Determination of Unit Length Changes due to Deformations under Diagonal Pressure Loading for Brick Infill Walls Reinforced with Expanded Steel Plates

Benzer belgeler
GÜÇLENDİRİLMİŞ TUĞLA DUVAR DENEYLERİNDE YÜK DEFORMASYON ÖLÇÜMLERİNİN POTANSİYOMETRİK DEPLASMAN SENSÖRLER İLE BELİRLENMESİ

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

Genişletilmiş Çelik Levhalarla Güçlendirilmiş Yatay Boşluklu Tuğla Duvarların Davranışı

PROCEEDINGS BİLDİRİLER KİTABI

(Deneysel Çalışmalar)

Yığma Yapıların Rehabilitasyonu İçin Bir Yöntem

Kesmeye Karşı Güçlendirilmiş Betonarme Kirişlerin Deprem Davranışı

YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ DERS NOTU

BETONARME KİRİŞLERİN ÇELİK LEVHALARLA KESMEYE KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ SHEAR STRENGTHENING OF REINFORCED CONCRETE BEAMS WITH STEEL PLATES

BETONARME KİRİŞLERİN KESME GÜÇLENDİRMESİ İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

BETONARME KİRİŞLERİN KOMPOZİT MALZEMELER İLE GÜÇLENDİRİLMESİ. Zeki ÖZCAN 1 ozcan@sakarya.edu.tr

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi

BETONARME ÇERÇEVELERDE DOLGU DUVAR ETKİSİNİN İNCELENMESİ ÜZERİNE DENEYSEL ÇALIŞMA

KULLANILMIŞ ARABA LASTİKLERİ İLE ARD-GERME UYGULAYARAK YIĞMA BİNA DUVARLARININ DEPREME KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ. Dr. Ahmet Türer Mustafa Gölalmış

SÜNEK OLMAYAN B/A ÇERÇEVELERİN, ÇELİK ÇAPRAZLARLA, B/A DOLGU DUVARLARLA ve ÇELİK LEVHALAR ile GÜÇLENDİRİLMESİ.

KULLANILMIŞ ARABA LASTİĞİ İLE ARD GERME UYGULAYARAK YIĞMA DUVARLARIN DÜZLEM DIŞI DAYANIMIN İYİLEŞTİRİLMESİ

TUĞLA DOLGU DUVARLI ÇERÇEVELERİN HASIR DONATI İLE GÜÇLENDİRİLMESİ. Bora ACUN 1, Haluk SUCUOĞLU 1

FARKLI ÇAPMA ETKİLERİNE MARUZ KALMIŞ BETONARME KİRİŞLERİN DAVRANIŞININ BELİRLENMESİ

Taşıyıcı Sistem İlkeleri

YAPILARIN ÜST RİJİT KAT OLUŞTURULARAK GÜÇLENDİRİLMESİ

BİNALARDA KISA KOLONA ETKİ EDEN PARAMETRELERİN İNCELENMESİ

Betonarme Perdeler ve Çelik Çaprazlarla Yapılan Güçlendirmelerin Karşılaştırılması

DOLGU TUĞLA DUVARLARIN ÇELİK PROFİLLERLE GÜÇLENDİRİLMESİ

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 4- Özel Konular

BETONARME KESİT DAVRANIŞINDA EKSENEL YÜK, MALZEME MODELİ VE SARGI DONATISI ORANININ ETKİSİ

BETONARME YAPI TASARIMI -KOLON ÖN BOYUTLANDIRILMASI-

DİNAMİK BENZERİ DENEYLERLE YETERLİ DAYANIMA SAHİP BİR BETONARME ÇERÇEVENİN BİRLEŞİM BÖLGELERİNİN PERFORMANSININ İRDELENMESİ

Geçmiş depremlerde gözlenen hasarlar Güncellenen deprem yönetmelikleri Tipik bir binada depremsellik incelemesi

DEPREME DAVRANIŞI DEĞERLENDİRME İÇİN DOĞRUSAL OLMAYAN ANALİZ. NEJAT BAYÜLKE 19 OCAK 2017 İMO ANKARA ŞUBESİ

BETONARME ÇERÇEVELERİN DÜŞEY BAĞ KİRİŞLİ DIŞMERKEZ ÇAPRAZLARLA GÜÇLENDİRİLMESİ

Prof. Dr. Cengiz DÜNDAR

KESME BAKIMINDAN DOĞRU TASARLANMAMIŞ BETONARME PERDE DUVARLI YÜKSEK BİNALARIN DEPREM PERFORMANSI

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

Beton Dayanımının Güçlendirilmiş Betonarme Kolonların Davranışına Etkisi. Effect of Concrete Quality to Response of Strengthened RC Column

