Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış



Benzer belgeler
Yazılım Yöneticileri İçin Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış

CMMI Basamaklı Modeli ile Yazılım Firmalarının Değerlendirilmesi için Bir Yöntem ve Uygulama

Web Tabanlı CMMI Süreç Yönetimi Uygulamalarının Süreç ve Yazılım Geliştirme Performansına Pozitif Etkileri

Sağlık Bilgi Teknolojileri ve Yazılım Süreç Yönetimi

Web Tabanlı CMMI Süreç Yönetimi Uygulamalarının Süreç ve Yazılım Geliştirme Performansına Pozitif Etkileri

Yazılım Kalite Yönetimi (SE 554) Ders Detayları

BDDK-Bilgi Sistemlerine İlişkin Düzenlemeler. Etkin ve verimli bir Banka dan beklenenler Bilgi Teknolojilerinden Beklenenler

Yazılım Gereksinimleri Mühendisliği (SE 221) Ders Detayları

HAZIRLAYANLAR: DENİZ YALVAÇ ALPER ÖZEN ERHAN KONAK

İleri Yazılım Mimarisi (SE 658) Ders Detayları

Yaz.Müh.Ders Notları #6 1

Yüksek Olgunluk Seviyeleri Faaliyetlerine Nerden Nasıl Başlamalı?

Yazılım Mimarisi (SE 322) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliğine Giriş (SE 112) Ders Detayları

Bitirme Projesi (COMPE 494) Ders Detayları

Gereksinim Mühendisliği (SE 560) Ders Detayları

LOGO. Kamuda e-devlet Uygulamaları ve Endüstri Mühendisliği. Ömer KILIÇ. Bilgi Teknolojileri Direktörlüğü

Yazılım Mühendisliğinin Temelleri (SE 100) Ders Detayları

Yazılım Kalitesi ve Standartlar

Cemalettin Öcal Fidanboy1 ve Mehmet Reşit Tolun 2,

Yazılım Mühendisliğinde İleri Konular (SE 650) Ders Detayları

Bilgi Teknolojileri Yönetişim ve Denetim Konferansı BTYD 2010

OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK VE TÜKETİCİ YAKINLAŞMASINI SAĞLAMAK ve KURUMSAL UYGULAMALAR

Akış. Atik Yazılım Geliştirme Tanımı ve Kavramlar Tarihi Metotları Dünyada Atik Yazılım Geliştirme Örnekleri Sonuç BİL 588 2

Yazılım Süreçleri Software Processes

İleri Yazılım Proje Yönetimi (SE 552) Ders Detayları

Bilgi Güvenliği Risk Değerlendirme Yaklaşımları

MerSis. Bilgi Teknolojileri Yönetimi Danışmanlık Hizmetleri

Yazılım Proje Yönetimi (SE 320) Ders Detayları

Notice Belgelendirme Muayene ve Denetim Hiz. A.Ş Onaylanmış Kuruluş 2764

Çevik Yazılım Geliştirme Yaklaşımları (SE 571) Ders Detayları

ŞİKAYET / İTİRAZ VE GERİ BİLDİRİM PROSEDÜRÜ

Yazılım Mühendisliği (SE 346) Ders Detayları

Sistem Yazılımının Sınanması ve Geçerlenmesi (SE 344) Ders Detayları

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ (KRY) EĞİTİMİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ: KAVRAMSAL VE TEORİK ÇERÇEVE

Bilgisayar Mühendisliğinin Temelleri (COMPE 100) Ders Detayları

MerSis. Bilgi Teknolojileri Bağımsız Denetim Hizmetleri

ISO 13485:2016 TIBBİ CİHAZLAR KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU

Uzman Sistemler (IE 416) Ders Detayları

Yönetim Sistemleri Eğitimleri

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları

ISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU

Bilgisayar Programlama (COMPE 102) Ders Detayları

BİLİŞİM SİSTEMLERİ GÜVENLİĞİNDE YENİ EĞİLİMLER

BASAMAKLI CMMI MODELİ ile EXTREME PROGRAMMING METODUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

e-devlet (ISE 422) Ders Detayları

Müşteri İlişkileri Yönetimi (IE 422) Ders Detayları

TS EN ISO/IEC Kullanılabilir Arayüz Sertifikası Verilmesi Süreci

Yönetim Bilişim Sistemlerine Giriş (ISE 102) Ders Detayları

Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon (COMPE 376) Ders Detayları

Yazılım Mühendisliğinde Araştırma Yöntemleri (SE 600) Ders Detayları

SPICE TS ISO/IEC Kerem Kemaneci Ankara

Süreç Analizi & İyileştirme (ISE 515) Ders Detayları

Web Tasarımı ve Geliştirme (COMPE 518) Ders Detayları

TARİH :06/08/2007 REVİZYON NO: 3. KALİTE EL KİTABI : YÖNETİM TEMSİLCİSİ. Sayfa 1 / 6

DOKÜMAN KOTROLÜ. Çeviri: Elif KILIÇ, Gıda Müh. Düzenleme: Fırat ÖZEL, Gıda Müh.

