HABER BÜLTENĐ 07 Haziran 2006 Haber Özetleri Irak Irak Türkmen Cephesi nden (ITC) yapılan yazılı açıklamada, ''Irak'ta, Bağdat'ın 100 km kuzeyinde, Kifri ile Hanekin arasında yer alan Karatepe ilçesinde 22 Türkmen hunharca katledildi. Bu Türkmenlerin tek suçu Şii olmaktır. Karatepe katliamı, Türkmen tarihine değil, Irak tarihine bir kara leke olarak düşecektir'', ifadesi kullanıldı. Açıklamada, ''bir yolculuk sırasında, yola kurulan bir barikatta otobüslerinden indirilen ve çoğunluğunu Türkmenlerin oluşturduğu 26 yolcunun, etnik ve mezhep farklarına göre sınıflandırıldıktan sonra, aralarından Şii Türkmen olan 22 kişinin, acımasızca katledildikleri'' belirtildi. ITC nin açıklamasında şunlar kaydedildi: ''Bir yandan ölen şehitlerimize ağlarken, bir yandan da Türkmenlerin sahipsizliğine isyan etmemek mümkün değildir. Irak'ı işgal eden demokrasi havarilerinin yanı başında veya gözleri önünde cereyan eden bu olaylara, daha ne kadar sessiz kalacakları merak konusudur. Irak'ta meydana gelen hiçbir terör olayında yer almayan ve taraf olmayan Türkmenlerin, can ve mal güvenliği kalmamıştır. Irak'ta bir milis gücü olmayan, tek savunmasız etnik grup Türkmenlerdir. Buna rağmen, Türkmenlerin Irak'ta bir denge unsuru olduğu unutulmamalıdır. Irak halkının en huzurlu toplumu olan Türkmenler arasına nifak tohumları ekmeye ve nihai hedef olarak Türkmenleri yok etmeye yönelik bu tür saldırıları nefretle kınıyor, daha büyük kayıplar vermemek için dua ediyor, ulusal ve bölgesel güçlerle insan hakları örgütlerini göreve davet ediyoruz.'' (AA) Irak Meclis Başkan Yardımcısı Halid El-Atıya yaptığı açıklamada, (TSĐ) yarın saat 10.00 da Irak Meclisi nin toplanacağını bildirdi. Bu toplantıda, Savunma, Đçişleri ve Ulusal Güvenlik Bakanlarının meclise sunulacağı bildirildi. (IRAK HABER AJANSI) Iraklı bazı kaynaklar, siyasi grupların Savunma, Đçişleri ve Ulusal Güvenlik Bakanlıklarına getirilecek isimleri açıkladıklarını bildirdi. Açıklanan isimler şöyle: Savunma Bakanlığı için Irak Uzlaşma Cephesi adayı Abdülkadir Muhammet Casim El-Ubeydi, Đçişleri Bakanlığı adayı, Muhsin Lazim; Ulusal Güvenlik Bakanlığı adayı, Şirvan El-Vaili. (IRAK HABER AJANSI) Irak Meclis Başkanı Mahmut El-Meşhedani yaptığı açıklamada, Basra daki Sünni camilerini korumak için Kuveyt ten bir ABD tugayı gönderileceğini ve bu tugayın 1500 askerden oluşacağını bildirdi. (www.iraqidewan.net) 1
El-Dar El-Iraqiye web sitesinin yayınladığı haberde, Kerkük Đl Meclisinin Türkmen ve Arap üyelerinin Irak Başbakanı Nuri El-Maliki ye resmen talepte bulunarak Anayasanın 119. maddesine göre Kerkük ün federe bir bölge olmasını istedikleri yayınlandı. Teklife, Kerkük Đl Meclisi nden 14 Türkmen ve Arap ın imza attığı bildirildi. Kerkük Đl Meclisi Başkanı Rızgar Ali ise bu talebin anayasaya aykırı olduğunu; Kerkük ün geleceğinin 140. maddede belirlendiğini söyledi. (www.kitabat.com) (www.iraq-ina.com) (www.kerkukname.com) Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Dubai deki Irak Konsolosluğunun açılışının geçtiğimiz Pazartesi günü yapıldığını ifade etti. (EL-SABAH GAZETESĐ) Arap Birliği Başkanı Amr Musa nın, yarın Türkiye de yapılacak Arap-Türk Ekonomik Sempozyumuna katılmak üzere bugün Đstanbul a gitmesi bekleniyor. Amr Musa nın bu sempozyumun ardından Ankara ya geçerek TC Başbakanı R. Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül le görüşmesinin beklendiği açıklandı. (IRAK HABER AJANSI) Kerkük ün geleceğini belirlemek üzere ABD, Đngiltere ve Türkiye arasında üçlü müzakereler başlatıldı. Iraklı kaynaklardan alınan bilgilere göre; ABD, Đngiltere ve Türkiye arasında oluşturulan üçlü müzakerelerin Kerkük şehrinin durumunun incelenmesi ve kalıcı Irak Anayasasının 140. maddesi bağlamında Kerkük ün normalleştirilmesini amaçlamışlardır. Aynı kaynağa göre, Türkiye nin bu müzakereye katılmasının nedeni, Iraklı Türkmenlerin çıkarlarını korumak ve aralarındaki ilişkileri genişletmek olarak açıklanmıştır. (www.albadeeliraq.com) Bir Arap diplomat Amman da yaptığı açıklamada, Irak ta yapılacak olan Irak Uzlaşma Konferansı nın ertelendiğini ifade etti. Erteleme nedeni olarak, Müslüman Bilginler Heyeti nin Konferansın Yeşil Bölge de yapılmasına karşı çıkmaları ve bazı siyasi oluşumların katılmayacak olması olduğu bildirildi. (www.albadeeliraq.com) Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, aleyhlerinde açık kanıt olmayan veya yanlışlıkla tutuklanan 2.500 kişinin serbest bırakılacağını söyledi. El-Maliki, ''(Serbest bırakılacak kişilerin) siyasi sürece muhalefetlerini şiddet içermeyen biçimlerde göstereceklerini umuyorum. Bu başkalarını da cesaretlendirecek bir adım'', dedi. Başbakan, serbest bırakılacakların Irak hükümeti ve ABD ordusunun kontrolündeki hapishanelerde tutulduklarını söyledi. (AA)(REUTERS) Kürt Bölge Parlamentosu Başkan Yardımcısı Kemal Kerküki, Bedir Tugayı yetkilileriyle görüşmeler yaptıklarını ve gelecek yıldan itibaren bazı bölgelerin Kerkük e bağlanacağını söyledi. Gazetecilere açıklamada bulunan Kerküki, Kerkük kentinin durumunu normale kavuşturmasını öngören Irak Daimi Anayasasının 140. maddesinin uygulamaya konulması için Bedir Tugaylarıyla görüştükleri söyledi. Kerküki, Şii Örgüt Bedir Tugayları nın da 140. maddenin uygulanması için bu kentte bulunduklarını kaydetti. Kerküki, Bedir Tugayları nın Kürdistan ve peşmerge düşmanı olmadıklarını ilettiklerini ve sadece Kerkük ün durumunun normalleştirmesi isteğinde bulunduklarını söyledi. Kerküki yaptığı açıklamada ayrıca KAlar, Çemçemal, Tuzhurmatu ve Kifri nin gelecek yılın 29 Martında Kerkük e bağlanacağını bildirdi. Bu arada 2
Irak Parlamentosu milletvekili Dr. Mahmud Osman ise Kerkük kentinde yaşanan gerginlikle ilgili olarak yaptığı açıklamada, Kerkük teki şiddet olaylarının endişe verici olduğunu belirtti. Dr. Mahmud Osman, Şii lider Muktada El-Sadr milislerinin kentten çıkmasını istedi. (www.pukmedia.com) Kerkük Đl Meclisi Başkanı Rızgar Ali başkanlığında gerçekleşen Kerkük Đl Meclisi nin haftalık olağan toplantısında, son zamanlarda Kerkük ve çevresinde yoğunlaşan ve halkta tedirginlik yaratan terörist saldırılara dikkat çekildi. Toplantıda, birkaç gün önce Kerkük e bağlı Karatepe yakınlarında aralarında Türkmenlerin de bulunduğu 20 sivilin teröristler tarafından kurşuna dizilerek katledildiğini gündeme getiren Türkmen grubu, terörist saldırıyı kınarken, yeni lrak Hükümeti nden terör yasasını etkinleştirmesini talep etti. Kerkük Đl Meclisi toplantısında, lrak Maliye Bakanlığı, Kerkük teki hizmet projeleri için ayrılan 2006 Bütçesinin tamamını karşılama sözünü verdiği belirtildi. (www.nawartv.com) 1 Haziranda Kerkük Valilik divanında Kerkük Đl Meclisi Başkanı Rızgar Ali Başkanlığında düzenlenen toplantıya çok sayıda Arap aşireti liderinin yanısıra, Amerikan ve Çok Uluslu Güçlerin Kerkük temsilcileri katıldı. Tartışmalı Kerkük kentinin çözümünü ön gören lrak Daimi Anayasasının 140. maddesiyle ilgili