KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE

2 KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ 11 Mayıs 2011 tarihinde Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi ni (İstanbul Sözleşmesi) çekincesiz imzalayan ilk ülkelerden biri olan Türkiye, aynı zamanda sözleşmeyi ilk onaylayan ülke olmuştur. Sözleşme, 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İstanbul Sözleşmesi, Avrupa da kadına yönelik şiddet konusunu insan hakları bağlamında ele alan, bağlayıcılığı ve yaptırım gücü olan ilk sözleşmedir. Sözleşmenin Amacı Kadına yönelik şiddeti önlemek, kovuşturmak ve ortadan kaldırmak, Kadınlara yönelik ayrımcılığı ortadan kaldırmak; kadın erkek eşitliğini teşvik etmek, Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet mağdurlarının korunması için politika ve tedbirler geliştirmek, Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet ile mücadelede uluslararası işbirliğini teşvik etmek, Şiddetle mücadelede etkin bir işbirliği için ilgili kuruluşlara ve kolluk kuvvetlerine destek ve yardım sağlamaktır. 3

Sözleşmenin Kapsamı Sözleşme, aile içi şiddet de dahil olmak üzere, kadınları orantısız biçimde etkileyen kadına yönelik her türlü şiddet biçimi için geçerlidir. Sözleşme, tüm aile içi şiddet mağdurlarına uygulanmalıdır. Sözleşme uygulanırken, toplumsal cinsiyete dayalı şiddet mağduru kadınlara özel bir önem verilir. Sözleşme barış zamanında ve silahlı çatışmalarda uygulanır. Sözleşme kadına yönelik şiddetin önlenmesi (prevention), mağdurun korunması (protection), şiddet uygulayanın cezalandırılması (prosecution) ve konuya ilişkin bütüncül devlet politikalarının geliştirilmesi (policy) başlıklarından oluşan 4P yaklaşımı ile hazırlanmıştır. 4

İzleme Mekanizmaları Sözleşmede amaçların gerçekleştirilmesine yönelik izleme mekanizmaları öngörülerek Sözleşme hükümlerinin etkili bir şekilde uygulanması hedeflenmiştir. Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetle Mücadele Uzmanlar Grubu (GREVIO) GREVIO, insan hakları ve kadına yönelik şiddet konularında uzmanlaşmış 10-15 üyeden oluşur. İzleme sürecinde GREVIO, taraf devletlerden rapor isteyebilecek, gerekli gördüğü hallerde ülke ziyaretleri gerçekleştirebilecektir. GREVIO elde ettiği bulguları, yorum ve tavsiyelerle birlikte ilgili Tarafa ve gerekiyorsa Taraflar Komitesi ile Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu na iletecektir. Taraflar Komitesi Taraf devletlerin temsilcilerinden oluşmaktadır. Taraflar Komitesi; taraflara sözleşme hükümlerinin yaşama geçirilmesiyle ilgili tavsiyelerde bulunabilecek ve Sözleşme nin gerektiği gibi uygulanmasını sağlayacak işbirliklerini geliştirecektir. Ulusal Parlamentolar Taraf devletler GREVlO nun raporlarını kendi ulusal parlamentolarına sunacaktır. İlk kez bir Avrupa Konseyi Sözleşmesinde, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin, Sözleşme nin uygulanmasının değerlendirilmesine düzenli olarak davet edilmesi öngörülmüştür. 5

6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN Kadına yönelik şiddetle mücadelede kapsayıcı bir yasal altyapı sunan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun 20 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6284 sayılı Kanunun getirdiği yenilikler Tüm kadınları, aile bireylerini ve tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarını kapsaması, Şiddeti her boyutuyla (fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik) tanımlaması, Mülki amire tedbir kararı alma yetkisi vermesi, Acil durumlarda kolluğa tedbir kararı alma yetkisi vermesi, Geçici maddi yardım yapılması ve sağlık giderlerinin karşılanması, Teknik araç ve yöntemlerle takip, Tedbirlerin etkin olarak uygulanmasının izlenmesi, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) kurulması, Şiddet mağduru ve uygulayana yönelik destek hizmetleri, Önleyici tedbir kararının ihlali halinde zorlama hapsi, Medyaya sorumluluklar verilmesi. 6

