doğal boyama reçeteleri
Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü ISBN: 978-975-17-3318-4 YAPIM Geleneksel El Sanatları ve Mağazalar İşletme Müdürlüğü Yayınları No: 4 FOTOĞRAFLAR Recep KARADAĞ KAPAK VE SAYFA TASARIMI Altan ELMACI, Grafik Tasarımcı BASKI DÖSİM Basımevi İşletme Müdürlüğü Tel: (0.312) 223 62 58 Ankara Aralık, 2008
SUNU Yeryüzünde hüküm sürmüş sayılı uygarlıkların kültürel mirasına sahip ülkemiz, aynı zamanda insanlığın ortak mirası olan bu değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasına da büyük önem vermektedir. Günümüzde iletişimin sağladığı hızlı gelişme ile birlikte sürdürülebilir kültürel kalkınmanın yolu, kültürel dışa açılma programlarından geçmektedir. Küreselleşme, kültürel kalkınmanın öncelikli konumunu daha da güçlendirmiştir. Kültür, sanat, edebiyat ve bilim alanındaki gelişmelerin önemini kavrayabilen, kurumlarını bu doğrultuda yenileyebilen toplumlar uygarlığın şekillenmesinde de rol oynayabileceklerdir.
Türk yayıncılığının evrensel düzeyde rekabet edebilir hale gelmesi; ancak değişimin gücünün kavranması ve özel yayıncılığın sektörel bir güç olması ile sağlanacaktır. Bu anlayışıyla yayın programımızı yeniden yapılandırarak yolumuza devam ediyoruz. Ülkemizin zengin tarihi, kültürel ve sanatsal birikimini korumak, yaşatmak ve tanıtmak için bir yandan dışa açılma projelerini yoğun biçimde yürütürken; diğer yandan kültür, sanat ve edebiyatımıza ilişkin özgün ve nitelikli eserleri okurla buluşturmayı sürdürüyoruz. Boyar bitkiler ve böcekler bakımından dünyanın en zengin bölgelerinden biri olan Ülkemizde, yüzyıllarca doğal boyalar üretilmiş olmasına karşın boya reçeteleri, bir kitap bütünlüğünde kayıt altına alınamamış ve bir çoğu günümüze ulaşamamıştır. Halımıza, çinimize ve birçok kültür varlığımıza renk olan Doğal boyalar bu kitapla birlikte yaşatılabilecek ve içinde yer alan reçeteler sayesinde üreticilerimize yardımcı olabilecektir. Başta proje ekibi ve yazarımız olmak üzere emeği geçenleri kutluyorum. Ertuğrul GÜNAY Kültür ve Turizm Bakanı
ÖNSÖZ Bu kitapçığın oluşumuna T.C. Kültür Bakanlığı Geleneksel El Sanatları ve Mağazalar İşletme Müdürü Sayın Soner Yalçın vesile olmuştur. Kitapçıkta, geçmişten günümüze Anadolu da yün boyamacılıkta en çok kullanılmış olan bitki ve boya böceklerini ile oluşturulmuş boya reçeteleri ve elde edilen renkler görsel olarak verilmiştir. Kitapçıkta verilmiş olan reçetelere göre boyanmış renkler; boyamanın yapılacağı yerde kullanılacak olan suyun sertliğine, boyamada kullanılan yün ipliklerinin elde edildiği yünün cinsine, içerisindeki bileşenlerine, ipliğin büküm şekli ve sıklığına göre renklerde azda olsa değişiklik gösterebilmektedir. Doğal boya uygulayıcılarının bu kitapçıktaki
reçete ve renkleri temel alarak, boyamada kullanılan suya ve kullanacakları ipliklerin özelliklerine göre kendi renklerini oluşturmalarına yol göstereceği düşünülmektedir. Bu kitapçığın halı, kilim ve diğer dokumalarda doğal boyamacılığın uygulanmasının kolayca yapılabileceği inancındayım. Bu kitapçıkta geleneksel olarak uygulanan ve en çok kullanılan ve de kolay elde edilebilen bitkiler verilmiştir. Kitapçıkta yer alan standart reçeteler ve boyamalar laboratuar ortamında tarafımdan oluşturulmuştur. Recep Karadağ
8 doğal boyama reçeteleri Doğal boyamacılıkta renge etki eden faktörler Doğal boyamacılıkta renk tonuna çok sayıda faktör etki etmektedir. Bu faktörler sabit tutulduğunda farklı zamanlarda yapılan boyamalarda aynı renk tonu her zaman yakalanabilir. Renk tonunu etkileyebilecek faktörler aşağıda verilmiştir. 1. Mordanlama ve boyamada kullanılan suyun setliği ve içeriği. 2. Kullanılan mordan maddelerinin miktarı. 3. Kullanılan farklı mordan ve mordan karışımları. 4. Mordanlandıktan sonra ipliğin bekleme süresi. 5. Mordanlama ve boyama banyo oranları. 6. Mordanlama ve boyamada esnasında sıcaklık ve süre. 7. Kullanılan ipliğin içeriği, iplik numarası, büküm sıklığı, büküm şekli ve büküm yönü vb. 8. Kullanılan bitki veya böceğin miktarı, toplandığı bölge, kullanılan kısmı ve tanecik büyüklüğü.