FARKLI PARAMETERLERİN CFRP ŞERİTLERLE DOLGU DUVAR GÜÇLENDİRMESİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

MOMENT YENİDEN DAĞILIM

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 26(1): 1-6 (2010)

Malzemelerin Mekanik Özellikleri

KISA KOLON TEŞKİLİNİN YAPI HASARLARINA ETKİSİ. Burak YÖN*, Erkut SAYIN

TDY 2007 de Kullanılan Farklı Zemin Sınıfları İçin Performans Değerlendirme Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

BETONARME YAPI ELEMANLARINDA HASAR VE ÇATLAK. NEJAT BAYÜLKE İnş. Y. Müh.

MEVCUT BETONARME YAPILARDA KISA KOLON DAVRANIŞLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ

KONSOLA MESNETLİ KOLONUN SÜREKSİZLİĞİNİN TAŞIYICI SİSTEMİN DEPREM DAVRANIŞINA OLAN ETKİSİ

MECHANICS OF MATERIALS

BİLGİLENDİRME EKİ 7E. LİFLİ POLİMER İLE SARGILANAN KOLONLARDA DAYANIM VE SÜNEKLİK ARTIŞININ HESABI

BETONARME ÇERÇEVE İÇERİSİNDEKİ FARKLI DOLGU DAVRANIŞININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

ÇELİK LAMALAR VE KORNİYERLER İLE GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME ÇERÇEVELERİN YATAY YÜK TAŞIMA KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ. Mühendisliği Bölümü, Konya Türkiye

YAPAN: ESKISEHIR G TIPI LOJMAN TARİH: REVİZYON: Hakan Şahin - ideyapi Bilgisayar Destekli Tasarım

PENCERE BOŞLUKLU PERDE DUVARLA GÜÇLENDİRİLMİŞ 1/3 ÖLÇEKLİ BETONARME ÇERÇEVELERİN DAVRANIŞI. Alptuğ ÜNAL, 6 M. Yaşar KALTAKCI

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ

BETONARME YÜKSEK YAPILARIN DEPREM PERFORMANSINA BETONARME PERDE ORANIN ETKİSİ

ÇELİK LEVHALARLA GÜÇLENDİRİLMİŞ DOLGU DUVARLARIN DAVRANIŞI

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 6- Risk Tespit Uygulaması: Yığma Bina

Şekil 1.1. Beton çekme dayanımının deneysel olarak belirlenmesi

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

Çelik Yapılar - INS /2016

BOŞLUKLU TUĞLA DUVARLARIN LİFLİ POLİMER İLE GÜÇLENDİRİLMESİ VE DAVRANIŞTA HARÇ ETKİSİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Berk ÖZSAYIN

Farklı Yöntemler Kullanılarak Güçlendirilmiş Betonarme Binaların Performansa Dayalı Tasarıma göre Deprem Performanslarının Belirlenmesi

GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME KİRİŞLERİN DEPREM DAVRANIŞI

BÖLÜM 7 MEVCUT BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GÜÇLENDİRİLMESİ. sorular

SIVANMIŞ TUĞLA DOLGU DUVARLARIN ŞERİT BETON/BETONARME PANELLERLE GÜÇLENDİRİLMESİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ SANAYİ YAPILARININ DEPREMSELLİĞİNİN İNCELENMESİ

11/10/2013 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BETONARME YAPILAR BETONARME YAPILAR

Çerçeveye yapılan ankraj aralığının, bölme duvarlı çerçeve güçlendirmesine etkisi

Farklı Zemin Sınıflarının Bina Deprem Performansına Etkisi

Kabul Edilmiş Makale/Accepted Manuscript

Mesnet Şartlarının Betonarme Kısa Kirişlerin Davranışına Etkisinin Deneysel ve Analitik Olarak İncelenmesi

YAPILARIN ÇİMENTO ESASLI KOMPOZİT PANALLERLE GÜÇLENDİRİLMESİ

DEPREM ETKİSİNE MARUZ YIĞMA YAPILARIN DÜZLEM DIŞI DAVRANIŞI

KESİT HASAR SINIRLARININ BELİRLENMESİNDE SARGILAMA DURUMUNUN ETKİSİ

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu

YAPISAL ÇELİK ELEMANLARLA GÜÇLENDİRİLMİŞ BETONARME ÇERÇEVELERİN DİNAMİK BENZERİ DENEY PERFORMANSI

FARKLI KESİT GEOMETRİLERİNE SAHİP BETONARME KOLONLARIN DAVRANIŞININ İNCELENMESİ INVESTIGATION OF RC COLUMN BEHAVIOUR HAVING DIFFERENT GEOMETRY

