DR.BİNNAZ EGE HEMŞİRELİK YÜKSEKOKULU GEBE EĞİTİM REHBERİ UZMAN GÜLER ÖZ (DERSİN ÖĞRETİM GÖREVLİSİ) JÜLİDE SESİGÜR (DERSİN UYGULAMA EĞİTİM HEMŞİRESİ) DÜZENLEYEN 3.SINIF HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİ: DENİZ SİMGE DEMİRAL ASLIHAN ERKMEN AYSUN ERKMEN BÜŞRA AĞCA SEVAL FATMA UĞUZ TUĞBA DEMİREZEN DERYA ALTAN ŞEYMA MERT
KADIN ÜREME ORGANLARI Hazne: İç üreme organlarını dışarıya bağlayan kanaldır. Cinsel ilişkinin gerçekleştiği, adet kanının dışarı akıtıldığı, normal doğumun olduğu organdır. Rahim: Bebeğin gebelik boyunca yaşadığı organdır. Bu organ her ay gebelik için hazırlanır, gebelik oluşmadığında rahmin iç yüzeyi soyularak adet kanaması olarak dısarı atılır. Tüpler: Bu organ yumurtalıklardan atılan yumurtayı rahime taşıyan organdır. Döllenme burada olur. Yumurtalıklar: Kadının yumurta hücreleri burada bulunur. Bu hücrelerden her ay biri olgunlaşıp tüplere atılır. Ayrıca kadınlık hormonları buradan salgılanır.
ERKEK ÜREME ORGANLARI Penis : idrar ve üreme salgısı kanalının çevresini saran süngersi bir yapıda kan damarlarından zengin bir organdır. Penisin ucunda yer alan açıklıktan hem idrar hem de meni ayrı zamanlarda dışarıya atılır. Penis uyarıldığında damarların kanla dolmasıyla büyür ve sertleşir. Buna sertleşme (ereksiyon) denir. Testisler: Penis kökünün altında yer alan (erkek yumurtalığı, hayalar, erbezi) deri ile kaplı torba şeklinde bir yapının (skrotum) içinde korunurlar. Testisler üreme hücreleri (sperm) üretirler, ayrıca erkeklik hormonu testosteron salgılarlar. Meni : Spermlerin içinde yüzdüğü sıvı bu küçük organın salgısıdır. Seminal Kese: Spermlerin dışarı atılmadan önce biriktikleri iki küçük kesecik de, mesanenin iki yanında yer alır.
AİLE PLANLAMASININ ÖNEMİ Evlenmeden Önce Sağlıkla İlgili Yapılması Gerekenler Evlenecek çiftin, sağlıklı bir cinsel yaşantısının olmasını engelleyebilecek problemlerinin olup olmadığının anlaşılması eğer var ise çözüm bulunması amacıyla muayene olması gerekmektedir. Erkeğin cinsel anormalliği ve sağlıklı cinsel yaşantıyı engelleyecek problemi varsa bu durum tedavi edilmelidir. Herhangi bir bulaşıcı hastalık (sarılık, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, AIDS gibi) varsa gerekli önlemlerin alınıp tedavi edilmesi gerekmektedir. Çiftin ileride sorun olabilecek sağlık probleminin (kalp hastalıkları, hormonal bozukluk, gizli şeker gibi) olup olmadığının araştırılması ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Erkeklerde bebek sahibi olmaya yetecek sperm sayısının olup olmadığı tespit edilmelidir. Kadınlarda bebek sahibi olabilmek için yumurtalıkların ve hormonal durumun kontrolü yapılmalıdır. Hamilelik sırasında sorun yaratabilecek kan uyuşmazlığı ve kadında toksa plazma gibi durumların olup olmadığı tespit edilmelidir. Çiftlerin ailelerinde ya da kendilerinde kalıtsal bir hastalık veya anormallik olup olmadığı, var ise derecelerinin araştırılması, değerlendirilmesi ve hamileliğin takip edilmesi gerekmektedir. Evlilik esnasında oluşabilecek cinsel isteksizlik, korku ve problemleri önlemek için evlilik öncesi cinsel eğitim ve danışma alınmalıdır. Çiftler, aktif cinsel yaşantılarına başlamadan önce uygun korunma yöntemlerini uygulamaya başlamalı ve birbirlerini iyice tanıdıktan sonra çocuk sahibi olmalıdır.
1.Aile Planlamasının Sosyo-ekonomik Yönden Önemi Sanayileşme ile birlikte kentlerde ailelerin daha iyi ekonomik fırsatlar yakalaması, sosyal güvenceye sahip olmaları, yaşam şartlarının ağırlaşması ve kadınların iş hayatında daha fazla rol alması çok çocuk sahibi olma isteklerini azaltmaktadır. Tarıma dayalı yerleşim birimlerindeki ailelerde ise insan gücüne olan ihtiyaçtan dolayı çok çocuğa sahip olmak isteği görülmektedir. Sosyal güvencesi olmayan ailelerde ise ileride aileye bakar düşüncesi ile daha çok çocuğa sahip olunmaktadır. Ayrıca bazı aileler erkek çocuğa sahip olmayı bir güç olarak algıladıkları için erkek çocuk buluncaya kadar doğuma devam edip aile planlaması uygulamamaktadır. Hızlı nüfus artışının önlenmesinde ve sağlıklı bir toplumun oluşmasında aile planlamasının önemi gün geçtikçe daha da artmaktadır. 2.Aile Planlamasının Duygusal Yönden Önemi Bebeklerinin sağlıklı ve mutlu olmasını isteyen anne ve babaların kesinlikle birbirlerini iyice tanıdıkları ve duygusal yönden hazır oldukları zamanda çocuk yapmaları gerekmektedir. 3. Aile Planlamasının Sağlık Açısından Önemi Evli çiftlerin fiziksel ve psikolojik yönden sağlıklı olmaları, çocuk sahibi olmalarının en temel koşuludur. Çiftlerin evlenmeden önce gerekli sağlık muayenelerinden geçmeleri toplum sağlığı açısından son derece önemlidir. Genellikle kronik nefrit, tüberküloz, kalp rahatsızlıkları, frengi ve AIDS gibi hastalıklar hamilelik öncesi ve sonrasında anne ile bebeğin sağlığı açısından büyük tehlike oluşturmaktadır. Sağlık sorunları anne ve bebek açısından tehlike yaratır.
