ÖZET: Kestel önceden araştırdıklarımıza göre civarın en eski yerleşim yerlerinden biri. Köyün isminin İskender dönemine dair uzandığı ve Kale anlamına gelen Castle (Kasıl) kelimesinden geldiği söylenmektedir. Söz konusu kale ise köyün Kuzey Batısında yer alan Kaynar kalesidir. Kestel Köyü tıpkı 26 büyük uygarlığa ev sahipliği yapmış Anadolu gibi birçok uygarlığın yerleşim yeri olmuştur. Köye gidiş yolunun solunda yer alan büyük düzlük ova muhtemelen şimdi kurumuş olan Kestel Gölünün yatağını oluşturmaktadır. Bilindiği gibi ortama yüksekliği 1100 metre olan Anadolu da nerede böyle büyük bir düzlük bulunurda bu yerin eskiden göl yatağı olduğu düşünülebilir. Ova ve köy çevresinde bulunan sular muhtemel gölü besleyen sucul kaynaklardı. Ancak güney batı istikametinde yer alan bir düden yoğun yağışlı günler sonrası oluşan su birikintilerinin sorunsuzca boşalmasını sağlamaktadır. Bu günlerde zemin suyu yüksek olduğundan ve gölün zengin dip yapısının varlığı nedeni ile oldukça verimli zirai faaliyetler sürdürülmektedir ANAHTAR KELİMELER: Kestel, Bucak, kale, düden. ABSTRACT: Kestel is one of the oldest settlements in the area, according to what we have already explored. It is said that the name of the village came from the Castle word which means that it extends to the İskender period and is the Kale. The castle is the Kaynar castle located in the North West of the village. The village of Kestel has been the home of many civilizations like Anatolia, which has hosted 26 great civilizations. The large flat plains to the left of the way to the go-around form the bed of the now dried Kestel Shadow. As it is known, in Anatolia where the altitude elevation is 1100 meters, it can be thought that this place was once a lake bed where such a large flat is found. The waters around the plains and villages were probable water-bearing aquatic sources. However, it is located in the south-western direction and ensures that the accumulations of water after the heavy rainfall days are discharged smoothly. These days the ground water is high and the fertile agricultural activities are being carried out with the reason of the existence of the rich bottom structure of the lake KEYWORDS: Kestel, Bucak, castle, waterfall. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 61
Ayşe Yıldırım, Ayşegül Hamamcı, Fatıma Tokgöz Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Dersimizin olmadığı bazı günleri ve bazı hafta sonlarını saha çalışmasına ayırırız. Her saha çalışması dönüşü daha fazla enerji topladığımızı düşünür yeni sahalara gitmenin planlarını yapmaya başlarız. Bu tür çalışmalar, sahayı temsil eden ve araştırılan konuya yakınlık arz eden bir ya da iki köyün seçilmesi ile başlamaktadır. Daha sonra uygun günde buluşulup sahaya gidilmektedir. Grubumuzdaki doğa bilimci hocamız hayvanları incelerken güzel sanatlar üzerine çalışan diğer arkadaşlar ziyaret edilen köyün geleneksel dokunmuş halılarından, kilimlere, düğün giysilerinden düğün adetlerine kadar bir çok konuyu görev bölümü dahilinde incelemektedir. Bütün bu çalışmaların yanında bütün grup üyelerinin ortak bir tutkusu vardır çiçek. Nerede bir çiçek ya da çiçeklik alan görsek durup inceleriz, notlar alıp resimler çekeriz. Çiçek bizin araştırmalarımızın ödülü gibidir. İşte böyle bir amaç doğrultusunda kasımın üçüncü haftasında Bucak Kestel köyüne gitmek için yola koyulduk. Kestel önceden araştırdıklarımıza göre civarın en eski yerleşim yerlerinden biri. Köyün isminin İskender dönemine dair uzandığı ve Kale anlamına gelen Castle (Kasıl) kelimesinden geldiği söylenmektedir. Söz konusu kale ise köyün Kuzey Batısında yer alan Kaynar kalesidir. Kestel Köyü tıpkı 26 büyük uygarlığa ev sahipliği yapmış Anadolu gibi birçok uygarlığın yerleşim yeri olmuştur. Köye gidiş yolunun solunda yer alan büyük düzlük ova muhtemelen