CICS / CICP Sertifika Programları. Eğitim Kataloğu. Hazırlayan: İç Kontrol Enstitüsü

KONYA OTOMOTİV YAN SANAYİ İŞ KÜMESİ

Kurumsal Mimari. (Enterprise Architecture) MUSTAFA ULUS, 2015

CICS / CICP Sertifika Programları İçin. Kurs Kataloğu

1-PROJE YÖNETİMİNE GİRİŞ

Bilgi Teknolojileri Hizmetlerinde Temeller (ISE 405) Ders Detayları

BT Portföy Yönetimi ve BT Standartları (ISE 512) Ders Detayları

Genel Katılıma Açık Eğitimlerimiz Başlıyor!

ISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME

Bilgisayarlara ve Programlamaya Giriş (COMPE 101) Ders Detayları

İnsan Bilgisayar Etkileşimi (SE 212) Ders Detayları

Bi lgi Teknoloji leri Süreçleri ni n Standartlara Dayalı Modellenmesi

Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi. Mehmet Akif DEMİRTAŞ Stratejik Planlama ve Yönetim Sistemleri Müdürü İGDAŞ

ÖZET YAZILIM SÜREÇ İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARINDA YETENEK OLGUNLUK MODELİ ENTEGRASYONU KULLANIMININ İNCELENMESİ. Celal Dolkan

Mobil Uygulama Geliştirmeye Giriş (ISE 407) Ders Detayları

Bilgisayar Programlama (COMPE 102) Ders Detayları

İnsan Bilgisayar Etkileşimi (SE 212) Ders Detayları

İleri Bilgisayar Mimarileri (COMPE 532) Ders Detayları

Kurumsal Yönetim ve Değişim (ISE 502) Ders Detayları

İç Kontrol Uzmanı Pozisyonu İçin Doğru Kriterlere Sahip Olduğunuzdan Emin misiniz?

KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ (ISO 9001:2015)

İÇİNDEKİLER DANIŞMANLIK HİZMETLERİ DESTEK HİZMETLERİ. Ulusal ve Uluslararası Hibe Danışmanlığı 3 AB, TÜBİTAK, KOSGEB Hibe Danışmanlığı 4

İNSANA DEĞERDE LİDERLİK BAŞVURU DOKÜMANI HAZIRLAMA KILAVUZU KOBİ

Yrd. Doç. Dr. Ayça Tarhan. Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU ULUSAL AKADEMİK AĞ VE BİLGİ MERKEZİ YÖNETMELİĞİ. BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

Hızlı Uygulama Geliştirme (SE 340) Ders Detayları

Bilgisayar Oyunları ve Simulasyon (COMPE 376) Ders Detayları

e-devlet (ISE 422) Ders Detayları

Mustafa Değerli 1 ve Sevgi Özkan 2. md@mustafadegerli.com 2 ODTÜ Enformatik Enstitüsü, Ankara, Türkiye. sevgiozk@metu.edu.tr

Bilişim Teknolojilerinde Yenilik ve Girişimcilik (ISE 432) Ders Detayları

ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ. BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ Mevcut Durum Analiz ve Kapasite Geliştirme Projesi

Genel Fizik I (PHYS 101) Ders Detayları

İleri Veritabanları (COMPE 502) Ders Detayları

DERS BİLGİLERİ. Proje Yönetimi BBA 481 Güz

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/37

YÖNETİM DANIŞMANLARI DERNEĞİ EN BAŞARILI YÖNETİM DANIŞMANLIĞI PROJE ÖDÜLLERİ 2014 BAŞVURU FORMU

13.DERS Konfigürasyon Yönetimi

YAZILIM KALİTE STANDARTLARI

PMP Sınavına Hazırlık Proje Yönetimi

Bilgisayar Destekli Mühendislik Çizimi I (MFGE 105) Ders Detayları

Sosyal ve Kültürel Etkinliklere Katılım (ORY 400) Ders Detayları

Mobil Yazılım Mühendisliği (SE 570) Ders Detayları

Akademik İngilizce II (ENG102) Ders Detayları

Huawei Türkiye Ar-Ge Merkezi nde CMMI Seviye 5 Gerekliliklerinin Belirlenmesi ve Uygulanması

Transkript:

Akademik Bilişim 10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış Fatih Yücalar 1, Ender Şahinaslan 2, Emin Borandağ 3, Önder Şahinaslan 3 1 Maltepe Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İstanbul 2 Trakya Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Edirne 3 Maltepe Üniversitesi, Bilişim Bölümü, İstanbul ender@bankasya.com.tr, fatihy@maltepe.edu.tr, eminb@maltepe.edu.tr, onder@maltepe.edu.tr Özet: Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli (Capability Maturity Model Integration CMMI), son yıllarda yazılım yöneticilerinin yazılım süreçlerindeki performans, maliyet ve zaman tahmini gibi konularda yaşadığı sıkıntıları gidermek ve yazılımda kalite sertifikasyonunu sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir süreç iyileştirme ve yetenek belirleme modelidir. CMMI, yazılım geliştiren her kuruluşun yazılım geliştirme yeteneğini değerlendirmesi ve aynı zamanda yazılım kalitesini arttırması için kullanılan bir modeldir. Bu model, basamaklı ve sürekli olmak üzere iki gösterime sahiptir. Bu çalışma, CMMI modelini genel bir bakış açısıyla özetlemektedir. Bunun yanında CMMI modelinin basamaklı ve sürekli gösterimini karşılaştırarak, yazılım geliştiren kuruluşları ve yazılım yöneticilerini CMMI model gösterimlerinin kullanımı hakkında bilgilendirmeyi hedeflemektedir. Anahtar Sözcükler: CMMI, Yazılım Kalitesi, Süreç İyileştirme, Olgunluk Modelleri. Capability Maturity Model Integration for Software Managers: Overview Abstract: Capability Maturity Model Integration CMMI is a advanced process development and capability assesment model to solve problems that software managers encountered with respect to performance, cost and time estimation and ensure quality certification on software in recent years. CMMI is a used model in order to assess software development capability every institution that develops software and also enhance software quality. This model has two demonstrations as cascade and constant. This study summarize CMMI model in terms of a general outlook. Furthermore, it aims to inform institutions that develop software and software managers concerning use of CMMI model demonstration by comparing cascade and constant demonstration of CMMI model. Keywords: CMMI, Software Quality, Process Improvement, Maturity Models. 1. Giriş Son yıllarda, Türkiye nin küresel dünyaya uyum sağlama hızının ve kabiliyetinin arttığı gözlemlenmektedir. Buna paralel olarak, diğer tüm alanlarda olduğu gibi yazılım sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlarımız için de dünya çapında iş yapabilme fırsatları oluşmaya başlamıştır. Bundan yararlanabilmenin ön koşulu ise kurumun yazılım üretiminde dünya standartlarında iş yapabilme yeteneğine sahip olması ve bunu belgelendirmesi gerekmektedir. Diğer yandan iç pazarda yoğunlaşan rekabet, başta savunma sanayi gibi hassas uygulama yazılımlarına ihtiyacı olan kamu kuruluşları başta olmak üzere devlet kaynaklı büyük yazılım projelerini üstlenecek kuruluşlardan da, bu projeleri tamamlayabilecek kurumsal olgunluğa sahip olduklarını belgelemeleri beklenmektedir. Bu noktada, CMMI modeli devreye girmektedir. 299

Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış Fatih Yücalar, Ender Şahinaslan, Emin Borandağ, Önder Şahinaslan CMMI, yazılım geliştirmede kullanılan kalite sistemlerini ve süreçlerini değerlendirmek, yazılımda kalite sertifikasyonunu sağlamak, süreçleri iyileştirmek ve yetenek belirlemek amacıyla geliştirilen bir modeldir [1]. CMMI Ürün Grubu, süreç iyileştirme modellerini, değerlendirme metotlarını ve eğitim materyallerini içerir [2]. CMMI modeli, bir kurumun ya da kurum içindeki bir sürecin olgunluğu hakkında bilgi verir [3]. teknolojilerini ve organizasyonun iş yapabilme performansını uzun vadeli geliştirecek şekilde olgunlaştırmasını sağlayan modellerdir. Yazılım Mühendisliği Enstitüsü (Software Engineering Institute - SEI), organizasyonların iş süreçlerini geliştirip bu süreçler üzerine odaklanabilmesi için kişiler, prosedür ve metotlar, araç ve gereçler olmak üzere üç farklı boyut belirlemiştir. Şekil 1 de görüldüğü üzere, organizasyon içinde kullanılan süreç, bu üç boyutu bir arada tutar [4]. CMMI iki temel amaç için oluşturulmuştur: Yazılım geliştiren kuruluşlardaki süreç iyileştirme çabalarına rehberlik etmek, Yazılım işlerini gerçekleştirmek üzere mukavele yapılacak nitelikli/ehliyetli kuruluşların belirlenmesine yardım etmek. Başta modelin oluşturulmasını isteyen Amerikan Savunma Bakanlığı (Department of Defense, DoD) kendisine iş yapacak yazılım kuruluşlarının en az CMMI 3 seviyesinde olmasını istemektedir. Türkiye de de Milli Savunma Bakanlığı bundan etkilenerek savunma sanayine iş yapacak kuruluşlardan en az CMMI 3 seviyesinde olmasını şart koşmaktadır. Günümüzde yazılım satın alacak birçok büyük kuruluş, ihalelerde firma seçimine karar verme aşamasında CMMI modelini kullanmaktadır. Modelin bir diğer kullanışı da şirket üst yönetiminin şirketin durumunu görmesine yardımcı olmasıdır. Çalışmanın ikinci bölümünde CMMI, CMMI ın yapısı ve model gösterimleri hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde CMMI modellerinden, dördüncü bölümde ise CMMI ın değerlendirilmesinden bahsedilmiş tir. Son bölümde ise sonuç ve önerilere yer verilmektir. 2. CMMI CMMI kavramını izah etmeden önce Yetenek Olgunluk Modelleri ni ele almak gerekir. En genel anlamda Yetenek Olgunluk Modelleri, organizasyonların insan kaynaklarını, süreçlerini, 300 Şekil 1. Organizasyon içindeki üç boyut [4] Süreçler iş eğilimlerinin incelenmesi ve kaynakların irdelenmesi için olanak sağlar. SEI, süreç yönetiminin dayanak noktası olarak; bir sistemin veya ürünün kalitesi, onun bakımı ve geliştirilmesi için kullanılan sürecin büyük oranda kalitesinden etkilenir prensibini ele alır [1]. Bu dayanak noktasının eklenmesi ile Yetenek Olgunluk Modelleri (Capability Maturity Model - CMM) tanımlanmıştır. İlk CMM, yalnızca yazılım için kullanılan SW-CMM (Software- CMM) dir. Yazılım için CMM ile sağlanan başarıdan sonra, süreç geliştirme, tümleşik ürün geliştirme, işgücü yönetimi ve gelişimi, yazılım edinme, yazılım kalite güvence, ölçme, yazılım mühendisliği ve sistem mühendisliği gibi konulardaki istekler üzerine 1991 den sonra, başka CMM ler geliştirilmiştir. Sözü edilen modeller pek çok organizasyon için faydalı olmuş olmakla birlikte, modellerin birbirlerinden farklı ve entegre olmayışları uygulama aşamasında çeşitli sorunlar yaratmıştır. Modeller arası birbirine karışmalar, örtüşmeler ve tezatlar oluşmuş, kolay anlaşılır olmayan arayüzler ve standartlar ortaya çıkmıştır.

Akademik Bilişim 10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi Karşılaşılan sorunları çözmek üzere, var olan veya gelecekte var olacak modelleri birleştirecek bir yapı kurmak ve başlangıç için bir tümleşik modeller seti oluşturmak amacıyla Amerikan Savunma Bakanlığı nın desteğiyle Carnegie Mellon Üniversitesi nde kurulan Yazılım Mühendisliği Enstitüsü (Software Engineering Institute SEI) tarafından CMM Tümleştirme Projesi başlatılmıştır [4]. İlk CMMI versiyonu 2001 in sonunda, ikinci versiyonu 2003 te, son versiyonu ise 2006 da yayınlanmıştır. Gelişmiş entegre modeller, basit bir şekilde bir araya getirilmiş olan mevcut model materyallerini içerir. CMMI Ürün Ekibi, anlaşmayı yükselten süreçler kullanarak, birçok disiplini barındıran bir çatı kurmuştur. Kaynak modellerin farklı yaklaşımlarını desteklemek için, CMMI yeterince esnektir [4]. 2.1. CMMI ın Yapısı CMMI ın nasıl yorumlanacağını yansıtan süreç alanı bileşenleri, gereksinilen, beklenilen ve bilgilendirici olmak üzere 3 kategoride gruplanır; Gereksinilen bileşenler; organizasyonun süreç alanını icra etmek, belli bir seviyeye getirmek üzere ne elde etmesi gerektiğini anlatır. Bu kazanım organizasyonun süreçlerinde görülebilir şekilde uygulanmış olmalıdır. CMMI daki gereksinilen bileşenler, özel ve genel hedeflerdir. Beklenilen bileşenler; tipik olarak organizasyonun bir gereksinilen bileşeni elde etmek üzere ne uygulanacağını anlatır. Beklenilen bileşenler, değerlendirmeleri gerçekleştiren ya da iyileştirmeleri uygulayan kişiye kılavuzdur. Beklenilen bileşenler özel ve genel uygulamaları kapsar. başlıkları, hedef - uygulama notları ve referansların tümü bilgilendirici model bileşenleridir. CMMI ın yapısı Şekil 2 de görülmektedir. Şekil 2. CMMI ın yapısı [4] 2.1.1. Süreç Alanı Süreç alanı, kolektif olarak uygulandığında bir alan içindeki ilişkili uygulamalar kümesidir. Bu alan içinde belirgin iyileştirmeler yapmak için, önemli olarak değerlendirilen hedefler setini yerine getirir. CMMI içersinde 22 süreç alanı mevcuttur. 2.1.2. Amaç Belirleme Amaç belirleme, süreç alanının amacını tanımlar ve bilgilendirici bir bileşendir. Örneğin, isterlerin gelişimi (requirements development) süreç alanının amaç belirlemesi, müşteri, ürün ve müşteri bileşen isterlerini analiz etmek ve üretmektir. 2.1.3. Başlangıç Notları Süreç alanının başlangıç notları bölümü, süreç alanında kapsanan önemli kavramları tanımlar ve bilgilendirici bir bileşendir. Proje planlama (project planning) süreç alanının başlangıç notlarından bir örnek şu şekildedir; planlama, ürün ve projeyi tanımlayan isterlerle başlar. Bilgilendirici bileşenler; organizasyonun gereksinilen ve beklenilen bileşenlere nasıl yaklaşacağı hakkında düşünmeye başlamasına yardımcı olacak olan detayları sağlar. Alt uygulamalar, tipik iş ürünleri, disiplin genişletmeleri, genel uygulama detayları, hedef ve uygulama 301 2.1.4. İlişkili Süreç Alanları İlişkili süreç alanları bölümü, ilişkili süreç alanları için referansları listeler ve süreç alanları arasında yüksek seviyeli ilişkileri yansıtır. İlişkili süreç alanı bölümü bilgilendirici bir bileşendir. Proje planlama (project planning)

Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış Fatih Yücalar, Ender Şahinaslan, Emin Borandağ, Önder Şahinaslan süreç alanının ilişkili süreç alanı bölümüne ilişkide bulunan referansların bir örneği şu şekildedir; riskleri belirlemek ve yönetmek hakkında daha fazla bilgi için risk yönetim süreç alanına başvurunuz. 2.1.5. Özel Hedefler Özel hedef, süreç alanını sağlamak üzere sunulması gereken özgün karakteristikleri tanımlar. Bir özel hedef, bir süreç alanının sağlanıp sağlanmadığının tespit edilmesinde kullanılmaktadır ve gereksinilen model bileşenidir. Örneğin, konfigürasyon yönetimi (configuration management) süreç alanından bir özel hedef şöyledir; dayanak noktasının bütünlüğü oluşturulur ve devam ettirilir. 2.1.9. Tipik İş Ürünleri Tipik iş ürünleri bölümü, özel bir uygulamadan örnek çıktıları listeler. Bu örnekler, tipik iş ürünleri olarak adlandırılır, çünkü bunlar sıklıkla etkili olan fakat listelenmemiş diğer iş ürünleridir. Tipik bir iş ürünü, bilgilendirici bir model bileşenidir. Örneğin, doğrulama (verification) süreç alanında, seçilmiş iş ürünleri için, doğrulama prosedür ve kriterlerini oluştur ve devam ettir özel uygulaması için tipik bir iş ürünü; doğrulama kriteri dir. 2.1.10. Alt Uygulamalar Bir alt uygulama, özel bir uygulamayı yorumlama ve uygulamada kılavuzluk sağlayan detaylı bir tanımlamadır. 2.1.6. Genel Hedefler Genel hedefler, süreç alanının sonuna yakın ortaya çıkar ve aynı hedef ifadesinin birçok süreç alanında ortaya çıkması sebebi ile genel olarak adlandırılır. Bir genel hedef, süreç alanını uygulayan bir süreci kurumsallaştırmak üzere olması gereken karakteristikleri tanımlar. Bir genel hedef, gereksinilen bir model bileşenidir ve süreç alanının sağlanıp sağlanmadığının tespit edilmesinde kullanılır. Genel hedefin bir örneği şöyledir; süreç, tanımlanmış bir süreç olarak kurumsallaştırılır. 2.1.7. Hedef Uygulama İlişki Tablosu Hedef uygulama ilişki tablosu, beklenilen bileşen olan uygulamalar ile beklenilen bileşen olan hedefler arasındaki ilişkiyi temsil eder. Bu ilişkiler, bir hedefin yerine getirilip getirilmediğinin belirlenmesini sağlar. Bu tablo, hedef ve uygulamaların bir özetini içerir. Uygulama hedef ilişkisi tablosu, bilgilendirici bir bileşendir. 2.1.8. Özel Uygulamalar Bir özel uygulama, ilişkili özel hedefe ulaşmada önemli olarak değerlendirilen bir aktivitenin tanımlanmasıdır. Bu uygulamalar, süreç alanının özel hedeflerinin başarıyla sonuçlanması için beklenilen aktiviteleri tanımlarlar. Bir özel uygulama, beklenilen bir model bileşenidir. 302 2.1.11. Genel Uygulamalar Genel uygulamalar, süreç alanının sonuna yakın ortaya çıkarlar ve ilişkili genel hedefe ulaşmada önemli olarak değerlendirilen bir aktivitenin tanımlanmasını sağlarlar. Bir genel uygulama, beklenilen bir model bileşenidir. 2.1.12. Genel Uygulama Detayları Bir genel uygulama detayı, süreç alanında bir genel uygulamanın süreç alanına özgün olarak nasıl uygulanabileceğine rehberlik sağlar. Bir genel uygulama detayı, bilgilendirici bir model bileşenidir. 2.2. CMMI Model Gösterimleri CMMI tek model olmakla birlikte, sürekli ve basamaklı olmak üzere iki gösterim şekli kullanmaktadır. Sürekli (continuous) gösterim yetenek düzeylerini tanımlarken, basamaklı (staged) gösterim olgunluk düzeylerini tanımlar. Sürekli model, bir organizasyonun her bir süreç alanında süreç iyileştirmede gösterdiği başarı için uygulanır. Basamaklı model ise, organizasyonun tümünün olgunluk durumu için uygulanır. Her düzey için tanımlı süreç alanları vardır. 2.2.1. Sürekli Gösterim Sürekli gösterim, yetenek düzeyleri ile ölçülmüş olan süreç alan yeteneği üzerine odaklanmaktadır. Sürekli gösterime ait olan yetenek