doğal boyama reçeteleri 9 Mordanlama Yün ipliğini doğal boyarmaddelerle boyamak için bir ön işlem gerekmektedir. Bu işlemde kullanılan maddelere mordan maddeleri denilmektedir. En önemli mordan maddeleri şap [KAl(SO 4 ) 3.12H 2 O], demir şapı (FeSO 4.7H 2 O), bakır şapı (CuSO 4.5H 2 O), SnCl 2.2H 2 O ve şarap taşıdır. Boyama Doğal boyamacılıkta kullanılan yöntemler mordanlı boyama, doğrudan (direk) boyama ve küp boyama şeklinde gerçekleşir. Yün iplik boyama banyosunda boyama reçetelerine göre boyanır.
Boyama için gerekli malzemeler 1. Boyama kazanı 2. Termometre 3. Mordan maddeleri - Şap (potasyum alüminyum sülfat) - Saçıkıbrıs (demir şapı ) - Göztaşı (bakır şapı = bakır sülfat) - Krem tartar (şarap taşı) - Sitrik asit - Karbonat (sodyum karbonat) - Boncuk tutkal. - Kostik - Hidrosülfit 4. Boya bitkileri veya böcekleri 5. Terazi
MORDANLAMA REÇETELERİ
14 doğal boyama reçeteleri M1 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 20 si (1 kg. yün için 200 g.) kadar şap, hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Şap banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır. M2 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının %20 si (1kg. yün için 200 g.) kadar şap ve %10 u (1kg. yün için 100 g.) kadar krem tartar hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır.
Şap mordan ile mordanlanmış yün.
M3 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 3 ü (1 kg. yün için 30 g.) kadar saçıkıbrıs (demir (II) sülfat), %5 i (1 kg. yün için 50 g.) kadar krem tartar ve %1 i (1 kg. yün için 10 g.) sitrik asid hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır. Şap mordan ile mordanlanmış yün.
doğal boyama reçeteleri 17 M4 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 4 ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar kalsiyum nitrat hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır. M5 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 4 ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar kalay klörür, hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Kalay klörür banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır.
18 doğal boyama reçeteleri M6 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 4 ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar bakır şapı hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır. M7 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 4 ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar demir şapı hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 19 M8 Mordanlama için önce boyanacak yün miktarının % 4 ü (1 kg. yün için 40 g.) kadar nikel şapı hazırlanan 1/25 (1 kg. yün için 25 litre su) mordan banyosu içine ilave edilir. Mordan maddeleri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra yün ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede mordanlama işlemi tamamlanır. Mordanlanan yünler mordanlama banyosundan çıkarılarak 3-4 gün açık havada kurumaya bırakılır. Mordanlama yapılan yün.
BOYAMA REÇETELERİ
22 doğal boyama reçeteleri B001 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kökboya ( Rubia tinctorum L.).
24 doğal boyama reçeteleri B002 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 25 B003 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 85 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
26 doğal boyama reçeteleri B004 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak daha açık renk tonları elde edilebilir. Boyama için kökboyanın birinci boyama için kullanılan boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kökboya ( Rubia tinctorum L.).
28 doğal boyama reçeteleri B005 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %70 i (1 kg. yün için 700 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kök boya ile boyanmış yün
30 doğal boyama reçeteleri B006 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %80 i (1 kg. yün için 800 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 85 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kökboyanın kök sürgünleri
32 doğal boyama reçeteleri B007 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 85 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 33 B008 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %75 i (1 kg. yün için 750 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
34 doğal boyama reçeteleri B009 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %75 i (1 kg. yün için 750 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 85 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 35 B010 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş yabani kökboyanın (Rubia tenifolia) kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
36 doğal boyama reçeteleri B011 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %200 ü (1 kg. yün için 2 kg.) kadar toz haline getirilmiş Rubia davisyana nın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine Rubia davisianan Ehrend sürgünleri ilave edilir. Rubia davisyana banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 37 B012 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak daha açık renk tonları elde edilir. B010 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
38 doğal boyama reçeteleri B013 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %20 si (1 kg. yün için 200 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 39 B014 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
40 doğal boyama reçeteleri B015 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %200 ü (1 kg. yün için 2 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M3 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. Isıtılmadan oda sıcaklığında 6 saat sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyama banyosundan çıkan boyanmış yünler önce % 1 lik sodalı suda 20 dakika bekletildikten sonra çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 41 B016 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M4 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
42 doğal boyama reçeteleri B017 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 43 B018 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
44 doğal boyama reçeteleri B019 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M7 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 45 B020 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş kökboyanın kökleri (sürgünleri), hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kökboya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M8 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
46 doğal boyama reçeteleri B021 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar toz haline getirilmiş ceviz kabuğu, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Ceviz kabuğu banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Cevizin dış kabuğu ve meyvesi
48 doğal boyama reçeteleri B022 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %100 ü (1 kg. yün için 1 kg.) kadar toz haline getirilmiş ceviz kabuğu, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Ceviz kabuğu banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 60 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Ceviz (Juglans regia L.)
