ÇEVİRİ EKİBİNİN ÖNSÖZÜ Bu kitap TODAP'ın (Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği) çeviri grubunun kollektif ürünüdür. TODAP, psikologların çalışma hayatında yaşadığı sorunlara ve üretim ilişkileri içerisindeki konumuna emek perspektifinden bakma, toplumsal muhalefet alanlarıyla dayanışma ve eleştirel psikoloji bilgi ve pratiği edinme, üretme ve bunu yaygınlaştırma hedefinde olan psikologlar ve psikoloji öğrencilerinin bir araya gelerek oluşturdukları bir örgütlenmedir. Bu doğrultuda, Türkiye'de hakim paradigma etkisindeki psikoloji eğitiminden geçen bizler, var olan toplumsal düzeni olduğu gibi kabul eden bu psikoloji bilgisinden tatmin olmayarak, özgürleştici ve toplumcu bir psikoloji arayışına girdik. Bu kitabu da arayışımızın yaygınlaşmasını, merakımızın Türkiye'de bazı tartışmaları tetiklemesini umarak Türkçe'ye kazandırdık. Psikoloji disiplini, tüm sosyal disiplinler gibi, içinde üretildiği tarihsel koşullar ve güç ilişkilerine sıkı sıkıya bağlıdır ve haliyle bir takım ideolojik varsayımlar üzerine kuruludur. Toplumdan yalıtılmış bir birey tanımından yola çıkarak bilgi üreten, toplumsal koşul ve mücadeleleri yok sayan psikoloji, eşitsizlikleri yeniden ürettir ve böylece statükonun sürdürülmesine hizmet eder. Bu nedenle iddia ettiği gibi tarafsız, nesnel ve evrensel değildir. Bizler psikolojiye dair bu gerçekleri hesaba katarak psikoloji bilgisi ve pratiğini üreten eleştirel psikoloji yaklaşımlarını içeren bu kitabın insanların özgürleşmesini hedefleyen, ezilenlerden yana olan, özgürlük ve eşitlik perspektifinden bakan ve ürettiği bilgi ve pratiği bu perspektifle yorumlayan psikologların çoğalmasına katkıda bulunacağını umuyoruz. Bizler, bu kitabın, eleştirel yaklaşım ve tartışmaların Türkiye'de de daha fazla yer edinmesine katkı sunacağına inanıyoruz.
Ayrıntı: 644 Ağır: 32 Eleştirel Psikoloji Dennis Fox & Isaac Prilleltensky & Stephanie Austin Kitabın Özgün Adı Critical Psychology An Introduction İngilizce'den Çevirenler Eda Erdener / Melih Barsbey / Güneş Kayacı Sevinç / Özgür D. Yurtsever Miray Erbey/ Burcu Ovacık & Derya Koptekin / Eser Sandıkçı Esen Karan / Güney Öztürk / Eda Erdener / Özge Savaş-Mukadder Okuyan Özlem Çolak / Baran Gürsel / Güney Öztürk / Ufuk Kılıçaslan Eylül Fidan Akıncı / Özge D. Yılmaz / Günseli Yarkın Burcu Başaran & Fevzi İşsever / Aylin Deniz Ülkümen Pınar Önen / Düzgün Uğur / Özge D. Yılmaz Yayıma Hazırlayanlar Güneş Kayacı Sevinç İpek Demirok Baran Gürsel Düzelti Songül Kırgezen English language edition published by SAGE Publications of London, Thousand Oaks, New Delhi and Singapore, Editorial arrangement and Introduction Anthony Elliott and Bryan S. Turner 2001 Bu kitabın Türkçe yayım hakları Ayrıntı Yayınları'na aittir. Kapak İllüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Tasarım Orhan Deliorman Kapak Düzeni Gökçe Alper Dizgi Esin Tapan Yetiş Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No.: 244 Topkapı/İst. Tel.: (0212) 612 31 85 Sertifika No.: 12156 Birinci Basım 2012 Baskı Adedi 2000 ISBN 978-975-539-672-9 Sertifika No.: 10704 AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.:3 Cağaloğlu - İstanbul Tel.: (0212) 512 15 00 Faks: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & info@ayrintiyayinlari.com.tr
Eleştirel Psikoloji Dennis Fox & Isaac Prilleltensky & Stephanie Austin