4. Aile Planlamasının Tıbbî Önemi Birçok kadını ölüme sevk eden en önemli nedenlerden biri de fazla doğum yapmaktır. Kontrolsüz oluşan gebelikler sonucunda meydana gelebilen düşük, annenin hayatını, ve sağlığını tehdit etmektedir. Oysa aile planlamasında kullanılan yöntemlerin böyle bir tehlikesi yoktur. Çünkü bu yöntemler bilimsel araştırma ve incelemelerin sonucu ortaya çıkmıştır. Aileler bakabilecekleri, besleyebilecekleri ve sağlığını koruyabilecekleri kadar çocuk sahibi olurlarsa bebek ölümleri azalacak, anneler sık gebelik ve doğumdan yıpranmayacaktır. İstemedikleri halde doğum yapacak annelerin ilkel yöntemlerle çocuk düşürmelerini önlemek; onlara gebelikten korunma yöntemlerini öğretmekle gerçekleşecektir. 6. Aile Planlamasının Anne Açısından Yararları Gebelik, doğum ve düşük nedeniyle anne ölümleri azalır. Annenin üreme organlarına ait sağlık sorunları azalır. Doğuma yönelik komplikasyonlar azalır. Çiftler arasında gebe kalma korkusu ortadan kalktığı için sağlıklı bir cinsel yaşantı oluşur. Çiftlerin istenilmeyen gebelik,düşük ve kürtaj sorunları ortadan kalkar.
7. Çocuk Sağlığı Açısından Yararları Bebek ölüm oranları düşer. Prematüre doğumlar azalır. Bebeklere bulaşabilecek hastalıklar önlenir. Çiftler bakabilecekleri sayıda çocuğa sahip olduklarında,onların yeterli ve dengeli beslenmelerini sağlayarak sağlıklı çocukların,nesillerin ve toplumun oluşmasını sağlarlar. Çocuklarda oluşabilecek problemler en aza indirgenerek mutlu ve kişilikli büyümeleri sağlanır. 8. Toplum sağlığı Açısından Nedenleri Toplumdaki sağlıklı annelerin sayısı artar. Sağlıklı çocuklardan oluşan gençlik oluşur Toplumun beslenme, konut, eğitim, sağlık ve çevre koşullarının iyileştirilmesi ile birlikte refah düzeyi artar. Sağlık harcamalarında düşüş olur. AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ 1.Gebelikten Korunma Yöntemleri Doğum kontrolü her ailenin istediği sayıda ve istediği zaman çocuk sahibi olması amacıyla kadın ve erkekler tarafından kullanılan yöntemlerdir. İdeal korunma yöntemleri gebeliği kesin olarak önlemeli, sağlığa zarar vermemeli, uygulaması kolay, maliyeti düşük olmalı ve çiftler tarafından benimsenmelidir. Gebelikten korunma yöntemleri iki grupta toplanır;
1. Etkili Aile Planlaması Yöntemleri Ağızdan alınan kombine haplar Ağızdan alınan gebeliği önleyici haplar östrojen ve progestronu birlikte içeren kombine haplar ve sadece progesteron içeren mini haplar olmak üzere iki şekilde hazırlanmıştır. Ağızdan alınan haplar içerdikleri hormonların etkisi ile kadındaki ovulasyonu durdurur. Böylece gebelik yüzde yüz önlenmiş olur. Mini haplar(doğum Kontrol Hapları) %99 Etkilidir. Her gün düzenli alınması gerekir Bırakıldığında tekrar gebe kalınabilir Adet ağrısını azaltır adetleri düzenler Kansızlığı azaltır Rahim ve yumurtalık kanserlerine karşı koruyucudur Bazı İltihaplanmalardan korur. KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR!! Meme kanseri şüphesi olanlar Nedeni bilinmeyen kanaması olanlar 35 ve daha yukarı yaşta olup sigara içenler Damar sertliği, damar tıkanıklığı, tansiyonu yüksek (150-100) ve felç öyküsü olanlar Şeker hastalığı olanlar Emzirenler
Rahim içi araçları (RİA) Bakır veya Hormon içeren küçük plastik bir araç Döllenmeyi engeller % 98 etkilidir Uzun süre gebelikten korur.(bakırlısı10 yıl) Çıkartıldığında hemen gebe kalınabilir İlk 3 ay birtakım sıkıntılar olabilir KİMLER KULLANAMAZ!! Adetleri aşırı ağrılı ve adet kanaması çok fazla olan kadınlar Rahminde veya diğer üreme organlarında iltihap bulunanlar Birden fazla cinsel eşi olanlar Kısa sürede yeniden çocuk sahibi olmak isteyenler Hastaya Ria Takılması; KULLANILAN MALZEMLER; 1. Speklum 2. Tenekulum 3. Histerometri 4. Antiseptik solüsyon(baticon) 5. Steril spanç 6. Bakır uçlu RİA 7. Makas 8. Hasta mahremiyeti için yeşil örtü 9. Eldiven
1.Hasta mahremiyetine dikkat ederek jinekoloji masasına hastanın litotomi pozisyonunda yatması sağlanır.(hasta mahremiyeti açısından hastanın üstü yeşil örtülerle örtülür.) Manuel şekilde vajinal muayane yapılarak uterus hissedilir. (Tespit edilir.) 2.Jinekolojik muayene aleti (spekulum) vajinaya yerleştirilir. Makroskobik olarak değerlendirilmesi yapılır. (Kızarıklık, kokulu ya da koyu renkli akıntı olup olmadığına ve perfore olup olmadığı kontrol edilmelidir.) 3. Tenekulum ile uterus yatay pozisyondan dikey pozisyona getirilir.( Bu sırada hastaya derin bir nefes al ve tut, yavaş yavaş nefesini vermesi söylenir.) Baticonlu spanç ile serviks ağzı silinir. (Oluşabilecek enfeksiyonu önlemek için)
4. Histerometri ile ölçüm yapılarak kollum uzunluğu belirlenir. Bu uzunluk ;(kişinin anatomik yapısından dolayı ) mulliparlar, primarlar ve normal doğum ya da sezeryan doğum yapmış kişilerde farklılıklar gösterebilmektedir. 5. (10 yıllık koruyucu etkiye sahip bakır uçlu T şeklinde Merena adlı Ria) Histerometri ile serviksin ölçüsü alındıktan sonra hastaya takılacak olan Ria nın T kolları içeriye sokulur ve ölçüsü ayarlanır. 6. Ria jinekolojik muayane aleti(spekulum) içinden serviks ağzına bırakırlır.
7. Ria takıldıktan sonra jinekolojik muayane aletinde(spekulumda) görünen ipleri minimum ölçüde kesmek gerekir. Uzun bırakılan Ria ipleri hastayı rahatsız eder, Ria nın düşmesini sağlar, Koitusta ( cinsel birleşmede ) kayma yaparak etkisini gösteremeyebilir ve gebelik oluşabilir. 8. Ria nın ipleri kesildikten sonra tekrar baticonla silinir ve jinekolojik muayene aleti (spekulum) çıkartılır.
