TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 ICS TÜRK STANDARDI TASARISI tst TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS Aralık 2012 ICS ; TS ISO UN UYGULAMASINA YÖNELİK TAMAMLAYICI STANDARD Complementary Turkish standard to TS ISO TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2

3 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı) Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

4

5 Ön söz - Bu standard, Türk Standardları Enstitüsü nün İnşaat İhtisas Grubu na bağlı TK11 İzolasyon, Kaplama ve Yardımcı Yapı Malzemeleri Teknik Komitesi nce hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 27 Aralık 2012 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. - Bu standard TS ISO ile birlikte kulanılmalıdır. - Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

6 İçindekiler 0 Giriş Kapsam Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Tavsiyeler ve gereklilikler Uyarıcı yüzeylerin uygulanmasına ilişkin temel ilkeler Kılavuz iz ve uyarıcı yüzeylerin uygulanmasına ilişkin temel ilkeler Yön değiştirmelere ilişkin temel ilkeler... 3 Ek B (Bilgi için) Belirli durumlar için HYYİ uygulama örnekleri... 4 B.2 Yaya geçitleri... 4 B.3 Hemzemin / eşdüzey kaldırım kenarı... 5 B.4 Demiryolu platformları... 5 B.5 Merdivenler... 5 B.6 Rampalar... 5 B.7 Yürüyen merdivenler ve yürüyen bant... 5 B.8 Asansörler... 5 B.9 Döner kapılar... 6 B.10 Kapılar... 6 B.11 Kabartmalı harita... 7 B.12 Otobüs durakları... 8

7 TS ISO un uygulamasına yönelik tamamlayıcı standard 0 Giriş Bu standard TS ISO ile birlikte kullanılmak için tasarlanmıştır. Bu standard kullanılırken, TS ISO da belirtilen genel şartlara kesinlikle uyulmalıdır. Bu standardda, TS ISO a ilave hissedilebilir yürüme yüzeyi işaretleri eklenmiş, bunların uygulama alanı belirtilmiş ve TS ISO da verilen alternatif işaretlerden ülkemizde uygulanması önerilenler belirtilmiştir. Bu tamamlayıcı standardda yer alan madde numaraları TS ISO un ana metninde yer alan maddelere ait numaralardır. 1 Kapsam Bu standard, TS ISO ile birlikte bağlantılı olarak kullanılmak üzere ilave hissedilebilir yürüme yüzeyi işaretlerini ve bunların uygulanma şekillerini kapsar. Bu standardda verilen boyut ölçülerindeki tolerans (metin içerisinde belirtilmemişse) uygulanmalıdır. ± 0,5 mm olarak Bu standardda, TS ISO ile aynı madde numaraları ve başlıkları kullanılmıştır. TS ISO dan herhangi bir değişiklik (ilave metin, değiştirme) metin içerisinde, ayrı paragraf halinde yazılmıştır. 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır. TS No Türkçe Adı İngilizce Adı TS ISO Görme özürlü veya az görenler için yardımcı mamuller - Hissedilebilir yürüme yüzeyi işaretleri Assistive products for blind and visionimpaired persons - Tactile walking surface indicators 4 Tavsiyeler ve gereklilikler Çap Bu maddede, 1. paragrafta verilen 12 mm ila 25 mm değer aralığı, ülkemizde 15 mm ila 18 mm" olarak uygulanmalıdır Ara mesafe/boşluk Çizelge 1 de belirtilen Kesik kubbe ve konilerin üst yüzey çapı, ülkemizde 15 mm ve 18 mm" olarak uygulanmalıdır Genişlik Bu maddede, 1. paragrafta verilen (17-30) mm değer aralığı, ülkemizde (20-25) mm" olarak uygulanmalıdır Ara mesafe / boşluk Çizelge 2 de belirtilen Trapez kesitli boyuna çıkıntıların üst genişlikleri ve buna karşılık gelen ara mesafesi, ülkemizde 20 mm ve 25 mm için ara mesafe (65-75) mm olarak uygulanmalıdır Uyarıcı yüzeylerin uygulanmasına ilişkin temel ilkeler Bu maddede, 1. paragrafta verilen en az 560 mm değeri, ülkemizde en az 600 mm olarak uygulanmalıdır. Ülkemizde; Merdiven gibi kot farklılıkları ile kapı, asansör, bilgilendirme levhaları, danışma gibi durumlar için kullanılan uyarıcı yüzey derinliği 600 mm genişliği ise en az 800 mm ve en fazla söz konusu yerlerin genişliği kadar, Araç trafiğinin olduğu yaya geçitlerinde sokak ve caddeye çıkmadan önce uyarıcı yüzeyin derinliği 600 mm, genişliği ise yaya geçidi genişliği kadar uygulanmalıdır. 1