"AĞIR" KİTAPLAR DİZİSİ KİTLE VE İKTİDAR Elias Canetti İNSANLIĞIN MAHREM TARİHİ Theodore Zeldin RUJ LEKESİ Yirminci Yüzyılın Gizli Tarihi Greil Marcus BİZİ BİZ' YAPAN HİKÂYELER Kendimizi Yaratma Üzerine Bir Deneme William Lowell Randall MARKSİZM, Ahlak VE TOPLUMSAL ADALET R. G. Peffer İMPARATORLUK Michael Hardt & Antonio Negri DİSİPLİN Askeri İtaat Üretiminin Sosyolojisi ve Tarihi Ulrich Bröckling HEP YUVAYA DÖNMEK Ursula K. LeGuin Ahlakİ PROTESTO SANATI Toplumsal Hareketlerde Kültür, Biyografi ve Yaratıcılık James M. Jasper KAMUSAL İNSANIN ÇÖKÜŞÜ Richard Sennett CAZ KİTABI Ragtime'dan Fusion ve Sonrasına Joachim-Ernst Berendt KURTLARLA KOŞAN KADINLAR Vahşi Kadın Arketipine Dair Mit ve Öyküler Clarissa Pinkola Estés CİNSELLİĞİN TARİHİ Michel Foucault MUTFAK SAVAŞI Damak Zevkinin Jeopolitiği Christian Boudan İKTİSADİ ADALET VE DEMOKRASİ Rekabetten İşbirliğine Robin Hahnel TARİH BOYUNCA KENT Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği Lewis Mumford AÇIKLAMALI DÜZÜLKE Çok Boyutlu Bir Macera Edwin A. Abbott METİN ÇÖZÜMLEMELERİ Yasemin G. İnceoğlu & Nebahat A. Çomak Dişillik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında KADIN VE BEDENİ Yasemin G. İnceoğlu & A. Kar AVRUPA FİKRİ Anthony Pagden ÇİÇEKLERİN KÜLTÜRÜ Jack Goody ORTAK ZENGİNLİK Michael Hardt & Antonio Negri KÜRESEL DÜNYA George Ritzer KARANLIĞIN KÜLTÜRLERİ Bryan D. Palmer SİYASAL BİLİNÇDIŞI Fredric Jameson TATLI ŞİDDET Trajik Kavramı Terry Eagleton SEKS İSYANLARI Toplumsal Cinsiyet, Başkaldırı ve Rock n'roll Simon Reynolds & Joy Press SÜRÜDEN DEVLETE Toplumsal Bağ Üzerine Psikanalitik Deneme Eugène Enriquez ÇOKLUK İmparatorluk Çağında Savaş ve Demokrasi Michael Hardt & Antonio Negri BİR AHLAK KURAMI Genel Etik & Bir Ahlak Felsefesi & Bir Kişilik Etiği Agnes Heller
İçindekiler Katkıda Bulunanlar...7 İkinci Baskı İçin Önsöz...19 İlk Baskı İçin Önsöz...22 Birinci Bölüm 1. Toplumsal Adalet İçin Eleştirel Psikoloji: Meseleler ve İkilemler...31 2. Eleştirel Psikologların Psikoloji Tarihi Hakkında Bilmesi Gerekenler...52 3. Eleştirel Psikolojide Felsefi Meseleler...73 İkinci Bölüm 4. Kişilik Kuramları...97 5. Klinik Psikoloji: Deliliğin Politikası...119 6. Sosyal Psikoloji ve Toplumsal Değişim...141 7. Eleştirel Endüstriyel/Örgütsel Psikolojide Kavramlar ve Yönelimler...161 8. Topluluk Psikolojisi: Toplumsal Adaleti Geliştirmek...179 9. Eleştirel Sağlık Psikolojisi...200 10. Psikoloji ve Hukuk: Politikanın Suçu ve Adalet Arayışı...218 11. Öznelliği Yeniden Düşünmek: Biliş ve Duyguya Söylemsel Psikolojik Bir Yaklaşım...238 Üçüncü Bölüm 12. Irk ve Irkçılık...263 13. Sınıf...285 14. Toplumsal Cinsiyet...306 15. Eleştirel Psikoloji ve Engelli Çalışmaları: Anaakımı Eleştirmek, Eleştiriyi Eleştirmek...329
16. Sömürgecilikten Küreselleşmeye: Sömürgeci Ortak Akıl da Devamlılıklar...350 17. Savaş Sonrası Toplumlarda Psikososyal Travma, Yoksulluk ve İnsan Hakları...372 18. Baskı ve Güçlendirme: Ruh Sağlığı Alanında Eleştirel Analizin Doğuşu...390 19. Kuram Yapmak...411 20. Araştırma Yöntemleri...432 21. Danışmanlık ve Terapide Psikopolitik Geçerlik...456 22. Örgütsel Değişim ve Topluluk Değişimi...478 23. Eleştirel Psikoloji ve Direniş Siyasetleri...498 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)...520 Kaynakça...525 Dizin...584
Katkıda Bulunanlar Bruce A. Arrigo, Charlotte'taki North Carolina Üniversitesi'nde, Ceza Hukuku Bölümü'nde, Suç, Hukuk ve Toplum profesörüdür. Ayrıca, Psikoloji Bölümü, Sosyal Politika Programı ve Profesyonel ve Uygulamalı Etik Merkezi'nde öğretim üyesidir. Arrigo kariyerine, evsizler ve karavanlarda yaşayanlar, ruh sağlığı hizmetleri alanlar, toplumda yer edinmeye çalışan eski mahkûmlar, ev içi şiddet yaşayanlar ve cinsel saldırı atlatanlara yönelik örgütlenme faaliyetleri yürüterek ve bir aktivist olarak başlamıştır. 25 kitabın yazarlığını ya da editörlüğünü yapmış; 150'den fazla hakemli dergi makalesi, kitap bölümü ya da deneme yayınlamıştır. Araştırmaları, hukuk, tıp ve adalet, eleştirel sosyal kuram ve felsefi kriminoloji, sapkınlığın ve şiddetin sosyolojisi ve psikolojisi üzerinedir. Amerikan Psikoloji Birliği ve Ceza Hukuku Bilimleri Akademisi üyesidir. Stephanie Austin, psikoloji alanında doktorasını 2004 yılında, Kanada'nın Toronto şehrinde bulunan York Üniversitesi'nde tamamlamıştır. O zamandan beri, toplumsal adalet ve insanların refahı hakkında, bağımsız bir şekilde araştırma yapmakta, bu konularda yazılar yazmakta ve toplumsal çalışmalar