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun

Beton Basınç Dayanımın Yapısal Davranışa Etkisi

DOLGU DUVARLI ÇELİK ÇERÇEVELERİN TERSİNİR-TEKRARLANIR YÜKLEME ALTINDAKİ DAVRANIŞI ÜZERİNE DENEYSEL BİR ÇALIŞMA

DOĞRUSAL OLMAYAN ANALİZ İÇİN KULLANILAN TİCARİ PROGRAMLARIN ÇERÇEVE SİSTEMLER İÇİN KARŞILAŞTIRILMASI

BURSA TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ DOĞA BĠLĠMLERĠ, MĠMARLIK VE MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

RİSKLİ BİNALARIN TESPİT EDİLMESİ HAKKINDA ESASLAR 7-Örnekler 2. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Farklı Zemin Koşullarındaki Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile İncelenmesi: 8 Katlı Çerçeve Örneği

PREFABRİKE BETONARME YAPILARDA SİSMİK SÖNÜMLEYİCİLER KULLANILARAK GÜÇLENDİRME YAPILMASI

Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile Belirlenmesi

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN ĠDE-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-KESME ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.

Alfen Duvar Bağlantõ Sistemi Alfen Wall Connection System ( AWC System )( (

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 8 Sayı: 1 s Ocak 2006


Güçlendirilmiş Betonarme Binaların Deprem Güvenliği

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks

PREFABRİK ENDÜSTRİ YAPILARININ GÜÇLENDİRMESİ İÇİN YENİ BİR YÖNTEM

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

BA Yapılarda Hasar Belirleme Onarım ve Güçlendirme

Dairesel Betonarme Kolonlarda Çatlamış Kesite Ait Etkin Eğilme Rijitliklerinin İrdelenmesi

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ

Bölme duvarının ve bölme duvar güçlendirilmesinin çerçeve davranışına etkisi

Transkript:

