TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD Bu standard metni 10 Nisan 2007 tarihli TSE Teknik Kurul toplantısında kabul edilerek yürürlüğe girmiş olup metin üzerindeki redaksiyonel düzeltmeler devam etmektedir. TS EN 1366-6 ICS 13.220.50 HİZMET TESİSATLARI İÇİN YANGINA DAYANIKLILIK DENEYLERİ - BÖLÜM 6: YÜKSELTİLMİŞ VE ALTI BOŞ YER DÖŞEMELERİ Fire resistance tests for service installations - Part 6: Raised access and hollow core floors TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
Ön söz Bu tasarı, CEN tarafından kabul edilen EN 1366-6 (2004) standardı esas alınarak TSE Mühendislik Hizmetleri İhtisas Grubu nca hazırlanmıştır. EN 1366 Hizmet tesisatları için yangına dayanıklılık deneyleri standard serisi aşağıdaki bölümlerden meydana gelmektedir: Bölüm 1: Kanallar, Bölüm 2: Yangın damperleri, Bölüm 3: Nüfuz contaları, Bölüm 4: Doğrusal ek contaları, Bölüm 5: Hizmet kanalları ve şaftları, Bölüm 6: Yükseltilmiş ve düşük tabanlı yer döşemeleri, Bölüm 7: Konveyör sistemleri ve mahfazaları, Bölüm 8: Duman boşaltma kanalları, Bölüm 9: Tek bölmeli duman boşaltma kanalları, Bölüm 10: Duman kontrol damperleri, Bölüm 11: Gerekli hizmetler için yangından koruma sistemleri. - tst EN 1366 serisi standardların kabulü ile TS 7096 iptal edilecektir.
İçindekiler 0 Giriş...1 1 Kapsam...1 2 Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar...1 3 Terimler ve tarifler...1 4 Deney teçhizatı...2 5 Deney şartları...2 5.1 Fırın sıcaklığı...2 5.2 Fırın basıncı...2 5.3 Yükleme şartları...3 6 Deney numunesi...3 6.1 Büyüklük...3 6.2 Sayı...3 6.3 Tasarım...3 6.4 Yapım...4 6.5 Doğrulama...4 7 Deney numunesinin montajı...4 8 Şartlandırma...4 9 Enstrümantasyonun uygulanması...5 9.1 Isıl çiftler...5 9.2 Basınç...5 9.3 Sapma...5 10 Deney prosedürü...5 10.1 Genel...5 10.2 Yükün uygulanması ve kontrolü...5 10.3 Fırının kontrolü...5 10.4 Deney esnasındaki gözlemler...5 10.5 Deneyin sonlandırılması...5 11 Performans kriterleri...6 11.1 Yük taşıma kapasitesi...6 11.2 Diğer kriterler...6 12 Deney raporu...6 13 Deney sonuçlarının doğrudan uygulanması...6 13.1 Genel...6 13.2 Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin büyüklüğü...6 13.3 Sınır/kısıtlama şartları...6 13.4 Paneller...6 13.5 Kaideler...6 13.6 Kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi (sadece yükseltilmiş döşemeler)...6 13.7 Birleştirme parçaları...7 13.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş döşemeler)...7 13.9 Alt boşluk...7 13.10 Yükleme...7 13.11 Sıcaklık zaman eğrisi...7 Ek A (Bilgi için) - Fırın içinde yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin desteklenmesi hakkında kılavuzluk bilgileri...8
Hizmet tesisatları için yangına dayanıklılık deneyleri - Bölüm 6: Yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri 0 Giriş Bu standardda yükseltilmiş veya altı boş bir yer döşemesi numunesi belirtilen bir ısınma ve yüklenme rejimine maruz bırakılır. Deney numunesinin performansı EN 1363-1 de belirtilen kriterlere göre izlenir. Deneyden geçirilen yapının yangına dayanıklılığı uygun kriterlerin sağlandığı zaman olarak ifade edilir. Uyarı Yangın deneyinin tehlikeli olabileceği ve deney esnasında zehirli ve/veya zararlı dumanların ve gazların meydana gelebileceği konusunda EN 1366-6 yangına dayanıklılık deneyini yöneten ve icra eden bütün kişilerin dikkati çekilir. Deney elemanlarının veya yapılarının inşa edilmesi, deneyden geçirilmesi ve deney artıklarının atılması esnasında da mekanik ve işletme tehlikeleri meydana gelebilir. Sağlıkla ilgili bütün potansiyel tehlikelerin ve risklerin değerlendirmesi yapılmalı, emniyet tedbirleri belirlenmeli ve alınmalıdır. Yazılı emniyet talimatları yayınlanmalıdır. İlgili personele uygun eğitim verilmelidir. Laboratuar personeli her zaman yazılı emniyet talimatlarını uygulamalıdır. 