3. SINIF FEN BİLİMLERİ Konu: Işık ve Ses Kazanım: Her sesin bir kaynağı olduğu ve sesin her yöne yayıldığı sonucunu çıkarır. İşitme duyusunu kullanarak ses kaynağının yaklaşıp uzaklaşması ve ses kaynağının yeri hakkında çıkarımlarda bulunur. Çevresindeki ses kaynaklarını doğal ve yapay ses kaynakları şeklinde sınıflandırır. Ses şiddetinin işitme için önemli olduğunu gözlemler ve her sesin insan kulağı tarafından işitilemeyeceğini fark eder. Ses şiddeti ile uzaklık arasındaki ilişkiyi açıklar. Şiddetli seslerin işitme kaybına sebep olabileceğini ifade eder. Ses Maddelerin titreşmesi ile meydana gelen olaya ses denir. Her sesin bir kaynağı vardır. İnsanlar birbirleriyle iletişim kurabilmek için seslerini kullanırlar. İnsanlar gibi hayvanlar da iletişim kurabilmek için seslerini kullanırlar. Sesler kaynağından çıktıktan sonra yayılır ve kulağımız bu sesleri toplar. Böylece kaynağından çıkmış olan sesi duymuş oluruz. Ses dalgalar halinde yayılır ve gözle görülmez. Bizler sesleri, sesin şiddetine göre kuvvetli (yüksek) veya zayıf (alçak) duyarız. Sesin şiddetine gürlük ya da ses düzeyi denir. Şiddetli sesleri daha iyi duyarız.ses şiddeti sesin kaynağından uzaklaştıkça azalır. Bu yüzden yanımız dafısıltı ile konuşan arkadaşımızı işitebilirken bizden uzakta, normal şiddette bir sesle konuşan arkadaşımızı işitemeyebiliriz. Ses Kaynakları Ses kaynaklarının bazıları doğal bazıları ise yapaydır. Kendiliğinden ses üreten varlıklar doğal ses kaynağıdır. Rüzgârın sesi, yağmurun sesi, gök gürlemesi doğal ses kaynağıdır. Kendiliğinden ses üretemeyen, ses üretebilmek için dışarıdan bir etkiye ihtiyaç duyan kaynaklar yapay ses kaynağıdır. Müzik aletlerinin, arabaların, uçakların, iş makine ve aletleri sesi yapay ses kaynağıdır.
Aşağıda verilenlerden ses kaynağı olanları işaretleyiniz. Aşağıda verilen ses kaynaklarından doğal ses kaynağı olana "D" yapay ses kaynağı olana "Y" yazınız.
Ses şiddeti çok olana "Ç", az olana "A" yazınız. Aşağıdaki verilen yorumların başına doğru ise D, yanlış ise Y koyunuz. (..) Her kaynaktan çıkan sesin şiddeti aynıdır. (..) Yeryüzünde tüm sesleri duyan tek canlı insandır. (..) Ses, çevremizle iletişim kurmamızı sağlar. (..) Sesin yayılabilmesi için bir ses kaynağının olması zorunlu değildir. (..) Televizyonun ses ayarını artırdığımızda çıkardığı sesin şiddetini de artırmış oluruz. (..) Sesin kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır. (..) Sesin kaynağına yaklaştıkça sesin şiddeti artar. (..) Kalp atışımızı dinleyen doktorun duyduğu ses yapay sestir. (..) Ses kaynağı ile aramızdaki uzaklık duymayı etkiler. (..) Ses kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır. (..) Uçağın ürettiği sesin şiddeti otobüsün ürettiği sesin şiddetinden fazladır. (..) Şiddetli sesler işitme kaybına yol açabilir. (..) İnsan kulağının işitebileceği sesler ve işitemeyeceği sesler vardır. (..) Yıldırım hem ışık kaynağı hem de ses kaynağıdır.
Görme olayı nasıl gerçekleşir? Doğal ışık kaynağı ne demektir? Yapay ışık kaynağı ne demektir? Ses şiddeti nedir? Doğal ses kaynağı ne demektir? Yapay ses kaynağı ne demektir? Doğal ışık kaynaklarına örnek yazınız. Yapay ses kaynaklarına örnekler yazınız.
Aşağıda verilen penguenlerin hepsi aynı şiddetle ses üretmektedir. Verilen görsele göre soruları cevaplayınız. Pembe penguen en çok hangisinin sesini işitir? Siyah penguen en az hangisinin sesini işitir? Mor penguen en çok hangisinin sesini işitir? Yeşil penguen en çok hangisinin sesini işitir? Mavi penguen en çok hangisinin sesini işitir? Mavi penguenin işittiği sesleri en çok olandan en az olma doğru sıralayınız...>.. >.. >.. >.. >.. Kırmızı penguen en çak hangisinin sesini işitir?