ISAS 2018 I st International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies SETSCI Conference Indexing System, Volume 2 (2018), 491-496 April 11-13, Kemer-Antalya, Turkey Genişletilmiş Çelik Levhalarla Güçlendirilen Tuğla Dolgu Duvarların Diyagonal Basınç Yüklemesi Altındaki Deformasyonlara Bağlı Birim Boy Değişimlerinin Belirlenmesi Alper Cumhur 1*, Adil Altundal 2 ve Sabahattin Aykaç 3 1 İnşaat Bölümü/Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Hitit Üniversitesi, Çorum 2 İnşaat Mühendisliği/Mühendislik Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya 3 İnşaat Mühendisliği/Mühendislik Fakültesi, Gazi Üniversitesi, Ankara *Corresponding author: alpercumhur@hitit.edu.tr + Speaker: alpercumhur@hitit.edu.tr Presentation/Paper Type: Oral / Full Paper Özet Dünyada yapılar çoğunlukla dolgu duvarlı betonarme çerçeveli yapılardır. Mevcut bu yapıların depreme karşı ağır hasar almadan can ve mal güvenliğini sağlayabilmek amacıyla farklı güçlendirme çalışmaları yapılmıştır. Betonarme yapılardaki dolgu duvarların güçlendirilmesi de bu çalışmalar arasında yer almıştır. Özellikle çelik levhalar ile güçlendirilen dolgu duvar çalışmaları etkili, ekonomik ve kullanışlı bir yöntem olmuştur. Yaşanılan büyük ölçekli depremler sonucunda betonarme yapıların dolgu duvarları parçalanarak ve/veya betonarme çerçeveden ayrılarak yapıların hasar görmesi, birçok insanın yaralanma ve ölümlerine sebep olmuştur. Bu sorunların önlenebilmesi için genişletilmiş çelik levhalar ile yapılan güçlendirme çalışmalarında, tuğla dolgu duvarların yük taşıma kapasiteleri, rijitlik, süneklik ve enerji tüketme kapasitelerinde yüksek artışlar sağlanarak davranışları iyileştirilmiştir. Bu bağlamda, genişletilmiş çelik levhalar ile güçlendirilen tuğla dolgu duvarların diyagonal basınç yüklemesi altındaki deformasyonlara bağlı olarak akma ve kopma anındaki birim boy değişim oranlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, ASTM E519 (ASTM 2010) standardında belirtilen düzenek geliştirilerek hazırlanan deney sistemi ile ikisi referans otuz adet güçlendirilmiş deney elemanı diyagonal basınç yüklemesi altında diyagonal deformasyonlara bağlı birim boy değişimleri incelenmiştir. Diyagonal deformasyonlara bağlı birim boy değişimlerini ölçmek için duvarın ön ve arka yüzüne 50 mm ölçüm yapabilen 0,01 mm hassasiyetinde iki adet LVDT bağlanmıştır. Sonuç olarak, deney elemanlarının ön yüzünde akma anında ve biraz ötesi için (plastik deformasyonlar) meydana gelen deformasyonlara bağlı birim boy değişimleri belirlenmiştir. Ayrıca güçlendirilen deney elemanları diyagonal basınç yükü altında yüksek deformasyonlara bağlı birim boy değişimi göstermelerine rağmen bütünlüklerini korudukları gözlemlenmiştir. Bu sayede güçlendirilen dolgu duvarların parçalanmaları engellenerek deprem esnasında meydana gelen can kayıplarının önlenmesi sağlanacaktır. Anahtar Kelimeler tuğla dolgu duvar, genişletilmiş çelik levha, diyagonal basınç yüklemesi, deformasyon, birim boy değişimi. Determination of Unit Length Changes due to Deformations under Diagonal Pressure Loading for Brick Infill Walls Reinforced with Expanded Steel Plates Abstract In the world, constructions are mostly reinforced concrete framed structures with infill walls. Different reinforcement studies have been carried out on these existing structures in order to ensure the safety of life and property without heavy damage because of the earthquakes. Strengthening of the infill walls in reinforced concrete structures is also among these studies. In particular, reinforced infill walls with steel plates have been an effective, economical and convenient method. As a result of large-scale earthquakes, the infill walls of the concrete structures have been fragmented and/or separated from the concrete frames, and damage to structures has caused many people to be injured and killed. In order to avoid these problems, in the strengthening studies with the expanded steel plates, high increases in load carrying capacities, stiffness, ductility and energy depletion capacities of brick infill walls were provided and these walls were developed. In this context, in this study, it was aimed to determine the unit length change ratios of brick walls reinforced with expanded steel plates at the time of flow and rupture depending on deformations under diagonal pressure loading. In this study, the unit length changes due to diagonal deformation 491