olarak yapılan özel oturumda konuşan Meclis Başkanı, kentin durumunu normale kavuşturacak olan 140. maddenin uygulamaya konulması önünde hiç bir engelin olmadığını ve bu konu da Kerküklü tüm kesimler arasında görüş birliğinin sağlandığını belirtti. Toplantıda ayrıca,140.maddenin uygulamaya konulması için uygun bir para fonu ile Kerkük'te halk ile diyaloga geçilmesi yönünde de bir Komisyonun oluşturulması önerildi. Kerkük'ün sorunlarını Bağdat Merkezi Hükümetine taşıma amaçlı, Kerkük Đl Meclisi bünyesinde oluşturulan Milli Çözüm ve Đttifak Komisyonu Temsilcisi Salah Elrukabi toplantıda yaptığı konuşmada, kendi bölgelerine dönmek isteyen en az 7 Bin Arap ailesinin "dönüş" formunu imzaladıklarını belirterek, kendi istekleriyle dönmek isteyen Arap ailelerinin imzaladıkları forumları lrak Devlet Başkanı ile Başbakanı, Amerikan ve Đngiltere Hükümetlerine sunacaklarını söyledi. Toplantıda ayrıca bir konuşma yapan Amerika Kerkük Temsilcisi James Bacons, Kerkük kentinin durumunun çözümüyle ilgili konularda acele edilmeden karar alınmasını savundu. (www.pukmedia.com) Irak ordusundan bir tümen, Anbar vilayetindeki riskli bir bölgenin güvenlik yetkisini ABD ordusundan devraldı. Sünni direnişinin batıdaki merkezi olan bölgede, ilk kez bu boyutta bir devir teslim yapıldığı belirtiliyor. ABD ordusundan yapılan açıklamada, Irak Ordusu 1. Tümeninin Ramadi ile Felluce arasında kalan Habbaniye kenti çevresindeki bölgenin kontrolünden sorumlu olacağı kaydedildi. Açıklamada, ''Irak ordusu, Habbaniye bölgesinde kendi operasyonlarını planlama ve uygulamadan sorumludur'', denildi. ABD öncülüğündeki güvenlik güçlerinin Irak güçlerine, sağlıkla ilgili acil durumlarda kurtarma ve itfaiye yardımına devam edeceği belirtildi. Amerikalı askeri sözcü, bölgede görev yapacak askerlerin sayısı hakkında ayrıntı vermedi. (AA)(REUTERS) Irak'taki en büyük Sünni parti olan Irak Đslam Partisi, Amerikan güçlerinin geçen ay düzenlediği saldırılarda çok sayıda sivilin öldüğünü ve yaralandığını bildirdi. Partinin insan hakları sorumlusu Ömer Cuburi düzenlediği basın 3
toplantısında, ''Amerikan ordusu mayıs ayında çok sayıda suç işledi'', dedi. Cuburi, Amerikan ordusunun 13 Mayısta Latifiye'de bir otomobile füze fırlattığını ve içindeki 6 kişinin ölümüne neden olduğunu, aynı gün yine Latifiye'de Sadun Muhsin Hasan'ın evine düzenlenen hava saldırısı sonucu, aynı aileden 7 kişinin öldüğünü, kadın ve çocukların yaralandığını anlattı. 14 Mayısta Yusufiye bölgesinde Şeyh Yasin Salih Şalal'ın evine düzenlenen hava saldırısı sonucu, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 13 kişinin öldüğünü belirten Cuburi, Amerikan güçlerinin aynı gün Đsam Rui'nin Yarmuk'taki evine düzenlediği saldırıda, Rui ile çocuğunu öldürdükten sonra cesetlerini götürdüklerini kaydetti. Amerikan güçlerinin, Abbas Hammudi adlı bir Iraklıyı da Bağdat'taki evinde öldürdüklerini söyleyen Cuburi, ''Amerikan güçlerinin Hadisa katliamı ve Đshaki operasyonuyla ilgili tarafsız çevrelerin soruşturma yapması, suçluların savaş suçlusu olarak yargılanması ve kurbanların ailelerine tazminat ödenmesi'' talebinde bulundu. Amerikan ordusundan bu suçlamalarla ilgili henüz bir açıklama yapılmadığı bildirildi. (AA)(AFP) Orta Doğu Đran, hassas nükleer çalışmalarını durdurmasına ikna etmek amacıyla AB'nın Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana tarafından iletilen öneri paketini inceleyeceğini