gerçekleştirmektedir. Stephanie, yüksek lisansta İsaac Prilletensky ile birlikte çalışırken eleştirel psikoloji ile tanışmıştır ve doktorasına da Thomas Teo ile devam etmiştir. Eleştirel psikoloji alanında Isaac Prilleltensky, Tod Sloan ve Dennis Fox ile birlikte çalışmalar yayınlamıştır. Şu anda Kanada'da Kadın Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyet İncelemeleri Bürosu'nda, politikaların incelenmesinden sorumlu olarak çalışmaktadır. Stephanie, Kanada'daki kız çocuklarının güçlendirilmesi, liderlik becerilerinin geliştirilmesi ve sağlıklı gelişmelerinin sağlanması için çalışan, kendisinin de kurucularından olduğu bir örgütün (www.powercampnational.ca) yönetim kurulu başkanıdır. E-posta: astephanie@hotmail.com 7
Eleştirel Psikoloji Virginia Braun, Yeni Zelanda'da bulunan Aotearoa'daki Auckland Üniversitesi'nde kadrolu bir öğretim görevlisidir. Araştırma alanı feminist ve eleştirel psikoloji içinde olup, seks/cinsellik, cinsel sağlık ve cinsiyetlendirilmiş beden 1 alanları altındaki başlıklarla ilişkilidir. Şu sıralar yoğunlaştığı araştırması, estetik cerrahideki görece yeni bir gelişmeye ilişkindir: kadınlarda uygulanan genital estetik ameliyat (diğer adıyla "tasarlanmış vajina"). Victoria Clarke ile birlikte, üniversitede cinselliğe dair çalışmakta ve psikolojide niteliksel araştırma ile ilgili bir kitap hazırlamaktadır. Nicola Gavey ile birlikte Feminism & Psychology dergisinin editörüdür. E-posta: v.brown@aukland.ac.nz Heather E. Bullock, Santa Cruz'daki California Üniversitesi'nde (UCSC) psikoloji doçenti ve Adalet, Hoşgörü ve Toplum Merkezi direktörüdür. Araştırmaları, yoksulluk ve ekonomik adalet(sizlik)in sosyal psikolojik boyutları üzerine odaklanır ve özellikle dar gelirli kadınlara yönelik ayrımcılık ve yoksulluk karşıtı politikalara verilen desteği yordayan tutumlar ve inançlarla ilişkilidir. Şu anki araştırması, dar gelirli kadınlar arasında politik eylemliliği ve ailelerin ev sahibi olma ve evsiz kalma arasında gidip gelme durumlarını incelemektedir. UCSC'den önce, ABD Senatosu'nda Sağlık, Eğitim, Emek ve Emeklilik; Demokratik Ofis'inde, Amerikan Psikoloji Birliği (APA) Kongre üyesiydi. Şu an, APA'nın Sosyoekonomik Statü Komitesi'nin başkanıdır. E-posta: hbullock@ucsc.edu Kerry Chamberlain, Auckland'taki Massey Üniversitesi'nde Sağlık Psikolojisi profesörüdür. Araştırmaları, genel olarak gündelik hayatta sağlığa odaklanan, özellikle de dezavantajlı insanların durumu hakkında kavrayış geliştirme ve onlara yardım sağlamaya yönelik projelerle ilgilenen bir eleştirel sağlık psikoloğudur. Daha özel olarak araştırma ilgileri, ilaçların anlamı ve ilaç kullanımına dair sosyal pratikler; yemek ve sağlık, yemek, beslenmek, beslenme desteğine dair sosyal pratikler; medya ve sağlık ve günümüz toplumunda sağlık konularının sunumunu ve gündelik sıradan hastalıkları ve bunların cisimleşmesini içerir. Araştırmalarında, gündelik hayatın önemini göstermek ve sosyal pratikleri görünür kılmak, çeşitli niteliksel metodolojiler ve yöntemler kulla- 1. Cinsiyetlendirilmiş beden kelimesi İngilizcedeki gendered embodiment kavramının karşılığı olarak kullanılmıştır. (y.h.n.) 8
D. Fox & I. Prilleltensky & S. Austin nır; bunların arasında görüntü tanımlama 2, günlükler, haritalar, kişisel mülkler ve fotoğraflar vardır. E-posta: k.chamberlain@massey.ac.nz Frances Cherry, Carleton Üniversitesi'nde psikoloji profesörü ve Disiplinler arası Çalışmalar Enstitüsü'nde direktördür. Genel olarak psikoloji, özel olarak da sosyal psikoloji tarihi ve kuramı ile ilgilenmektedir. Erken dönem çalışmaları, eleştirel araştırma denemelerinin bulunduğu bir kitap şeklinde yayınlanmıştır: The "Stubborn Particulars" of Social Psychology: Essays on th Research Process (Routledge, 1995). Son dönemde, yirminci yüzyıl ortasında, Kuzey Amerika sosyal psikolojisindeki akademisyenliği ve aktivizmi bir araya getiren insanlar, araştırma uygulamaları ve