Ria takıldıktan sonra dikkat edilmesi gerekenler; Karında aşırı ağrı, Anormal (renkli kokulu) vajinal akıntı, Normal adetin iki misli kanama veya düzensiz kanamalar, Aracın düştüğünden veya kısmen rahimden hazneye doğru çıktığından şüpheleniliyorsa, Beklenen adette 10 günden fazla gecikme varsa, hemen sağlık kuruluşuna başvurulması gereklidir. Kontroller; Herhangi bir yakınma yoksa, RİA uygulandıktan sonra ilk kontrole 1'inci ayın sonunda, diğer kontrollere yılda 1 kez gitmeniz gereklidir. Ria nın kayıp kaymadığı kontrol edilmeli Ria nın etrafındaki dokulara zarar verip vermediğine bakılmalı Kullanım süresi sonunda RİA değiştirileceği zaman ara vermeden hemen yenisi uygulanabilir; rahmi dinlendirmeye gerek yoktur. Hijyen; Perine temizliği çok önemlidir(önden arkaya tek seferde sil at şeklinde olduğunu), Eşiniz ile her birleşmeden önce ve sonra cinsel organ temizliği önemlidir. Diyafram yerleştirilmesi
Deri altı kapsülleri (Norplant) % 99 etkilidir 5 yıl gebelikten korur Emziren anneler kullanabilir Korumaya hemen başlar Adetin ilk 7 günü içinde uygulanabilir Yaş sınırı yoktur.ileri yaştaki kadınlarda kullanabilir Koruyucu enjeksiyonlar 1 ve 3 aylık koruyan iğneler şeklindedirler Adetin ilk 7 günü içinde uygulanabilir İlk uygulamada 2 hf. Ek bir yöntem gerekir Adet düzensizlikleri görülebilir Bırakıldıktan sonra doğurganlık bir süre gecikebilir
MERAK EDİLENLER İçeriği nedir? Ne zaman uygulanmalı? BİR AYLIK KORUYUCU İĞNE Vücutta doğal olarak bulunan iki kadınlık hormonu (östrojen, progesteron) Adet kanamasının ilk beş günü içinde veya gebe olunmadığından emin olunan herhangi bir zaman ÜÇ AYLIK KORUYUCU İĞNE Vücutta doğal olarak bulunan iki kadınlık hormonundan biri Adet kanamasının ilk beş günü içinde veya gebe olunmadığından emin olunan herhangi bir zamanda Ne sıklıkta uygulanır? Ayda bir Üç ayda bir Tekrar gebe kalınabilir mi? Doğum sonrası kullanılabilir mi? Adet değişikliği olur mu? Evet iğneler kesildikten yaklaşık iki ay içinde gebe kalınabilir. Evet emziriyorsanız doğumdan altı ay sonra, emzirmiyorsanız doğumdan üç-dört hafta sonra İlk aylarda ara kanaması beklenebilir. Evet iğneler kesildikten yaklaşık dokuz ay içinde gebe kalınabilir. Evet emziriyorsanız doğumdan altı hafta sonra emzirmiyorsanız doğumdan hemen sonra Ara kanamaları olabilir ve uzun kullandığında kullanım sırasında adet görülmeyebilir. Prezervatif (Kaput-Kondom) Doğum kontrolüne erkeklerin de katılımını sağlar. Hiçbir yan etkisi yoktur. Mutlaka usulüne uygun olarak kullanılmalıdır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korur.
Erkek ve kadında cerrahi sterilizasyon Tüp Ligasyonu,Vazektomi Kadının cinsel isteğinde,adet düzeninde,vücut yapısında herhangi bir değişiklik meydana getirmez %100 etkilidir Emzirmeyi engellemez Kolay bir ameliyatla ömür boyu koruma sağlar Karar kesin olmalıdır.geri dönüşü yoktur Bütün cinsel olaylar eskisi gibi devam eder Koruyuculuk hemen başlamaz. Karardan emin olunmalıdır. 2. Etkisi Sınırlı Geleneksel Yöntemler Takvim yöntemi Gebelik açısından en riskli günleri hesaplayarak gebelikten korunmaya çalışmak şeklinde uygulanır. Bir adetin ilk günü ile sonraki adetin ilk günü arasındaki süre kadının adet döngüsüdür (çoğu kadında bu süre 28 gündür). Bu süre hesaplandıktan sonra bulunan rakamdan 14 gün çıkarılır ve bu şekilde ortaya çıkan rakam bize adetin birinci gününden itibaren hesaplanmak koşuluyla yumurtlamanın olacağı tarihi verir. Örneğin ; (Düzenli ise) ilk regli günü (başlangıç) tarihi ; 06.12.2015 06.12.2015 + 14 gün = 19.12.2015 (yumurtlama zamanı olduğu için ilişkiden sakınılmalı.)
Geri çekme Cinsel ilişki sırasında, boşalma olmadan önce, erkeğin penisini kadının vajinasından çıkararak dışarıya boşalmasıdır. Bu yöntemin doğru uygulanabilmesi ve cinsel ilişkinin olumsuz etkilenmemesi için iki tarafında bu konuda istekli ve kesin kararlı olması gerekir. Vaginal yıkama (Lavaj) İlişkiden hemen sonra vajen içinin yıkanması işlemine "vajinal duş" adı verilir Yetersiz bir yöntemdir Spermler boşalmadan 90 saniye sonra bile rahime ulaşabilirler Vajeni suyla temizleseniz bile, spermler çoktan rahim ağzını geçerek tüplere doğru yönlenmiş olabilir Vajenin iç örtüsü, bu bölgeyi koruma altına alan özel flora ve salgılarla kaplanmıştır Vajinal duş/yıkama Doğal korunma örtüsünü ortadan kaldırır Vajen iç dokusuna zarar vererek kötü kokulu akıntı ve enfeksiyon oluşmasına neden olur Laktasyon Doğum yapmış kadınlar kısa bir süre adet görmezler Emzirmek anneyi gebelikten korumaz AP yöntemi değildir Emziren kadınlar lohusalıktan hemen sonra etkin bir AP yöntemi kullanmalıdır Spermisitler (sperm öldürücüler)
Direkt bir bariyer yöntem değildir. Ancak, vajinaya konulduğunda spermler üzerine öldürücü etki yaptıklarından spermlerin rahim ve tüplere geçmesi engellenir. Fitil, krem, jel gibi formları mevcuttur. İlişkiden 15-30 dakika önce uygulanır ve etkisi 1-2 saat sürer. Güvenilirliği düşüktür. Korunma yöntemi olarak kullananlarda 1 yıl sonunda gebelik riski olağan kullanımda %26 gibi yüksek bir değerdedir. Bu nedenle, tek başına önerilmez ancak diyafram ve kondom gibi yöntemlerle birlikte kullanılması tercih edilmelidir. Tüm önlemlere karşı gebelik oluşmuşsa 10. haftaya kadar kürtaj yasaldır.(2827.sayılı Yasa Uyarınca ) GEBELİK OLUŞUMU Döllenme, erkek üreme hücresi sperm ile dişi üreme hücresi yumurtanın buluşup spermin, yumurta içine girmesi halidir. Bu olay, kadın tüplerinden birisinin içinde gerçekleşir. Yerlesme esnasında küçük bir kanama görülebilir. Bu kanama halk arasında üstüne adet görme olarak bilinir. Artık gebelik oluşmustur. Bebek ile birlikte su kesesi ve es gelismeye baslar. Normal bir gebelik, 40 hafta sürer.