bildirdi. Đran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Ali Laricani, Solana yla görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, ''Đki saat görüştük, önerilerini ilettiler. Đran yapacağı incelemenin ardından yanıtını verecek'', dedi. Javier Solana, Đran'ı uranyum zenginleştirmeyi bırakmaya ikna etmek için hazırlanan öneri paketini ilettiği Tahran'ın ''olumlu yanıt'' vermesini umduğunu belirtti. Solana, Tahran'da Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki yle görüşmesinden sonra düzenlenen basın toplantısında, ''Öneri masada. Đki tarafın da yararına olan olumlu yanıtı alacağımızı umuyorum'', dedi. (AA)(AP)(REUTERS) Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) merkezinin bulunduğu Avusturya'nın başkenti Viyana'da açıklama yapan diplomatlar, ABD'nin, Đran'ın uranyum zenginleştirmeyi durdurması halinde bazı nükleer teknolojileri Tahran yönetimine vermeye hazırlandığını belirtti. ABD'nin teklifini Đran'a verilmiş büyük taviz olarak değerlendiren diplomatlar, Đran'ın nükleer programıyla ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ile Almanya'nın hazırladığı ve dün AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana tarafından Đranlı yetkililere sunulan öneri paketinde de teklifin yer aldığını kaydettiler. Pakette Avrupalıların ise Đran'ın barışçı enerji programı için nükleer reaktör inşa etmesine yardım etmeyi teklif ettiğini belirten diplomatlar, Solana'nın, Đran'a karşı bir dizi yaptırımı şu aşamadaki olumlu atmosfere zarar vermemek için Đranlı yetkililere iletmediğini kaydetti. (AA)(AP) Hamas'ın Suriye'deki Politbüro Başkan Yardımcısı Musa Ebu Marzuk, Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih'in, Filistin'de iktidar mücadelesi içindeki iki örgüt arasındaki görüşmelere ev sahipliği yapmayı önerdiğini belirterek, ''El Fetih'in kabul edip etmediğini bilmiyoruz; ancak Hamas, Yemen'de en üst düzeyde görüşmelere hazır'', dedi. Marzuk, El Fetih'in görüşme yapmayı kabul etmesi durumunda, hemen Yemen'e gitmeye hazır olduklarını belirtti. Bu 4
arada Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Hamas'a, Đsrail devletini üstü kapalı olarak tanıdığını belirten bildirgeyi imzalaması için verdiği süreyi 48 saat uzattı. Abbas, Hamas'a bildirgeyi 6 Mayıs Salı gününe kadar imzalamaması halinde referanduma gidileceği uyarısında bulunmuştu. Yetkililer, Abbas'ın süreyi uzatma kararını, çeşitli Arap ülkelerinin liderlerinden gelen başvurular üzerine aldığını kaydettiler. (AA)(REUTERS) Şanghay Đşbirliği Örgütü (ŞĐÖ) Genel Sekreteri Can Dıguang, Đran'ın terörü desteklemediğini söyledi. Çinli Genel Sekreter, başka ülkelerin, örgütün gözlemcisi olan ülkeleri ''terörist'' olarak nitelemesini kabul edemeyeceklerini belirterek, ''Bu ülkelerin terörü desteklediğini düşünseydik, örgüte davet etmezdik'', diye konuştu. ŞĐÖ'nün gelecek hafta Şanghay'da düzenlenecek zirvesine Đran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın da katılması bekleniyor. Çin ve Rusya Nisan ayında ŞĐÖ'nün gözlemcisi olan Đran'a tam üyelik önermişlerdi. Ancak Can Dıguang Pekin'de düzenlenen basın toplantısında, örgütün şu anda yeni üye almayı planlamadığını belirtti. Can Dıguang, örgüt üyelerinin terör tehdidine karşı ortak harekete geçebilmeleri için yasal düzenlemeler üzerinde çalıştıklarını da ifade etti. ŞĐÖ Genel Sekreteri basın toplantısında, ŞĐÖ'nün ''Doğu'nun NATO'su'' olduğu şeklindeki görüşlerin de asılsız olduğunu belirtti. (AA) Kafkasya ve Orta