Peygamberlere Duyulan İhtiyaç Peygamberlik Her Millete Peygamber Gelmiştir Peygamberlerin Sayısı Kur an daki Peygamberler Bilinmeyen Peygamberler Peygamberlere İman Hazret İfadesi Peygamberler Hep Erkek midir? Peygamberlerin Meslekleri Zelle (Kasıtsız Hatalar) İki Kültürde Din Büyükleri İsimleri Peygamberlerin İspatı ve Mucize Mucizelerden Örnekler Son Peygamber-Kalıcı Mucize İlişkisi Kaynakça
Bir deli, peygamber olduğunu ilan etmeye karar verir. En yakın dostuna: Ben peygamberim. der. Dostu da ona: Sana böyle bir görev verdiğimi hatırlamıyorum. cevabını verir
Peygamberlere Duyulan İhtiyaç İnsan aklıyla Yüce Allah ın varlığını bulabilir. Fakat O nun özelliklerini bilemez. Bize Yüce Allah ı peygamber tanıtır. O na karşı kulluğun nasıl yapılacağını, emir ve yasaklarının neler olduğunu bildirir.
Bir gün Hz. Musa dağ başında bir çobana rastlar. Çoban Rabbimiz e içtenlikle şöyle dua eder: Ey beni yoktan var eden, sayısız nimetler veren Rabbim! Ah seni bir görseydim, saçlarını tarayıp elbiselerini yıkayıp, ayakkabılarının tozunu silip, yürüdüğün toprağa yüzümü gözümü sürebilseydim Bu sözleri duyan Hz. Musa bunların yanlış olduğunu belirtir ve çobana Yüce Allah ı gereğince anlatır.
Peygamberlik Peygamber, Farsça olup haberci, elçi demektir. Nebi ile Rasul ise, Arapçadır. Nebi (çoğulu: Enbiya): Haber alan, haberdar edilen kişi. Rasul (çoğulu: Rusül): Gönderilmiş, elçi.
Geleneksel anlamdaki, nebi, kitabı olmayan, rasul, kitabı olan peygamber anlayışı (Örnek olarak bkz. Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yay., İstanbul 1985, s. 17, 34. madde) Kur an a aykırıdır. Kur an a göre Nebi kitabı olan, Rasul ise kitabı olmayan elçidir (Bakara [2] 213; A raf [7] 157; Meryem [19] 51, 54).
Peygamberlik çalışılarak kazanılabilen bir özellik değildir. Peygamberlik Allah ın lütfudur ki, dilediğine verir. (Cuma [62] 4). Peygamberler, kendilerine verilen bilgileri tebliğ (bildirmek, duyurmak) ederler (Tebligat: Duyuru). Peygamberler tebliğ ettiklerine karşılık ücret almamış, dinden geçimlerini sağlamamışlardır!
Her Millete Peygamber Gelmiştir Andolsun, biz her topluma, Yalnız Allah a kulluk/ibadet edin; putlara tapmaktan, Allah ın yolundan alıkoyan tüm şeytani güçlerden uzak durun. emrimizi tebliğ eden bir peygamber (Rasul) gönderdik... (Nahl [16] 36).
Peygamberlerin Sayısı Sayılarını Yüce Allah ın bileceği kadar çok peygamber gönderilmiştir (Nisa [4] 163, 164; Hud [11] 120; Mü min [40] 78; Zuhruf [43] 6). Bir hadise göre 124 bin peygamber yollanmıştır (Ahmed ibn Hanbel, Müsned, V, 266). Hepsi de Allah-ü Teala nın emirlerini bildirdikleri için bütün peygamberlere inanmak zorundayız.
Kur an daki Peygamberler Kur an da adı geçen 25 Peygamber: Âdem, İdris, Nuh, Hud, Salih, Lut, İbrahim, İsmail, İshak, Yakub, Yusuf, Şuayb, Harun, Musa, Davud, Süleyman, Eyyüb, Zülkifl, Yunus, İlyas, Elyesa, Zekeriyya, Yahya, İsa, Muhammed (Beş peygamber Ulü l-azm, yani azim, kararlılık sahibidir (Kur an, Ahkaf [46] 35; Ahzab [33] 7). Kur an da adı geçen, fakat peygamber mi, velî mi oldukları konusunda fikir ayrılığı olanlar: Üzeyir, Lokman, Zülkarneyn
Bilinmeyen Peygamberler [Ey Peygamber!] Biz senden önce de birçok peygamber (Rasul) gönderdik. Onlardan bazılarının haberlerini / hikayelerini sana anlattık, bazılarınınkini ise anlatmadık... (Mü min [40] 78). Bu ayet bize, Kur an da bildirilenlerin dışında da birçok peygamber gönderildiğini anlatır. Mesela Buda nın, Sokrates in, Lao Tzu nun, Konfüçyüs ün, Oğuz Kağan ın da peygamber olabileceği düşünülmektedir.