şimdi kurumuş olan Kestel Gölünün yatağını oluşturmaktadır. Bilindiği gibi ortama yüksekliği 1100 metre olan Anadolu da nerede böyle büyük bir düzlük bulunurda bu yerin eskiden göl yatağı olduğu düşünülebilir. Ova ve köy çevresinde bulunan sular muhtemel gölü besleyen sucul kaynaklardı. Ancak güney batı istikametinde yer alan bir düden yoğun yağışlı günler sonrası oluşan su birikintilerinin sorunsuzca boşalmasını sağlamaktadır. Bu günlerde zemin suyu yüksek olduğundan ve gölün zengin dip yapısının varlığı nedeni ile oldukça verimli zirai faaliyetler sürdürülmektedir. Ancak zemin suyunun biraz daha aşağılara inmesi sonucu bir trajedi beklentisi elbette ki hayal değildir. Avlan Gölü trajedisi çok yakın bir zaman öncesinde gerçekleşmiştir ve sonuçları açısından üzüntü vericidir. Tatbiki dileriz ki bu verimli topraklar her zaman verimli düzeyini sürdürsün. Köy ve çevresindeki suyun varlığı sahanın yeşil olmasına yol açmıştır. Dağlarda oldukça zengin bir ağaç varlığı bölgeyi daha güzelleştirmektedir. Ancak biz bu yazı gereği köy ve çevresinde yetiştirilen daha çok ornamental olarak yetiştirilen sonbahar bitkilerini anlatmaya çalışacağız. Köyde genel olarak bir çiçekseverlik söz konusudur. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 62
Hemen her evde toprak, metal ya da plastik saksılarda çiçekler yetiştiriliyor. İlk olarak köyün cami ve okul duvarlarını anlatmak gerek çünkü cami ve okulun duvarlarında çiçek motifleri ve resimlerini görmek sanatçı hocalarımızı oldukça mutlu etmişti. Çünkü bu güzel köyde insanların çevreye ve çiçeklere karşı özel bir yakınlıkları var. Genel olarak köyde bu mevsim çiçekli görülen bitkilerin başında Kasımpatılar (Chrysanthemum) gelmektedir. Yaklaşık 30 türü bulunan cinsin binlerce güzel ve göz alıcı hibritleri bulunmaktadır. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 63
Köyde yıldızpatları (Aster) henüz çiçeklenmeye devam ediyordu. Kasımpatılar gibi bu cins üyeleri de papatyagiller (Asteraceae) familyasındandırlar ve kelebek larvaları için çok ideal ortamlar sağlarlar. Bahçelerde hala çiçeklenerek varlığını sürdüren bir diğer güzel kadife çiçekleriydi (Tagetes). Amerika nın yerli bitkisi olan kadife çiçekleri her ortamda kolayca yetişebilmeleri nedeniyle neredeyse hemen dünyanın her yerinde yetiştirilmektedir. Yaz süresince çiçeklenen bu bitkiler ciddi soğuklara kadar varlıklarını sürdürebilmektedirler. Ayrıca hoş kokuları ile böcek ve salyangoz gibi bahçe zararlılarından korunma amaçlı olarak ta yetiştirilmektedirler. Bahçelerde nadir de olsa ortancaları (Hydrangea) görmek ilginçti. Çünkü bu neme ve sıcaklığa hoşgörüsü az olan bu narin güzelliğe bahçelerde rastlamak oldukça güzel bir bulguydu. Köyün okul bahçesi çiçek çeşitliliği bakımından oldukça zengin. Ayrıca bahçe düzenlemesi de birçok okul bahçesinden daha güzel tanzim edilmiş. Bahçe çevresinde yıldızpatları, kasım patları, kadife çiçekleri, kirlikibar (Zinna) gibi tek yıllık çiçekler ile birlikte çeşitli orman ağaçları da yer almaktadır. Bu ağaçlardan en ilginci meyvesi zehirli ve kabukları ateş düşürücü olan Tesbih ağacı (Melia azedarach) ve Ateş dikeniydi (Pyracantha). Özellikle son bahar ve kış aylarında meyveleri çok özel bir görsel şenlik sunuyordu. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 64
Köy evlerinin ve yaz bahçelerinin vazgeçilmez çiçekleri begonya ve yaprak güzelleridir (Solenostemon Scutellarioides). Kolyoz da denen bu güzellere bu bölgede özellikle siyah renk ağırlıklı olanlarına kara sevda da denilmektedir. Çocukluğumuzdaki köy evlerinde gördüğüm bu güzellerle karşılaşmak çok güzeldi. Bahçelerde gezerken gördüğümüz mevsimin son gülleri, küçük kedi yavrusu, baba horoz ve dallarında koparılmayı bekleyen nar adeta bizde sonbahar renlerinde varız diye bağırıyorlardı. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı/ 65