ÇEVRE VE ÇÖP
DOĞAL ÇEVRE VE EKOLOJİK SİSTEM Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları ortamdır. Dağlar, ovalar, çayırlar, ormanlar, göller, denizler, ırmaklar, doğal çevre yi oluşturur. Çevre ve özellikle doğal çevre, geleceğimiz icin büyük önem taşımaktadır. Eğer çevremizi koruyamazsak, ileride yaşam kaynaklarımızın tükenmesi ve pişman olmamız kaçınılmazdır. Çünkü yaşam ve çevre birbirlerine bağlı iki önemli unsurdur. 1
Ekosistem ise, belirli bir alanda bulunan canlılar ile bunları saran cansız çevrelerinin karşılıklı ilişkileri demektir. Cansız doğal çevre ile bu çevre içinde yaşamlarını sürdüren canlılar arasındaki ilişkileri ve bunların arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalına ekoloji adı verilir. Ekosistem her yerdedir. Karşılıklı olarak birbirlerine etki yapan organizmalarla, bitki ve hayvanların birbirine eklemlendiği ve ayrıca kaya, toprak gibi fiziksel çevre faktörlerinin bir arada bulunduğu herhangi bir doğa parçası bir ekosistemdir. 2
ÇÖP NEDİR? Yenilen ve üretimde kullanılan meyve, sebze ve diğer gıda maddeleri ile tüm ürünlerin işe yaramayan kısımları, kullanılmaz hale gelen eşyalar ve değerini yitiren maddelerdir. Çöp üreticisi ve tüketicisi tarafından atılmak istenen, bu nedenle de doğrudan veya dolaylı biçimde çevreye zarar verebilecek her türlü maddedir. 3
ÇÖPLERİMİZE NE OLUYOR? Evlerimizde ve işyerlerinde biriken çöpler, belediyeler tarafından toplanır. Bunların içerisinde, ayrıştırılmış olan plastik, kağıt, karton, cam ve ambalaj malzemelerinin bir kısmına geri dönüşüm işlemi uygulanır. Geri dönüşüm kullanım dışı kalan atık malzemelerin, yani çöplerin bir kısmının, çeşitli yöntemler ile hammadde olarak tekrar üretim sürecinde değerlendirilmesidir. Kaynaklar sonsuz olmadığı ve sınırlı olduğu için, geri dönüşüm hem doğal açıdan hem de ekonomik olarak çok önemlidir. 4
Buna ek olarak, çöplerin bir kısmı, çeşitli tesislerde kimyasal yöntemlerle enerjiye de çevrilebilmektedir. Bu da yine enerji kaynaklarının tutumlu kullanımı açısından çok önemli bir olanaktır. Bu işlemlerin uygulanamadığı çöplerin bir kısmı, belediyeler tarafından insanların yaşadıkları alanlardan uzakta olan depolama alanlarına götürülmekte ve bu sahalarda tutulmaktadır. Bir kısmı da yakılarak ortadan kaldırılmaktadır. 5
ÇÖPÜN ZARARLARI Çöplerin evlerden toplanması, ilgili yerlere nakledilmesi, geri dönüşüm ve enerji üretimine yönelik işlemlerden geçmeleri gibi tüm aşamalar için devlet tarafından önemli bir hizmet sunulmakta ve önemli bir masrafa katlanılmaktadır. Ayrıca, geri dönüşümün uygulanamadığı ve enerjiye de dönüştürülemeyen çöplerin belirli alanlarda tutulmsı ve yakılması, çevreye zarar vermekte ve ekosistemin dengesini bozmaktadır. Bu nedenle, öncelikle çöp üretiminin bireyler tarafından minimize edilmesi, sonrasında da yaratılan çöpün ayrıştırılması büyük önem taşımaktadır. Çöpün zararları şu şekilde özetlenebilir: Yaşadığımız çevreyi kirletiyor. 6
Ekosistemin dengesini bozuyor. Hayvanlara ve insanlara zarar veriyor. 7
Önemli bir gider kaynağı olarak ekonomiye zarar veriyor. 8
SORU : PEKİ NE YAPABİLİRİZ? CEVAP : ÇÖPÜMÜZE SAHİP ÇIKABİLİRİZ! 9
ÇÖPÜNE SAHİP ÇIKMAK NEDİR? Çöpüne sahip çıkmak yarattığın çöpün farkında olmak, onu bilinçli bir şekilde atmak, etrafımızdaki kişileri konuyla ilgili bilgilendirmek ve uyarmak, böylece çöpümüzü kontrollü üretmek ve ona ne olduğunu takip etmek olarak tanımlanabilir. Yani özetlemek gerekirse: 1- Yaratılan çöpü geri dönüştürmek veya ortadan kaldırmaya çalışmak çevremiz için bir problem ve yük oluyor. Bu yüzden mümkün olduğu kadar az çöp üretelim, kullandığımız her şeyi tutumlu kullanalım, dünyayı ve çevreyi önemseyelim. 10
2- Yarattığımız çöpü mutlaka çöp kutusuna atalım. 3- Etrafımızda bu durumun farkında olmayan veya dikkatli davranmayanları uyaralım. 11
DÜNYAMIZI ÇÖP KAPLARSA BUNDAN BİZ SORUMLU OLURUZ! 12
ÇÖPÜMÜZE SAHİP ÇIKARSAK Daha temiz bir çevrede yaşayabiliriz. Ekosistemin dengesinin geri kazanımının sağlanmasına katkıda bulunuruz. Daha kaliteli ve mutlu bir yaşam sürebiliriz. 13
Enerji üretimi ve geri dönüşüm yoluyla ekonomiye katkıda bulunuruz. ÇÖPÜMÜZE HEP BERABER SAHİP ÇIKALIM MI? 14