Asya Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te temaslarda bulunan Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma milletvekili Ahmet Bilalov, ''Gürcistan'ın, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) üyeliğinden çıkmasının Rusya için trajedi olmayacağını'' belirtti. Bilalov temaslarından sonra düzenlediği basın toplantısında, Gürcistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Mihail Maçavariani, parlamentonun Dış Đlişkiler Komisyonu Başkanı Givi Targamadze ve Gürcistan'ın Ayrılıkçı Bölgelerden Sorumlu Devlet Bakanı Giorgi Haindrava yla samimi ve yapıcı geçen görüşmelerde bulunduklarını kaydetti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin 13 Haziranda St Petersburg'da yapmayı planladıkları görüşmeye değinen Bilalov, ''iki ülke lideri arasındaki ilişkilerin çok düzeyli olduğunu belirterek, o nedenle görüşmenin olumlu sonuçlar doğuracağı inancını taşıdığını'' kaydetti. ''Gürcistan'ın, BDT üyeliğinden çıkması Rusya için trajedi olmaz'' diyen Bilalov, her ülkenin kendi geleceğiyle ilgili tercih yapma hakkı bulunduğunu ifade etti. Bir diğer Rus milletvekili Andrey Jukov ise yaptığı açıklamada, ''iki ülke arasındaki sorunların uluslararası kuruluşların yardımı olmadan da çözüm bulabileceğini'' kaydetti. Rus ve Gürcü halkları arasında tarihi bağlar bulunduğunu ifade eden Jukov, iki ülke siyasi ilişkilerinin de kısa sürede normalleşmesi ümidini taşıdığını söyledi. (AA) Avrupa Birliği Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Almanya'nın Brandenburg eyaletinde bir araya geldiler. Merkel, 5
Rheinsberg kentinde gerçekleşen görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, Đran'a nükleer programı hakkında sunulan önerileri kabul etmesi çağrısında bulunarak, ''Biz bu konuda gayet ciddiyiz. Đran'ın olumlu bir tepki göstermesini arzuluyoruz'', dedi. Başbakan Merkel, Chirac la yaptıkları görüşmede Đran'ın nükleer programıyla ilgili sorunun diplomatik yollarla çözülmesi arzusunun ortaya çıktığını söyledi. Görüşmeye ilişkin yapılan açıklamada, AB Anayasası hakkında bir uzlaşma sağlanamadığı, Chirac'ın mevcut anlaşmalarla AB kurumlarının iyileştirilmesi yönündeki tavsiyesini tekrarladığı, Alman tarafının ise mevcut anlaşmaların kurumları iyileştirmeye yetmediği görüşünü dile getirdiği belirtildi. Açıklamada, Merkel ve Chirac'ın, Almanya'nın 1 Ocak 2007 tarihinde üstleneceği AB Dönem Başkanlığı sırasında, AB Anayasasına ilişkin yeni çözüm önerileri sunulması hususunda uzlaştıkları bildirildi. Rheinberg'deki görüşmeye Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ve Fransa Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy de katıldı. (AA) Güneydoğu Avrupa Đş birliği Süreci ülkelerinin savunma bakanları himayesinde düzenlenen Genelkurmay Başkan Yardımcıları Yıllık Toplantısı, 8 Haziran Perşembe günü Sofya'da yapılacak. Kempinski-Zografski Otelinde düzenlenecek toplantıda Türkiye'yi Genelkurmay Plan ve Prensipler Başkanı Korgeneral Hilmi Akın Zorlu temsil edecek. Toplantıya Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan, Yunanistan, Đtalya, Makedonya, Slovenya, Romanya, Ukrayna, ABD, Moldova, Bosna-Hersek, Sırbistan ve Karadağ'dan üst düzey askeri temsilciler katılacak. Bölge ülkeleri arasında askeri alanda iş birliğinin daha da geliştirilmesi için atılması gerekli adımların ele alınacağı toplantıda, bölgedeki son gelişmeler de değerlendirilecek. (AA) Diğer Haberler ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, 