GEBELİKTE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER Diş eti hassasiyeti, fırçalandığında kanama Mide kapaklarının gevşemesi sonucu ekşime, yanma, hazımsızlık ve gaz şikayeti Bağırsakların yavaş çalışması sonucu kabızlık Bulantı, kusma Memelerde büyüme, gerginlik ve hassasiyet Meme uçları ve çevresinde renk koyulaşması Süt yapımının başlaması, memeden süt gelmesi İlk ve son aylarda sık idrara çıkma Çarpıntı ve baygınlık hissi Bebeğin büyümesi ve oksijen gereksinimi sonucu nefes darlığı Bebeği dış etkenlerden korumak için rahim ağzında nişan oluşması Adet görmeme Haznedeki akıntı miktarında artış Kalsiyum depolarında azalma Kansızlık (anemi) Ciltte çatlaklar, lekelenmeler, kuruluk ve cilt kuruluğuna bağlı kaşıntı Şeker hastalığına yatkınlık Kilo artışı (9-12 Kg) İçe kapanma, hassasiyet, duygusallaşma ve sinirlilik Cinsel istekte azalma ya da artma GEBELİKTE BAKIMI Gebelikte Beslenme: Öğün atlamadan sık sık ve azar azar beslenmelidir. Et ve et ürünleri, kuru baklagiller: Protein, demir, B vitamini ve çinkodan zengindir. Her gün 2 öğün yenmelidir. Süt ve süt ürünleri: Kemik ve dişlerin yapısını oluşturan kalsiyumun en iyi kaynağı, süt, yoğurt, peynir, kefir gibi gıdalardır.her gün 2 öğün yenmelidir. Ekmek ve tahıllar: Temel enerji kaynağıdır.her öğünde az miktarda tüketilmelidir.tam buğday ekmeği, tahıllı ekmek ya da köy ekmeği tercih edilmelidir.
Sebze ve meyveler: A ve C vitamini gereksinimi bu gruptan karşılanır. Günde 3-4 öğün yenmesi gerekir. Bu grup gıdalar bağırsak faaliyetleri açısından da bol tüketilmelidir. Kuru meyveler ve kuru yemisler: Enerji kaynağıdır. Demir ve kalsiyum açısından zengin olup bağırsak faaliyetleri için de gereklidir. Su: Günde 2,5-3 lt (10-15 bardak) su içilmelidir. DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER!! Çay ve kahve gibi içecekler kansızlık ve çarpıntı yapacağından az tüketilmelidir. Demir yönünden zengin (et, balık tavuk, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, karaciğer, dalak,üzüm, ceviz, pekmez, kayısı) gıdalarla daha çok beslenmeliyiz. Tek besin ağırlıklı (sadece kara lahana gibi) beslenmemelidir. Anne ve bebeğinin sağlığı için yaşam boyu iyotlu tuz kullanılmalıdır. Oruç tutulması sakıncalıdır.
GEBELİKTE KİŞİSEL HİJYEN Sık sık ayakta duş alınmalıdır. Cilt kuruluğu, kasıntı ve çatlaklara karşı banyodan sonra herhangi bir yağlı krem kullanılmalıdır. Gebelikte artan hazne akıntısı için ütülenmiş pamuklu iç çamaşırı kullanmalı ve sık sık değistirilmelidir. Hazneye tampon (pamuk) konulmamalıdır. Dişler her öğünden sonra ve yatmadan önce mutlaka yumuşak diş fırçasıyla fırçalanmalıdır. GEBELİKTE GİYİM Giysiler, büyüyen beden ölçülerine uygun pamuklu, terletmeyen giysilerden seçilmelidir. Kan dolasımını engelleyen kemer, dar pantolon ve diz altı çoraplardan kaçınmalıdır. Destekleyici sutyen kullanılmalıdır. Ayakkabılar alçak ve geniş topuklu olmalıdır. GEBELİKTE ÖNERİLER Bulantı: Bulantıya neden olan yiyeceklerden ve kokulardan kaçınılmalıdır. Bulantıyı bastırmak için tuzlu gıdalar yenmelidir. Sık sık az miktarlarda yenmelidir. Ilık yiyeceklerden kaçınmalıdır. Katı ve sulu gıdalar aynı anda alınmamalıdır. Oda havalandırılmalıdır. Mide yanması: Sık sık, azar azar yenmeli, mayalı hamur işleri, yağlı ve gaz yapıcı yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Yemeklerden sonra hemen yatılmamalı,eğilerek iş yapılmamalıdır. Bol su içmeli, yiyecekler yavaş ve iyi çiğnenmelidir. Yatmadan önce ılık süt içilebilir.
Yüksek yastıkta yatılmalıdır. Sorun giderilemiyorsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Hemoroidler (basur): Kabızlık önlenmelidir, bol su, bol sebze, meyve ve yürüyüş yararlı olur. Kuru yemiş ve kurutulmuş meyveler önerilir. Sorun giderilemiyorsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Varisler: Bacakları sıkan lastikli çorap giyilmemelidir. Uzun süre ayakta kalınmamalıdır. Alçak ve geniş topuklu ayakkabı tercih edilmelidir. Dinlenirken ayaklar yükseltilmelidir. Kansızlık: Hekim tarafından önerilen demir ilaçları düzenli kullanılmalıdır. Demir içeren yiyecekler (tahin, pekmez, kuru üzüm. vb.) tüketilmelidir. Demir ilaçları süt, yoğurt, peynir ve çay gibi gıdalarla aynı anda alınmamalıdır. Demir ilaçları yemeklerden bir saat önce yada yemeklerden iki saat sonra kullanılmalıdır. Uyku ve dinlenme: Gece uykusu dısında gündüzleri de 1 saat dinlenilmelidir. En uygun uyku pozisyonu sol yana yatarak, sağ bacak hafif bükülmüş, bacakların arasına ve göbeğin altına ince bir yastık konarak sağlanabilir. Bel ve sırt ağrıları için sert yatak tercih edilmeli ve masaj yapılmalıdır. Oturarak çalışan gebeler, ayaklarını bir tabure ile yükseltmeli ve ara ara kalkıp dolaşmalıdır. Ayakta çalışanlar sabit kalmamalı ve her fırsatta ayaklarını yukarı kaldırarak dinlenmelidir.
