FİLİSTİN ÜLKE RAPORU 13.10.2015
YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Filistin e ihracat yapan 7 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı nın Türkiye'de Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmalar Listesi ne göre Bursa da Filistin sermayeli 1 firma faaliyet göstermektedir. Türkiye nin 2014 yılı itibariyle Filistin e ihracatı yaklaşık 90 milyon dolardır. İthalatımız ise 2 milyon dolar civarındadır. Bursa ve Filistin arasında gerçekleşen ticarete baktığımızda, ihracatımız 2014 yılı itibariyle 1 milyon dolar iken il bazında ithalat gerçekleştirilmemiştir. Türkiye-Filistin Geçici Serbest Ticaret Anlaşması 20 Temmuz 2004 tarihinde İstanbul da imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşma 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 2014 yılında Türkiye nin Filistin e ihraç ettiği ürünler incelendiğinde gıda maddelerinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu dönemde Filistin e olan ihracatımızda bir önceki yıla göre %37,8 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Ekmek, pasta, kek, bisküvi gibi ürünler ile buğday unu en önemli ihraç kalemi olmuştur. Üçüncü sırada ise çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları yer almaktadır. 2014 yılında Filistin den ithal edilen ürünlerin %92 sini hurma, incir, avokado ve guava armudu, mango, (taze/kurutulmuş) oluşturmuştur. Bu ürünlerden sonra en fazla ithalat yapılan ürün ise sığır ve at cinsi hayvanların ham derileri ile koyun ve kuzuların ham derileri oluşturmuştur. Filistin Ekonomisinde Yaşanan Temel Sorunlar: -Doğal kaynaklar üzerinde tasarruf yetkisi sorunu, -Ekonomik üretim yapısının hem tarım hem sanayi ürünlerinde gelişmemiş olması, -Ekonomik gelişmeyi destekleyecek istikrar ve siyasi iradenin yokluğu, -Siyasi nedenlerle ticari ilişkilerin doğrudan gerçekleştirilememesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Cenin de kurulması planlanan sanayi bölgesi projesini yürütmektedir. Cenin Sanayi Bölgesi projesi sayesinde bölgede Filistinlilere ilave istihdam imkanı yaratılacak ve ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunulacaktır. Türkiye-Filistin Gazze Dostluk Hastanesi ve Tubas Türk Hastanesi, Filistin e yaptığımız yardımlarda öne çıkan projelerdir. 1
1) BURSA İLE FİLİSTİN DIŞ TİCARETİ Bursa-Filistin Dış Ticaret Değerleri $ YIL İHRACAT İTHALAT 2012 1.093.519-2013 206.495-2014 268.575 - Kaynak: TÜİK 2) TÜRKİYE İLE FİLİSTİN DIŞ TİCARETİ Türkiye Filistin Dış Ticaret Değerleri (1.000 Dolar) Yıl İhracat İthalat Hacim Denge 2000 5.621 152 5.774 5.469 2001 5.998 98 6.097 5.900 2002 4.729 12 4.742 4.716 2003 6.489 453 6.943 6.035 2004 9.025 544 9.570 8.480 2005 9.401 303 9.705 9.097 2006 21.153 500 21.654 20.653 2007 21.246 761 22.008 20.484 2008 20.690 428 21.118 20.261 2009 29.522 274 29.796 29.248 2010 40.304 576 40.881 39.728 2011 49.092 271 49.363 48.820 2012 62.696 464 63.160 62.232 2013 75.507 1.134 76.641 74.373 2014 90.996 2.502 93.498 88.494 2014 (Ocak-Ağustos) 56.202 384 56.586 55.818 2015 (Ocak-Ağustos) 53.389 1.219 54.608 52.170 Kaynak: TÜİK Türkiye-Filistin Geçici Serbest Ticaret Anlaşması 20 Temmuz 2004 tarihinde İstanbul da imzalanmıştır. Söz konusu Anlaşma 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye-Filistin Serbest Ticaret Anlaşması sanayi ürünlerindeki gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eş etkili vergi ve önlemlerin kaldırılması, teknik mevzuat, tarım ürünlerindeki taviz değişimi, hayvan ve bitki sağlığı önlemleri, hizmetler ve yatırımlar, genel hükümler hususlarında düzenlemeler içermektedir. 2