3 ülkeyi kapsayan Asya ziyaretinin son durağı Endonezya'da Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono, Savunma Bakanı Juvono Sudarsono ve diğer üst düzey hükümet yetkilileriyle bir araya geldi. Görüşmelerde, iki ülkenin askeri alanda gelişen iş birliği, Malaka Boğazı'nın güvenliği ve terörle mücadelede iş birliğini arttırma yöntemlerinin ele alındığı kaydedildi. Endonezyalı yetkililer, Rumsfeld'e, ABD'nin bu konuda kendi yaklaşımını empoze etmeye çalışmasının geri tepme riski bulunduğu uyarısında bulundu. Savunma Bakanı Sudarsano, düzenlenen ortak basın toplantısında Amerikalı muadiline, dünyanın en büyük Müslüman ülkesi olarak, ABD'nin terörle mücadele konusunda hükmetmeye çalıştığının farkında olduklarını ifade ederek, terörle mücadele konusunda diğer ülkelere karşı sert yaklaşımlarından vazgeçmesini tavsiye etti. Sudarsano, ABD'nin, terörle mücadele yöntemlerini yerel hükümetlere bırakmasının en doğrusu olacağını da söyledi. (AA)(AP) Çin Devlet Müşaviri Tang Ciaşüen, Kosova sorununun çözülmesinde müzakere ve diyalogun doğru yol olduğunu söyledi. Tang, Çin'i ziyaret eden BM Genel Sekreteri Kosova Özel Temsilcisi Martti Ahtisaari yle görüşürken, ''Kosova sorununun BM Güvenlik Konseyi'nin ilgili kararları çerçevesinde çözülmesi, alınan her kararın Kosova halkının eşit çıkarlarını güvence altına alması ve Balkan bölgesinin barış ve istikrarının korunmasına yardımcı olması gerektiğini'' ifade etti. Görüşmede Kosova'nın statüsüyle ilgili müzakereler 6
hakkında bilgi veren Finlandiya'nın eski Cumhurbaşkanı Ahtisaari, sorunun uygun şekilde çözülmesi için çaba harcamaya devam edeceğini, bu konuda Çin le eşgüdüm ve iş birliğini güçlendireceğini bildirdi. Ahtisaari, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden Çin'e çalışma ziyaretinde bulunuyor. (AA) NATO savunma bakanları, ittifakın savunma planlarını ve bu alandaki son gelişmeleri incelemek üzere 8 Haziranda Brüksel'de toplanıyor. Türkiye'nin Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül başkanlığındaki bir heyet tarafından temsil edileceği toplantı, Letonya'nın başkenti Riga'da düzenlenecek olan NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesine hazırlık niteliği taşıyor. Toplantının Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik ve Yardım Kuvveti'nin (ISAF) genişlemesinin değerlendirileceği kısmına, Afganistan Savunma Bakanı Abdülrahim Vardak ile NATO Savunma Bakanları da katılacak. (AA) Dünya Basını Bugünkü Đngiliz gazetelerinde Đran'ın nükleer faaliyetlerine ilişkin öneri paketi geniş biçimde tartışılıyor. Yorumlar ise olumlu. Daily Telegraph, önerilerin Đran'ın aklını çeldiğini belirtirken, Independent Đran'ın ilk tepkisini şaşırtıcı şekilde ölçülü buluyor ve anlaşma umudu oluştuğu nu savunuyor. Times'ta yazan Bronwen Maddox da, paketi "diplomatik dansta akıllıca bir figür" olarak ifade ediyor. "Son öneri Đran'dan son bir yılda gelen en medeni karşılığı gördü. Ancak bir atılım beklenmemeli... Umulabilecek en iyi şey, Tahran'dan nükleer faaliyetlerini durdurmayı kabul edeceği aylar ya da yıllar cinsinden zaman kazanmak. Bu diplomatik dansı ebediyen uzatmak da bir hedef olabilir." Đran'a sunulan paketteki en cazip unsurlar Washington'dan geliyor. Nükleer teknoloji aktarımı Amerika'nın Đran'ın barışçı nükleer program yürütmesini tanıması demek. Đran'ın uçak filosuna yedek parça sağlanması, görüşmelere katılma önerisi de diğer unsurlar. Öneriler