BASINÇ KALİBRASYONU KONUSUNDA LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA ÖLÇÜMÜ 1. AÇIKLAMA Bu Laboratuvarlararası karşılaştırma ölçümü akredite olmuş kalibrasyon laboratuvarların BASINÇ alanında gerçekleştirdiği ölçüm sonuçlarının karşılaştırılması amacını güder. Laboratuvarlararası karşılaştırma ölçümleri TS EN ISO/IEC 17025:2012 standardının 5.9. maddesinde gerekliliğinin belirtildiği gibi, ölçüm sonuçları kalitesinin izlenebilirliğinin sağlanması adına en önemli araçtır. Ölçüm birlikteliğini ve ölçüm sonuçlarının güvenirliğini sağlamak bütün kalibrasyon laboratuvarlarının hedefidir. 2.0 GENEL BİLGİLER 2.1 Amaç LAK nın genel amacı, laboratuvarların genel olarak kullandığı DIN/ISO/TS Standartlarına veya EURAMET/DKD/TURKAK Rehber Dokümanlarına göre hazırlamış oldukları prosedür ve metotları uygulayarak BASINÇ ÖLÇÜM CİHAZLARI kalibrasyonunu yapmaktır. 2.2 Ölçüm Metodu Ölçüm metodu olarak, Ulusal veya Uluslar arası (TS, ISO, EURAMET, DIN, VDI, TÜRKAK) Standardları/Rehber Dokümanları esas alınarak katılımcı laboratuvarın hazırlamış olduğu metot kullanılacaktır. Metodun genel uygulamalara yakın bir şekilde gerçekleştirilmesi önerilir. 2.3 Kalibrasyon Şekli : Laboratuvarlar, Basınç (Manometre) Cihazlarının kalibrasyonunu direkt mukayese metodu ile yapacaktır. 2.4 Çevre Şartları Ortam Sıcaklığı : (20 ± 2) o C Bağıl Nem : (30 70) % RH Sayfa : 1 / 5
3.0 ÖLÇÜMLERİN GERÇEKLEŞTİRLMESİ VE RAPORLAMA 3.1 Ölçülecek Parametreler: Basınç Ölçüm Cihazında aşağıda belirlenen noktalarda kalibrasyon yapılacaktır. Mekanik Manometre Cihaz Ölçüm Aralığı Ölçülecek Noktalar (gidiş ve dönüş) 0 (-1) bar (- 0,1/ 0,2/ 0,3/ 0,4 / 0,5 / 0,6/ 0,7/ 0,8 / 0,85) bar UYARI: Laboratuvarlararası karşılaştırmanın amaçlarını gerçekleştirebilmek doğrultusunda; Cihazlar üzerinde herhangi bir ayar yapılması kesinlikle yasaktır. 3.2 Ölçüm Sonuçları ve Raporlama: Ölçüm sonuçları ekinde ölçüm belirsizliği beyanı da bulunan bir kalibrasyon sertifikası (veya ekte verilen ölçüm formu doldurulacaktır) hazırlanacaktır. Kalibrasyon Sertifikası TS EN ISO IEC 17025 standardına uygun olarak hazırlanacaktır. Hazırlanan kalibrasyon sertifikası LAK organizatörünün adresine ölçüm tarihinden itibaren 14 gün içerisinde gönderilecektir. 3.3 Ölçüm Belirsizliği : Laboratuvarlar, ölçüm sonuçlarını ilgili belirsizliklerle birlikte vereceklerdir. Ölçüm belirsizliklerinin tespiti, EURAMET cg-17, GUM ya da EA-4/02 dokümanları doğrultusunda yapılmalıdır. Laboratuvarlararası karşılaştırma en iyi laboratuvar ölçüm uygulamaları doğrultusunda yapılacaktır, bu nedenle ölçüm sonuçlarının belirsizlikleri mümkün olduğunca düşük olmalıdır. Eğer katılımcı laboratuvarın saptayacağı ölçüm belirsizlikleri kendi Beyan Edilen En Küçük Belirsizlik değerinden daha geniş bir aralıkta olursa, laboratuvar bu durumu izah etmelidir. 4.0 Karşılaştırma Ölçümünde Kullanılacak Cihazlar: Cihaz Üretici Seri No Tip Ölçme Aralığı Bölüntüsü Mekanik Manometre Budenberg 100105927 mekanik 0 (-1) bar 0,01 bar Cihazların sahibi : JERA LTD.ŞTİ. Sayfa : 2 / 5