Akademik Bilişim 10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi düzeyleri, ayrı süreç alanları içinde bir organizasyonun süreç geliştirme başarısını kapsar. Bu düzeyler, belirli bir süreç alanına karşılık gelen süreçlerin adım adım gelişimi için bir araçtır. Eksik (incomplete), başlangıç (initial), yönetilen (managed), tanımlı (defined), nicel yönetilen (quantitatively managed) ve eniyileşen (optimizing) olmak üzere altı yetenek düzeyi vardır ve bu düzeyler 0 ile 5 arasında numaralandırılmışlardır. Sürekli gösterimin yapısı Şekil 3 te verilmiştir. Şekil 3. Sürekli gösterimin yapısı 2.2.2. Basamaklı Gösterim Basamaklı gösterim, olgunluk düzeyleri ile ölçülmüş olan organizasyonel olgunluk üzerine odaklanmaktadır. Basamaklı gösterime ait olan olgunluk düzeyleri, birçok süreç alanı karşısında bir organizasyonun süreç geliştirme başarısını kapsar. Bu düzeyler, üstlenilen bir sonraki projenin genel sonuçlarının tahmin edilmesi için bir araçtır. Başlangıç (initial), yönetilen (managed), tanımlı (defined), nicel yönetilen (quantitatively managed) ve eniyileşen (optimizing) olmak üzere beş olgunluk düzeyi vardır ve bu düzeyler 1 ile 5 arasında numaralandırılmışlardır. Basamalı gösterimin yapısı Şekil 4 te verilmiştir. 2.2.3. Sürekli ve Basamaklı Gösterimlerin Karşılaştırılması Bu iki gösterimi karşılaştırırken üç temel faktörü göz önüne almak gerekir. a) İş Faktörleri: Kendi iş hedefleri konusunda yeterli bilgiye sahip olan bir organizasyonun, kendi süreçleri ve kendi iş hedefleri konusunda güçlü planları vardır. Bu tür bir organizasyon kendi süreçlerini daha yükseltmek ve organizasyonuna ait süreçlerin iş hedeflerini nasıl desteklediğini ve karşıladığını anlamak için sürekli gösterimi kullanmayı faydalı görebilir. Geniş bir ürün yelpazesine sahip bir organizasyon tüm organizasyonunda süreçleri iyileştirmeye odaklanırsa, bunu basamaklı gösterim ile gerçekleştirmesi daha doğru olabilir. Basamaklı gösterim, şirketin iyileştirmeye odaklanması için önemli süreçleri seçmesinde yardımcı olur. b) Kültürel Faktörler: Organizasyonun yeteneği doğrultusunda bir gösterimin seçimi söz konusu olduğu zaman aklımıza kültürel faktörler gelir. Örneğin; kurumsal kültür, süreç tabanlıysa ve süreç iyileştirilmesinde deneyimliyse ya da acil iyileştirilmesi gereken özel bir süreci varsa, organizasyon sürekli gösterimi seçebilir. Ama süreç iyileştirilmesi konusunda çok az deneyime sahip bir organizasyon basamaklı bir gösterimi seçebilir ki bu hangi değişikliklerin yapılması gerektiği konusunda ek bir hizmet verir. c) Deneyimler: Eğer bir organizasyon daha önce CMM kullanmışsa ya da basamaklı gösterimle ilgili bir deneyimi varsa CMMI in basamaklı gösterim modeliyle devam etmesi daha mantıklıdır Eğer organizasyon daha önce ISO 15504 yapısında çalışmışsa sürekli gösterim modelini seçmesi daha mantıklı olur. Şekil 4. Basamaklı gösterimin yapısı 303 2.3. CMMI Süreç Alanları Birinci düzey dışında, her olgunluk düzeyi süreç alanlarına (process area) bölünür. Süreç alanları 2 den 5 e seviyelerde gruplanır. Süreç alanları hedeflere ulaşılması için belirli uygulamaları içerir. Her bir genel ve özel uygulama

Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış Fatih Yücalar, Ender Şahinaslan, Emin Borandağ, Önder Şahinaslan belirli bir yetenek düzeyinde yer alır. Genel hedef ve uygulamalar tüm süreç alanlarında yer alırlar. Özel hedef ve uygulamalar ise sadece ilgili süreç alanında yer alırlar. CMMI süreç kategorileri ve her bir kategoride yer alan süreç alanları Şekil 5 te [5], her bir olgunluk düzeyinde yer alan süreç alanları ise Şekil 6 da verilmiştir. [6] CMMI-SS (Supplier Sourcing) ve CMMI- IPPD modelleri kaldırılmış ve onların yerine yıldız kümesi adı verilen üç yeni oluşum getirilmiştir [3]. CMMI yıldız kümeleri; 1. CMMI-DEV (CMMI for Development), 2. CMMI-ACQ (CMMI for Acquisition), 3. CMMI-SVC (CMMI for Services). 3.1. CMMI-DEV CMMI-DEV, hizmet ya da ürün geliştiren kuruluşlar için tasarlanmıştır. Projeler gerçekleştiren, bu projelerinin sonunda yeni bir ürün ya da hizmet oluşturan kuruluşlar, bu yıldız kümesinden faydalanabilirler [3]. Bu model, v1.2 içersinde Ağustos 2006 da yayınlandı. Şekil 5. CMMI süreç kategorisi 3.2. CMMI-ACQ CMMI-ACQ, satın alma süreçlerinin olgunluğunun ölçülmesi ve iyileştirilmesini amaçlayan bir modeldir [3]. Bu model, v1.2 içersinde Kasım 2007 de yayınlandı. 3.3. CMMI-SVC Geliştirilmesi tamamlanmış, müşteriye teslim edilmiş bir hizmetin ya da ürünün, yürütülmesi, bakımının yapılması ya da iletilmesi ile ilgili hizmetler için CMMI-SVC kullanılabilir [3]. Bu model, v1.2 içersinde Şubat 2009 da yayınlandı. 4. CMMI Değerlendirmesi CMMI resmi değerlendirmesi için, Süreç İyileştirme için Standart CMMI Değerlendirme Yöntemi (Standard CMMI Assessment Method for Process Improvement - SCAMPI) kullanılmaktadır. Şekil 6. Olgunluk düzeyine göre süreç alanları 3. CMMI Modelleri CMMI ın son versiyonu yani v1.2 ile birlikte, eski sürümde yer alan, CMMI-SW, CMMI-SE, SCAMPI değerlendirmesi, değerlendirmeyi yapan ekibin tecrübe ve birikimlerine göre A, B ve C olmak üzere 3 sınıfa ayrılır. Bu değerlendirme sınıfları ve karakteristikleri aşağıdaki Tablo 1. de verilmektedir. 304