1 Kapsam Bu standard, yükseltilmiş ve altı boş yer döşemelerinin altlarındaki boşluktan yangına maruz bırakıldıkları zaman yangına dayanıklılıklarını belirlemek için bir metodu kapsar. Deney numunesine uygulanan yangına maruz bırakma durumu aşağıdakilerden biri olabilir: a) Standard zaman sıcaklık eğrisi, b) Standard zaman sıcaklık eğrisini sadece 500 C a kadar takip eden azaltılmış zaman sıcaklık eğrisi. Bu sıcaklığa erişildikten sonra fırının içindeki sıcaklık 500 C ta tutulur. Bu standard, yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin üzerine yerleştirildiği alt döşemenin yangına dayanıklılığını belirlemez. Bu konu EN 1365-2 de verilmiştir. 2 Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standardın tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardın en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC No EN 1363-1: 1999 EN 12825: 2001 EN 13213: 2001 EN ISO 13943: 2000 Adı (İngilizce) TS No 1) Adı (Türkçe) Fire resistance tests - Part 1: TS EN 1363-1 Yangına dayanıklılık deneyleri General requirements Bölüm 1: Genel Kurallar Raised access floors TS EN 12825 Yükseltilmiş Döşeme Sistemleri Hollow floors TS EN 13213 Düşük döşemeler Fire safety - Vocabulary (ISO 13943:2000) TS EN ISO 13943 Yangın güvenliği - Terimler ve tarifleri 3 Terimler ve tarifler Bu standardın amaçları için EN 1363-1:1999, EN 12825:2001, EN 13213:2001, EN ISO 13943:2000 standardlarında ve aşağıda verilen terimler ve tarifler uygulanır. 1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır. 1
3.1 Yükseltilmiş yer döşemesi Kaidelerden ve/veya kirişlerden veya duruma uygun olarak başka bileşenlerden meydana gelen destek yapıları ile desteklenen panellerden oluşan, binanın döşenmesinde yük taşıyıcı bir yüzey sağlayan, fabrikada imal edilmiş döşeme sistemi (EN 12825). Not Destek yapısı yükseltilmiş yer döşemesinin bir parçasıdır. 3.2 Kiriş Bir paneli destekleyen kaideleri birleştiren yatay bileşen. 3.3 Altı boş döşeme Yük taşıyıcı yüzey ile taban döşemesi arasında telekomünikasyon hizmetleri, elektrik, ısıtma ve klima gibi tesisatın yerleştirilmesi için boşluk bırakılacak şekilde özel bir destek yapısı (içinde kaideler bulunabilir) ile desteklenen yük taşıyıcı yüzey. 3.4 Alt döşeme Binanın yük taşıyıcı ve ayırıcı olarak iş gören yatay elemanı (Bina yer döşemesi). 3.5 Panel Erişim döşemesinin yük taşıyıcı yatay elemanı. Destek yapısı (kaideler ve kirişler gibi) tarafından desteklenir (EN 12825). 3.6 Kaide Elemanın yükü alt yapıya ileten dikey bileşeni veya parçası (EN 12825). 3.7 Alt boşluk Erişim döşemesinin panellerinin alt yüzleri ile alt döşeme arasında kalan boşluk (EN 12825). 3.8 Alt boşluk yüksekliği Alt döşemenin en yüksek noktası ile erişim döşemesinin veya altı boş döşemenin alt yüzlerinin en alçak noktası arasında kalan düşey mesafe. 3.9 İlgili yapı Uygulamadakileri temsil edecek şekilde deney numunesinin etrafına yerleştirilen duvarlar. 3.10 Birleştirme parçaları Yükseltilmiş veya altı boş döşeme sistemlerinde bulunan ve panelleri veya altı boş döşemeyi delerek geçen nesneler (havalandırma ızgaraları, elektrik prizleri gibi). 