50 doğal boyama reçeteleri B023 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar toz haline getirilmiş kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 51 B024 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
52 doğal boyama reçeteleri B025 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 53 B026 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
54 doğal boyama reçeteleri B027 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş Ağrıdağı kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Ağrıdağı kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile Ağrıdağı kermesi (Porphyrophora hameli Brand). Foto: H. Böhmer mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 55 B028 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak daha açık renk tonları elde edilir. B027 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
56 doğal boyama reçeteleri B029 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 40 ı (1 kg. yün için 400 g.) kadar toz haline getirilmiş Ağrıdağı kermes böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Ağrıdağı kermes banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 57 B030 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %7 si (1 kg. yün için 70 g.) kadar toz haline getirilmiş koşinil böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Koşinil banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır.yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
58 doğal boyama reçeteleri B031 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş koşinil böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Koşinil banyo Koşinil (Dactylopius coccus Costa). Foto: H. Böhmer suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 59 B032 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş koşinil böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Koşinil banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
60 doğal boyama reçeteleri B033 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş lak böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Lak banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 80 C de 30 Lak böceği (Kerria lacca Kerr). Foto: H. Böhmer dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 61 B034 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş lak böceği, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre su) boya banyosu içine ilave edilir. Lak banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 80 C de 30 Lak böceği (Kerria lacca Kerr). Foto: H. Böhmer dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
62 doğal boyama reçeteleri B035 Mavi renge B094 ile boyanmış olan yün ipliği daha sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanır. Boyama için önce yün miktarının % 10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş koşinil böceği, hazırlanan 1/30 (1 kilo yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Toz haline getirilmiş koşinil banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra önce boyanıp sonra mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 63 B036 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş cehri meyveleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Cehri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
64 doğal boyama reçeteleri B037 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar toz haline getirilmiş cehri meyveleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Cehri banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Cehri (Rhamnus petiolaris Boiss). Foto: M. Genç
66 doğal boyama reçeteleri B038 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak farklı renk tonları elde edilir. B037 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 67
68 doğal boyama reçeteleri B039 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak farklı renk tonları elde edilir. B037 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M4 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 69 B040 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak daha açık renk tonları elde edilir. B037 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
70 doğal boyama reçeteleri B041 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak farklı renk tonları elde edilebilir. B037 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M7 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 71 B042 Boyama: Boya banyosundan artan su tekrar kullanılarak farklı renk tonları elde edilir. B037 boyaması tamamlandıktan sonra boya banyosundan artan suyun içine yeniden su ilave edilerek 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyo suyu hazırlanır. Banyo suyu içine M8 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
72 doğal boyama reçeteleri B043 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş papatyanın çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Papatya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak, boyama banyosuna %3 kökboya ilave edilir, sarı renge boyanmış iplikler tekrar boyama banyosuna ilave edilerek 100 C de 5 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Papatya (Anthemis sp.).
74 doğal boyama reçeteleri B044 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş beyaz papatyanın çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Beyaz papatya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak, boyama banyosuna %3 kökboya ilave edilir, sarı renge boyanmış iplikler tekrar boyama banyosuna ilave edilerek 100 C de 5 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Papatya (Anthemis sp.).
76 doğal boyama reçeteleri B045 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %40 ı (1 kg. yün için 400 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş papatyanın çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) Papatya (Anthemis sp.). boya banyosu içine ilave edilir. Papatya banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 77 B046 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %20 si (1 kg. yün için 200 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
78 doğal boyama reçeteleri B047 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Muhabbet çiçeği (Reseda luteola L.)
80 doğal boyama reçeteleri B048 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M4 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
17.yüzyıl Dağistan tekstili (suzani). Sarı renk muhabbet çiçeği, turuncu renk muhabbet çiçeği ve kökboya ile boyanmış. (Kaitag Textile Art From Daghestan, 1993.)
82 doğal boyama reçeteleri B049 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 83 B050 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M7 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır açık Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler havada gölgede kurumaya bırakılır.
