BİTKİSEL ÜRETİM BİLGİ NOTU 2013 YILI Türkiye İstatistik Kurumu 27/12/2013 tarihinde 2013 yılı Bitkisel Üretim İstatistikleri haber bültenini yayımladı. 2013 yılında bitkisel üretim bir önceki yıla göre artmıştır. Tahıl üretimi % 12,3 artışla 37,5 milyon ton, Sebze üretimi % 2,3 artışla 28,4 milyon ton, Meyve üretimi % 1,2 artışla 18,2 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin toplam üretimi 2013 yılında bir önceki yıla göre % 8,1 artmıştır. Tahıl ürünleri toplam üretim miktarı 2013 yılında % 12,3 artış göstermiştir. 2013 yılında tahıl ürünleri grubunda bir önceki yıla göre en fazla üretim miktarına sahip ilk üç üründen; buğday üretimi % 9,7, arpa üretimi % 11,3, mısır (dane) üretimi ise % 28,3 artış göstermiştir. Dane mısır üretimindeki yüksek oranlı artış, üretimin maliyetinin daha düşük olması nedeniyle pamuktan dane mısıra geçiş olmasından kaynaklanmaktadır. yılında tahıl üretiminin toplam üretim içinde % 56,9 olan payı, 2013 yılında % 59,1 e yükselmiştir. Patates, kuru baklagiller, yenilebilir kök ve yumrular grubunun toplam üretim miktarı 2013 yılında % 15,1 azalmıştır. Patates üretiminde bir önceki yıla göre % 17,7, nohut üretiminde % 2,3, kırmızı mercimek üretiminde % 3,7 azalış olmuştur. Kırmızı mercimek üretimindeki düşüş çiçeklenme dönemindeki yağışın meyve tutumunu düşürmesinden kaynaklanmıştır. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 1
Pazarlama problemi ve fiyat düşüklüğü nedeniyle ekim alanlarının daralması patates üretiminde düşüşe neden olmuştur. Yağlı tohumların üretim miktarında 2013 yılında ekim alanlarındaki genişlemeye bağlı olarak % 14,8 artış gerçekleşmiştir. Yağlı tohumlarda bir önceki yıla göre ayçiçeği üretimi % 11,2, soya üretimi % 47,4 ve yer fıstığı üretimi % 15,1 artış göstermiştir. Tekstilde kullanılan ham bitkiler grubunda yer alan pamuk üretiminde 2013 yılında % 3 azalış gerçekleşmiştir. Pamuk üretimindeki azalış mısır üretimine kayılmasına bağlı olarak ekim alanlarının azalmasından kaynaklanmıştır. 2013 yılında tütün üretimi % 22,8, şeker pancarı üretimi % 8,8 artış göstermiştir. Böylece 2013 yılında tahıl ve diğer bitkisel ürün ana grubu toplam üretimi içinde, bir önceki yılla kıyaslandığında patates, kuru baklagiller, yenilebilir kök ve yumrular grubu ile tekstilde kullanılan ham bitkiler üretiminde düşüş gerçekleşirken, diğer tüm grupların üretiminde artış olmuştur (Tablo 1). Tablo 1. Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Üretim Miktarları, Alt Gruplara Göre İlk Üçte Yer Alan Ürünler (2013 Yılı) Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 2 Tahıllar 33.377.430 56,9 37.489.268 59,1 12,3 Buğday 20.100.000 34,2 22.050.000 34,8 9,7 Arpa 7.100.000 12,1 7.900.000 12,5 11,3 Mısır (Dane) 4.600.000 7,8 5.900.000 9,3 28,3 Patates, Kuru Baklagiller, Yenilebilir Kök ve Yumrular 6.013.514 10,2 5.103.865 8,0-15,1 Patates 4.795.122 8,2 3.948.000 6,2-17,7 Nohut 518.000 0,9 506.000 0,8-2,3 Mercimek (Kırmızı) 410.000 0,7 395.000 0,6-3,7 Yağlı Tohumlar 1.764.921 3,0 2.025.965 3,2 14,8 Ayçiçeği 1.370.000 2,3 1.523.000 2,4 11,2 Soya 122.114 0,2 180.000 0,3 47,4 Yerfıstığı 122.780 0,2 141.263 0,2 15,1 Tütün (*) 73.285 0,1 90.000 0,1 22,8 Şeker Pancarı (*) 14.919.940 25,4 16.226.623 25,6 8,8 Diğer Yem Bitkileri (Tahıl Samanı ve Kabuklar Hariç) 125.610 0,2 131.289 0,2 4,5 Hayvan Pancarı 125.610 0,2 131.289 0,2 4,5 Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler 2.320.006 4,0 2.250.001 3,5-3,0 Pamuk (Kütlü) 2.320.000 4,0 2.250.000 3,5-3,0 Parfümeri, Eczacılık ve Benzeri Alanlarda Kullanılan 110.014 0,2 135.725 0,2 23,4 Bitkiler, Yem Bitkileri Tohumları Fiğ 104.342 0,2 114.218 0,2 9,5 Haşhaş (Kapsül) 3.497 0,0 19.244 0,0 450,3 Şerbetçi Otu 1.752 0,0 1.852 0,0 5,7 Toplam 58.704.720 100,0 63.452.736 100,0 8,1 (*): 2013 yılı tütün ve şekerpancarı üretimi geçici rakamdır.