8 Madde ten sonra gelmek üzere aşağıda verilen maddeler eklenmiştir: 4.6 Kılavuz iz ve uyarıcı yüzeylerin uygulanmasına ilişkin temel ilkeler Çubuk eksenleri ile kubbe merkezleri aynı hizada olmamalıdır. Şekil 1 - Çubuk ve kubbe dizilimleri 2

9 4.7 Yön değiştirmelere ilişkin temel ilkeler Ülkemizde, yön değiştirme bölgelerinde kullanılan uyarıcı yüzey derinliği ile genişliği birbirine eşit olacak şekilde uygulanmalıdır. Açıklama: r Kılavuz iz p Uyarıcı yüzey a 300 mm b 600 mm b = c 1 Y kavşak uygulaması, 90 derecelik ve 135 derecelik yön değişimlerinin birarada olduğu yerlerde kullanılır 2 L bağlantı uygulaması, 90 derecelik yön değişimlerinde kullanılır. 3 T bağlantı uygulaması, ileri, sağa ve sola yön değişimlerinde kullanılır 4 L bağlantı uygulaması, 90 derecelik yön değişimlerinde kullanılır. 5 Dörtlü kavşak uygulaması, ileri, geri, sağa ve sola yön değişimlerinde kullanılır. 6 Dairesel uygulama, ağaç, rögar kapağı vb. engellerin bulunduğu alanlarda kılavuz izin bu engellerle çakışmasını önlemek için kullanılır derecelik uygulama, 135 derecelik yön değişimlerinde kullanılır. Şekil 2 - Yön değişimlerinde kılavuz izli yüzey ve uyarıcı yüzey uygulama örnekleri 3

10 Ek B (Bilgi için) Belirli durumlar için HYYİ uygulama örnekleri B.2 Yaya geçitleri Bu maddede, 2. paragrafta verilen en az 560 mm değeri, ülkemizde 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.1 de verilen a 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.1 de verilen b 300 mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.1 de verilen c 550 mm değeri, ülkemizde c = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Örnekte, yaya geçidine uzanan kılavuz yüzey uygulamalarının kesişme noktasının ve bizzat yaya geçidinin işaretlenmesinde kaldırım kenarında kılavuz yüzeylerle uyarıcı yüzeyler birlikte kullanımını belirgin hale getirmek amacıyla Şekil B.1 den sonra gelmek üzere aşağıda verilen şekil eklenmiştir: 1: Uyarıcı yüzey 2: Kılavuz yüzey (yaya akış yolu için kullanılmıştır) 3: Kaldırım 4: Kılavuz yüzey a: 600 mm b: 600 mm c: 300 mm d: 300 mm Ülkemizde de yaya geçitlerinde farklı uygulamalardan birinin tercih edilerek, ülkenin tamamında aynı uygulamaların yapılması ve görme engelliler açısından karmaşa oluşturmaması hedeflendiğinden, Şekil B.2, Şekil B.3, Şekil B.4, Şekil B.5, Şekil B.6 ve Şekil B.9 da verilen yaya geçidi örnekleri ülkemizde uygulanmamalıdır. 4