Koruyucu Tedbir Kararları Şiddet mağduru veya şiddete uğrama tehlikesi bulunanlar hakkında Mülki Amir tarafından alınabilen tedbir kararları: Barınma yeri sağlanması, Geçici koruma altına alınması, Geçici maddi yardım yapılması, Psiko-sosyal destek ve danışmanlık hizmeti verilmesi, Kreş yardımı sağlanması. Bunlara ek olarak Hakim tarafından alınabilen tedbir kararları şunlardır: İşyerinin değiştirilmesi, Müşterek yerleşim yerinden ayrı yerleşim yeri belirlenmesi, Kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin değiştirilmesi, Tapuya aile konutu şerhi konulması. Önleyici Tedbir Kararları Şiddet uygulayan veya uygulama ihtimali bulunan kişiler hakkında Hakim tarafından alınabilen tedbir kararları: Şiddete yönelik söz ve davranışlarda bulunmasının önlenmesi, Ortak konuttan uzaklaştırılması, Ortak konutun şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunana tahsis edilmesi, Korunan kişiye, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve işyerine yaklaşmaması, Çocuklarla kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılması, İletişim araçlarıyla rahatsız etmemesi, Silahı varsa el konulması, Korunan kişilere ve bulundukları yerlere alkol ve uyuşturucu madde etkisinde iken yaklaşmaması, Madde ve alkol bağımlılığı halinde tıbbi yardım sağlanması, Eğitim ve rehabilitasyon programlarına katılması. 7

KURUMSAL HİZMET BİRİMLERİMİZ Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri İlk Kabul Birimleri Kadın Konukevleri Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM) Çalışmaların tek kapı sistemi ile yedi gün yirmi dört saat esasına göre yürütüldüğü, Koruyucu ve önleyici tedbir kararlarına ilişkin uygulama ve izleme hizmetlerinin verildiği, Şiddet mağdurunun ekonomik, psikolojik, hukuki ve sosyal olarak güçlendirildiği, İnsan onuruna yaraşır, etkili ve süratli hizmetin sunulduğu, Kişisel bilgilerin gizli tutulduğu, Gerekli uzman personelin görev yaptığı merkezlerdir. Sunulan Hizmetler Şiddet Mağduruna Yönelik Hizmetler Barınma, geçici maddi yardım, rehberlik ve danışmanlık, hayati tehlikenin bulunması halinde koruma altına alınma, kreş yardımı, hukuki destek, tıbbi destek, istihdama yönelik destek. Şiddet Uygulayan/Uygulama İhtimali Bulunan Kişilere Yönelik Hizmetler Mahkeme kararlarını izleme ve uygulanma, eğitim ve rehabilitasyon programlarına yönlendirme, sağlık kuruluşunda muayene veya tedavi için yönlendirme, meslek edindirme kurslarına yönlendirme. 8

Şiddetin Önlenmesi ve Tedbir Kararlarının İzlenmesine Yönelik Hizmetler Koruyucu ve önleyici tedbir kararlarının izlenmesi amacı ile elektronik veri sistemine veri girişi yapma, tedbir kararlarını izleme, gerekli hallerde tedbir kararlarının alınmasına, uygulanmasına ve sonlandırılmasına yönelik ilgili mercilere başvuruda bulunma, şiddetin sonlandırılmasına yönelik programlar hazırlama ve uygulama. İlk Kabul Birimi ŞÖNİM lere ya da Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvuran ve barınma ihtiyacı bulunan şiddet mağduru kadınların ilk gözlemlerinin yapıldığı, psiko-sosyal ve ekonomik durumlarının incelendiği, geçici kabulleri yapılarak iki haftaya kadar kalabildikleri birimlerdir. Kadın Konukevleri Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle kalabildikleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır. Kadın konukevlerinde şiddet mağdurları ve beraberindeki çocuklara yönelik; Barınma Psiko-sosyal destek Harçlık Hukuki destek Yönlendirme ve rehberlik Kreş desteği İstihdam desteği gibi hizmetler sunulmaktadır. 9

ŞİDDETE MARUZ KALINDIĞINDA NERELERE BAŞVURULABİLİR? ALO 183 Aile, Kadın, Çocuk ve Engelli Hizmet Hattı ALO 155 ALO 156 Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Polis Merkezleri. Sağlık Kuruluşları Jandarma Karakolları Cumhuriyet Savcılığı Adli Yardım Kurulları Belediyelerin Kadın Danışma Merkezleri Baroların Kadın Danışma Merkezleri Sivil Toplum Kuruluşları 10

7/24 ALO 183 11

KADINA YÖNELİK ŞİDDETE BiRLiKTE KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Eskişehir Yolu Söğütözü Mah. 2177 Sok. No: 10/A Kat: 20-21 Çankaya/Ankara/TÜRKİYE Telefon: +90 312 705 91 77 / +90 312 705 91 78 Faks: +90 312 705 91 94 / +90 312 705 91 95 http://www.kadininstatusu.gov.tr