kabul edilmezse, Avrupa ülkelerinin yakın ticari ilişkileri dolayısıyla kapsamlı ekonomik yaptırımlar olası değil. Ancak enerji ve finans sektörlerini hedef alan yaptırımlar mümkün... Guardian gazetesi Avrupa Konseyi'nin Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı CIA'in tutsak nakillerine ilişkin raporunu ilk sayfasına taşıyor. Bugün açıklanacak raporda CIA'in olağanüstü nakil adını verdiği programa dâhil olan veya göz yuman 14 ülke sayılıyor. Nakil yollarının dünyayı bir örümcek ağı gibi sardığı belirtiliyor. Avrupa Konseyi nin Đnsan Hakları Komisyonu Başkanı Dick Marty, raporunda yalanlamalara rağmen "Polonya ve Romanya'nın topraklarında gizli CIA hapishaneleri kurulmasına izin verdiği şüphelerini destekleyen kanıtlar olduğunu belirtiyor. Marty, Washington'u "Avrupa'ya aykırı bir hukuk yaklaşımı uyguladığı için" eleştirirken, Đngiltere'nin bu faaliyetlere sadece havaalanı ve sahalarını açarak lojistik destek sağlamakla kalmadığını, bir zanlı hakkında istihbarat da verdiğini belirtiyor. Guardian haberinde raporun "ağır eleştiriler içerdiği ifade ediliyor. Marty, bir "CIA komplosu"yla aldatılmış olmak bir yana bu 14 ülkenin ne olup bittiğinin tamamen farkında olduğunu ve aktif şekilde sürece katıldığını vurguluyor. 7
Raporda adı geçen 14 ülke arasında Türkiye de var. Türkiye'nin Đspanya, Almanya ve Kıbrıs'ın yanında operasyonlarda kullanılan noktalardan olduğu belirtiliyor. Đş birliği düzeyi konusunda belirlenen dört kategoriden ikisi Türkiye'ye uygulanıyor. Türkiye'nin 2001 Ekim'inde Bosna'dan bir nakilde iş birliği en ciddi ikinci kategoride, bazı üslerin iniş kalkışlarda kullanılması üçüncü kategoride değerlendiriliyor. Türkiye'nin adı, Perihan Mağden'in vicdani ret hakkında bir yazısıyla halkı askerlikten soğutmak suçlamasından yargılandığı dava dolayısıyla Independent satırlarında da geçiyor. Gazete, Türk ordusunun gazabına uğradığını söylediği Mağden'in davasının, "Türkiye'de yerleşik düzenin Avrupa insan hakları yasalarını kabul etmeyişini" gösterdiği kanısında. Türkiye, Avrupa Konseyi'nin 46 üyesi arasında vicdani ret hakkını kabul etmeyen ya da askerliğe sivil alternatif sunmayan tek ülke. Nisan ayında Avrupa Đnsan Hakları Mahkemesi'nin aldığı bir karar sonrası, Türk hükümetinin bu konuda yasal düzenleme yapacağı söyleniyordu. Ancak hükümetle, ordu, bürokrasi ve yargının büyük bölümünü kapsayan Türklerin deyimiyle derin devlet arasındaki gerginliğin yansıması sonucu, bir gazeteci Avrupa ilkelerini savunduğu için hapis cezası ihtimaliyle karşı karşıya... Mağden, Avrupa'nın kapısında üye olmak için bekliyorsanız vatandaşlarınıza vicdani ret hakkını da tanımalısınız, diyor." Gazete Mağden'in "kovuşturma sistemi adalet önünde engel. Her eleştiriye dava açılıyor ama eleştiri Genelkurmay'dan gelse tek bir savcı bile dava açamaz", sözlerine yer veriyor. Financial Times Türkiye piyasalarındaki seyri takip etmeyi bugün de sürdürüyor. Gazeteye göre "Avrupa sürecini canlı tutup ekonomik ivmeyi de korumak istiyorsa Ankara'yı faiz oranları konusunda güç kararlar bekliyor. Uzmanların son haftalarda yaşanan sıkıntının kalıcı bir etkisi olmayacağı görüşlerine yer veren Vincent Boland, Türkiye'ye son iki yılda yatırımcı akımının arkasında AB sürecinin olduğunu bu süreçte ivmenin piyasadan çıkmayı beraberinde getireceğini kaydediyor. Merkez Bankası başkanlığına siyasi atama yapıldığı eleştirilerine yer veren Boland, şu yorumu aktarıyor: "Merkez Bankası'nın