3.11 Maruz kalmayan yüz Yükseltilmiş veya altı boş döşemenin üst yüzü; yangına maruz kalan yüzün aksi tarafı. 4 Deney teçhizatı Deney teçhizatı EN 1363-1 de belirtildiği gibi olmalıdır. 5 Deney şartları 5.1 Fırın sıcaklığı Standard zaman sıcaklık eğrisini kullanarak deney yapıldığında fırın atmosferi ve ısıtma şartları EN 1363-1 de verilenlere uygun olmalıdır. Azaltılmış zaman sıcaklık eğrisini kullanarak deney yapıldığında fırın atmosferi EN 1363-1 de verilen şartlara uygun olmalı ve fırın içindeki sıcaklık 500 C a ulaşılıncaya kadar standard zaman sıcaklık eğrisini takip etmelidir. 5.2 Fırın basıncı 5.2.1 Alt boşluk yüksekliği 1,0 m den büyük değilse Alt boşlukta panelin veya döşemenin yatay bölümünün alt yüzünün en alçak noktasının 100 mm aşağısındaki basınç fırının dışına göre (+5 ± 3) Pa değerinde tutulmalıdır. 2
5.2.2 Alt boşluk yüksekliği 1,0 m den büyükse Alt boşlukta panelin veya döşemenin yatay bölümünün alt yüzünün en alçak noktasının 100 mm aşağısındaki basınç aşağıdaki gibi hesaplanan değerde tutulmalıdır: p = 8,5 h 3,5 Burada; p = Basınç (Pa), h = Alt boşluğun yükseklik (m) değeridir. 5.3 Yükleme şartları Deney numunesi EN 1363-1 e göre belirlenen yüklere maruz bırakılmalıdır. Yükün belirlenme şekli deney raporunda açıkça gösterilmelidir. Yükün büyüklüğüne ve dağılımına destekleyen kuruluş karar vermelidir. Yük düzgün şekilde dağıtılabilir veya belirli alanlara uygulanabilir. Not 1 Şekil 1 de yüklerin belirli alanlara uygulanması için tavsiye edilen bir düzen gösterilmiştir. Not 2 Gerekli yük seviyesi millî mevzuata tabi olabilir. Tavsiye edilen asgari deney yükü değeri 1,5 kn/m 2 dir. Yükün uygulanması ağırlık, hidrolik başlık veya diğer mekanik usuller kullanılarak yapılabilir. Yükleme teçhizatının döşeme yüzeyi ile olan temas alanı her hangi bir münferit yükleme noktasında 0,09 m 2 den büyük olmamalı veya toplam olarak toplam yüzey alanının %20 sini geçmemelidir. Eğer yük çelik levhalar gibi yüksek iletkenliğe sahip malzemeler vasıtasıyla uygulanıyorsa bunların deney numunesinin yüzeyinden yalıtılması gerekir. Yükleme teçhizatı deney numunesinin üst tarafında havanın serbest hareketini engellememeli ve yükleme noktaları dışında yükleme teçhizatının hiçbir parçası deney numunesinin maruz kalmayan yüzüne 60 mm den daha yakın olmamalıdır. 6 Deney numunesi 6.1 Büyüklük a) Gerçek boyutlar fırının içine sığmayacak kadar büyük olmadıkça deney numunesi tam boy olmalıdır. b) Gerçek boyutlar fırının içine sığmayacak kadar büyük ise deney numunesinin boyutları en azından aşağıdaki boyutlar yangına maruz bırakılacak şekilde olmalıdır: Maruz bırakılan uzunluk : 4000 mm, Maruz bırakılan genişlik : 3000 mm. 6.2 Sayı Belirtilen her destek/kısıtlama veya maruz kalma ve yükleme şartı için bir deney numunesi deneyden geçirilmelidir. Tek deney Madde 6.3 te verilen yapı değişikliklerini yeteri kadar kapsamıyorsa birden fazla deney gerekli olur. 6.3 Tasarım 6.3.1 Genel Deney numunesi gerçekte kullanılan yapıyı tam olarak temsil etmelidir. Tek bir deney numunesinde farklı yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesi tipleri yer almamalıdır. 3