5.0 Referans Değerin Temini: Karşılaştırma ölçümü Yıldız tip olarak uygulanacak olup, test cihazlarının referans değerleri, karşılaştırma ölçümleri sürecinde pilot laboratuvar tarafından kontrol altında tutulacaktır. Nihai referans değerler bu ölçümlerin aritmetik ortalaması ile elde edilecektir. Referans ölçüm belirsizliği olarak, ölçüm noktalarındaki en yüksek belirsizlikler alınacaktır. Bu belirsizlikler, referans ölçümler sırasında tanımlanan ölçüm cihazının en yüksek kararsızlık/hassasiyet değerini de içerecektir. Pilot Laboratuvar: UMS Ltd.Şti. / Ankara Pilot Laboratuvarın Basınç Ölçümü İzlenebilirliği: DKD-PTB 6.0 Sonuçların Değerlendirilmesi: Ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi aşağıda belirtilen ölçüm sonuçlarında ve belirtilen hesaplamaya göre yapılacaktır. - Gösterge Değerleri Sapması - Belirsizlik E X RefLab X Lab U Lab U RefLab n X U Lab 2 Lab X U Re flab 2 Re flab : Referans Laboratuvarın ölçüm Değeri (Sapma) : Laboratuvarın ölçüm Değeri (Sapma) : Laboratuvarın hesapladığı Kalibrasyon Belirsizliği : Referans Laboratuvarın hesapladığı kalibrasyon belirsizliği E n 1 ise ölçüm sonucu yeterlidir/kabul edilebilir seviyededir. E n >1 ise ölçüm sonucu yeterli değildir/kabul edilebilir seviyede değildir. 7.0 Katılımcı Laboratuvarların Kodlanması Her laboratuvara, kendi ölçüm sonuçlarının tamamını görebileceği bir kod numarası verilecektir. Laboratuvarların kodlaması için alfabetik harfler kullanılacaktır. Bu kodlama alfabetik sıraya ya da ölçüm sırasına göre olmayacaktır. Sayfa : 3 / 5
8.0 Süre ve Maliyet Karşılaştırma ölçümü 01.06.2014 ile 30.11.2014 tarihleri arasında yapılması ve tamamlanması planlanmaktadır. Katılım Ücretleri: Cihaz Mekanik Manometre Ücreti 250,- TL Cihazların katılımcı laboratuvarlara gönderilmesi ve tekrar organizatör kuruluşuna gönderilmesi esnasında oluşan kargo masrafları katılımcı laboratuvarlar tarafından karşılanacaktır. 9.0 İletişim İletişim ve diğer konularda sorumlu personel : Hikmet Terzi JERA ELEKTRONİK San. Tic. Ltd. Şti. Uzayçağı Cad. Uzayçağı İş Merkezi No: 29 D: 33 Ostim / Ankara Tel : 0.312.386 31 55 GSM: 0.532.277 41 31 10. Katılımcı Onayı ve Bilgileri Firma Adı ve Adresi : Sayfa : 4 / 5
KALİBRASYON KAYIT FORMU: Cihaz : Mekanik Manometre Üreticisi : BUDENBERG Seri No : Model : Mekanik LAK-B-2014-01 Ölçme Kapsaitesi : 0 bar. (-1) bar Ön Yükleme : Bölüntüsü : 0,01 bar Basınç Malzemesi : Gaz/Hava Ortam Sıcaklığı : Ortam Nem : Ortam Basıncı : 1.Tekrarlanabilirlik: 0,5 bar 1.ölçüm 2.ölçüm 3.ölçüm 2.Kalibrasyon Test Cihazı (bar) 0-0,1-0,2-0,3-0,4-0,5-0,6-0,7-0,8-0,85 Referans Cihazdan Okunan Değerler (bar) Artan Azalan Sapma Sapma Artan Azalan Belirsizlik Not : Tüm Ölçüm sonuçları (sapma ve belirsizliklerde dahil) bar olarak verilecektir. Kalibrasyonu Yapan: Tarih : Sayfa : 5 / 5