under diagonal pressure loading of thirty reinforced test elements, two of which were taken as the reference, prepared according to standards of the test system developed by the ASTM E519 (ASTM 2010), were investigated. In order to measure the unit length changes due to diagonal deformations, two LVDTs with a sensitivity of 0.01 mm, which can measure 50 mm on the front and back of the wall, were connected. As the result, the unit length changes due to deformations occurring on the front face of the test elements, at the moment of flow and shortly afterwards (plastic deformations) were determined. It has also been observed that reinforced test elements retain their integrity under diagonal pressure loading, although they exhibit unit length variation due to high deformations. In this way, the reinforced infill walls will be prevented from being dismantled and the loss of life caused by the earthquakes will be prevented. Keywords brick infill walls, expanded steel plate, diagonal pressure loading, deformation, unit length change. I. GİRİŞ Dolgu duvarlı betonarme çerçeveli yapılar yaygın olarak kullanılan yapı türüdür. Bu yapıların önemli bir bölümü yaşanabilecek büyük depremlerde ağır hasar alarak yıkılma riskiyle karşı karşıyadır. Yapılar, ağır hasar almadan can ve mal güvenliğine uygun depreme dayanıklı olarak yapılması gerekmektedir. Depreme dayanıklı tasarımın ana ilkesi; hafif şiddetteki depremlerde binalardaki yapısal ve yapısal olmayan sistem elemanlarının herhangi bir hasar görmemesi, orta şiddetteki depremlerde yapısal ve yapısal olmayan elemanlarda oluşabilecek hasarın sınırlı ve onarılabilir düzeyde kalması, şiddetli depremlerde ise can güvenliğinin sağlanması amacı ile kalıcı yapısal hasar oluşumunun sınırlanmasıdır [1]. Deprem bölgelerinde bulunan mevcut ve güçlendirilmesi gereken yapılar için farklı güçlendirme çalışmaları vardır. Betonarme çerçeve içindeki dolgu duvarların güçlendirilmesi de bu çalışmalar arasındadır. Dolgu duvarların güçlendirilmesi ile rijitliği ve kesme dayanımı artırılabilir. Dolgu duvarlar deprem yönetmeliğine göre hasır çelik donatılı, lifli polimerler ve öndökümlü beton panel elemanlar kullanılarak güçlendirilebilir. Dolgu duvarların güçlendirilmesinde delikli çelik levhalar ve genişletilmiş çelik levhalar ile yapılan güçlendirme çalışmaları da etkili, ekonomik ve kullanışlı bir yöntem olmuştur. Delikli sac levhalar ile güçlendirilen tuğla dolgu duvarlar; tekdüze düşey yükler altında, çelik çerçeve yardımıyla yatay etkiyen tersinir tekrarlanır yükler altında ve ½ ölçekli kolon, kiriş ve temelden oluşan betonarme çerçeveye etkiyen tersinirtekrarlanır yükler altında test edilmiştir. Delikli sac levhalarla yapılan güçlendirme çalışmalarında dolgu duvarların taşıma gücü, rijitlik ve enerji dönüştürme kapasitelerinde artışlar elde edilmiştir [2,3,4]. Genişletilmiş çelik levhalar ile yapılan güçlendirme çalışmalarında, diyagonal basınç yüklemesi altında tuğla dolgu duvarların yük taşıma kapasiteleri, rijitlik, süneklik ve enerji dönüştürme kapasitelerinde yüksek artışlar sağlanarak davranışları iyileştirilmiştir [5]. Malzemenin gerilme-birim şekil değiştirme ilişkisi yapısal tasarım açısından önemli bir parametredir [6]. Bu bağlamda, referans ve genişletilmiş çelik levhalarla güçlendirilmiş dolgu duvarların diyagonal basınç yüklemesi altındaki deformasyonlara bağlı olarak akma ve kopma anındaki birim boy değişim oranlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Uzunluğu L 0 olan deney elemanları gittikçe artan bir P (kn) kuvveti ile tekdüze basınca tabi tutulduğunda herhangi bir anda kesitte meydana gelen kısalma L ile gösterilirse, şekil değiştirme (ε) aşağıda verilen Denklem 1 ile yazılabilir. ε = L/L 0 (1) Tekdüze basınca maruz bırakılan deney elemanlarının akma birim kısalması L y, uzunluğu L 0 olan ilk boya oranlanırsa, akmaya başladığı ilk andaki birim kısalma oranı ε y aşağıda verilen Denklem 2 ile bulunabilir. ε y = L y /L 0 (2) Çalışma kapsamında, ikisi referans olmak üzere toplam 30 adet deney elemanının diyagonal basınç yüklemesi altında akma ve kopma anında ön yüzünde uzama birim boy değişimleri, arka yüzünde ise kısalma birim boy değişimlerinin bulunması amaçlanmıştır. Deneyler sırasında deplasmana bağlı artan diyagonal tekdüze yükler ile deney elemanlarının köşelerinde ezilmeler ve parçalanmalar meydana geldiği için LVDT ler ile deney sonuna kadar ölçüm yapılamamıştır. Deney elemanlarının iç ölçümler ile belirlenen ön yüzündeki deformasyonlara bağlı birim boy değişimleri (akma birim kısalma oranları), arka yüzündeki deformasyonların başladığı andaki yük değerleri belirlenmiştir. II. MALZEMELER VE METOD A. Deney ları Dolgu duvar deney elemanları 1/1 ölçeğe sahip 1000mm 1000mm boyutlarında hazırlanmıştır. Referans deney elemanları, 85mm 190mm 190mm ebadındaki yatay delikli tuğlalar yatay olacak şekilde örülerek her iki yüzeyi sıvanmıştır. Referans deney elamanları güçlendirilmemiştir. Güçlendirilmiş deney elemanları ise tuğla duvarın her iki yüzüne 1.5mm, 2.0mm ve 3.0mm kalınlığındaki genişletilmiş çelik levhaların M6 bulonlar yardımıyla bağlanması ve her iki yüzeyinin sıvanması ile elde edilmiştir. Çalışma kapsamındaki deney elemanlarının özellikleri Tablo 1 de gösterilmektedir. Referans elemanı dışında kalan 28 adet güçlendirilmiş deney elemanı ilk değişken olarak; genişletilmiş çelik levhaların uygulandığı yüzey konumuna göre üç gruba ayrılmaktadır. Genişletilmiş çelik levhalar; birinci grupta yalın olarak örülmüş duvar üzerine (B), ikinci grupta kaba sıva ile sıvanmış duvar üzerine (RP) ve üçüncü grupta kaba ve ince sıva ile sıvanmış duvar üzerine (FP) M6 bulonları ile bağlantısı yapılmıştır. İkinci değişken olarak 1.5, 2.0 ve 3.0 mm kalınlığında olan genişletilmiş çelik levhalar 492