Akademik Bilişim 10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi Tablo 1. Değerlendirme sınıfları ve karakteristikleri A sınıfı bir SCAMPI değerlendirmesi, yüksek maliyetli, zaman alan ve yoğun kaynaklı bir değerlendirmedir. Bununla beraber A sınıfı bir değerlendirme sonunda elde edilen bulgular yüksek düzeyde güvence sağlar [7]. A sınıfı bir değerlendirme öncesi, genellikle en az bir B sınıfı değerlendirme yapılır. B sınıfı bir SCAMPI değerlendirmesi, düşük maliyetli, zaman alan ve yoğun kaynaklı bir değerlendirmedir. B sınıfı değerlendirmede daha az uzman kullanılır ve daha az proje değerlendirilir [7]. C sınıfı bir SCAMPI değerlendirmesi, en düşük maliyetli ve gerçekleştirilmesi en kolay değerlendirmedir. Basit bir anket yapısı olarak ele alınabilir [7]. C sınıfı bir değerlendirme, kâğıt üzerindeki süreç tanımlarından, hatta süreç tanımları dahi olmadan, yapılması planlanan iyileştirme planları üzerinden de yapılabilir. Tüm değerlendirmeler, organizasyonun yeteneği hakkında elde edilen bulguların bir rapor olarak sunulmasını sağlar. Resmi CMMI sertifikası almak için A sınıfı bir değerlendirmeyi başarılı bir biçimde tamamlamak gereklidir. 5. Sonuç ve Öneriler Günümüzde kurumlar her zamankinden daha fazla kaliteli uygulama yazılımlarına ihtiyaç duymaktadır. Diğer taraftan pek çok yazılım uygulama geliştirme aracı kullanılarak yazılım ürünleri üretilmekte ve tüm dünyaya servis edilmektedir. Yazılım tedarik eden ya da üreten kuruluşlar ve bunların yöneticileri ise her geçen gün birçok problemle karşılaşmaktadır. Bu problemler; uygulama yazılımlarının gereksinimleri tam olarak karşılayamaması, tedarik sonrası yeterli desteğin alınamaması, önceden belirlenmiş ve onayı alınmış yazılımın geliştirme takımındaki herkesin aynı metodoloji yada standartları esas almadan kendi bilgi ve becerileri doğrultusunda yazılımı geliştirmesi, zamanla probleme açık, problem olması durumunda problemlerin kısa sürede giderilememesi ve kişiye bağımlı kurulmuş yapılar olması, ürün geliştirme sonrası yeterli düzeyde olmayan kullanıcı kılavuzları, eğitim ve desteğin yeterli olmamasıdır. Diğer taraftan global dünyada yer edinmek, kurum prestij ve imajını korumak, müşterileri nazarında güven kazanmak ve kurumsallaşmak isteyen kurumlar ve bunların yöneticileri artık bu tür problemlerle karşılaşmak istememektedir. Artık kurumların çoğu, dünyada bu alanda referans olarak sunulmuş CMMI ile sertifikalanmış yazılım üreticilerini tercih etmekte ve eğer kendisi yazılım üreticisi ise kendisini sertifikalandırma yolunu benimsemektedir. Önümüzdeki dönemde yazılım üreten kurumlar CMMI süreç olgunluk seviyelerine göre kendilerine pazarda uygun bir yer bulabilecekler ya da bir süre sonra yok olma, yazılım piyasasına tutunamama veya sıradan pek fazla değer etmeyen bir kurum olma yolunda ilerleyeceklerdir. O açıdan kurumsallığı ve globalleşmeyi hedefleyen yazılım üreticisi ya da tedarikçisi durumunda olan kurumlar ve bunların sahip ya da yöneticileri çok geç olmadan en yaygın olan ve bilinen CMMI yı veya diğer uluslararası standartlardan birini benimsemeli ve bu yönde yol almaya başlamalıdır. Bu çalışma; ürettikleri ya da tedarik edecekleri yazılımın kalitesinden emin olmak, kalite düzeyini öğrenmek ve bunun sonucunu dikkate alarak sürekli geliştirmek ve katma değer oluşturmak isteyen kurum ve yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli olan CMMI hakkında bilgi vermeyi ve bu alanda belirli bir farkındalık oluşturmayı amaçlamıştır. 305

Yazılım Yöneticileri için Tümleşik Yetenek Olgunluk Modeli: Genel Bir Bakış Fatih Yücalar, Ender Şahinaslan, Emin Borandağ, Önder Şahinaslan 6. Kaynaklar [1] Yücalar, F., Süreç Odaklı Kalite Yönetimi Anlayışına Hakim Yazılım Sektöründeki Firmaların CMMI Basamaklı Modeli ile Değerlendirilmesi Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul, 2006. [2] Zubrow, D., Current Trends in the Adoption of the CMMI Product Suite, COMPSAC 03: Proceedings of the 27th Annual International Conference on Computer Software and Applications, ISBN: 0-7695-2020-0, IEEE Computer Society, Washington, DC, USA, 2003. [3] Kalaycı, O., CMMI: Yöneticiler için Doğru Sorular, Shamrock Process Improvement and Innovation, ISBN: 978-0-9783530-0-1, Toronto, Kanada, 2007. [4] Chrissis, M. B., Konrad, M., Shrum, S., CMMI: Guidelines for Process Integration and Product Improvement, Addison Wesley, 2005. [5] Aydoğdu, Ö., Yazılım Süreç Değerlendirmesi ve CMMI, Hava Harp Okulu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2003. [6] Online: http://www.sei.cmu.edu/cmmi/ [7] Staples, M., Niazi, M., Jeffery, R., Abrahams, A., Byatt, P., Murphy, R., An exploratory study of why organizations do not adopt CMMI, J. System Software, Elsevier Science Inc., Vol: 80, Number: 6, Pages: 883-895, New York, NY, USA, 2007. 306