6.3.2 Ekler Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinde montaj, inşaat veya genişletme amacıyla yer alan her tip ekin bir örneği deney numunesine konulmalıdır. Gerçek yer döşemesini temsil etmek için gerekli olanların dışında, farklı ekleme sistemleri tek bir deney numunesine konulmamalıdır. 6.3.3 Sınır şartları Deney numunesi uygulamada karşılaşılan sınır ve kısıtlama şartları ile monte edilmelidir. Çok büyük bir çoğunlukla, yükseltilmiş veya altı boş yer döşemeleri bütün kenarlarında kısıtlama ile monte edilir. Bu durumda ısıl genleşmeyi tam olarak değerlendirebilmek için çerçeveler ve/veya paneller deney çerçevesine, fırın duvarlarına veya ilgili yapıya (duruma uygun olarak) hiç boşluk bırakılmadan sıkıca geçirilmelidir. Destek ve kısıtlama şartları deney raporunda tam olarak açıklanmalıdır. 6.3.4 Montaj ekseni Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesi boyuna ve enine yönlerde farklı şekilde yapılmış ise, hangi bileşenlerin boyuna eksenle hizalı olduğuna bağlı olarak deney numunesinin performansı değişebilir. Bundan dolayı, en kritik bileşenleri boyuna eksene paralel olarak düzenlemek suretiyle deney numunesi en zor durumu temsil edecek şekilde monte edilmelidir. Daha zor durum tespit edilemezse, bileşenler boyuna eksene dik ve paralel olarak düzenlenerek iki ayrı deney yapılmalıdır. 6.3.5 Birleştirme parçaları Birleştirme parçaları uygulamadaki adet ve aralıklarla dahil edilmelidir. Bu parçalar gerçekte olduğu gibi monte edilmelidir. 6.3.6 Panel büyüklüğü (sadece yükseltilmiş yer döşemeleri için) Panel büyüklüğü destekleyen kuruluş tarafından seçilmelidir. Bunun, sonuçların doğrudan uygulanma alanı üzerinde bir etkisi olabilir. 6.3.7 Kaidelerin sabitlenmesi (destek yapıları) Yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri genellikle alt döşemeye tutkalla veya mekanik sabitleme usulleri ile tespit edilmiş kaideler ile monte edilir. Yangına dayanıklılık deneylerinde alt döşemeyi temsil etmek üzere yangına dayanıklı kirişleri veya duvar/beton elemanlarını kullanarak kaidelerin montajı gerçek durumu temsil etmez ve bundan dolayı kaidelerin bu gibi yapılara yapışmasının değerlendirilmesinin bir anlamı yoktur. Bu kaidelerin alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmemesi tavsiye edilir, zira bu en kötü durumu temsil eder. Not Kaidelerin alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmesi suretiyle yükseltilmiş yer döşemelerinin deneyden geçirilmesi, sonucun doğrudan uygulama alanını sadece deneyde kullanılan sabitleme metodu ile sınırlandırır. 6.3.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş yer döşemeleri için) Yükseltilmiş döşemede kesik paneller kullanılmışsa deney numunesinde en az bir kesik panel sırası bulunmalıdır. 6.3.9 Yer döşemesi kaplamaları Döşeme kaplaması yer döşemesinin ayrılmaz ve yapısal bir parçası olmadıkça, deney numunesi herhangi bir döşeme kaplaması (halı gibi) olmadan deneyden geçirilmelidir. 6.4 Yapım Deney numunesi EN 1363-1 de açıklandığı şekilde yapılmalıdır. 6.5 Doğrulama Deney numunesi EN 1363-1 de açıklandığı şekilde doğrulanmalıdır. 7 Deney numunesinin montajı Deney numunesi pratikte kullanma şeklini temsil edecek şekilde monte edilmelidir. 8 Şartlandırma Deney numunesi EN 1363-1 e uygun olarak şartlandırılmalıdır. 4
9 Enstrümantasyonun uygulanması 9.1 Isıl çiftler 9.1.1 Fırın ısıl çiftleri (levha termometreler) Levha termometreleri EN 1363-1 e uygun olarak temin edilmelidir. Deney yapısının her 1,5 m 2 yangına maruz yüzey alanı için en az bir termometre olmalıdır. Levha termometreler A tarafı fırının tabanına bakacak şekilde yerleştirilmelidir. Yangına maruz yüzey alanı 6 m 2 den küçük olan deney numuneleri için en az dört adet levha termometre kullanılmalıdır. 