Bacak krampları: Her gün yeterli süt, yoğurt, peynir alınmalıdır. Bacaklar sıcak tutulmalıdır. Yatmadan önce ılık duş alınmalıdır. Sık sık yatıs pozisyonu değiştirilmelidir. Kramp anında masaj yapılmalı (bir el dize bastırılır, diğer el ile ayak parmakları bacağa doğru çekilir) Alçak ve geniş topuklu ayakkabılar tercih edilmelidir. Duygusal durum değisikliği: Gebelikte hormonların etkisi ile görülen bir durumdur. Düzenli uyku, ılık duş alma, açık havada yürüyüş rahatlamaya yardımcı olur. Yaşanan duyguları eş ve diğer aile üyeleri ile paylaşmak faydalı olur. Bir uğraş edinmek sıkıntıları hafifletir (el işi, kitap okuma gibi). Cinsellik: Gebelikte hekim tarafından herhangi bir kısıtlama getirilmediyse, cinsel ilişki sürdürülebilir. Gebelikte kilo alımı: Bebeğin büyümesi ile birlikte kilo artışı olur, ilk 6 ay, ayda1 kilo, son 3 ayda, ayda 2 kilo alınması normaldir. Fazla kilo alımı anne bebek sağlığı açısından sakıncalıdır. Her ay düzenli kilo takibi yapılmalıdır. İlaç kullanımı: Gebeliğin 4. ayından sonra ve doğum sonrası 3 ay demir ilaçlarının kullanımına devam edilmelidir.demir ilaçları, Aile Sağlığı Merkezinden ücretsiz olarak temin edilebilir. Gebelikten 2-3 ay önce başlayarak gebeliğin 3. ayına kadar folik asit kullanılmalıdır. Gebeliğin 4. ayından itibaren tetanoz aşısı yapılabilir. Aile Sağlığı Merkezinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Bebek hareketlerini takip: Bebek hareketleri, gebeliğin 18-20. haftaları arasında başlar. Bebeğin rahim içinde uyku ve uyanıklık dönemleri vardır. Bazen bebeğin hareketsiz olması normaldir. İstirahat halinde ve yemeklerden sonra hareket izlemi rahat olur. Bebek bir günde en az 10 kez oynamalı, hareketlerinde artma veya azalma olduğu zaman sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. GEBELİKTE YAPILAN EGZERSİZLER Gebelikte duruş ve hareketler konusunda bilinmesi gereken önemli kurallar: Dik Durma: Gebelik süresince dik oturmaya / yürümeye çalısın ve sırtınıza fazla yük bindirmeyin. Sırt ağrılarının önlenmesinde dik duruşun çok önemli bir yeri vardır. Esya Tasıma: Yerden birşey kaldırırken dizleri büküp sırtı dik tutmaya çalısmalısınız. Yüksek bir yerden eşya indirmeye çalısmayın. Ağır kaldırmayın ve belinizi koruyun. Günlük İsleri Yaparken: Yere yakın çalısmaya özen gösterin. Ayakta belinizi bükerek öne eğilmek yerine dizlerinizin üzerine oturarak ev işlerinizi yapın. Yatarken: Gebeliğin sonlarına doğru bir bacağınızı küçük yastıklarla destekleyerek yatın. Başınızın altına çok fazla yastık koymayın. Son aylarda sırtüstü düz yatmayın, bu sekilde yatış bebeğe giden kanı, dolayısıyla oksijeni azaltır. Bunun yerine sol yan pozisyon tercih edilmelidir. Gebelik egzersizlerine başlama zamanı, süresi ve dikkat edilecek noktalar: Gebelikte egzersizlere 4-5. ayda başlanmalıdır. Egzersizler tıbbi bir riski olmayan tüm sağlıklı gebelere önerilir. Egzersizler her gün yapılmalı, ilk zamanlar her hareket 2-3 defa ve 5-10 dakikalık süreyle, sonraları günde 15-20 dakikaya kadar yapılmalıdır. Egzersiz yaparken odanın iyi havalanması, rahat elbiseler giyilmesi ve mesanenin boş olması gereklidir. Her hareket arasında tam gevşeme sağlanmalıdır. Hareketler aşırı yorgunluk hissi yaratmamalıdır. Çalışan veya işleri yoğun anneler, çalışma sırasında, büroya giderken ve hatta dinlenirken bile aşağıda gösterilen hareketlerden bir çoğunu yapabilirler. Herhangi bir ağrı anında egzersiz hemen bırakılmalıdır.
1. TEMEL DURUŞ POZİSYONU Baş dimdik Boyun gergin Omuzlar düz Sırt dik Karın gergin Dizler bükülmemeli Ayaklar paralel durmalıdır. 2. KALÇA VE KARIN KASLARINI GÜÇLENDİRİCİ EGZERSİZLER 1. Sırtınızı biraz geri verin ve karnınızı dışarı çıkarın. Sonra kaslarınızı gererek kalçanızı doğrultun. Bu sırada karın kasları da olabildiğince gergin tutulmalıdır. 2. Kalçalarınızı bir sağ, bir sol olmak üzere yukarı doğru çekin, bu arada belden yukarınızın dümdüz kalmasına dikkat edin. 3. Bir ayağınızı yana doğru kaldırarak daireler çevirin. Sonra öteki ayağınıza geçerek bir kaç defa aynı hareketi tekrarlayın. Bunda da dikkat edeceğiniz nokta, vücudunuzun üst kısmının hareketsiz kalmasıdır. 4. Bir ayağınızı öne doğru kaldırabildiğiniz kadar kaldırın, sonra arkaya doğru sallayın. Sallama sırasında bacaklar bükülmelidir. Öbür bacakla da hareketi tekrarlayın.
El ve dizlerinizin üzerinde, emekler gibi durun. Bu duruş dizlerle yapılacak çalışmaların temel duruşudur: Sırt düzgün, kollar ve bacaklar hafif açılmış, eller ve bacakların alt kısmı paralel durumda. Yukarıdaki Sekil 1 de gösterilen durus pozisyonuna geçin, sonra sırtınızı kedi gibi yuvarlayarak basınızı asağı eğin. Yukarıdaki hareketten sonra oturuncaya kadar kalçanızı asağı indirin. Bu arada dizlerinizi de biraz yanlara doğru açın. Sağ kolunuzu ve sağ ayağınızı dizden bükün ve sol bacak ve kolunuzu kaldırın.(aynada kontrol ederek) yavas yavas yine eski duruma getirin. Aynı hareketi bu kez de diğer kol ve bacağınızla tekrar edin. Bu hareketlerle karın kaslarınız güçlenip sırtınız daha esnek olacaktır.