örgütler hakkında yazmaktadır. Son çalışması, Thomas Pettigrew'ın ABD'de ırksal ayrımcılığın ortadan kaldırılması sürecindeki aktivizmi ve araştırmalarına, eşlenmiş ölçme ve sivil haklar tarihine, Toplumsal Meselelerin Psikolojik Çalışmaları Topluluğu'nun Birleşmiş Milletlerle olan ilişkisine (1948-2000) odaklanmaktadır. Victoria Clarke, Bristol'deki The West of England Üniversitesi'nde Cinsellik Çalışmaları'nda okutmandır. Araştırmaları LGBTQ, feminist ve eleştirel psikolojinin kesişim noktasında yer alır, lezbiyen ve gay ebeveynliğe, eşcinsel ve heteroseksüel ilişkilere, cinsellik ve görüntüye, eğitimde cinselliğe odaklanır. İki kitabın editörüdür, Out in Psychology (Elizabeth Peel ile) (Wiley, 2007) ve British Lesbian, Gay and Bisexual Psychologies (Elizabeth Peel ve Jack Drescher ile) (Haworth, 2007). Sonja Ellis, Elizabeth Peel ve Damien Riggs ile birlikte LGBTQ psikolojileri üzerine; Virginia Braun ile psikolojide niteliksel araştırma üzerine bir kitap yazmaktadır. Erzulie D. Coquillon, Boston College Hukuk Okulu'nda hukuk doktoru adayıdır. Boston College'den danışmanlık psikolojisi alanında yüksek lisans derecesi vardır ve Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü'nden mezundur. Kevin Durrheim, Natal'daki KwaZulu Üniversitesi'nde psikoloji profesörüdür. Üniversitede sosyal psikoloji ve araştırma metotları öğ- 2. Görüntü tanımlama, İngilizce'deki photo-elicitation kavramının karşılığı olarak kullanılmıştır. Bu, görsel sosyoloji araştırmalarında veri toplamak için kullanılan bir tekniktir. Katılımcıya dair veya başka bir yerden alınan fotoğraf, film veya video görüntülerinin katılımcıya gösterilmesi ve anlamlarının katılımcılara sorulmasını ifade eder. (y.h.n.) 9
Eleştirel Psikoloji retmekte ve uygulamalı araştırma alanında bir yüksek lisans programını yönetmektedir. Politik psikoloji alanındaki doktorasını Cape Town Üniversitesi'nden 1995 yılında almıştır. Irkçılık, ayrımcılık ve toplumsal değişim ile ilgili konular hakkında makaleler ve kitap bölümleri yayınlamıştır. Racial Encounter'ın (2005, Routledge) (John Dixon'la beraber) yazarıdır ve Research in Practice'in (1999, 2006, UCT Press) (Martin Terre Blanche'la beraber) editörüdür. Scot Evans, Miami Üniversitesi'nde Eğitimsel ve Psikolojik Çalışmalar Bölümü'nde yardımcı doçenttir. Hem İnsan Gelişimi Danışmanlığı'ndan eğitim yüksek lisans derecesini hem de Toplum Araştırmaları'ndan doktora derecesini Vanderbilt Üniversitesi Peabody College'dan almıştır. Araştırmaları toplumsal değişimin desteklenmesinde toplum odaklı örgütlerin rolünü araştırır. Scot, anlamı Vicdanıyla Eyleme Geçen Psikologlar olan PsyACT'ta (www.psyact.org), "perde arkasındaki adamdır." Toplum Araştırmaları ve Eylemleri Topluluğu'nun web sayfası yöneticisidir. Gençlik gelişimi çalışmacısı, kriz çalışmacısı, aile danışmanı, gençlik programı geliştiricisi, program değerlendiricisi ve örgütsel danışman olarak geniş bir deneyimi vardır. E-posta: evanssd@mac.com Dennis Fox, Springfield'taki Illinois Üniversitesi'nde hukuki çalışmalar ve psikoloji bölümünden emekli bir doçenttir. Isaac Prilleltensky ile birlikte, Radikal Psikoloji Ağı'nı kurmuş (1993) ve Eleştirel Psikoloji'yi (1997) yayına hazırlamıştır. Anarşist kuramdan yararlanarak psikoloji, adalet ve hukuk arasındaki kesişme noktalarını inceleyen eleştirel denemeleri, American Psychologist ve Behavioral Sciences and the Law'dan New Ideas in Psychology and Radical Psychology'ye birçok akademik yayında yer almıştır. Tam zamanlı akademik çalışmadan uzaklaşıp Boston'a taşındığından beri, Boston Globe, Education Week, Salon.com, Radical Teacher, ve Social Anarchism gibi yayınlar için analitik, fikir belirten ve kişisel denemeler yazmıştır. 2006'da Fox, Filistin'de Batı Şeria'daki Birzeit Üniversitesi'nde Hukuk ve Toplum alanında danışman ve İsrail'deki Ben Gurion Üniversitesi'nde barış ve çatışma çözümleri alanında Fulbright Kıdemli Uzmanı'ydı. Denemeleri, blog ve fotoğraf galerileri için: dennisfox.net. E-posta: df@dennisfox.net Rachel T. Hare-Mustin, Harvard Üniversitesi Danışmanlık ve Danışmanlık Psikolojisi Yüksek Lisans Programı'nın yöneticisi, Philadelphia 10