9.1.2 Maruz kalmayan yüzeye yerleştirilecek ısıl çiftler 9.1.2.1 Genel Ortalama ve azami sıcaklık artışını ölçmek üzere deney numunesinin maruz kalmayan yüzeyine EN 1363-1 e uygun tipte yüzey ısıl çiftleri yerleştirilmelidir. Bu ısıl çiftlerin yeri ve sayısı için EN 1363-1 e bakılmalıdır. 9.1.2.2 Ortalama sıcaklık artışını ölçmek için kullanılacak ısıl çiftler a) Ortalama sıcaklık artışı EN 1363-1 de belirtilen yerlerde (deney numunesinin merkezinde veya yakınında ve her dörtte birlik bölümün merkezinde veya yakınında) beş adet ısıl çift ile ölçülmelidir. b) Deney numunesinde kalınlıkları farklı olan yalıtımlı parçalar varsa, azami ve asgari kalınlıklarda eşit sayıda ısıl çift sağlamak üzere maruz kalmayan yüzdeki ısıl çift sayısı arttırılmalıdır. c) Farklı yalıtım performansı göstermesi beklenen 0,1 m 2 den büyük ayrılmış alanlara sahip deney numunelerinde her ayrılmış alan ortalama sıcaklık artışı bakımından izlenmelidir. Ortalama sıcaklık artışı her ayrılmış alana düzgün şekilde dağıtılmış ısıl çiftlerle ölçülmelidir. Deney numunesinin her 1,5 m 2 alanı veya bunun kesirleri için bir adet ısıl çift temin edilmelidir. Her ayrılmış alan için en az iki ısıl çift temin edilmelidir. 9.1.2.3 Azami sıcaklık artışını ölçmek için kullanılacak ısıl çiftler Daha yüksek sıcaklık artışı olması beklenen yerlere EN 1363-1 de belirtilen konumlarda ve her özellik için en az iki adet olmak üzere ısıl çiftler yerleştirilmelidir. 9.2 Basınç Fırın basıncı EN 1363-1 de belirtilen şekilde uygun yerlerde basınç sensörleri ile ölçülmelidir. 9.3 Sapma Deney numunesi alanı boyunca çok sayıda noktadan desteklenen yükseltilmiş ve altı boş yer döşemelerinin yapısından dolayı azami sapmanın meydana gelmesi beklenen yerin belirlenmesi mümkün değildir. Bundan dolayı EN 1363-1 e göre deney numunesi üzerinde hassas sapma ölçümü yapılması gerekli değildir. 10 Deney işlemi 10.1 Genel Deney, EN 1363-1 de belirtilen teçhizat ve prosedür kullanılarak yapılmalıdır. 10.2 Yükün uygulanması ve kontrolü Yük, EN 1363-1 e uygun olarak uygulanmalı ve kontrol edilmelidir. 10.3 Fırının kontrolü Fırının sıcaklığı ve basıncı EN 1363-1 e uygun olarak ölçülmeli ve kontrol edilmelidir. 10.4 Deney esnasındaki gözlemler Deney numunesi deney esnasında EN 1363-1 e uygun olarak izlenmeli ve davranışı hakkında gözlem yapılmalıdır. 10.5 Deneyin sonlandırılması Deney, EN 1363-1 de belirtilen sebeplerden biri veya daha fazlası meydana geldiğinde sonlandırılmalıdır. 5
11 Performans kriterleri 11.1 Yük taşıma kapasitesi Deney numunesi alanı boyunca çok sayıda noktadan desteklenen yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin yapısından dolayı EN 1363-1 de verilen esneklik elemanlarıyla ilgili başarısızlık kriterleri uygulanmaz. Deney numunesi uygulanan kuvveti destekleyemez hale geldiğinde, yani döşemenin kendisi veya destek elemanlarından birisi çöktüğünde, yük taşıma kapasitesinin aşıldığı sonucuna varılır. 11.2 Diğer kriterler Deney numunesinin performansı hakkında karar vermekte kullanılacak diğer bütün kriterler EN 1363-1 de verilmiştir. 12 Deney raporu EN 1363-1 de istenenlere ilâve olarak deney raporu aşağıdakileri içermelidir: a) Deneyin EN 1366-6 ya uygun olarak yapıldığını belirten referans, b) Standard zaman sıcaklık eğrisi ve azaltılmış zaman sıcaklık eğrisinden hangisinin kullanıldığı, c) Alt boşluktaki basınç şartlarının detayları, d) Yük ve yük dağılımının detayları. 13 Deney sonuçlarının doğrudan uygulanması 13.1 Genel Deney sonuçları, aşağıdaki şartlarla, deneyden geçirilmemiş benzer şekilde yükseltilmiş ve altı boş yer döşemelerine doğrudan uygulanabilir. 