84 doğal boyama reçeteleri B051 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş muhabbet çiçeğinin gövde, yaprak ve çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Muhabbet çiçeği banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 85 B052 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %40 ı (1 kg. yün için 400 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş bitotunun yaprakları, çiçekleri ve gövdesi, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için Bit otu (Inula sp.). 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Bitotu banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
86 doğal boyama reçeteleri B053 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş bitotunun yaprakları, çiçekleri ve gövdesi, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Bitotu banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M2 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Bit otu (Inula sp.).
88 doğal boyama reçeteleri B054 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş katırtırnağının çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Katırtırnağı banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Katırtırnağı (Spartium junceum L.)
90 doğal boyama reçeteleri B055 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş sarı pirenin (kantronun) çiçekleri, yaprakları ve dalları hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kantron banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 91 Kantron (Hypericum empetrifolium WILLD.)
92 doğal boyama reçeteleri B056 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş sarı pirenin (kantronun) çiçekleri, yaprakları ve dalları hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kantron banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 93 Kantron (Hypericum empetrifolium WILLD.)
94 doğal boyama reçeteleri B057 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar, toz haline getirilmiş sumağın yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Sumak banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Sumak (Rush coriaria L.) sonbahar mevsiminde.
96 doğal boyama reçeteleri B058 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş hayıtın yaprakları ve ince dalları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Hayıt banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Hayıt (Vitex agnus castus L.)
98 doğal boyama reçeteleri B059 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş hayıtın yaprakları ve ince dalları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Hayıt banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Hayıt (Vitex agnus castus L.)
100 doğal boyama reçeteleri B060 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş asmanın yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Asma banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Asma (Vitis vinifera L.)
102 doğal boyama reçeteleri B061 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar, küçük parçalar haline getirilmiş asmanın yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Asma banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Asma (Vitis vinifera L.)
104 doğal boyama reçeteleri B062 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %40 ı (1 kg. yün için 400 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş boyacı sumağının ince dalları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Boyacı sumağı banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M6 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede sarı renk boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Boyacı sumağı (Cotinus coggygria SCOP) nın kurutulmuş ince dalları
106 doğal boyama reçeteleri B063 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 0,3 ü (1 kg. yün için 3 g.) kadar toz haline getirilmiş safranın stigmaları, hazırlanan Safrannın (Crocus sativus L.) stigmaları. 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Safran banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 107 B064 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 0,3 ü (1 kg. yün için 3 g.) kadar toz haline getirilmiş safranın stigmaları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Safran banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
108 doğal boyama reçeteleri B065 Aspir (Carthamus tinctorius L.). Foto: H. Böhmer Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş aspirin çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Aspir banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
doğal boyama reçeteleri 109 B066 Aspir (Carthamus tinctorius L.) in kurutulmuş çiçekleri. Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 10 u (1 kg. yün için 100 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş aspirin çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Aspir banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
110 doğal boyama reçeteleri B067 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar civanperçeminin çiçekleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Civanperçemi banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Civanperçemi (Achillea wilhelmsii L.)
112 doğal boyama reçeteleri B068 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş ıhlamur çiçeği ve yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Ihlamur banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Gümüşi ıhlamur (Tilia argentea).
114 doğal boyama reçeteleri B069 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kına, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kına banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır. Kına (Lawsonia inermis L.). Foto: H. Böhmer
doğal boyama reçeteleri 115 B070 Toz haline getirilmiş kına (Lawsonia inermis L.) Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar toz haline getirilmiş kına, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kına banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
116 doğal boyama reçeteleri B071 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %30 u (1 kg. yün için 300 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş karamuk bitkisinin kökleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Karamuk banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra mordanlanmamış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Karamuk (Berberis sp.)
118 doğal boyama reçeteleri B072 Boyama: Boyama için önce yün miktarının % 40 ı (1 kg. yün için 400 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş efelek bitkisinin kökleri, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Efelek banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Efelek (Rumex sp.) bitkisi (Sonbahar)
120 doğal boyama reçeteleri B073 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş kekik çiçekleri ve yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kekik banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kekik (Thymus sp.)
122 doğal boyama reçeteleri B074 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş kekik çiçekleri ve yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Kekik banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır.yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Kekik (Thymus sp.)
124 doğal boyama reçeteleri B075 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş nane yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Nane banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M1 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.
Nane (Mentha sp.)
126 doğal boyama reçeteleri B076 Boyama: Boyama için önce yün miktarının %50 si (1 kg. yün için 500 g.) kadar küçük parçalar haline getirilmiş nane yaprakları, hazırlanan 1/30 (1 kg. yün için 30 litre) boya banyosu içine ilave edilir. Nane banyo suyunda karıştırılarak çözündükten sonra M5 mordanlama yöntemi ile mordanlanmış yünler ilave edilir. 100 C de 30 dakika sürede boyama işlemi tamamlanır. Boyanan yünler boyama banyosundan çıkarılarak yıkanır ve durulanır. Yünler açık havada gölgede kurumaya bırakılır.