olmuştur. Üçüncü değişken ise genişletilmiş çelik levhaları duvara bağlayan 100mm, 150mm ve 200mm M6 bulon aralıklarıdır. Tablo 1. Deney elemanlarının özellikleri [5] Grubu 1 2 3 Levhaların Konumu Levha Kalınlığı Bulon Aralığı R1 duvar üzeri - - R2 duvar üzeri - - B1.5-100 duvar üzeri 1.5 100 B1.5-150 duvar üzeri 1.5 150 B1.5-200 duvar üzeri 1.5 200 B1.5-500 duvar üzeri 1.5 500 B2.0-100 duvar üzeri 2.0 100 B2.0-150 duvar üzeri 2.0 150 B2.0-200 duvar üzeri 2.0 200 B3.0-100 duvar üzeri 3.0 100 B3.0-150 duvar üzeri 3.0 150 B3.0-200 duvar üzeri 3.0 200 RP1.5-100 kaba sıva üzeri 1.5 100 RP1.5-150 kaba sıva üzeri 1.5 150 RP1.5-200 kaba sıva üzeri 1.5 200 RP2.0-100 kaba sıva üzeri 2.0 100 RP2.0-150 kaba sıva üzeri 2.0 150 RP2.0-200 kaba sıva üzeri 2.0 200 RP3.0-100 kaba sıva üzeri 3.0 100 RP3.0-150 kaba sıva üzeri 3.0 150 RP3.0-200 kaba sıva üzeri 3.0 200 FP1.5-100 ince sıva üzeri 1.5 100 FP1.5-150 ince sıva üzeri 1.5 150 FP1.5-200 ince sıva üzeri 1.5 200 FP2.0-100 ince sıva üzeri 2.0 100 FP2.0-150 ince sıva üzeri 2.0 150 FP2.0-200 ince sıva üzeri 2.0 200 FP3.0-100 ince sıva üzeri 3.0 100 FP3.0-150 ince sıva üzeri 3.0 150 FP3.0-200 ince sıva üzeri 3.0 200 Şekil 2. RP2,0-150 deney elemanının boyutları ve güçlendirme detayları [5] B. Ölçüm Düzeni İkisi referans olmak üzere, toplam 30 adet güçlendirilmiş deney elemanının ön ve arka yüzündeki deformasyonlara bağlı birim boy değişimlerinin belirlenmesi için 50 mm ölçüm yapabilen 0,01 mm hassasiyetinde 2 adet LVDT kullanılmıştır. Deney elemanlarının ön yüzündeki LVDT nin konumu ve ölçüm uzunlukları (85 cm) Şekil 3. te, arka yüzündeki LVDT nin konumu ve ölçüm uzunlukları (85 cm) ise Şekil 4. te gösterilmiştir [5]. Referans deney elemanı (R1 ve R2) Şekil 1 de, güçlendirilmiş deney eleman örneği Şekil 2 de gösterilmiştir. Şekil 3. Deney elemanlarının ön yüzündeki LVDT nin konumu ve ölçüm uzunluğu [5] Şekil 1. R1 ve R2 deney elemanının boyutları ve detayları [5] Şekil 4. Deney elemanlarının arka yüzündeki LVDT nin konumu ve ölçüm uzunluğu [5] 493