13.2 Yükseltilmiş veya altı boş yer döşemesinin büyüklüğü Deneyden geçirilen deney numunesinin boyutları 4 m x 3 m den küçük ise sadece deneyden geçirilmiş büyüklüğe kadar olan yapılara izin verilir. Deneyden geçirilen deney numunesinin boyutları 4 m x 3 m ise, kaide merkezleri arasındaki uzaklıklar deneyden geçirileninkine eşit veya daha az olmak kaydıyla, sınırsız boyut arttırımına izin verilir. 13.3 Sınır/kısıtlama şartları Sınır/kısıtlama şartlarında değişikliğe izin verilmez. 13.4 Paneller Panellerin malzemelerinde veya tasarımında değişikliğe izin verilmez. Panellerin doğrusal boyutları (en/boy) arttırılabilir, fakat azaltılamaz. Destekleyen yapıdaki (kaide/destek yapısıgibi) gerilme seviyesi arttırılmamak kaydıyla, panellerin kalınlıkları arttırılabilir, fakat azaltılamaz. 13.5 Kaideler Kaidelerin malzemelerinde veya yapımında değişikliğe izin verilmez. Kaidelerin yüksekliği azaltılabilir, fakat arttırılamaz. Kaidelerin merkezleri arasındaki mesafe arttırılabilir, fakat azaltılamaz. Kaidelerin kesit alanları arttırılabilir, fakat azaltılamaz. 13.6 Kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi (sadece yükseltilmiş döşemeler) Deneyde kaideler alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmemiş ise kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi metodunda değişiklik yapılmasına izin verilir. Deneyde kaideler alt döşemeyi temsil eden yapıya sabitlenmiş ise kaidelerin alt döşemeye sabitlenmesi metodunda değişiklik yapılmasına izin verilmez. 6
13.7 Birleştirme parçaları Birleştirme parçaları sadece Madde 6.3.5 e uygun olarak deneyden geçirilmiş ise yükseltilmiş veya altı boş döşemeye dahil edilebilir. 13.8 Kesik paneller (sadece yükseltilmiş döşemeler) Kesik panellerin kullanılmasına sadece Madde 6.3.8 e uygun olarak deney numunesine konulmuş ise izin verilir. 13.9 Alt boşluk Alt boşluğun yüksekliği azaltılabilir (kaidelerin yüksekliği azaltılmak suretiyle), fakat arttırılamaz. 13.10 Yükleme Yükleme seviyesi azaltılabilir, fakat arttırılamaz. Deneyde yük ayrılmış alanlara uygulanmış ise, uygulamada kullanılan yük ayrılmış olarak uygulanabilir, ancak bunun için toplam yükün ve herhangi bir ayrılmış alandaki yükün deneyde uygulananları aşmaması gerekir. 13.11 Sıcaklık zaman eğrisi Standard sıcaklık zaman eğrisi kullanılarak deneyden geçirilmemiş yükseltilmiş ve altı boş yer döşemeleri azaltılmış sıcaklık zaman eğrisi gerektiren yerlerde kullanılabilir. Bunun tersine izin verilmez. 7
Ek A (Bilgi için) Fırın içinde yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin desteklenmesi hakkında kılavuz bilgiler A.1 Giriş Bu ekte yükseltilmiş ve altı boş döşemeleri denemek isteyen laboratuvarlara bunları yatay bir fırın içinde deneyden geçirmek için nasıl desteklemeleri konusunda kılavuzluk bilgileri verilmektedir. Çoğu yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin yüksekliği genellikle 500 mm den az olmasına rağmen çoğu yatay veya döşeme fırınlarının derinliği 1 m den fazla olduğu için ilave desteğe ihtiyaç duyulur. Yükseltilmiş ve altı boş döşemenin fırının tabanına yerleştirilmesi halinde deney numunesinin üst yüzeyi ocak hattının hizasında veya aşağısında kalır. Kaidelerin yükseltilmesi veya diğer destek cihazlarının kullanılması ile döşeme doğru seviyeye getirilebilir, ancak bu durumda destek elemanları uygulamadakinden çok daha uzun olacağı için bu deney numunesinin değerlendirilmesi