11 D. Fox & I. Prilleltensky & S. Austin Çocuk Rehberliği Kliniği'nde ve Pennslyvanina Üniversitesi Psikiyatri Bölümü'nde kadrolu psikologdu. Birçok üniversitenin yanı sıra, Çin'de ve Nijerya'da üniversitelerde çalıştı. Kuramcı, araştırmacı ve klinik uygulamacı olarak, 120'den fazla makale ve kitap bölümü ve birçok kitap yazdı. Jeanne Maracek'le birlikte Making A Difference: Psychology and the Construction of Gender (Yale University Press, 1990) isimli kitabın yazarıdır. American Psychologist, Feminism & Psychology, ve Family Process gibi dergilerde yayınlar yaptı. Amerikan Aile Terapisi Akademisi, Amerikan Psikoloji Birliği'nin Etik Komitesi ve Psikolojide Kadınlar Komitesi başkanı olarak görev aldı. Postmodern kuram ve feminist kuram üzerine olan çalışmaları ve uygulamaları birçok ödüle ve uluslararası onur nişanına layık görüldü. Ben Haris, New Hampshire Üniversitesi'nde psikoloji profesörüdür. Psikoloji tarihi, tıp tarihi ve bilim tarihinin kesişme alanında çalışmaktadır. Watsoncu davranışçılığın tarihi ve mitolojisi üzerine olan erken dönem çalışmalarını geliştirerek, psikoloji uzmanlığının yüzyıl içinde değişen doğasını çalışmıştır. Benzer bir ilgi alanı, psikolojik bilginin kitlelere ulaştırılırken ve kamusal alandan psikologlara geri dönerken uğradığı dönüşümdür. Psikolojik Bilim Derneği'nin Kıdemli Üyesi (Charter Fellow) ve Psikoloji Tarihi Topluluğu'nun (Amerikan Psikoloji Birliği, 26. Bölüm) eski başkanıdır. Alexa Hepburn, Loughborough Üniversitesi'nde Sosyal Bilimler Bölümü'nde sosyal psikoloji alanında kıdemli öğretim üyesidir. Okulda kabadayılık, toplumsal cinsiyet konuları, çocuklara yönelik şiddet ve çocuk koruma yardım hatlarındaki etkileşim üzerine birçok inceleme makalesi yazmıştır. Çalışmaları, eleştirel sosyal psikolojiden konulara ve sosyal psikoloji kuramı ve pratiğiyle Derrida ve Foucault'nun felsefesinin ilişkisine odaklanan kuramsal bir hat geliştirmiştir. Yakın zamanda iki kitap yazmıştır, An Introduction to Critical Social Psychology (Sage, 2003) ve Discursive Research in Practice (Sage, 2007, Sally Wiggins ile). Ayrıca yakın zamanda söylemsel psikolojideki gelişmelerle ilgili Discourse & Society'nin bir özel sayısını yayına hazırlamıştır ve dünyanın birçok ülkesinde söylemsel psikoloji, daha yakın zamanda ise konuşma analizi üzerine yöntemlere ilişkin atölyeler düzenlenmiştir. Derek Hook, London School of Economics'te sosyal psikoloji alanında öğretim üyesi ve Witwatersrand Üniversitesi'nde araştırma yürütmektedir. Araştırmalarının temel odağında, ırkçılık ve ideolojik öz-
Eleştirel Psikoloji nelliğin bilinçdışı ve psikolojik boyutlarını anlamayı sağlayacak "gücün analizini" geliştirme çabası vardır. Foucault, Psychology & the Analytics of Power'ın (Palgrave, 2007) yazarı ve Critical Psychology'nin (University of Cape Town Press, 2004) editörüdür. Subjectivity dergisinin kurucu editörlerinden biri ve psikanalizi sosyal ve politik analizin bir aracı olarak kullanımını ileriye götürmek isteyen multi-disipliner bir araştırma grubu olan Psychoanalysis@LSE'nin koordinatörüdür. Ingrid Huygens, PhD, lisanslı bir topluluk psikoloğudur ve Aotearoa Topluluk Psikolojisi Enstitüsü'nün başkanlığını yapmaktadır. Hollanda kökenli bir ilk kuşak Pakeha olarak, yerli Maorilerle 1840'ta imzalanan Waitangi Anlaşması hakkında diğer Pakeha'ları eğitmek için, ırkçılık karşıtı çalışanlarca oluşturulan harekete katıldı. Şu an göçmen topluluklarla bu tür sömürgesizleştirmeye 3 yönelik eğitimlere devam etmektedir. Feminist eylem, kültürel ırkçılık ve sömürgesizleştirmeye yönelik söylem alanlarında yayın yapmıştır. Doktora araştırması, kültürel olarak baskın bir grubun