C. Yükleme Düzeni Hazırlanan her deney elemanı, dört köşesi mafsallı çelik çerçeve içerisine yerleştirilmiştir. Çelik çerçeve düzleminin, diyagonal eksenden uygulanan yük ile çakışmasını sağlamak için yük hücresinin altından ve hidrolik pistonun üzerinden merkezlenmiştir. Deney elemanlarına yükü, çelik çerçevenin altında bulunan 1000 kn kapasiteli hidrolik kriko ile yüklenmiştir. Tekdüze diyagonal basınç yükü duvara bu çerçeve yardımıyla iletilmiştir. Bununla birlikte ASTM E519 (ASTM 2010) prosedüründe uygulanan yükün numuneye iletildiği yüzey deney boyunca sabit kalmıştır [7]. Uygulanan yük, çelik çerçevenin üzerinde bulunan 1000 kn kapasiteli bir yük hücresi yardımıyla ölçülmüştür (Şekil 5.). Şekil 6. R1 ön yüzdeki deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 7. R1 arka yüzdeki deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 5. Yükleme düzeni [5] III. SONUÇLAR Deney elemanlarının ön yüzünde, akma anında ve biraz ötesi için birim deformasyonlar (plastik deformasyonlar) belirlenebilmiştir. Deney elemanlarının arka yüzünde ise deformasyonlar çok kısıtlı kalmış veya hiç oluşmamış olduğundan belirlenememiştir. Ancak arka yüzde yapılan ölçümler ile güçlendirilmiş elemanların referans elemanlara göre oldukça yüksek yük taşıma kapasitesine ulaştıktan sonra uzama deformasyonları başlamıştır. Bu sebeple deney elemanlarının iç ölçümle belirlenen arka yüzündeki deformasyona başladığı andaki yük değerleri bulunarak referans elemanlar ile karşılaştırılmıştır. Referans elemanlar ile üç grupta en fazla birim boy kısalma oranına sahip sırasıyla B1.5-100, RP1.5-100 ve FP2.0-100 güçlendirilmiş deney elemanlarının ön ve arka yüzündeki deformasyonlara bağlı yük-deplasman eğrileri verilmiştir (Şekil 6-15). Şekil 8. R2 ön yüzdeki deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 9. R2 arka yüzündeki deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] 494

Şekil 10. B1.5-100 ön yüzdeki deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 14. FP2.0-100 ön yüzde deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 11. B1.5-100 arka yüzde deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 15. FP2.0-100 arka yüz deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Deney elemanlarının iç ölçümler ile belirlenen ön yüzündeki deformasyonlara bağlı birim boy değişimleri (akma birim kısalma oranları) Tablo 2. de verilmiştir. Tablo 2. Deney elemanlarının ön yüzündeki deformasyonlara bağlı birim boy değişimleri [5] Şekil 12. RP1.5-100 ön yüzde deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] Şekil 13. RP1.5-100 arka yüz deformasyona bağlı yük-deplasman eğrisi [5] 495 Grubu 1 2 İlk Boy L 0 Kısalma Miktarı L Akma Birim Kısalma Oranı ε y ( 10 ( 3) ) R1 850 1,6 1,9 R2 850 1,2 1,4 B1.5-100 850 3,2 3,8 B1.5-150 850 2,0 2,4 B1.5-200 850 2,0 2,4 B1.5-500 850 - - B2.0-100 850 2,0 2,4 B2.0-150 850 2,0 2,4 B2.0-200 850 2,0 2,4 B3.0-100 850 2,0 2,4 B3.0-150 850 2,2 2,6 B3.0-200 850 2,0 2,4 RP1.5-100 850 4,3 5,1 RP1.5-150 850 3,8 4,5 RP1.5-200 850 1,4 1,7 RP2.0-100 850 3,8 4,5 RP2.0-150 850 3,7 4,4 RP2.0-200 850 2,5 2,9 RP3.0-100 850 3,6 4,2 RP3.0-150 850 3,2 3,8 RP3.0-200 850 2,4 2,8

