...19 c- Cezanın Önleme Özelliği...20
II d- Delillerin Kaybolması...20 e- Psikolojik Değişme...22 f- Unutma-Sosyal Fayda...23 g- Takibatın Terki...24 B- Zamanaşımı Kurumunun Aleyhindeki Görüşler...25 a- Beccaria nın Görüşü...25 b- Bentham ın Görüşü...26 c- Pozitivist Okul Taraftarlarının Görüşü...27 C- Kanaatimiz...28 5- ZAMANAŞIMININ HUKUKİ NİTELİĞİ...28 A- Zamanaşımını Ceza Muhakemesi Hukuku Kurumu Kabul Eden Görüş...28 B- Zamanaşımını Ceza Hukuku Kurumu Kabul Eden Görüş...30 C- Zamanaşımını Karma Bir Kurum Olarak Kabul Eden Görüş...31 D- Türk Hukukundaki Durum ve Kanaatimiz...32 6- ZAMANAŞIMI HÜKÜMLERİ İÇEREN KANUNLARIN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI...36 7- BENZER KAVRAMLARDAN FARKI...43 A- Şikâyetten Farkı...43 B- Dava Süresinden Farkı...46 8- ÖZEL HUKUKTA ZAMANAŞIMI VE DAVA ZAMANAŞIMININ ÖZEL HUKUKA ETKİSİ...48 9- VERGİ HUKUKUNDA ZAMANAŞIMI...57 A- Genel Olarak...57 B- Tarh Zamanaşımı...59 C- Tahsil Zamanaşımı...60 D- Vergi Suçlarında Zamanaşımı...62 E- Ceza Hukukundaki Zamanaşımı ile Vergi Hukukundaki Zamanaşımı Müessesesinin Karşılaştırılması...64 10- SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ AÇISINDAN ZAMANAŞIMININ ÖNEMİ...66
III İKİNCİ BÖLÜM DAVA ZAMANAŞIMI, DAVA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN KURALLAR İLE DAVA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI 1- KAVRAM...73 2- DAVA ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN SUÇLAR...77 A- 5237 sayılı TCK da Yer Alan Dava Zamanaşımına Uğramayan Suçlar...77 a- TCK nun 66 ncı Maddesinin 7. Fıkrasında Belirtilen Suçlar 77 b- İşkence Suçu...82 c- Uluslararası Suçlar...84 B- Özel Ceza Kanunlarında Yer Alan Dava Zamanaşımına Uğramayan Suçlar...85 3- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ...86 A- Mukayeseli Hukuktaki Durum...86 a- Alman Hukuku...86 b- Fransız Hukuku...87 c- İtalyan Hukuku...88 d- Avusturya Hukuku...88 e- İsviçre Hukuku...89 f- Rus Hukuku...90 g- Makedonya Hukuku...91 B- Türk Hukukundaki Durum...92 a- Genel Açıklamalar...92 b- TCK daki Durum...94 aa- Fiili İşlediği Sırada Onsekiz Yaşını Bitirmiş Olanlar...98 bb- Fiili İşlediği Sırada Onbeş Yaşını Doldurmuş Olup da Onsekiz Yaşını Doldurmamış Olanlar...99 Fiili İşlediği Sırada Oniki Yaşını Doldurmuş Olup da Onbeş Yaşını Doldurmamış Olanlar...101 c- Kabahatlerde Zamanaşımı Süreleri...103 d- Disiplin veya Tazyik Hapsini Gerektiren Fiiller Yönünden Zamanaşımı Süreleri...105
IV e- Güvenlik Tedbirleri Açısından Dava Zamanaşımı Süreleri...105 4- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN TESPİTİ...107 A- Genel Olarak...107 a- Soyut Ceza Sistemi...107 b- Somut Ceza Sistemi...108 c- Karma Sistem...111 d- 765 sayılı TCK nun Benimsediği Sistem...111 e- 5237 sayılı TCK nun Benimsediği Sistem...113 B- İki Çeşit Ceza Gerektiren Suçlarda Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi...119 a- Birden Fazla Ceza Verilmesi Zorunlu Olan Haller...119 b- Seçimlik Ceza Öngörülen Suçlarda...122 5- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN BAŞLANGICI...123 A- Suçun Ortaya Çıktığı Günden Başlaması...123 B- Soruşturmaya İlişkin İlk İşlemin Yapıldığı Günden Başlaması...124 C- Suçun İşlendiği Günden Başlaması...124 D- Suçun İşlendiği Günü Takip Eden Günden Başlaması...125 E- 5237 sayılı TCK nun Benimsediği Sistem...126 a- Tamamlanmış Suçlarda...129 b- Taksirli Suçlarda...134 c- Objektif Cezalandırılabilme Şartı İhtiva Eden Suçlarda...136 d- İhmali Suçlarda...138 e- Seçimlik Hareketli Suçlarda...140 f- İtiyadi Suçlarda...142 g- Mütemadi (Kesintisiz) Suçlarda...143 h- Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlarda...146 i- İştirak Halinde İşlenen Suçlarda...147 j- Bileşik Suçlarda...149 k- Zincirleme Suçlarda...149 l- Fikri İçtima Durumunda...153