yerli halkların karşı çıkışları sonucunda deneyimledikleri değişimin sosyal ve psikolojik süreçlerine odaklanmıştır. Gazi İslam, Liderlik ve Örgütsel Davranış, Müzakereler ve Uluslararası Yönetim alanında lisans ve yüksek lisans dersleri verdiği, Sao Paulo'daki Ibmec'te İş İdaresi doçentidir. Doktorasını, Tulane Üniversitesi'nde Örgütsel Davranış alanında tamamlamıştır. Araştırması örgütsel kimlik, söz ve güç ilişkilerine odaklanmıştır. Şu anki araştırma ilgileri kimliğin örgütsel öncülleri ve sonuçları, kimlik, grup dinamikleri ve grubun ve örgütsel kültürlerin üretilmesi arasındaki ilişkileri barındırır. Ayrıca, kimlik ve örgütsel kimliği, ulusal kimlik, ideoloji ve sivil toplum gibi daha geniş konularla ilişkilendirmeyi hedeflemektedir. Clare Jackson, İngiltere'deki York Üniversitesi'nde Sosyoloji Bölümü'nde ders vermektedir ve doktor adayıdır. Clare, lisans öğrencilerine uzun yıllar psikoloji öğrettikten sonra 2007'de sosyoloji bölümüne katılmıştır. Eleştirel psikolojiye yönelik ilgisi ve öğretme pratiği, onu niteliksel yöntemleri ve özellikle Söylemsel Psikolojiyi (DP) keşfetmeye yöneltmiştir. SP'nin psikolojide radikal bir güç olarak yetkinliğini keşfederek, etkileşimsel araştırmaya yönelmiştir. Şu an bir konuşma analisti olmak için eğitim görmekte ve toplumsal cinsiyetle ilişkilendirilmiş kimliklerin, konuşmalarda nasıl belirgin hale getirildiğini açıklamak için Feminist Konuşma Analizini kullanmaktadır. 3. Decolonization'ın karşılığı olarak kullanılmıştır. (y.h.n.) 12
D. Fox & I. Prilleltensky & S. Austin Wendy M. Limbert, Colorado Castle Rock'ta, bir program değerlendirme şirketi olan Collaborate Research Associates'te kıdemli ortaktır. Eleştirel psikoloji kapsamında, araştırma ilgilerinin merkezinde ABD'deki ekonomi politikalarının eşitsizliği nasıl arttırdığı ya da azalttığı yer alır. Şu anki çalışmaları, ABD'deki düşük ve yüksek gelirli aileleri etkileyen yeniden dağıtım politikalarının çerçevesini değerlendirmektedir. Aktif destek çalışması, yerel refah politikası, bankacılık erişimi ve yoksulluğa dair kamusal farkındalık yaratma gibi konular hakkında yoksulluk karşıtı bir taban örgütlenmesi olan Destekleyici Ebeveynler Bilgi Ağı'yla işbirliği içindedir. E-posta: wendy.limbert@yahoo.com Colleen Loomis, Kanada Ontario'daki Wilfrid Laurier Üniversitesi'nde psikoloji yardımcı doçenti ve Toplum Hizmetiyle Öğrenme 4 için Laurier Merkezi'nin araştırmalarında yönetici yardımcısıdır. Topluluğun psikolojik olarak algılanışı, hizmetle öğrenme ve benzer konular hakkında yayın yapmıştır. Bunların arasında kendi kendine yardım grupları, toplumsal cinsiyet ve iktidar, sosyoekonomik sınıf, akıl hocalığı ve ABD'de çift dilli eğitim de vardır. Loomis, toplum ve birey arasındaki etkileşimi ve bu etkileşimin olumlu ve olumsuz, psikolojik ve toplumsal sonuçlarla olan ilişkisini inceler. Hizmetle öğrenmenin, topluluk ve topluluğun kapasitesinin inşa edilmesinin üzerindeki etkisini ve bunlarla birlikte öğrenciler üzerindeki etkileri ve kurumsal sonuçlarını inceleyen, toplum temelli katılımcı eylem araştırmalarını yönetir. Toplumsal meselelere işaret ederken, öğrenme düzeyini de arttıran yeni eğitim modelleri geliştirmeyi hedeflemektedir. E-posta: cloomis@wlu.ca M. Brinton Lylkes, ABD'deki Boston College'da, topluluk-kültür psikolojisi profesörü ve İnsan Hakları ve Uluslararası Hukuk Merkezi'nde yönetici yardımcısıdır. Şiddetin nedenlerini incelemek, etkilerini belgelemek, yapısal hukuksuzlukların altında yatan toplumsal eşitsizlikleri dönüştürmek ve toplumsal ilişkileri yeniden düzenlemek amacıyla programlar geliştirmek için, yaratıcı sanatlar ve katılımcı eylem araştırmaları yöntemlerini kullanarak, savaş ve ağır insan hakkı ihlalleri yaşayanlarla çalışmaktadır. Aktivist bilgisi, hakemli dergilerde, derlemeler- 4. Metinde community service-learning olarak geçmektedir. Metnin devamında service-learning, "hizmetle öğrenme" olarak çevrilmiştir. Bir eğitim tekniği olarak, öğrenme ve bilginin topluma hizmette kullanılması süreçlerinin paralel yürütülmesini ve birbiri tarafından beslenmesini içerir. (y.h.n.) 13