Bir tabure alın, aranıza bir taburelik uzaklık bıraktıktan sonra önünüze koyun. Bir ayağınızı taburenin kenarına dayayın,öbür ayağınızı yere basın ve ayağınızın ucunu hafifçe dışa doğru çevirin. Bu arada ağırlığınızı yavaş yavaş yerde duran,ayağınızdan tabureye dayalı olana verin ve öne doğru yaylanın. Sonra ağırlığınızı yine yere basan ayağınıza vererek aynı hareketi ayak değistirerek tekrarlayın. Bu hareketten sonra vücudunuzun üst kısmını öne doğrueğin. Öyle ki, vücudunuzun üst kısmı tabureye koymuş olduğunuz bacağınızın üst kısmına dayansın. Aynı hareketi öteki bacakla da tekrarlayın. Taburenin üstüne oturun. Vücudunuzun üst kısmını dik tutarak bir bacağınızı yavas yavas yere paralel oluncaya kadar kaldırın.
Dik olarak oturup bir bacağınızı taburenin üzerine dayayın. Bu bacağı çabucak ötekiyle değistirirken vücudunuzun üst kısmını hareketsiz tutun. Yere uzanıp her iki kolunuzu omuz çizgisinde yanlara açın. Bir dizinizi kendinize doğru çekerek sağa sola hareket ettirin. Vücudunuzun öbür kısımları hareketsiz kalsın. Hareketi öteki dizinizle tekrarlayın. Aynı sekilde yere uzanıp bu kez her iki dizinizi de kendinize doğru çekerek sağa ve sola hareket ettirin. Bu egzersizleri yaparken belden yukarınız ve basınız hareketsiz kalsın.
Yine elleriniz ve dizleriniz üzerinde durun. Sağ elinize dayanarak sol kolunuzu kaldırırken derin soluk alın. Hareketi diğer el ve kolunuzla tekrarlayın Sırtınız dik duracak biçimde oturun, ayak tabanlarınızı birbirine dayayın ve topuklarınızı kendinize doğru çekin, Ayak bileklerinizi tutarak dirseklerinizle uyluklarınıza bastırın. 20 saniye bu sekilde durun, bunu birkaç kez tekrarlayın. Sırtüstü uzanın, dizlerinizi bükün ve ayak tabanlarınızı yere basın. Simdi idrar yaparken birden idrarınızı tutmaya çalısır gibi vajina (hazne) ve makat çevresindeki kaslarınızı sıkın, bu kasları 10 saniye kasılı tutun ve yavas yavas bırakın. 10 saniye dinlenin. Kasma sırasında nefes tutulmamalı, kalça ve karın kasları kasılmamalıdır. 10 kez tekrarlamaya çalısın. Bu egzersizi günlük islerinizi yaparken de günde 6-8 kez uygulayabilirsiniz. Egzersizlerin uygulanması sayesinde kalça kasları güçlendirilerek idrar kaçırma gibi istenmeyen sikayetler önlenebilir ve doğumda bacaklarınızı yanlara doğru açabilmeniz kolaylasır.
SOLUNUM EGZERSİZLERİ Nasıl soluk alıp vereceğinizi ve kaslarınızı nasıl gevseteceğinizi bilirseniz, doğum sırasında kasılmalara uyum sağlar ve enerjinizi bosa tüketmezsiniz. Hafif soluma Bu tür soluk alıp verme, sancının zirvede olduğu an yararlıdır. Ağzınızdan akciğerlerin üst bölümlerine doğru hafif hafif soluk alıp verin. Esiniz elini kürek kemiklerinize koyarak soluk alısınız sırasında kemiklerinizin hareket ettiğini hissedebilmelidir. Hafif hafif soluk alıp vermeye çalısın, ancak gerek duyarsanız arada bir derin soluklar alabilirsiniz. Derin soluma Bu tür soluk alıp verme ise sancıların basında ve sonunda rahatlatıcıdır. Rahatça oturup iyice gevşeyin. Burnunuzdan akciğerlerinizin altlarına doğru derin derin soluk alın. Esiniz elini belinizin yanlarına koyarak göğüs kafesinizin hareket ettiğini anlayabilir. Şimdi soluğunuzu hafifçe dışarı vermeye yoğunlasın. Ardından doğal düzende soluk alıp verin. Sık soluma Doğum ağrıları sırasında, rahim ağzı tam açılmış olmasa bile ıkınma hissi gelebilir. Bunu önlemek için iki kez üst üste kısa soluk alıp bunu bir defada verin.
DİKKAT!!! Gebelikte ve emzirme süresince sigara içilmemeli,içilen ortamda bulunmamalı. Hamur işi, şeker ve tuzdan kaçınılmalı, İyotlu tuz tercih etmeli. Eller yemeklerden önce mutlaka yıkanmalı. Bulaşıcı hastalığı olan kişilerden uzaklaşılmalı Gebelikte tansiyon sık ölçtürülmeli ve 140/90 ve üzerindeyse hastaneye başvurulmalı. Et ve dondurulmuş gıdalar iyi pişirilmeli. Çiğ et, çiğ yumurta yenmemeli. Bahçe ve toprakla uğraşanlar eldiven giymeli. Kedi, köpek ve tüylü hayvanlardan uzak durulmalı. GEBELİK KONTROLLERİ Kontrollere gebeliğin ilk 3 ayında mutlaka başlanmalıdır. Hiçbir şikayet olmasa dahi gebelik boyunca en az 4 kez (kontrol zamanları; ilk 14 hafta içinde, 20-24 hafta arası, 30-32 hafta arası, 36-38 hafta arası) sağlık kontrolünden geçmelidir. Doğum mutlaka bir sağlık kurulusunda gerçekleştirilmelidir. Doğum için hazırlık: Kendiniz için; Gecelik ya da pijama, kısa çorap, yedek iç çamaşırı, sabahlık, kağıt havlu, diş fırçası, kağıt peçete, hasta bezi, bardak, kaşık, çatal, meyve suyu, süt, derece, alçak topuklu terlik önceden hazırlanması faydalıdır. Bebeğiniz için: Zıbın, fanila, patiksiz pijama ya da tulum, çorap, başlık, eldiven, pamuklu örtü, hafif battaniye, çocuk bezi önceden hazırlanması faydalıdır. NORMAL DOĞUM
Doğumun başlangıç belirtileri: Doğum ağrısının başlaması ve ağrıların 10 dakikada bir gelmesi Hazneden akıntıyla karışık pembe kan gelmesi (nisan, işaret) Hazneden su gelmesi Doğum ağrısı ile baş edebilirsiniz: Ağrı odasında, hekim izin veriyorsa ayağa kalkıp dolaşınız, Elinizi ve yüzünüzü yıkayabilirsiniz, Ağrılar geldiğinde, karın ve belinize masaj yapınız, Ağrı anında, burundan nefes alıp, sıcak yemeğe üfler gibi dudaklarınızı büzerek nefes veriniz, Ağrılar geçtiğinde derin derin soluk alıp veriniz, Ağrı odasında güzel şeyler düşünün, bebeğinizi ve onu emzirdiğinizi hayal ediniz, Ağrılar ve kasılmalar sıklaştığında, nefesinizi ağızdan alıp ağızdan üfleyiniz, Ağrı anında, güç almak için eliniz ile yatak kenarlıklarını sıkınız, Sancı odasında hekiminiz söylemeden ıkınmayınız, Hekime danışmadan tuvalete gitmeyiniz. GEBELİKTE ÇALIŞMA DURUMU Gebenin doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta izin hakkı vardır. Annenin sağlık durumu uygunsa 37. haftaya kadar çalısabilir. Çalışmış olduğu günleri, yasal olarak doğum sonrası iznine aktarabilmesi için 32. haftada hekiminden çalışabilir raporu alması gerekir. Doğumdan sonra 1 yıl süreyle günde 1,5 saat emzirme izni kullanabilir.