gerçekçi olmaz. Ayrıca, bu durum uygulamada kullanılan kaide uzunluğuna göre daha kötü sonuçlar verebilir. İki alternatif vardır. Birincisi tuğla veya beton bloklar kullanılarak küçük sütunlar yapmak ve bunların üzerinde kaideleri normal şekilde desteklemek suretiyle fırının taban seviyesinin yükseltilmesidir. Diğeri, kaideleri desteklemek için çelik kirişlerin kullanılmasıdır. Bunlar en azından deneyden geçirilen yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin beklenen yangına dayanıklılık süreleri boyunca yangına karşı korunmuş olmalıdır. A.2 Direk kullanarak destekleme metodu Her kaide veya destek elemanı için kenarları 200 mm ila 300 mm ve kesit alanı 0,04 ila 0,09 m 2 olan bir destek direği kullanılır. Direk tuğladan (içi boş olmamalı), beton bloktan (boşluklu olmayan) veya diğer önceden dökülmüş yoğun betondan (> 1750 kg/m 3 ) yapılmış olabilir ve bunlar fırının tabanına su esaslı harç kullanılarak yerleştirilebilir. Direk bileşenlerinin EN 1363-1 e göre şartlandırılmış olması kritik değildir. Ancak, fırın içinde ısıtma şartlarını etkileyen fazla nem olmaması bakımından bloklar, tuğlalar veya diğer elemanlar kuru olmalıdır. Bu sebepten dolayı, deneyde kullanılmadan önce tamamen kurumuş olmadıkça bu amaçla büyük beton blokların kullanılması tavsiye edilmez. Direklerin yapımında veya fırın tabanına sabitlenmesinde kullanılan su esaslı harçlar yeterli yapışma kuvvetinin oluşması için en az 3 gün kurumaya bırakılmalıdır. Deney esnasında dökülme ve çatlamaya karşı direklerin 25 mm kalınlığında mineral elyafla sarılması tavsiye edilir. Direğin tepesi gerçekte kullanılanı temsil etmelidir. Bunun için kaidenin tabanı ile direğin tepesi arasında kullanılan yapıştırıcılar mümkün olduğu kadar gerçekçi olmalıdır. Bu metot 600 mm den uzun ve kesit alanları 0,04 m 2 ye eşit veya daha küçük direkler ile 1,2 m den uzun ve kesit alanları 0,09 m 2 olan direkler için tavsiye edilmez. 1,2 m nin üzerinde desteklenmesi gereken yükseltilmiş ve altı boş döşemeleri için aşağıda açıklanan yangına karşı korunmuş çelik kirişlerle destekleme metodu tavsiye edilir. A.3 Yangına karşı korunmuş çelik kirişlerle destekleme metodu Her kaide veya destek elemanı sırası için fırın içinde uygun yüksekliğe yerleştirilmiş bir destek kirişi kullanılır. Kiriş, fırında enine veya boyuna yerleştirilmiş olabilir. Kiriş, dönüşe karşı direnme dahil olmak üzere her türlü hareketi engelleyecek şekilde sabitlenmiş olmalıdır. Çoğu amaçlar için asgari elastikiyet modülü 200 GN/m 2, asgari kesit genişliği 100 mm (veya kaidenin genişliği, hangisi büyükse) olan sıcak haddelenmiş I profil çeliği yeterli olur. Çeliğin sınıfı inşaat sınıfı olmalıdır, mühendislik sınıfı kullanılmamalıdır. Kirişlerin en azından deneyden geçirilen yükseltilmiş ve altı boş döşemelerin beklenen yangına dayanıklılık süreleri boyunca 200 C un altında kalması için kirişler yangına karşı korunmuş olmalıdır. Patentli yangına karşı koruma malzemeleri ve teknikleri kullanılabilir. Alternatif olarak kirişin etrafına taş yünü veya seramik elyafı sarılabilir. Üst yüzey için, kaidelere sağlam bir taban sağlamak üzere, mineral elyafı yerine kalsiyum silikat levha gibi yangına dayanıklı bir sert malzeme kullanılmalıdır. Not Asgari korumadan fazla koruma sağlanmış ise bu durumda deney gerekirse daha uzun süre devam edebilir ve ayrıca kirişlerin yeniden kullanılması mümkün olur. 8
Şekil 1 - Yükün ayrılmış alanlara uygulanması için tavsiye edilen dağılım düzeni 9