Eleştirel Psikoloji de, araştırma el kitaplarında ve örgüt bültenlerinde yayınlanmıştır. Üç kitabın editörleri arasında yer almıştır. Yeni Şafak Maya Ixil Kadınlar Derneği'yle birlikte, Voces e imágenes: Mujeres Mayas Ixiles de Chajul/ Voices and images: Maya Ixil women of Chajul (Magna Terra, 2000) kitabının yazarıdır. Brinton Boston Kadın Fonu'nun ve Ruh sağlığı ve İnsan Hakları İçin Ignacio Martín-Baró Fonu'nun kurucusu ve katılımcısıdır. Web sayfası: www2.bc.edu/~lykes Jeanne Marecek, Swarthmore College'da psikoloji profesörüdür ve Asya Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları'nda da ders vermektedir. İlgi alanları, toplumsal cinsiyet çalışmaları, kültürel psikoloji ve eleştirel psikolojinin kesişme noktalarındadır. Feminism & Psychology, American Psychologist, Asian Journal of Counseling Psychology ve Psychology of Women Quarterly gibi akademik dergilere ve derlemelere katkıda bulunmuştur. Michelle Fine'la birlikte Qualitative Psychology (NYU Press) kitap serisini yayına hazırlamıştır. Şu anki araştırması Sri Lanka'nın kırsal bölgelerinde yaşanan intihar ve kendine zarar verme olaylarına odaklanmıştır. Philadelphia'daki düşük gelirli kadınlara hizmet veren birçok STK'nin yönetim kurulunda yer almıştır. Sri Lanka'da, ruh sağlığı hastanelerindeki eski mahkûm kadınları çıkarmaya çalışan bir STK olan Nest ve savaştan etkilenmiş alanlarda aktif olan yerel insani örgütlerle çalışmaktadır. Michael McCubbin, Quebec'te bir kamu sağlığı ve sosyal hizmetler ajansı ile çalışan bir araştırmacı ve Laval Üniversitesi'nde misafir öğretim görevlisidir. Eğitimi, kamu politikaları planlaması ve yönetimi ile ekonomi alanındadır. Montreal Üniversitesi'nden doktorası vardır. Geçtiğimiz yirmi yılda, ruh sağlığı ve halk sağlığı alanında birçok yayın yapmıştır. Güç, güçsüzlük ve güçlendirmeye odaklanmıştır. Ruh sağlığı alanında, psikoaktif ilaçlarla tedaviye bağlı gelişen ikincil rahatsızlıkların etkileri, toplumun ruh sağlığı hizmetlerinin örgütlenmesi, akıl hastası olarak nitelenenlerin ezilmesine dair eleştirel çalışmalar yürütmüş; ruh sağlığı hizmeti kullanıcılarının iyileşmelerinin, toplumsal hayata katılımlarının ve yurttaşlıklarının desteklenmesi için bireysel ve kolektif olarak güçlendirilmelerini savunmuştur. Elliot G. Mishler, Harvard Tıp Okulu Psikiyatri Bölümü'nde sosyal psikoloji profesörüdür. Sosyal bilimler alanında araştırma eğitimi programları yönetmiştir. Cambridge Sağlık Birliği Şiddet Mağdurları programında araştırma danışmanıdır ve Cambridge-Boston alanı savaş 14
15 D. Fox & I. Prilleltensky & S. Austin karşıtı harekette aktiftir. Klinik görüşmelere ve araştırma görüşmelerine, anlatı analizi ve diğer niteliksel yaklaşım yöntemlerini uygulamıştır. Yayınları arasında 60'tan fazla makale ve kitap bölümü vardır. Arasında The Discourse of Medicine: Dialectics of Medical Interviews (Ablex, 1984), Research Interviewing: Context and Narrative (Harvard University Press, 1986) ve Storylines: Craftartists' Narratives of Identity (Harvard University Press, 1999) de bulunan, 6 kitap yayınlamıştır. E-posta: emishler@comcast.net Michael Murray, İngiltere, West Midlands'taki Keele Üniversitesi'nde Uygulamalı Sosyal ve Sağlık Psikolojisi profesörüdür. Sağlık, hastalık, yaşlanma ve refaha yönelik bakış açısıyla, değişim yönelimli eleştirel sosyal psikolojik yaklaşımlar geliştirmek istemektedir. Araştırmalarını sosyal olarak dinamik bir kuramsal ve metodolojik çerçevenin ve toplumsal adalete dair daha geniş bir yönelimin içine yerleştirir. Kuramsal düzeyde, sosyal psikoloji, topluluk psikolojisi, sosyal temsil ve anlatı kuramı ile ilgilidir. Metodolojik düzeyde, niteliksel, katılımcı ve sanat temelli araştırma yaklaşımlarıyla