NEDEN ANNE SÜTÜ? GEBEYE VERİLEN EMZİRME EĞİTİMİ ANNE SÜTÜ ILK 6 AY BEBEGINIZIN TÜM BESIN GEREKSINIMLERINI KARSILAR. 1. Bebeginizi yeterli ve dengeli besler. 2. Kolay ve hızlı sindirilir. 3. Ishal ve kabızlık yapmaz. 4. Allerji yapmaz. 5. Temiz ve mikropsuzdur. 6. Her zaman kullanılmaya hazırdır ve ekonomiktir. 7. Bebeginizi hastalıklardan korur. 8. Bebeginize zarar verecek hiçbir madde içermez. 9. Ilerideki yasamında bazı kanser türlerine karsı korur. 10. Bebeginizin zihinsel gelisimi daha hızlı olur. EMZİRME NEDEN ÖNEMLİDİR? Anneyle bebek arasındaki duygusal ve ruhsal bağın devamını saglar. Emzirme, gün boyunca sizin yatarak ve oturarak yapabileceginiz elverişli durumlar sunar. Emzirme bir stres önleyicidir. Çünkü siz ve bebeğiniz emzirme sırasında huzur bulursunuz. Emzirmeye birkaç ay ara verseniz bile tekrar başlayabilirsiniz. Emzirme sizin ve bebeginizin saglıgını korur Anneyi; - Meme kanserine, - Yumurtalık kanserine, - Kemik hastalıgına karsı korur. Bebeği; - Ishal, - Solunum yolu enfeksiyonları, - Idrar yolu enfeksiyonları, - Ileri yaslarda seker hastalıgı, - Astım ve hırıltılı solunuma karsı korur. KOLOSTRUM NEDİR? Doğumdan sonra anne ile bebek bir araya gelir gelmez emzirme başlatılmalıdır. Doğumdan sonraki ilk 1-2 gün içerisinde salgılanan miktarı az, rengi koyu sarı ve kıvamı koyu süttür. Kolostrum daha sonra salgılanan olgun süte göre daha fazla besleyicidir. Çünkü Kolostrum; Daha fazla protein içerir, Daha fazla enfeksiyonlardan koruyucu maddeler içerir, Daha fazla A ve E vitamini içerir, Daha fazla büyüme faktörleri içerir.
Ayrıca kolostrum, barsak hareketlerini artırarak bebeginizin ilk kakasının (mekonyum) temizlenmesine ve sarılığın önlenmesine yardım eder. UNUTMAYINIZ; KOLOSTRUM BEBEĞİNİZİN İLK AŞISIDIR. DOĞRU EMZİRMEK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER NEDİR? 1. Emzirmeye baslamadan önce ellerinizi sabunla iyice yıkayın. 2. Meme ucu ve areolayı temiz su ve yumusak bir bez yardımı ile temizleyin. 3. Rahat bir yere oturun ve sırtınızı bir yere dayayın. Ayaklarınız yere tam olarak basmalıdır. Ağırlığınızı bebeğinizin üzerine vermeyin. 4. Bebeğinizin omuz ve vücudu memeye dönük olmalı,bebeginizin burnu meme bası hızasında, başı ise bir miktar arkaya doğru eğik olmalı. 5. Bebeğe kalçasından destek olun. 6. Meme ucu ve areolaya dokunmadan alttan destekleyerek göğüsünüzü tutun. 7. Meme ucunuzu bebeğin alt dudağına değdirin. Bebek ağzını genişçe açtığında meme ucunu ve areolayı bebeğin ağzına yerleştirin. Sadece meme ucunuzu alırsa bebegin ağzından çıkarıp tekrar deneyin. Aksi taktirde bebeğiniz yeterince süt alamadığı gibi sizin de meme ucunuz tahriş olur. 8. Bebeğiniz emerken çenesi memenize değmelidir. Böylece bebeğinizin burun delikleri açık kalacaktır. 9. Bebeğiniz memenizi doğru tuttuysa alt dudağı daha belirgin olmak üzere her iki dudak da dışarı doğru kıvrılır. Areolanızın özellikle alt kısmı bebeğin ağzında kaybolur. 10. Meme bakımı açısından her emzirme sonrası kendi sütünüzün bir damlasını meme ucuna sürüp 20-30 saniye açıkta bırakarak kurutun.