enflasyon artışının temelindeki sorunu çözmeye kararlı olduğu mesajı verebilmek için şok terapisi yapması gerekebilir." Times, internet üzerinden küresel ölçekte faaliyet gösteren bir terör ağının ortaya çıkarıldığını yazıyor. Gazete, bu ağın Kanada'da parlamentoya saldırı hazırlığı yaptıkları suçlamasıyla yakalanan 17 zanlıyla da bağlantısı olduğunu öne sürüyor. "Đngiltere'de bir bilgisayar uzmanının internetteki haberleşmelerinin dokuz ay boyunca takip edilmesi sonucu şu ana dek en az 30 kişi gözaltına alındı. Bu zanlıların çoğu hiç karşılaşmadı." "Đsveç, Danimarka, Bosna, ABD, Đngiltere ve Kanada'daki zanlılar hakkında görülecek bir dizi dava, yetkililerin tehlikeli bir çeteyi mi çökerttiğini, yoksa hatalı istihbaratın kurbanı mı olduklarını gösterecek. Bu kümenin Irak'ta faaliyet gösteren Ebu Mussab El-Zerkavi yle bağlantısı da olduğu öne sürülüyor." Mazhar adı verilen operasyonun geçen Ekim ayından bu yana sessizce devam ettiği belirtiliyor. Irak'ın Planlama Bakanı Ali Baban, Financial Times gazetesine verdiği mülakatta, Irak'a aktarılacağı söylenen kaynakların Irak'ta değil, başka 8
ülkelerde harcandığını, Iraklıların bir fayda görmediğini söylüyor. "Yardımların yüzde 40 ile 50'lik bir bölümünün Irak'ın dışında örneğin altyapı projelerinde çalışacaklara "güvenlik eğitimi" gibi ya da danışmanlık gibi amaçlarla ve genelde parayı veren ülkede harcandığını belirten Baban, yardımların nasıl harcandığına dair kapsamlı bir gözden geçirme süreci başlatılmasını istiyor." "Iraklı Bakan, yakıt ve gıdaya teşviklerin kaldırılmasını isteyen IMF ve benzeri kuruluşları baskı yapmamaları konusunda uyarıyor. Baban ayrıca yabancı yatırım konusunda da kaygılı. Yeni federal anayasanın petrol kaynaklarının denetimini bölgesel idarelere aktarmayı öngördüğünü belirten Baban, 'bu durumda yatırımcılar yeni sahalara para yatırmak konusunda tereddüt edecektir', diyor." Irak'ta yağma olaylarına karıştıkları gerekçesiyle Basra Kanalı'na attıkları 15 yaşındaki bir gencin ölümüyle ilgili olarak yargılanan üç askerin aklanması da gazetelerin manşetlerini dolduruyor. Times, "askerlerin aklanması askeri yargı sistemini sanık sandalyesine oturtuyor", diyor. "Karar bu tür davalarda uygulanan siyaseti tartışmaya açıyor. Hukuk Đşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı, bugün, bu süreçten bir ders alınmalı mı sorusunu yanıtlamak üzere savcılarla görüşülmesini isteyecek. Savunma Bakanlığı, son davada sistemin etkin şekilde işlediğini savunuyor; ancak sivil yargıya yaklaştırmak üzere askeri yargıda radikal değişiklik gerektiğini de kabul ediyor." Kırım'da NATO aleyhindeki protestolar da dikkat çeken haberlerden. Financial Times, "Kırım'da bir üsse yaklaşan uluslararası tatbikata hazırlık olarak tuvalet ve duş inşa etmek üzere giden 250 Amerikalı asker, kendilerini Ukrayna NATO'ya katılmalı mı tartışmalarının ortasında buldu", diyerek söz başlıyor. "Günlerdir devam eden protestolar ardından dün de Kırım yerel parlamentosu, bölgenin "NATO'ya kapalı bölge" olarak ilan edilmesine karar verip Kiev yönetiminden de gelecek ay yapılacak NATO tatbikatının kara aşamasına izin vermemesini istedi." Ukraynalıların yüzde 64'ünün NATO üyeliğine 'hayır' dediğine dikkat çeken Gazete, Cumhurbaşkanı Yuşçenko'nun ise NATO'yu AB üyeliği sürecini güçlendirecek bir ilk adım olarak gördüğünü vurguluyor. FT'ye göre, Amerikalı yetkililer de tatbikatın kara bölümlerini iptal seçeneğini olası görüyor. 9