ilgilidir. Kronik hastalığın toplumsal temsili ve nasıl deneyimlendiği; dezavantajlı topluluklarda yaşayan insanlar arasında sağlık ve yaşlılık deneyimi; işyerinde kaza ve güvenlik; toplumsal ve kişisel dönüşümde sanatın yeri üzerine araştırmalar yapmıştır. Uluslararası Eleştirel Sağlık Psikolojisi Topluluğu'nun kurucu üyelerindendir (www.ischp.org). Geoffrey Nelson, Kanada, Ontario'daki Wilfirid Laurier Üniver sitesi'nde Topluluk Psikolojisi lisansüstü programında psikoloji profesörü ve öğretim üyesidir. Topluluk psikolojisinde araştırma ve eylem ilgileri, önleyici çalışmalar ve toplumsal ruh sağlığı üzerine odaklanmıştır. Bu alanlardaki çalışmaları, dezavantajlı insanlarla işbirliği içerisinde çalışma hem niceliksel hem de niteliksel yöntemler kullanan katılımcı eylem araştırması, sosyal değişime yönelen ve statükoya meydan okuyan değer temelli eleştirel perspektifler üzerine kuruludur. Isaac Prilleltensky Florida'daki Miami Üniversitesi'nde Eğitim Okulu dekanıdır. Arjantin'de doğmuş; İsrail, Kanada, Avustralya ve ABD'de çalışmıştır. Okul psikologluğu pratiğini takiben, Isaac, eksiklik odaklı, reaktif ve bireyci yaklaşımların sınırlarını görmüş ve bir topluluk psikoloğu olmuştur. Kişisel, ilişkisel, örgütsel ve kolektif iyi olma hali üzerinde adaletin rolüyle ilgilenerek, şu sıralarda, güçlü yanlara odaklı, önleyici, güçlendirici ve toplum değişimine yönelik yaklaşımlar geliştirmek
Eleştirel Psikoloji konusunda sağlık hizmetleri ve insani hizmetler alanında çalışmaktadır. Yedi kitap, iki mesleki yayın özel sayısı ve düzinelerce makalenin yazarı, eş-yazarı veya eş-editörüdür. Amerikan Psikoloji Birliği ve Topluluk Araştırmaları ve Eylemi Topluluğu'nun üyesidir. 2002'de, Britanya Psikoloji Topluluğu misafir üyesi olmuştur. Web sayfası: www.education.miami.edu/isaac. E-posta: isaacp@miami.edu Ora Prilleltensky, Vanderblit Üniversitesi İnsan ve Örgüt Gelişimi Bölümü'nde öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. Şu an Miami Üniversitesi'nde Eğitimsel ve Psikolojik Çalışmalar Bölümü'nde öğretim görevlisidir. Araştırma ilgileri sakatlık çalışmalarını ve refahın desteklenmesini içerir. Engelli ve tekerlekli sandalye kullanıcısı bir birey olarak, engellilik konuları ve engelli kimliği hakkında kişisel ve mesleki bir ilgisi vardır. Annelik ve engellilik hakkında bir kitap ve birçok makale yazmıştır; iyi olma halinin desteklenmesi konusunda birçok makaleye ve kitap bölümüne eş-yazarlık yapmıştır. Isaac Prilleltensky'yle birlikte, Promoting Well-Being: Linking Personal,Organizational and Community Change (Wiley, 2006) kitabının yazarıdır. İsrail'de doğan Prilleltensky, Kanada, Avustralya ve ABD'de çalışmıştır. Akademiye girmeden önce, öğretmen, danışman, davranış danışmanı ve psikolog olarak çalışmıştır. Okul psikolojisi alanında yüksek lisans (Manitoba Üniversitesi) ve OISE'den (Toronto Üniversitesi'ndeki) Danışmanlık Psikolojisi'nde doktora dereceleri (Eğitim Doktorası) almıştır. Damien W. Riggs, Avustralya'da, Adelaide Üniversitesi Psikoloji Okulu'nda Avustralya Araştırma Konseyi doktora sonrası programı üyesidir. Avustralya Eleştirel Irk ve Beyazlık Çalışmaları Derneği'nin başkanı, Avustralya Psikoloji Topluluğu akademik yayını Gay and Lesbian Issues ve Psychology Review editörüdür. Lezbiyen ve gay psikolojisi ile eleştirel ırk ve beyazlık çalışmaları alanlarında birçok yayın yapmıştır ve iki kitabın editörüdür: Out in the Antipodes: Australian and New Zealand Perspectives on Gay and Lesbian Issues in Psychology (Gordon Walker ile, 2004, Brightfire Press) ve Taking Up the Challenge: Critical Race and Whiteness Studies in a Postcolonising Nation (2007, Crawford Publishers). Ayrıca iki kitabın yazarıdır: Priscilla, (White) Queen of the Desert: Queer Rights/Race Privilege (Peter Lang, 2006) and Becoming a Parent: Lesbians, Gay Men, and Family (Post Pressed, 2007). Web sayfası: www.damienriggs.com 16