NE SIKLILIKTA NE KADAR EMZİRMELİSİNZ? Gece ve gündüz, bebeğiniz açlık belirtileri gösterdiğinde emzirmeye başlayın ve tamamen doyduğundan emin olana kadar sürdürün. Beslenmeyi bebeğin sonlandırmasına izin verin. Bırakın istediği kadar emsin. Bebeğinizin doyduğunu, göğsünüzden ayrılmasıyla ve tekrar almayı reddetmesiyle veya uykuya dalmasıyla anlayabilirsiniz. Anne sütünün kolay ve hızlı sindirildiğini hatırlayın. Bu nedenle ilk haftalarda bebeğinizin sık sık uyanıp emmek istemesi çok normaldir. SÜTÜNÜZÜN YETERLİ OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLARSINIZ? Bebeğinizin tartısını aylık olarak kontrol etmek en güvenilir yöntemdir. İlk 6 ay boyunca ayda 500gr ağırlık kazanması idealdir. Bebeğin bol idrar çıkarması da iyi beslendiğinin önemli göstergelerinden biridir. Yeterli süt alan bir bebek 24 saat boyunca en az 4-6 kez açık renkli idrar çıkarır. NE ZAMANA KADAR ANNE SÜTÜ VERMELİSİNİZ? Bebeğinizi ilk 6 ay sadece kendi sütünüzle besleyin. Ek gıdalara 6. aydan sonra başlayın ancak emzirmeyi 2 yaşına kadar sürdürün. Sadece anne sütü verdiğiniz süre içinde bebeğinize ayrıca su vermenize gerek yoktur. Bu 6 ay içerisinde biberon, emzik, şekerli su ve çay gibi sizi emme miktarını azaltacak hiçbir sey vermeyin. EMZİRDİĞİNİZ SÜRECE NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ? Mutlu ve huzurlu olmalısınız. Alkol ve sigaradan uzak durmalısınız. Zayıflamak için rejim yapmayın. Bebeğinizi emzirirken zaten enerji harcadığınızı unutmayın. Meme bakımına dikkat etmelisiniz. Meme başı ve areolaya (Kahve rengi kısım) sabun ve dus jeli kesinlikle sürmemeli, gerektiğinde sadece duru su kullanmalısınız. SÜTÜNÜZÜ HANGİ KOŞULLARDA SAĞMALISINIZ? Sütünüzü sağmanız gereken durumlar en sıklıkla; Tıkalı (sis) memeyi rahatlatmak için, Çökük bir meme başından emmeyi öğrenene kadar bebeği beslemek için, Meme ucu çatlak ve yarıklarında anneye acı çektirmemek ve meme ucunu dinlendirmek, bu arada bebeği beslemek için, Anne bebekten ayrı ise anne işe gittiğinde bebeği beslemek içindir.sütünüzü elle veya bir pompayla sağabilirsiniz. Elle sağım yapacaksanız ellerinizi ve sütünüzü sagacağınız kabı çok iyi yıkayın. Bundan sonra;
Rahat ve mümkünse bebeğinizi görebileceğiniz bir yere oturun. Bu mümkün değilse bebeğinizin bir fotoğrafını karşınıza koyun. Sütün boşalmasını uyarmak için gösterildiği gibi memenize masaj yapın. Hafifçe öne dogru eğilin. Başparmağınızı areolanın üstüne, işaret ve orta parmağınızı altına yerleştirin. Parmaklarınızı göğüs kafesinize doğru bastırın ve öne doğru boşaltın. Bu hareketi ritmik olarak tekrarlayın. Bu işlemi her iki göğsünüz için uygulayın. Sütünüzü bebeğinizin emdiği sıklıkta sağmalısınız. Bunun için, gecegündüz en seyrek 3 saatte bir sağım yapmalısınız. iki sağım arasındaki süre daha uzun olursa süt üretimi azalacaktır. SAĞDIĞINIZ SÜTÜ BEBEĞİNİZE NASIL VERMELİSİNİZ? Sağdıgınız sütü bebeğinize kaşıkla veya fincanla vermelisiniz. Böylece bebeğinizin daha sonra sizin memenizi emmemesi gibi bir durum söz konusu olmaz. Bebeğinizde emme, yutma ve nefes alma refleksleri daha gebeliginizin 32-35. haftalarında gelişiyor. Bu nedenle fincanla veya kaşıkla beslerken bebeğinizi yarı dik pozisyonda tuttuğunuz sürece boğulma riski yoktur. EMZİRİRKEN NASIL BESLENMELİSİNİZ? Sütünüzün kalitesi yani sütünüzdeki besin maddelerinin çeşitliliği ve miktarı sizin beslenmenize bağlıdır. Bu nedenle aşağıda belirtilen 4 besin grubundan diyetisyeninizin önerileri doğrultusunda tüketmelisiniz.; Et, yumurta ve kuru baklagiller, Süt, yoğurt, peynir vb., Taze sebze ve meyveler, Tahıllar (pirinç, bulgur, makarna, ekmek) Ancak kola, kahve ve çaydaki kafein sütünüze geçerek bebeğinizin daha az uyumasına neden olur. Sigara içen annelerin bebekleri de daha çok ağlar. Gazlı (kolik) bir bebeğiniz varsa size gaz yapan yiyeceklere dikkat etmelisiniz. Bunlar kişilere göre degişmekle birlikte lahana, karnıbahar, çiğ sebzeler, süt, kuru fasulye, nohut, barbunya, bulgur gibi yiyeceklerdir. Emziren annelere süt olsun diye çoğunlukla tatlı yiyeceklerin yedirilmesi annenin doğumdan sonra da kilo almasına neden olur. Oysa süt yapımı bebeğin, meme başına ve areolaya yaptığı uyarıların sıklığı ile ilgilidir.
BEBEĞİNİZİN GAZINI NASIL ÇIKARTMALISINIZ? Bebeğinizin her emzirmeden sonra gazını çıkartmadan yatırmayınız. Emzirdikten sonra, bebeğinizin başını destekleyerek (ağzı,burnu açık kalacak şekilde) omzunuza götürün ve diğer elinizle bebeğinizin vücudundan destekleyin. Vücudunu desteklediğiniz elinizi bebeğinizin sırtını aşağı yukarı okşayın ve minik hareketlerle(tıp tıp )vurun.
BEBEĞİNİZİN AŞI KARTINI DİKKATLİ TAKİBİ ÖNEMLİDİR!!
NORMAL DOĞUM SONRASI ANNENİN DİKİŞ (EPİZYOTOMİ) BAKIMI 2 Saat boyunca yataktan çıkmayın. Tuvalet sonrası temizline özen gösterin( bol su ile önden arkaya doğru) Dikiş bölgenize gaita(dışkınızın) bulaşmasını engelleyin. Perine bölgenizi temiz ve kuru tutun. Dikiş bölgenize herhangi bir şey sürmeyin. Hijyenik pedinizi 2 saatte 1 kez ve her kirlendiğinde değiştirin. Ağrı veya şişlik olduğunda soğuk uygulama yapabilirsiniz ( soğuk uygulama 10 dakika buz 5 dakika dinlenme şeklinde yapabilirsiniz.) Uzun süre bir bölgeye soğuk uygulama yapmayın. Dikişlerinizin olduğu tarafa oturmayın,diğer tarafınıza oturarak ağrınızı azaltın. 6 hafta cinsel ilişkiden kaçının. Konstipasyon(kabız) olmamaya özen gösterin (bol bol sıvı,taze meyve, sebzeler),gaz yapıcı yiyeceklerden kaçının. ( örn: kuru fasulye) Dikişleriniz 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir,aldırmanıza gerek yok. Dikişlerinizi zorlayacak ani hareketlerden kaçının. Uzun süre ayakta kalmayın. Uzun süre oturmaktan kaçının. Vajinal akıntınızı,kanamanızı ve dikiş bölgenizi takip ediniz. Aşırı ağrı veya gerginlik hissediyorsanız, Kanamanın miktarı fazlalaşıyorsa, Akıntınızda kötü koku oluşuyorsa, Ateşiniz yükselirse,karında ağrı oluşursa hemen hastaneye başvurunuz.