Sebzeler Sebze ürünleri toplam üretim miktarı, 2013 yılında % 2,3 artmıştır. Yumru ve kök sebzeler üretimi 2013 yılında % 2,5 artmıştır. 2013 yılında bir önceki yıla göre soğan (kuru) üretimi % 9,7 ve pırasa üretimi % 4,8 artarken, sözleşmeli üretimin azalmasına bağlı olarak ekim alanlarında şeker pancarına kayılması nedeniyle havuç üretimde % 20,2 düşüş olmuştur. Meyvesi için yetiştirilen sebzeler grubu üretiminde 2013 yılında % 2,2 artış gerçekleşmiştir. Domates üretimi % 4,1, hıyar üretimi 0,7 artarken, karpuz üretimi % 3,4 düşüş göstermiştir (Tablo 2). Tablo 2. Sebze Ürünleri Üretim Miktarları, Alt Gruplarına Göre İlk Üçte Yer Alan Ürünler (2013 Yılı) Sebzeler Yumru ve Kök Sebzeler 3.108.193 11,2 3.187.276 11,2 2,5 Soğan (Kuru) 1.735.857 6,2 1.904.846 6,7 9,7 Havuç 714.280 2,6 569.855 2,0-20,2 Pırasa 229.359 0,8 240.391 0,8 4,8 Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler 23.004.689 82,7 23.514.478 82,7 2,2 Domates 11.350.000 40,8 11.820.000 41,5 4,1 Karpuz 4.022.296 14,5 3.887.324 13,7-3,4 Hıyar 1.741.878 6,3 1.754.613 6,2 0,7 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Diğer Sebzeler 1.707.325 6,1 1.746.364 6,1 2,3 Lahana (Baş) 481.511 1,7 496.864 1,7 3,2 Ispanak 222.225 0,8 220.274 0,8-0,9 Marul (Göbekli) 205.463 0,7 212.189 0,7 3,3 Toplam 27.820.207 100,0 28.448.118 100,0 2,3 Meyveler Meyve ürünleri üretim miktarı 2013 yılında % 1,2 artış göstermiştir. 2013 yılında üzüm üretimi % 4,2, çay üretimi % 8 azalırken, diğer meyveler ve sert kabuklular alt grubu üretimi % 2,6 ve baharat bitkileri alt grubu üretimi % 18,5 artış göstermiştir. Meyveler içinde en yüksek üretim miktarlarına sahip elmada % 8,3, portakalda % 7,2 artış, zeytinde % 7,9 oranında azalış gerçekleşmiştir (Tablo 3). İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 3
Tablo 3. Meyve Ürünleri, İçecek ve Baharat Bitkileri Üretim Miktarları Alt Gruplarına Göre İlk Üçte Yer Alan Ürünler (2013 Yılı) Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Üzüm 4.185.126 23,2 4.011.409 22,0-4,2 Diğer Meyveler ve Sert Kabuklular 13.625.816 75,6 13.981.271 76,7 2,6 Muz, İncir, Avakado, Kivi (Toplam) 521.439 2,9 557.619 3,1 6,9 İncir 275.002 1,5 298.914 1,6 8,7 Muz 207.727 1,2 215.472 1,2 3,7 Kiwi 37.247 0,2 41.635 0,2 11,8 Turunçgiller (Toplam) 3.475.024 19,3 3.681.159 20,2 5,9 Portakal 1.661.111 9,2 1.781.259 9,8 7,2 Mandalina 874.832 4,9 942.226 5,2 7,7 Limon 710.211 3,9 726.283 4,0 2,3 Diğer Meyveler (Toplam) 6.657.999 37,0 7.073.884 38,8 6,2 Elma 2.888.985 16,0 3.128.450 17,2 8,3 Kayısı 760.000 4,2 780.000 4,3 2,6 Şeftali 611.165 3,3 637.543 3,5 4,3 Zeytin ve Diğer Sert Kabuklular (Toplam) 2.971.354 16,5 2.668.609 14,6-10,2 Zeytin 1.820.000 10,1 1.676.000 9,2-7,9 Fındık 660.000 3,7 549.000 3,0-16,8 Ceviz 203.212 1,1 212.140 1,2 4,4 Baharat Bitkileri 202.048 1,1 239.390 1,3 18,5 Kırmızı Biber 165.527 0,9 198.636 1,1 20,0 Kimyon 13.900 0,1 17.050 0,1 22,7 Kekik 11.598 0,1 13.658 0,1 17,8 Çay (*) 1.250.000 6,9 1.150.000 6,3-8,0 Toplam 18.012.990 100,0 18.232.070 100,0 1,2 (*): Çay (yeşil çay), meyve üretimi toplamına dahil değildir. 2013 yılında toplam üretim içinde tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin üretim miktarı 63,5 milyon tona, sebzelerin üretim miktarı 28,4 milyon tona, meyvelerin üretim miktarı 18,2 milyon tona yükselmiştir (Grafik 1). İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 4
Grafik 1. Yıllara göre Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler, Sebzeler, Meyvelerin Toplam Üretim Miktarları 2013 18,2 28,4 63,5 18,0 27,8 58,7 2011 17,2 27,5 61,7 16,6 2010 26,0 60,7 (MilyonTon) 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 Meyveler Sebzeler Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Kaynak: TÜİK. Bu konuyla ilgili haber bültenine www.tuik.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz. İktisadi Raporlama ve İstatistik Müdürlüğü Sayfa 5