11 B.3 Hemzemin / eşdüzey kaldırım kenarı Şekil B.10 da verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.10 da verilen b: 300 mm değeri, ülkemizde 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.11 de verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.11 de verilen b: 300 mm değeri, ülkemizde 300 mm olarak uygulanmalıdır. B.4 Demiryolu platformları Şekil B.12 de verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.12 de verilen b: 300 mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.12 de verilen c: 500 mm değeri, ülkemizde c = 500 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.12 de verilen d: ( ) mm değeri, ülkemizde d = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.12 de verilen e: 500 mm değeri, ülkemizde e = 500 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.13 te verilen uyarıcı yüzey bitişi ile platform kenarı aynı noktada olduğundan, görme engelli veya az gören yolcular için düşme tehlikesi oluşturacağından ülkemizde uygulanmamalıdır. B.5 Merdivenler Şekil B.14 te verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.14 te verilen b: ( ) mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.15 te uyarıcı yüzey bitişi ile merdiven başlangıcı aynı noktada olduğundan, görme engelli veya az gören yolcular için takılıp düşme tehlikesi oluşturacağından ülkemizde uygulanmamalıdır. B.6 Rampalar Bu maddede, 2. paragrafta verilen ( ) mm değeri, ülkemizde 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.16 da verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.16 da verilen b: ( ) mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. B.7 Yürüyen merdivenler ve yürüyen bant Şekil B.17 de verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.17 de verilen b: ( ) mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.18 de verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.18 de verilen b: ( ) mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. B.8 Asansörler Bu maddede, 2. parafrafta verilen en fazla 300 mm değeri, ülkemizde 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.19 da verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.19 da verilen b: 300 mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.19 da verilen c: 550 mm değeri, ülkemizde c = 600 mm olarak uygulanmalıdır. 5

12 B.9 Döner kapılar Bu maddede, 2. parafrafta verilen en az 300 mm değeri, ülkemizde 300 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.20 de verilen a: 560 mm değeri, ülkemizde a = 600 mm olarak uygulanmalıdır. Şekil B.20 de verilen b: 300 mm değeri, ülkemizde b = 300 mm olarak uygulanmalıdır. Döner kapılara uygulanacak dikdörtgen uyarıcı yüzeyin kenarı ile döner kapının dikdörtgen uyarıcı yüzeyin kenarına geldiği en yakın nokta arasındaki mesafe 300 mm olmalıdır. Madde B.9 dan sonra gelmek üzere aşağıda verilen maddeler eklenmiştir: B.10 Kapılar Açıklama 1 Kapı girişi 2 Uyarıcı yüzey genişliği a 600 mm b 300 mm c 300 mm Şekil B.3 - Kapılarda kullanılan uyarıcı yüzey uygulamalarının boyutları ve yerleşimi 6

13 B.11 Kabartmalı harita Kabartma harita, bilgilendirme panosu, banko, danışma gibi donanımlara yönlendirme yapılmalı ve bu donanımların, 300 mm öncesinde, 600 mm genişliğinde uyarıcı yüzey kullanılmalıdır. Açıklama: 1 Kabartmalı harita, bilgilendirme panosu vb. a 300 mm b 600 mm Şekil B.4 - Kabartmalı harita öncesinde kullanılan uyarıcı yüzey uygulamalarının boyutları ve yerleşimi 7

14 B.12 Otobüs durakları 3 a) Kapalı durak örneği b) Yarı kapalı durak örneği 8

15 c) Kısmi kapalı durak örneği d) Açık durak örneği Açıklama 1 Taşıt yönü 2 Kılavuz yüzey 3 Uyarıcı yüzey 4 Durak 5 Oturma birimleri 6 Bilgilendirme panosu 7 Sesli buton a b c 300 mm 300 mm 600 mm Not - Uyarıcı yüzeye kılavuz izlerin yaklaşımı dik olabileceği gibi, açısal da olabilir (kesik çizgiler). Şekil B.5 - Duraklara HYYİ yaklaşım örnekleri 9