V m- Birden Fazla Suçun İşlendiği Durumlarda...155 n- Ceza Muhakemesi Şartına Bağlı Suçlarda...156 o- Kanunda Öngörülen Özel Durumlar...157 aa- Çocuklara Karşı Üstsoy veya Hüküm ve Nüfuzu Altında Bulundukları Kişiler Tarafından İşlenen Suçlarda...158 bb- Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında...161 İftira Suçunda...162 dd- Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda...163 ee- Askeri Ceza Kanunu nun 49. Maddesi Açısından...166 F- Aynı Fiilden Dolayı Tekrar Yargılama Yapılması...167 a- Genel Açıklamalar...167 b- Yargılamanın Yenilenmesi Halinde Dava Zamanaşımı...168 c- Tekrar Yargılamayı Gerektiren Hallerde Dava Zamanaşımı...171 6- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BİTİŞİ...174 7- DAVA ZAMANAŞIMININ UZAMASI (DAVA ZAMANAŞIMINI UZATAN SEBEPLER)...174 A- Genel Açıklamalar...174 B- Dava Zamanaşımının Durması...176 a- Genel Olarak...176 b- Zamanaşımını Durduran Sebepler...179 aa- İzin...179 bb- Karar...182 Bekletici Mesele...195 dd- Suç Faili Hakkında Kanun Gereğince Hakkında Kaçak Olduğu Hususunda Karar Verilmiş Olması...203 ee- Özel Kanunlarda Yer Alan Dava Zamanaşımı Durduran Nedenler...205 aaa- Uzlaşma...205 bbb- Askerlik Hizmeti...210 c Bilirkişi İncelemesi...212 ddd- Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi...214 eee- Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi...215
VI fff- Sermaye Piyasası Kanunu nun 115 inci Maddesi Açısından Değerlendirme...219 ggg- Doğal Afetler...220 c- Dava Zamanaşımının Durmasının Sonuçları...221 C- Dava Zamanaşımının Kesilmesi...223 a- Genel Açıklamalar...223 b- Zamanaşımının Kesilmesinin Leh ve Aleyhindeki Görüşler...229 aa- Dava Zamanaşımının Kesilmesini Kabul Eden Görüş229 bb- Dava Zamanaşımının Kesilmesini Kabul Etmeyen Görüş...230 Karma Görüş...231 c- Zamanaşımını Kesen Sebepler...232 aa- 5237 Sayılı TCK.nda Zamanaşımını Kesme Sebepleri...232 aaa- Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda İfadesinin Alınması veya Sorguya Çekilmesi...232 bbb- Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama Kararı Verilmesi...240 c Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi...246 ddd- Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında Da Olsa, Mahkûmiyet Kararı Verilmesi...251 d- Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları...256 8- DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASININ SONUÇLARI...265 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM CEZA ZAMANAŞIMI, CEZA ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN KURALLAR İLE CEZA ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI 1- GENEL OLARAK...277 2- KAVRAM...280 3- CEZA ZAMANAŞIMINA UĞRAMAYAN CEZALAR...281 4- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ...283 A- Genel Olarak...283 B- Ceza Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesi...286 5- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRELERİNİN BAŞLANGICI...288
VII A- Genel Olarak...288 B- Hükmün Kesinleşmesi...289 C- İnfazın Kesintiye Uğraması...293 6- CEZA ZAMANAŞIMINI UZATAN NEDENLER...295 A- Ceza Zamanaşımının Durması...295 a- Genel Olarak...295 b- Zamanaşımını Durduran Sebepler...296 aa- Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması...296 bb- Hükümlünün Asker Olması...297 Hükümlünün Başka Bir Suçtan Dolayı Ceza İnfaz Kurumunda Bulunması...298 dd- Cezanın İnfazının Ertelenmesi veya Durdurulması...299 c- Ceza Zamanaşımının Durmasının Sonuçları...301 B- Ceza Zamanaşımının Kesilmesi...302 a- Genel Olarak...302 b- Ceza Zamanaşımını Kesen Sebepler...305 aa- Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci Tarafından Hükümlüye Tebligat Yapılması...305 bb- Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci Tarafından Hükümlünün Yakalanması...308 Hükümlünün Üst Sınırı İki Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlemesi...310 c- Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Sonuçları...317 7- CEZA ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASININ SONUÇLARI...319 8- CEZA ZAMANAŞIMININ GÜVENLİK TEDBİRLERİNE ETKİSİ...321 SONUÇ...325 KAYNAKÇA...331