3 FP1.5-100 850 4,7 5,5 FP1.5-150 850 4,2 4,9 FP1.5-200 850 2,0 2,4 FP2.0-100 850 5,0 5,9 FP2.0-150 850 3,8 4,5 FP2.0-200 850 3,4 4,0 FP3.0-100 850 3,6 4,2 FP3.0-150 850 3,4 4,0 FP3.0-200 850 2,8 3,3 Deney elemanlarının iç ölçümler ile belirlenen arka yüzündeki deformasyonların başladığı andaki yük değerleri Tablo 3. te verilmiştir. Tablo 3. Deney elemanlarının arka yüzündeki deformasyonların başladığı andaki yük değerleri [5] Grubu 1 2 3 İlk Boy L 0 Deformasyona Başladığı Andaki Yük Değeri (kn) R1 850 95 R2 850 60 B1.5-100 850 - B1.5-150 850 130 B1.5-200 850 130 B1.5-500 850 120 B2.0-100 850 220 B2.0-150 850 170 B2.0-200 850 200 B3.0-100 850 160 B3.0-150 850 - B3.0-200 850 170 RP1.5-100 850 420 RP1.5-150 850 430 RP1.5-200 850 320 RP2.0-100 850 400 RP2.0-150 850 380 RP2.0-200 850 310 RP3.0-100 850 450 RP3.0-150 850 440 RP3.0-200 850 320 FP1.5-100 850 540 FP1.5-150 850 500 FP1.5-200 850 410 FP2.0-100 850 600 FP2.0-150 850 535 FP2.0-200 850 480 FP3.0-100 850 660 FP3.0-150 850 495 FP3.0-200 850 465 IV. TARTIŞMA Tablo 2. de verilen sonuçlar incelendiğinde, güçlendirilmiş deney elemanlarının referans deney elemanlara göre akma birim kısalma oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. R1 ve R2 referans deney elemanların akma birim kısalma oranları sırasıyla 1,9 10 ( 3) ve 1,4 10 ( 3) olarak belirlenmiştir. 1. grupta yer alan güçlendirilmiş elemanlarda birim kısalma oranlarının 3,8 10 ( 3), 2. grupta 5,1 10 ( 3), 3. grupta 5,9 10 ( 3) 'e kadar arttığı görülmektedir. B1,5-500 deney elemanı için LVDT ile yeterli ölçüm yapılamamış ve akma birim kısalma oranı belirlenememiştir. B3,0-100 deney elemanı için de yaklaşık 2,0 mm deplasmana kadar okuma alınabilmiş ve bu deney elemanı akmaya ulaşmadan sonlandırılmıştır. Tablo 3. te verilen sonuçlar incelendiğinde, güçlendirilmiş deney elemanlarının referans deney elemanlarına göre arka yüzdeki deformasyona başladığı andaki yük değerlerinin daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. R1 ve R2 referans elemanların deformasyona başladığı andaki yük değerleri sırasıyla 95 kn ve 60 kn olduğu görülmektedir. 1. grupta yer alan güçlendirilmiş deney elemanlarının deformasyona başladığı yük değeri 220 kn, 2. grupta 450 kn, 3. grupta ise 660 kn a kadar artmıştır. V. SONUÇ Bu çalışma kapsamında yapılan deneylerden elde edilen başlıca sonuçlar şunlardır: İkisi referans olmak üzere toplam 30 adet genişletilmiş çelik levhalarla güçlendirilmiş deney elemanlarının ön yüzdeki akma anında ve biraz ötesi için meydana gelen deformasyonlara (plastik deformasyonlar) bağlı birim boy değişimleri ile arka yüzdeki deformasyona başladığı andaki yük değerleri bulunmuştur. Güçlendirilmiş deney elemanlarının referans deney elemanlara göre; ön yüzdeki deformasyonlara bağlı akma birim kısalma oranlarının yaklaşık 4 kata kadar (R = 1,4 10 ( 3), FP 2.0 100 = 5,9 10 ( 3) ), arka yüzdeki deformasyona başladığı andaki yük değerlerinin de 11 kata kadar artış gösterdiği (R = 60kN, FP2.0 100 = 660kN) belirlenmiştir. Referans elemanlar, düşük diyagonal basınç yükü altında bile parçalanırken, güçlendirilen deney elemanları ise yüksek diyagonal basınç yükü altında yüksek deformasyonlara bağlı birim boy değişimi göstermelerine rağmen bütünlüklerini korudukları gözlemlenmiştir. Bu sayede deprem sırasında güçlendirilen dolgu duvarlarda parçalanmaların, devrilmelerin engelleneceği ve meydana gelebilecek can kayıplarının da önlenebileceği düşünülmektedir. TEŞEKKÜR Bu çalışmaya verdikleri destekten dolayı yazarlar Sakarya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine teşekkürlerini sunarlar. REFERANSLAR [1] DBYBHY, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara, Türkiye, 2007. [2] Seydanlıoğlu, M., Delikli çelik levhalarla güçlendirilmiş tuğla duvarların tekdüze yükler altındaki davranışı, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 2013. [3] Babayani, R., Delikli çelik levhalarla güçlendirilmiş tuğla duvarların tersinir tekrarlanır yükler altındaki davranış ve dayanımı, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 2012. [4] Özbek, E., Delikli çelik levhalarla güçlendirilmiş tuğla duvarların çerçeve davranışı üzerindeki etkisi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Doktora Tezi, 2015. [5] Cumhur, A., "Tuğla Dolgu Duvarların Genişletilmiş Çelik Levhalar İle Güçlendirilmesi", Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Doktora Tezi, 2016. [6] Baradan B., Türkel S., Yazıcı H., Ün H., Yiğiter H., Felekoğlu B., Felekoğlu, K., Aydın S., Yardımcı M., Topal A. ve Öztürk A., Beton, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No:334, s.525, 2015. [7] American Society for Testing and Materials, ASTM E519/E519M-10: Standard Test Method for Diagonal Tension (shear) in Masonry Assemblages, American Society for Testing and Materials, West Conshohocken, Pennsylvania, U.S.A., 2010. 496