Hazret İfadesi Yanlış bir bilgi nedeniyle bazıları Hazret ifadesinin, peygamberler için kullanıldığını sanmaktadır. Oysaki hazret [ حرضت ] (Farsça), yüce olduğu kabul edilen kimselerin adlarının başına saygı, övme yüceltme amacıyla getirilen bir unvandır. Hz. Ali, Hz. Âişe, Hz. Fâtıma, Hz. Ömer, peygamber olmadıkları halde onlara bu hazret ifadesi de eklenir. Peygamberler için Aleyhisselam (Ona selam olsun) kullanılır.
Peygamberler Hep Erkek Midir? Matüridi Mezhebine göre peygamberler ancak erkeklerden olur, fakat Eş ari Mezhebine göre kadınlardan da peygamber gelmiş olabilir, hatta İmam Eş ari ye (873-935) göre bunlar peygamberdir: Hz. Havva, Hz. Sare, Hz. Musa nın annesi, Hz. Hacer, Hz. Asiye ve Hz. Meryem (Kurtubi, el-cami li Ahkami l-kur an, IV, 83 (Al-i İmran 42 nin yorumu).
Yahudi kaynaklarında Hulda adında bir kadın peygamberden söz edilir (Tevrat, II. Tarihler, 34:20-23; II. Krallar, 22:14-15). Savaşçı kadınların bulunduğu Amazonlar ve İskitler in yanında anaerkil topluluklara gönderilen peygamberin kadın olması daha anlamlı olur.
Peygamberlerin Meslekleri Hz. Âdem çiftçi, Hz. Şit hallaç (pamuk işleyicisi), Hz. İdris yazıcı ve terzi, Hz. Nuh marangoz, Hz. Hud tüccar, Hz. Salih deveci, Hz. İbrahim sütçü, Hz. İsmail avcı, Hz. İshak çoban, Hz. Yusuf saat yapardı sonra yönetici oldu, Hz. Harun vezir, Hz. Zülkifl ekmekçi, Hz. Lut dokumacı, Hz. Davud zırh yapımcısı, Hz. Süleyman sepetçi, Hz. Ermiya cerrah, Hz. Lokman hekim, Hz. Yunus balıkçı, Hz. Musa çoban, Hz. İsa ahşap doğramacı, Hz. Muhammed küçük kervan ticareti yapardı (Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, sadeleştirenler: Tevfik Temelkuran Necati Aktaş, I-II, Üçdal Neşr., İstanbul byy., s. 338).
Zelle (Kasıtsız Hatalar) Ne yazık ki birçok insan/peygamber tarihte tanrılaştırılabilmiştir. Kur an bu konuda uyarmak için, peygamberlerin kasıtsız bazı hatalarını (zelle) hatırlatır. Yüce Allah dışında hiç kimse mükemmel ve kusursuz değildir. Peygamberler de birer insan ve kuldur. Zaten hatasız birisi, bizim gibi hata yapanlara örnek olamazdı. Fakat onların bu hatalarını, bilinçli olarak yapılan yalan, hile, aldatmak gibi davranışlardan ayırmak gerekir. Bu tür hatalar zaten hemen vahiyle düzeltilmiştir.
Kur an da zelle örnekleri: Hz. Yunus kavmini izinsiz olarak bırakıp gitti (Bakara [2] 37, 214; Yusuf [12] 110; Enbiya [21] 87; Kasas [28] 15; Muhammed [47] 19; Abese [80] 1-10). Hz. Âdem yasak meyveden yediği için Rabbine karşı gelmiş oldu (Taha [20] 121). Hz. Muhammed Bedir savaşında tam galibiyet sağlanmadan esir aldığı için af dilemesini gerektiren günah işlemiştir (Mü'min [40] 55; Muhammed [47] 19; Nasr [110] 3).
