Önsöz Medeniyet; bir ülke veya toplumun, maddi ve manevi varlıklarının, düşünce, sanat, bilim, teknoloji ürünlerinin tamamını ifade eder. Türk medeniyeti dünyanın en eski medeniyetlerinden biridir. Dünyanın her yerine yaşam alanları kurarak buralara çeşitli eserler yaptırmış ve izlerini bırakmıştır. Sanatsal ve mimari açıdan zengin kültürümüzün örneklerini şehirlerin her yerinde görmek mümkün. Günümüze kadar ulaşamayan eserlerin yanı sıra dönemin şahsiyetini yansıtan ender eserler bizlere miras kalmıştır. Bu değerlerin unutulmaması adına günümüze entegre edilerek yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarması gerekmektedir. 1
Proje Adı Medeniyetimizin İsimsiz Taşları Projenin Türü Mimari yapı- anıt Projenin Amacı Medeniyetimizin İsimsiz Taşları adlı projemiz ile köklü ve zengin medeniyetimizin unutulmaya yüz tutan önemli simge ve değerlerinden olan sebil, kuş evleri, saat kulesi, sadaka ve yitik taşını tek bir yapı içerisinde bir araya getirerek kültürel mirasımızı yeniden hayata geçirmek ve yaşatılması hedeflenmektedir. Projenin Mekanı Muhtelif şehir meydanları 2
3
Proje Kapsamı İstanbul şehri başta olmak üzere ülkemizdeki kent meydanlarını eski günlerindeki ihtişamına döndürecek olan Medeniyetimizin İsimsiz Taşları meydanların sembolü haline gelirken aynı zamanda insanların buluşma noktası olacaktır. 4
5
Projenin İçeriği Özel tasarımlı taş yapımız; Kökleri yüzyıllar öncesine dayanan Türk medeniyetinin simgelerinden Sebil, Sadaka taşı, Saat kulesi, Osmanlı amblemi, Yitik taşı, Kuş evleri nin yanı sıra alt bölümünde hayvanların su ve yemek ihtiyacını temin edebilecekleri özel bir bölmeden oluşmaktadır. Sebil: Sebil kelimesi İslam toplumunda halkın yararına, Allah rızası için hizmet etmek anlamına gelen fî sebîli llâh kavramından geldiği biliniyor. Susuz insanın yardımına koşmak ve susuzluğun giderilmesine yardımcı olmak İslam ın öngördüğü önemli hizmetlerden biridir. İstanbul da çeşme ile gelişen su kültürü zamanla sebil kültürünü oluşturdu. Sebillerin en erken örnekleri Selçuklular döneminde görülür. Tarihimizde çeşitli mimari özelliklere sahip farklı içeceklerin halkın hizmetine sunulduğu sebiller bulunmaktadır. Kuş Evleri: Merhamet, hoşgörü ve hayvan sevgisinin en güzeli örneğidir. Serçe, saka, kırlangıç gibi kuşlar için inşa edilmiş kuş evlerinin geçmişi çok eskilere uzanıyor. Selçuklu döneminde de yapılan kuş evlerine Osmanlı büyük önem vermiş ve bu alanda Türk mimarisi ve sanatının en güzel örnekleri verildi. Kuş evleri, Türklerin hayvanlara özelliklede kuşlara verdikleri değer ve önemin bir simgesidir. Yitik Taşı: Ahlak ve merhamet sembolü olan yitik taşları, 15. yüzyıl başlarında İstanbul'da ortaya çıkıp tüm Osmanlı coğrafyasına yayılarak, 20. yüzyıl ortalarına kadar gelenek olarak varlığını sürdürüyor. Cami ve medreseler inşa edilirken belirli duvarlara kovuk şeklinde yerler bırakılırdı. Kaybolan eşyaları bulanlar bu eşyaları bu kovuklara bırakırdı. Eşyaları kaybolanlar da ilk önce bu kovuklara giderek orada olup olmadıklarına bakarlardı. Yitik taşında bulunan şey kendisine ait ise alır değilse bırakırdı. Toplumsal güven ve sosyal dayanışmanın en güzel örneği. Selimiye Camisi nde Mimar Sinan tarafından yapılan yitik taşı günümüze kadar gelmişlerden biridir. 6
7
Sadaka Taşı: Yardımlaşmanın en kibar hali. Osmanlı döneminde yaygın bir gelenek olduğu bilinen "sadaka taşları" sadakayı alanın da verenin de kimsenin göremeyeceği tenha yerlere konulurdu. Hemen hemen bir insan boyuna yakın, üst kısmında küçük bir oyuk bulunan silindir şeklinde bir yapıdır. Maddi imkanı yerinde olan vatandaşlar üst kısımda bulunan oyuğa sadakasını bırakır ve gerçekten ihtiyaç sahibi olan kişiler buradan ihtiyacını karşılayacak kadar para alır ve gerisini bırakırdı. Asalet ve merhametin birer simgesidir. Osmanlı Amblemi: Osmanlı Amblemi, 19. yüzyılda tasarlanmış ve son hali II. Abdülhamid Han döneminde verilmiştir. Osmanlı Devlet Nişanı'nın içinde iki tane bayrak vardır. Amblem her biri ayrı anlama sahip 30 simgeden oluşmaktadır. Bu simgeler şunlardır: Tuğranın etrafındaki güneş motifi (padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir), II. Abdülhamit`in tuğrası, Sorguçlu Kavuk (Osman Gazi`yi ve tahtı temsil eder), Yeşil Hilafet Sancağı, Süngülü Tüfek (Osmanlı ordusunun asli silahı olmuştur), Çift Taraflı Teber, Toplu Tabanca, Terazi (Şeşper ve asaya asılıdır, adaleti temsil eder), (Üstte)Kur`an-ı Kerim (Altta) Kanunnameler, Nişan-ı Âli-i İmtiyaz, Nişan-ı Osmanî, Asa ve Şeşper, Çapa (Donanmayı temsil eder), Bereket Boynuzu, Nişan-ı İftihar, Yay, Nişan-ı Mecidi, Borazan, Şefkat Nişan, Top Gülleleri, Kılıç, Top, El siperlikli merasim kılıcı, Mızrak, Çift Teber, Tek Taraflı Teber, Bayrak, Osmanlı Sancağı, Mızrak ve Kalkan ortasında stilize edilmiş güneş motifi ve 12 yıldız. Saat Kuleleri: Anâ şahitlik eden taşlar. Osmanlılara, saat kuleleri 19. yüzyılda geldi. Kent meydanlarına adeta askerlik eden bu kuleler, bugün pek çok kentte, kenti temsil ediyor. İnsanları vaktin kıymetini bilerek planlı çalışmaya iten saat kuleleri, hem zarif bir sanat eseri hem de ihtişamın bir simgesi olarak devletin dört bir bucağında inşa edildi. 8
9
Kuş Evleri Sokak Canlıları Yemek ve Su Bölümleri 10