2014 yılında Türkiye nin Filistin e ihraç ettiği ürünler incelendiğinde gıda maddelerinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu dönemde Filistin e olan ihracatımızda bir önceki yıla göre %37,8 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Ekmek, pasta, kek, bisküvi gibi ürünler ile buğday unu en önemli ihraç kalemi olmuştur. Üçüncü sırada ise çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları yer almaktadır. 2014 yılında Filistin den ithal edilen ürünlerin %92 sini hurma, incir, avokado ve guava armudu, mango, (taze/kurutulmuş) oluşturmuştur. Bu ürünlerden sonra en fazla ithalat yapılan ürün ise sığır ve at cinsi hayvanların ham derileri ile koyun ve kuzuların ham derileri oluşturmuştur. 3) BURSA DAN FİLİSTİN E İHRACAT YAPAN FİRMALAR Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Filistin e ihracat yapan 7 firma bulunmaktadır. Sıra No Firma Ünvanı 1 ALTINZAMBAK DIŞ TICARET LTD. ŞTI. 2 BİLAL ADEMOĞLU - ADEMOĞLU MOBİLYA 3 ÜÇBEYLER ALTYAPI ARITMA İNŞ. TURİZM ENERJİ İML. İHR. SAN. VE TİC. A. Ş. 4 FATEKS MEKANİK PERDE SİSTEMLERİ İPLİK TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. 5 DIKICI PAZARLAMA IÇ VE DIŞ TIC.LTD.ŞTI. 6 EMKO ELEKTRONIK SAN.IC VE DIS TIC.LTD.STI 7 AROMA BURSA MEYVE SULARI VE GIDA SAN. A.Ş 4) FİLİSTİN EKONOMİK VE SOSYAL GÖSTERGELER GSYİH ( Milyon $ ) 12.800 KBGSYİH ( $ ) 2.909 Büyüme Oranı ( % ) -0.4 % Nüfus 4.400.000 Yüzölçümü ( km² ) 6.020 Başkent Doğu Kudüs 2007 Haziran ayında Hamas ın Gazze Şeridi nde yönetimi ele geçirmesi sonucu İsrail in aldığı bir kararla Gazze ye yönelik her türlü mal giriş ve çıkışını durdurmasıyla birlikte halkın temel ihtiyaç maddelerine erişimde karşılaştığı zorluklar ciddi bir yoksulluğa ve sosyal koşullarda bozulmaya yol açmıştır. 2007 Kasım ayında düzenlenen Annapolis Zirvesi sonrasında gerçekleştirilen Paris Konferansı nda taahhüt edilen yardım miktarı çerçevesinde, Filistin e yapılmakta olan yardımların istikrarlı bir şekilde süreceği anlaşılmıştır. Öte yandan, ağırlıklı olarak ithalata bağımlı olan Filistin ekonomisi, para arzının da yerli kanallarla karşılanamıyor olması nedeniyle tamamen dış faktörlere dayanan bir yapıya sahiptir. 3
Küçük fakat dışa açık Filistin ekonomisi 2011 yılında büyük bir büyüme göstermiştir. Gazze deki büyüme, Batı Şeria dan daha yüksek olmuştur. Bu büyüme, yurtdışı bağışlara ve İsrail in Batı Şeria da hareket serbestisini artırmasına ve yeraltı tünelleri ve ablukanın hafifletilmesiyle dayalı görünmektedir. Fakirlik oranı düşmüştür. İşsizlik oranı düşmeye devam etmiştir. Öte yandan sanayi sektöründe büyüme mütevazi kalırken, hizmetler sektörü özelikle de inşaat sektörü büyümüştür. Dış ticaret açığı çok yüksek kalmaya devam etmiştir. Aralarındaki siyasi çatışmaya rağmen, İsrail, Filistin Yönetiminin en büyük ticaret ortağı olmaya devam etmektedir. Filistin de eğitim düzeyi yüksek olmasına rağmen, işgücünün nitelikleri iş dünyasının ihtiyacını karşılayamamaktadır. Filistin Ekonomisinde Yaşanan Temel Sorunlar: -Doğal kaynaklar üzerinde tasarruf yetkisi sorunu, -Ekonomik üretim yapısının hem tarım hem sanayi ürünlerinde gelişmemiş olması, -Ekonomik gelişmeyi destekleyecek istikrar ve siyasi iradenin yokluğu, -Siyasi nedenlerle ticari ilişkilerin doğrudan gerçekleştirilememesi 4