İki Kültürde Din Büyükleri İsimleri Âdem (Adam) Azrail (Azrael) Bünyamin (Benjamin) Cebrail (Gabriel) Davud (David) Elyesa (Elisha) Eyüb (Job/Hiob) Hacer (Hagar) Harun (Aaron) Havva (Eva) Hud (Eber) İbrahim (Abraham) İdris (Enoch) İlyas (Eliyah) İsa (Jesus) İshak (Isaac) İsmail (Ishmael) İsrafil (Rafael) Lut (Lot) Meryem (Maria) Mikail (Michael) Musa (Moses) Nuh (Noah) Salih (Shaloh) Süleyman (Solomon) Sare (Sarah) Şuayb (Jethro) Talut (Saul) Üzeyir (Ezra) Yahya (John) Yakup (Jacop) Yunus (Jonah) Yusuf (Joseph) Yuşa (Joshua / Yeşu) Zekeriya (Zachariah) Zülkifl (Ezekiel).
Peygamberin İspatı ve Mucize Mucize her isteyenin peygamberlik iddiasında bulunmasını önlemek, inananların imanlarını kuvvetlendirmek ve inkâr edenleri susturmak, hatta belki imana getirmek amacıyla peygamberlere Yüce Allah tarafından verilmiş bir delildir. Peygamber, ancak O nun izniyle gerçekleştirdiği mucize ile (Kur an, Mü min [40] 78) şunu der: Ben şu kâinatın Yaratıcısının elçisiyim. Buna kanıtım, O nun süregelen kanunlarını benim dua ve ricamla değiştirmesidir.
Mucizelerden Örnekler Hz. Musa ın yere atılınca canlanan (Neml [27] 10), vurduğu yerden su çıkaran (Bakara [2] 60) ve denizi ikiye yaran âsası (Taha [20] 77; Şuara [26] 63); tufan, çekirge gibi 9 mucize (İsra [17] 101). Hz. Süleyman ın kuş ve karıncaların dilinden anlaması (Neml [27] 16-28).
Hz. İsa nın görme engelli ve alaca (Vitiligo) hastaları iyileştirmesi; Yüce Allah ın izniyle ölüleri diriltmesi (Al-i İmran [3] 49), ona gökten bir sofranın inmesi (Maide [5] 112-115). Hz. İbrahim i ateşin yakmaması (Enbiya [21] 69).
Son Peygamber Kalıcı Mucize İlişkisi Eski devirdeki insanlar peygamberleri, mucizeyle sınıyorlardı. Fakat artık peygamber gelmeyeceği için bizim böyle bir imkânımız yok. Hz. Muhammed son peygamber olduğuna göre, onun getirdiği mucize olan Kur an da kendisinden sonra da kalıcıdır. Biz Kur an ı inceleyerek onun bir insan tarafından yazılmış olamayacağını, dolayısıyla Hz. Muhammed in de peygamber olduğunu anlayabiliyoruz.
Kaynakça Akçay, Mustafa, Zelle, Diyanet İslam Ansikl., XXXXIV, 224-225. Atasoy, İhsan, Peygamberler Tarihi, Yeni Asya Yay., İstanbul Şubat 1994. Bulut, Halil İbrahim, Sihrin Hakikati ve Mucizeden Farkı, Marife Derg., Bahar 2003, yıl: 3, sayı: 1. Öztürk, Yener, Yeni Bir Yorumla İslam İnanç Esasları, Işık Yay., İstanbul Kasım 2003. Senih, Safvet, Peygamberler, Nil Yay., İzmir 1992. Şimşek, Ümit, Kur an ın ve Kainatın Dilinden İman Esasları İslam İnanç İlmihali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2010. Topaloğlu, Bekir Yavuz, Yusuf Şevki Çelebi, İlyas, İslâm da İnanç Esasları, Marmara Üniv. İlahiyat Fak. Vakfı Yay., İstanbul 1998. Uludağ, Süleyman, İslam da İnanç Esasları, Tercüman Gzt., İstanbul 1987. Uyanık, Mevlüt, İslam ın İnanç İlkeleri, Esin Yay., Ankara 1997. Dr. Nurullah ABALI Kasım 2015